1 / 24

Ushqyerja

Objektivat Pasi te lexoni kete leksion do te jeni te afte te: Njihni ushqyerjen dhe elementet e saj Dalloni perberesit ushqimore dhe rendesite e tyre ne proceset jetesore Mesoni vitaminat dhe perdorimi I tyre Mineralet dhe rendesia e tyre. Ushqyerja.

perrin
Download Presentation

Ushqyerja

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Objektivat Pasi te lexoni kete leksion do te jeni te afte te: Njihni ushqyerjen dhe elementet e saj Dalloni perberesit ushqimore dhe rendesite e tyre ne proceset jetesore Mesoni vitaminat dhe perdorimi I tyre Mineralet dhe rendesia e tyre Ushqyerja

  2. Ushqyerja eshte permbledhja e te gjithe nderveprimeve ndermjet organizmint dhe ushqimeve qe ne konsumojne. Ose eshte cfare ha nje person dhe se si trupi e perdor ate. Ushqimet jane substanca organike dhe inorganike qe gjenden ne ushqime te cilat jane te nevojshme per funksionin trupor. Jane esenciale per rritjen dhe mirembajtjen e te gjitha indeve trupore dhe funksionin normal te te gjitha proceseve trupore. Ushqyerja dhe Ushqimet

  3. Ushqimi I femijes eshte baze per rr & zh Eshte nje nga veprimtarite e para shoqerore ne muajt e pare Krijon lidhjen biologjike dhe psikologjike nene-femije Perben garanci per shendetin emocional te mevonshem dhe adaptueshmerine e tij ne shoqerine e gjere njerezore. Ushqyerja

  4. Per nje rritje normale femija duhet te marre kalorite e nevojshme. Nevojat energjetike shprehen ne kalori Nje kalori eshte = nje unit energji 1 kaori eshte sasia e energjise se kerkuar per te rritur temperaturen e 1gr uje ne 1°C. Perberesit e ushqimit dhe nevojat

  5. Eshte baza ushqimore trupore Perben nevojen ushqimore me urgjente trupore Neonati ka nevoje: Diten e pare-50+10 ml/kg/dite 2-7 ditesh- 100-120 ml/kg/dite 14 ditesh – 150 ml/kg/dite Latanti Deri ne 3muajsh 160 + 20 ml/kg/dite Deri 1 vjec 80 – 100 ml/kg/dite Femija I rritur 80 ml/kg/dite Uji

  6. Jane substanca organike ne formen e aminoacideve ¾ e pjeses solide te trupit eshte protein Luajne rol ne: Rritje dhe strukture Shumimin e indeve Gjenden ne forme:Protein strukturale, kontraktile, rezerve, mbrojtese, transportuese dhe enzima. Proteinat

  7. Perbejne 10 – 15% e kalorive totale ditore 1gr proteine = 4 kcal Gjenden si burime bimore dhe shtazore Nevojat e neonatit per proteine = 2gr/kg/dite Prematuri = 2.5 – 3.5 gr/kg/dite Deri ne moshen 1 vjec = 1-2 gr/kg/dite Mbi 1 vjec 0.7 – 1 gr/kg/dite Proteinat

  8. Cila nga keto nuk eshte nje proteine? Hemoglobina Enzima Kolesteroli Gjej pergjigjen e sakte

  9. Jane burim I rendesishem energjie 1gr sheqer pernban- 4 kcal Nevojat ditore jane 2-15 gr/kg/dite Ne organizem karbohidratet kthehen ne glukoze pjesa qe nuk perdoret ruhet si glykogjen ose fat. Perbejne 50%-55% te nevojave totale te organizmit Gjenden ne forme sheqeri, starch, fiber Sheqernat ose karbohidratet

  10. Jane substance organike te patretshme ne uje 1gr = 9 kcal, nevojat ditore jane 3-5 gr/kg/dite Yndyrnat perbejne 30% – 35% te kalorive totale Kane rol struktural, jane pjese ndertimore e membranes qelizore Jane perberes te steroideve Vitaminat insoluble jane: -A,D,E,K Burimet kryesore vine - - - - - - Yndyrnat ose lipidet

  11. Jane perberes te domosdoshem te indeve. Kalciumi (Ca) Mer pjese ne ndertimin e kockave, dhembeve, kontraktimin emuskujve (sidomos te zemres), mpiksjen e gjakut, absorbimin e vit. B12, aktivitetin e enzimave, percimin nervor. Perthithet ne pranine e vit D. Nevojat e femijes 100-140 gr/kg/dite Mungesa jep: Ricket, tetani, demtim te rritjes sidomos dhembeve dhe kockave, osteoporosis. Gjendet neproduktet e qumeshtit, verdhen e vezes, sardele, soy, zarzavatet e thara. Kriperat Minerale

  12. Sodium (Na) Ka rol ne balancin e lengjeve, ekuilibrin acido-bazik, percueshmerine qelizore, absorbimin e glukozes, kontraktimin e muskujve. Mungesa sjell: dehidrim, hypotension, convulsione, ngerc muskular. Gjendet tek kripa e gjelles, produktet e detit, mishin e shpendeve, ushqimet e konservuara. Kriperat minerale

  13. Potasiumi ose kalium K+ Funksion ne balancin acido-bazik, percueshmerine nervore, kontraktimin muskular sidomos te zemres. Mungesa sjell: aritmi kardiake, dobesi muskulare, letargji, insuficience kidney-heart-respiratory. Gjendet ne banane, qitro, frutat e thata, misj, peshk, kafe, caj, kakao. Nevojat ditore 250 mg Kriperat minerale

  14. Fosfori (Phos) Ka rol ne zhvillimin e dhembeve dhe kockave, metabolizmin e karbohidrateve, yndyrnave, proteinave. Mungesa sjell: dobesi, anoreksi, dhimbje kockash. Gjendet ne prodhimet e qumeshtit, veze, mish, shpende, lengjet me gaz. Nevojat ditore 10 – 20 gr/kg/dite Kriperat minerale

  15. Hekuri -Iron- Fe Ka rol ne formimin e hemoglobines dhe myoglobines, pjese e rendesishme e disa enzimave dhe proteinave Mungesa sjell anemi Gjendet ne melci, ushqime deti, arra, fruta te thata, patate, leng kumbulle, perimet jeshile pervec spinaqit. Oligoelementet

  16. Jodi Ka rol ne prodhimin e hormonit te thyroides dhe riprodhimin normal. Mungesa jep Goiter ose strume. Gjendet ne ushqimin e detit, kripen e jodizuar. Nevoja ditore 100 – 20 microgram. Oligoelementet

  17. Fluori Ka rol ne mbrojtjen e dhembeve nga kariesi, dhe zhvillimin e forte te kockave. Mungesa prishjen e dhembeve Gjendet ne uji e florizuar, peshk, caj. Oligoelementet

  18. Baker ose copper. Ka rol ne prodhimin e hemoglobines, element I rendesishem I disa enzimave. Mungesa: anemi, leukopeni, neutropeni. Gjendet ne: organet e brendshme, arra, kerminj, fara te ndryshme. Oligoelementet

  19. Ndahen ne vitamina te tretshme ne uje: C, B1, B2, B6, B12 etj. Trupi nuk I ruan keto vitamina, keshtu qe duhet te merren cdo dite. Vitamina te tretshme ne yndyrna : A,D,E,K. Trupi I ruan, keshtu qe nuk eshte e nevojshme te merren cdo dite. Luajne rol ne rritje dhe zhvillim. Nuk manifakturohen ne trup Jane te nevojshme por ne sasi te paket gjate proceseve metabolike katalizuese. Mungesa sjell deficience metabolike Vitaminat

  20. A ose retinol E rendesishme per formimin e pigmentit rodopsin (formon ngjyren lejla). Formon dhe ruan indin epitelial. Ndihmin ne rritjen e dhembeve dhe kockave. Eshte antioksidant. Perfshihet ne formimin e thyroxines. Mungesa sjell: verberine e nates, probleme me indet e syrit, probleme me rritjen dhe dhembet, ulje te formimit te thyroxines, dhe resistences ndaj infeksioneve. Gjendet ne fruta e zarzavate. Vitaminat

  21. C ose ascorbic acid Ka rol ne formimin e kolagjenit, absorbimin e hekurit, formimin e hemoglobines, kthimin e acidit folik ne acid folinic, ndihmon depozitimin e kriperave te ca ne kocka. Mungesa: lekure te thate, te ashper, renie te flokeve, pseudoparaliza, gjakrrjedhje nga muskujt, enjtje te kyceve, gjakrrjedhje nga dhembet dhe humbje te dhembeve etj. Gjendet ne fruta, zarzavate sidomos laker, lulelaket, broccoli, spinaq. Vitaminat

  22. D ose ergocalciferol Ka rol ne absorbimin e ca dhe phos. Mungesa sjell: Ricket ose rakiti, deformime te toraksit, shtylles kurizore, extremiteteve, dhembeve, dhe tetani. Gjendet: rrezet e diellit, salmon, tuna, sardele, vajin e peshkut, prodhimet e qumeshtit. Vitaminat

  23. K Ka rol catalist ne prodhimin e protombines dhe faktoret e kuagulimit te gjakut # II, VII, IX, X. Mungesa: hemorrhagji Gjendet ne mishin e derrit, melci, perime si domate, laker. Ne veze dhe djath. Vitaminat

  24. Grupi B Ka rol n eproceset metabolike, sintezen dhe mbrojtjen e qelizave, sintezen e faktoreve te koagulimit dhe sistemin nervor. B12 dhe acidi folik jane antianemik. Gjenden ne mishin e fresket, zarzavate, kerpudha, karota. Vitaminat

More Related