160 likes | 287 Views
Μορφολογία. Μόρφημα / Μορφή. Μόρφημα (σύστημα), π.χ. το μόρφημα του πληθυντικού, το στερητικό μόρφημα Μορφή (πραγμάτωση) : το μόρφημα του πληθυντικού παίρνει τις μορφές /i/, /es/, /a/, το στερητικό μόρφημα τις μορφές /a/ και /an/ ΑΡΑ : Μόρφημα = σύνολο των μορφών με την ίδια σημασία.
E N D
Μόρφημα / Μορφή • Μόρφημα (σύστημα), π.χ. το μόρφημα του πληθυντικού, το στερητικό μόρφημα • Μορφή (πραγμάτωση) : το μόρφημα του πληθυντικού παίρνει τις μορφές /i/, /es/, /a/, το στερητικό μόρφημα τις μορφές /a/ και /an/ • ΑΡΑ : Μόρφημα = σύνολο των μορφών με την ίδια σημασία
Αντικείμενο Μορφολογίας • Ασχολείται με τα ελάχιστα σημαίνοντα (μορφήματα) και τις παραδειγματικές και συνταγματικές τους σχέσεις • Μόρφημα = ελάχιστη μονάδα α' άρθρωσης με σημασία : /akakos/ = /a/ άρνηση /kak/ δηλώνει το μη καλό /os/ δηλώνει γραμματική κατηγορία
Μόρφημα • Ελάχιστη μονάδα α’ άρθρωσης. Καθορίζεται με τη μέθοδο της εναλλαγής. • Μόρφημα / Μορφή • Μόρφημα = σύνολο μορφών με την ίδια σημασία. Άρα το μόρφημα καθορίζεται από την ταυτότητα σημασίας και γραμματικής λειτουργίας παρά την ταυτότητα μορφής.
Κριτήρια καθορισμού μορφημάτων • Μέθοδος εναλλαγής σε σταθερά συμφραζόμενα π.χ {παιδ} {άκι}{ικός}{ια} • Ταυτότητα σημασίας (σημαινόμενο) και όχι μορφής (σημαίνοντος) : πχ /o/ = α' πρόσωπο οριστ. ενεστ. και ονομαστική ουδετέρων σε -ο
Κατανομή Μορφημάτων • Ισοδύναμη κατανομή (ελεύθερα εναλασσόμενες μορφές) π.χ. /ume/, /ame/ στη λέξη /aγapou'me/ • Συμπληρωματική κατανομή (αλλόμορφα) π.χ. /a/ και /an/, /fiγ/ και /fij/ (φωνολογικά καθορισμένα)
Εξεύρεση μορφημάτων μιας γλώσσας • Τεμαχισμός • Ταξινόμηση • Εναλλαγή
Είδη μορφημάτων • Ελεύθερα vs δεσμευμένα • Λεξικά vs γραμματικά • Κλιτικά vs παραγωγικά
Είδη Λέξεων • γραμματικές : συνδυασμός θέματος και κλιτικού μορφήματος π.χ. γράφ-εις, γράφ-ουμε • φωνολογικές : πραγμάτωση γραμματικών λέξεων σε ακολουθία φωνημάτων • ορθογραφικές λέξεις : γραπτή αναπαράσταση λέξεων
Αναντιστοιχίες μεταξύ των ειδών λέξεων • 1 ορθογραφική/φωνολογική : 2 γραμματικές π.χ. πήδησε • Πολλές φωνολογικές : 1 γραμματική π.χ. πήδησα / πήδηξα • 1 φωνολογική : πολλές ορθογραφικές (ομόηχα) π.χ. /kilo/m /evreos/, /akolitos/ • Πολλές φωνολογικές : 1 ορθογραφική π.χ. άδεια, παιδιά, έννοια, βιάζω, πιέστε
Tυπολογία γλωσσών ανάλογα με τη δομή λέξεων • Αναλυτικές : οι περισσότερες λέξεις αντιστοιχούν σε ένα μόρφημα, τα περισσότερα μορφήματα είναι ελέυθερα (βιετναμική, κινεζική) [wo] [m^n] [tyεn] [tsin] εγώ ΠΛΗΘ παιζ- πιάνο Εμείς παίζουμε πιάνο
Tυπολογία γλωσσών ανάλογα με τη δομή λέξεων Συνθετικές : συγκολλητικές και κλιτές • Συγκολλητικές (αντιστοιχία 1 : 1 ανάμεσα σε μορφή και σημασία), π.χ. τουρκική • Kλιτές : οι ποικίλες γραμματικές σχέσεις δηλώνονται με καταλήξεις π.χ. ελληνική
Παραδείγματα • oda 'δωμάτιο', lar 'πληθυντικός', dan 'από' • /ev/ /ler/ /i/ /den/ • Juzi wo chi le πορτοκάλι εγώ τρώγω
Είδη συνθέτων • Σύνθετα = Γνήσια και Νόθα • Νόθα = Χαλαρά και Καταχρηστικά • Γνήσια = παρατακτικά + καθυπόταξη • Καθυπόταξη = Ενδοκεντρικά + Εξωκεντρικά • Ενδοκεντρικά = προσδιοριστικά + αντικειμενικά
Πολυλεκτικά Σύνθετα • Ε+ Ο παιδική χαρά, Ο+Ογεν κρέμα νυκτός, Ο+Ο νόμος-πλαίσιο