Analiza i interpretacja w projekcie dydaktycznym dla gimnazjum i szkoly ponadgimnazjalnej

1. Analiza i interpretacja w projekcie dydaktycznym dla gimnazjum i szkoly ponadgimnazjalnej Opr. Ewa Jask�lowa

2. Cel wykladu Pokazac zwartosc koncepcji ksztalcenia na wszystkich poziomach a zwlaszcza gimnazjum i ponad gimnazjum; Uswiadomic, ze do matury uczymy 6 lat na pewno (zyskujemy wiec 2 lata w stosunku do starego systemu); Pokazac, jak zapisy z pp przekladaja sie na r�zne rozwiazania dydaktyczne; Pokazac, ze �technicznosc� zapisu nie eliminuje idei humanistycznego ksztalcenia i wychowania.

3. Cele ksztalcenia wymagania og�lne II Analiza i interpretacja jako: I konsekwencja odbioru III podstawa tworzenia wypowiedzi

4. Uwaga!!! Aby uczen na koniec etapu ksztalcenia osiagnal opisane w pp umiejetnosci, kazda lekcja MUSI! Byc cwiczeniem zmierzajacym do ich osiagania i doskonalenia

5. Praca z tekstem jako zasada organizacji lekcji Od tekstu do kontekstu: emocjonalny odbi�r analiza wnioskowanie odczytywanie znaczen interpretacja

6. Wstepne rozpoznanie ( zapisy z pp) Poziom emocji odbiorcy G. opisuje odczucia, kt�re budzi w nim dzielo PG Prezentuje wlasne przezycia wynikajace z kontaktu z dzielem Rozpoznanie podstawowego poziomu tekstu G. rozpoznaje problematyke utworu PG okresla problematyke utworu; rozpoznaje konwencje literacka

7. Poziom emocji odbiorcy  Gimnazjum Opisuje odczucia, kt�re budzi w nim dzielo Np.: sympatia lub antypatia do bohatera; Smutek lub radosc wynikajace z przebiegu akcji; Akceptacja lub potepienie bohatera; Sz. Ponadgimnazjalna Prezentuje wlasne przezycia wynikajace z kontaktu z dzielem Np. : okresla stopien zrozumienia wynikajacy z organizacji tekstu; Zwracajac uwage na wybrane elementy tekstu pr�buje okreslic stopien ich zrozumienia, ich funkcje ( intuicyjnie)

8. Rozpoznanie dwu poziom�w tekstu G. rozpoznaje problematyke utworu; (poziom podstawowy, znaczen doslownych) Przyklad: II cz. Dziad�w Obrzed, obchody zwiazane z pamiecia o przodkach, o zmarlych; odniesienie do doswiadczen ucznia PG okresla problematyke utworu; rozpoznaje konwencje literacka (poziom symboliczny, alegoryczny) Przyklad : III cz. Dziad�w Problematyka narodowa, martyrologia, nawiazanie do historycznych wydarzen Konwencja laczenia element�w realistycznych fantastycznych konw. romantyczna

9. Analiza i interpretacja II cz. Dziad�w w gimnazjum Temat np.: Zjawy i ludzie, czyli co czlowiekowi XXI wieku ma do przekazania Adam Mickiewicz. -zadanie motywujace do przeczytania utworu: Napisz opowiadanie fantasy, wykorzystujac zdarzenia, postaci i przedstawione sytuacje z utworu Mickiewicza. Zachowaj porzadek zdarzen

10. Cele zadania: Zmotywowac ucznia do przeczytania i wstepnego przemyslenia utworu; Zdiagnozowac stan czytelnictwa i spos�b zrozumienia tekstu; Uswiadomic r�znice odmian rodzaju i gatunku wypowiedzi literackiej.

11. Realizacja tresci programowych (z obszaru analizy) Uczen: (1)przedstawia zdarzenia w ukladzie z tekstu; (7,8) rozpoznaje czytany utw�r jako dramat, rozpoznaje cechy fantasy;

12. Realizacja tresci programowych (z obszaru tworzenia wypowiedzi) (1) tworzy sp�jna wypowiedz pisemna (urozmaicone kompozycyjnie i fabularnie opowiadanie); (2) stosuje zasady organizacji tekstu zgodnie z wymogami gatunku; (4) dokonuje starannej redakcji tekstu;

13. Ujawnia okreslona swiadomosc jezykowa (4) stosuje zwiazki frazeologiczne, rozumie ich znaczenie; (5) stosuje r�zne rodzaje zdan we wlasnych tekstach; (6-11) wykorzystuje wiedze o skladni, modyfikuje skladniki wypowiedzi, stosuje poprawne formy czesci mowy,

14. Fragmenty Mickiewicza w zderzeniu z wlasnym tekstem ANIOLEK Nic nam, nic nam nie potrzeba.Zbytkiem slodyczy na ziemiJestesmy nieszczesliwemi.Ach, ja w mojem zyciu calemNic gorzkiego nie doznalem.Pieszczoty, lakotki, swawole,A co zrobie, wszystko caca.Spiewac, skakac, wybiec w pole,Urwac kwiatk�w dla Rozalki,Oto byla moja praca,A jej praca stroic lalki. Przylatujemy na DziadyNie dla modl�w i biesiady,Niepotrzebna msza ofiarna;Nie o paczki, mleczka, chrusty,-Prosim gorczycy dwa ziarna;A ta usluga tak marnaStanie za wszystkie odpusty.Bo sluchajcie i zwazcie u siebie,Ze wedlug Bozego rozkazu:Kto nie doznal goryczy ni razu,Ten nie dozna slodyczy w niebie.

15. CH�R PTAK�WHej, sowy, puchacze, kruki,I my nie znajmy litosci!Szarpajmy jadlo na sztuki,A kiedy jadla nie stanie,Szarpajmy cialo na sztuki,Niechaj nagie swieca kosci! WIDMONie ma, nie ma dla mnie rady!Darmo podajesz talerze,Co dasz, to ptastwo zabierze.Nie dla mnie, nie dla mnie Dziady!Tak, musze dreczyc sie wiek wiekiem,Sprawiedliwe zrzadzenia Boze!Bo kto nie byl ni razu czlowiekiem,Temu czlowiek nic nie pomoze.

16. DZIEWCZYNANic mnie, nic mnie nie potrzeba!Niechaj podbiega mlodzience,Niech mie pochwyca za rece,Niechaj przyciagna do ziemi,Niech poigram chwilke z niemi.Bo sluchajcie i zwazcie u siebie,Ze wedlug Bozego rozkazu:Kto nie dotknal ziemi ni razu,Ten nigdy nie moze byc w niebie. CH�RBo sluchajmy i zwazmy u siebie,Ze wedlug Bozego rozkazu:Kto nie dotknal ziemi ni razu,Ten nigdy nie moze byc w niebie.

17. Pytania po przeczytaniu fragment�w Dlaczego kolejne zjawy sa nieszczesliwe? Por�wnajcie winy kolejnych zjaw? Jaka prawda plynie z przedstawionych historii? Jakie nauki moralne przekazuja zjawy? Kto jest adresatem przekazywanych nauk? A zatem: Co czlowiekowi XXI wieku ma do przekazania Adam Mickiewicz?

18. Odpowiedz na ostatnie pytanie moze byc tematem wypracowania Np..: Czlowiek musi odpowiadac za swoje czyny; Pelnia czlowieczenstwa jest warunkiem szczescia; Czlowiek musi doswiadczyc slodyczy zycia i goryczy cierpienia, aby poznac jego pelnie Czlowiek musi wypelnic przypisana mu role w zyciu��.

19. A zatem uczen interpretuje tekst Mickiewicza: Przez wstepne przeksztalcenie w opowiadanie; W wyniku analizy przedstawia propozycje odczytania calosci; Odpowiadajac na pytanie postawione w temacie dostrzega (uzmyslawia sobie lub jest prowokowany, by dostrzec) uniwersalne wartosci; uczy sie wartosci te dostrzegac;

20. Praca z II cz. Dziad�w realizuje tresci zapisane jako: wartosci wartosciowanie (1) ze zrozumieniem posluguje sie pojeciami dotyczacymi wartosci pozytywnych i ich przeciwienstw; (2) omawia na podstawie poznanych dziel (�) podstawowe, ponadczasowe zagadnienia egzystencjalne np.: milosc, przyjazn, smierc, cierpienie (�) dostrzega i poddaje refleksji uniwersalne wartosci humanistyczne; (3) dostrzega zr�znicowanie postaw (�.) etycznych i w ich kontekscie ksztaltuje swoja tozsamosc

21. Nauczyciel gimnazjum musi pamietac, ze: Przygotowuje ucznia do odbioru kolejnych czesci Dziad�w na poziomie ponadgimnazjalnym; Ksztalci umiejetnosc analizy i interpretacji tekstu, kt�ra ucz. bedzie doskonalil na kolejnym etapie; Przygotowuje do odkrywania sens�w symbolicznych i alegorycznych utwor�w lit.

22. Metodyczna strategia dla spg Lekcje zaczynamy od IX sceny, kt�ra stanowi nawiazanie do obrzedu znanego z cz. II Dziad�w; (a zatem z lekcji w sg); Rozmowa o tej scenie moze byc punktem wyjscia do diagnozy, czy uczniowie przeczytali utw�r i jak go zrozumieli; Warto zaproponowac por�wnanie fragmentu sceny IX i fragmentu II cz. Dziad�w ( na poczatku cyklu lekcji) III cz. Dziad�w moze byc czytana fragmentami z lekcji na lekcjeIII cz. Dziad�w moze byc czytana fragmentami z lekcji na lekcje

23. Cele realizowane w kontekscie zapis�w pp A5 �por�wnuje utwory literackie lub ich fragmenty; I1-5 wykorzystuje w interpretacji elementy znaczace, konteksty, por�wnuje funkcjonowanie tych samych motyw�w, odczytuje tresci alegoryczne i symboliczne.

24. Po co Dziady w szkole?(odpowiedz na prowokacyjne pytanie ucznia) Bo pokazane sa postawy,nad kt�rymi warto sie zastanowic; Bo literacko pokazuja kawalek historii; Bo pokazuja, jak pokawalkowany, fragmentarycznie widzimy swiat; Bo pokazuja ludzkie namietnosci; Bo sa arcydzielem polskiej literatury!

25. Ta sama odpowiedz wedle zapis�w pp �Dziady� utw�r z bezwzglednego kanonu ( z gwiazdka); A (wstepne rozpoznanie3)uczy sie rozpoznawac konwencje literacka; A2 dostrzega w czytanych utworach cechy charakt. romantyzmu; A4 rozpoznaje sposoby kreowania swiata przedstawionego i bohatera; A5 por�wnuje utwory lit. lub ich fragmenty

26. Realizacja zapis�w pp Interpretacja (1-4) Wykorzystuje elementy znaczace, konteksty literackie, kulturowe, religijne, filozoficzne; por�wnuje funkcjonowanie tych samych motyw�w w r�znych utworach, odczytuje tresci alegoryczne i symboliczne

27. Realizacja zapis�w pp Wartosci i wartosciowanie (1-3) Jezyk jako narzedzie wartosciowania i zr�dlo poznania wartosci; dostrzega obecne w utworze wartosci narodowe i uniwersalne, dostrzega i rozumie zr�dla konflikt�w.

28. Pragmatycznie rozumiane cele, realizowane w zgodzie z zapisami pp Pokazac fragmentarycznosc (wsp�lcz. swiat widziany fragmentami, internet) Pokazac synkretyzm rodzaj�w i gat. (wsp�lcz. cecha lit) Pokazac problem wolnosci i zniewolenia

29. Pokazac: Istote prometeizmu: [postawa] buntu samotnosc swiadomosc wielkosci pytanie: dlaczego?

30. pokazac Istote mesjanizmu [idea] doswiadczenie- poszukiwanie wyjasnienia - nadanie doswiadczeniu sensu {figura cierpienia}

31. Fragmentarycznosc Przygotowanie do odbioru Dziad�w: przygotowac projekt: swiat widziany przez wsp�lczesnego czlowieka, zr�dlo informacji: Internet Zadanie: zostan autorem pracy, kt�ra pokoleniom wieku np. XXIII zostawi slad swiadomosci czlowieka XXI wieku

32. Lekcja temat: Wydobyc wiedze z fragment�w informacji. Slad swiadomosci czlowieka romantyzmu w III cz. Dziad�w Material literacki: Scena wiezienna Scena IV dom wiejski pod Lwowem Salon warszawski Scena IX Zad; wydobadz jak najwiecej informacji z przeczytanych fragment�w wypowiedzi. Co powiesz o ludziach, ich charakterach, postawach, pogladach?

33. Co uczniowie moga wydobyc z fragment�w utworu? np.: R�zne �prawdy� o ludziach, o ich stosunku do zaborcy, wiezienia z jednej strony, bale z drugiej, wierzenia ludowe ukazane w scenie IX i przebijajace z koncowej czesci sceny slady pamieci o cierpieniu od �narodu nieprzyjaci�l��..

34. Czas zdarzen historyczny D. O. M. � GUSTAVUSOBIIT M.D. CCC. XXIIICALENDIS NOVEMBRIS(z drugiej strony) HIC NATUS ESTCONRADUSM. D. CCC. XXIIICALENDIS NOVEMBRIS(wspiera sie na oknie - usypia)

35. Czas zdarzen historyczny Pow�d - ze Nowosilcow przybyl tu z Warszawy. Znasz zapewne charakter pana Senatora. Historyczna postac z okresu procesy filomat�w i filaret�w

36. Temat: �Czlowieku! gdybys wiedzial, jaka twoja wladza�. Czlowiek i jego postawa wobec swiata. (Wielka improwizacja z III cz. Dziad�w jako zr�dlo wiedzy) Tekst pokawalkowany, z prosba o poszukiwanie odpowiedzi na pytanie: Jaki jest czlowiek, kt�ry tak m�wi, scharakteryzuj jego poglady i postawe.

37. Temat: �Wiezniowie sumienia� Konrad i ks. Piotr, czyli prometeizm i mesjanizm w romantycznym mysleniu 1.pr�ba odpowiedzi na pytanie, jak rozumieja forme �wiezniowie sumienia� ( Internet: 20tys list�w w obronie wiezni�w sumienia); 2. Istota postawy Konrada � nawiazanie do poprzedniej lekcji; 3.oglad widzenia ks.Piotra;

38. Pytania po analizie obu fragment�w: Co mozna powiedziec o kazdym z ludzi, na podstawie sytuacji, w kt�rej uczestniczy: Konrad ks. Piotr? Wyjasnijmy symbolike snu (widzenia). Jaka idee mozna odczytac z symboliki snu?

39. Romantyczne doswiadczenie i jezyk a kontekst doswiadczenia i lit. XX w. Doswiadczenie: Odzyskania niepodleglosci 1918; utraty wolnosci 1939; wiezniowie sumienia;

40. Literackie �konsekwencje� odzyskania niepodleglosci w kontekscie romantycznym Np.: Skamandrycka poezja Juliana Tuwima; Jan Lechon �Herostrates�

41. Literackie �konsekwencje� utraty niepodleglosci w kontekscie romantycznym Np.: Wojenna tw�rczosc Tuwima, Lechonia, Galczynskiego (np.. Piesn o zolnierzach z Westerplatte); Przyklad poezji (Stanislawa Balinskiego?) tw�rczosc K.K. Baczynskiego; Gustaw Herling-Grudzinski �Inny swiat�;

42. Dwudziestowieczni �wiezniowie sumienia� w kontekscie romantycznym np.: Poezja Stanislawa Baranczaka (wybrane wiersze z: �Dziennika porannego�, �Jednym tchem� i �Ja wiem, ze to niesluszne�

43. Cele dydaktyczne Nauczanie problemowe, prowadzace do uzmyslowienia: Wsp�lnoty tradycji, doswiadczenia i jezyka; Uczenie dostrzegania r�znic i podobienstw w poetyce tekst�w r�znych epok; Pokazywanie zwiazk�w literatury z doswiadczeniem egzystencjalnym czlowieka;

44. Realizacja cel�w zapisanych w podstawie Samoksztalcenie i docieranie do informacji 1. szuka literatury przydatnej do opracowania r�znych zagadnien; selekcjonuje ja wedlug wskazanych kryteri�w (w zasobach bibliotecznych, korzysta zar�wno z tradycyjnego ksiegozbioru, jak i z zapis�w multimedialnych i elektronicznych, w tym Internetu); (Tego wszystkiego uczy sie, uczestniczac w zaproponowanym procesie dydaktycznym)

45. Realizacja cel�w zapisanych w podstawie Analiza i interpretacja tekst�w kultury. Uczen zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela. (oznacza to, ze przeczytal je, byl zainteresowany, zostal zmotywowany)

46. Realizacja cel�w zapisanych w podstawie Wstepne rozpoznanie. Uczen: 1) prezentuje wlasne przezycia wynikajace z kontaktu z dzielem sztuki; 2) okresla problematyke utworu; 3) rozpoznaje konwencje literacka (stale pojawianie sie danego literackiego rozwiazania w obrebie pewnego historycznie okreslonego zbioru utwor�w). (oznacza to, ze uczy sie rozpoznawac i okreslac, cwiczy te umiejetnosc na tekstach)

47. Realizacja cel�w zapisanych w podstawie Analiza. Uczen: 1) wskazuje zastosowane w utworze srodki wyrazu artystycznego (�) okresla ich funkcje; 2) dostrzega w czytanych utworach cechy charakterystyczne okreslonej epoki; (tu: romantyzmu, dwudziestolecia miedzywojennego, wsp�lczesnosci); 5) por�wnuje utwory literackie lub ich fragmenty; (dostrzega cechy wsp�lne i r�zne).

48. Realizacja cel�w zapisanych w podstawie Interpretacja. Uczen: 1) wykorzystuje w interpretacji elementy znaczace dla odczytania sensu utworu (np. slowa-klucze, wyznaczniki kompozycji); 2) wykorzystuje w interpretacji utworu konteksty (np. literackie, kulturowe, filozoficzne, religijne); 3) por�wnuje funkcjonowanie tych samych motyw�w w r�znych utworach literackich; 4) odczytuje tresci alegoryczne i symboliczne utworu.

49. Realizacja cel�w zapisanych w podstawie Wartosci i wartosciowanie. Uczen:

50. Realizacja cel�w zapisanych w podstawie . Swiadomosc jezykowa. Uczen: 1) operuje slownictwem z okreslonych kreg�w tematycznych (na tym etapie rozwijanym i koncentrujacym sie przede wszystkim wok�l temat�w: Polska, Europa, swiat � wsp�lczesnosc i przeszlosc; kultura, cywilizacja, polityka).

51. Zapisy w pp mozna przelozyc na cele dydaktyczne Wszystkie zapisy w pp mozna wiec traktowac takze jako cele, realizowane w ciagu calego procesu dydaktycznego. Metody i strategie postepowania maja doprowadzic ucznia do zdobycia okreslonej wiedzy i zapisanych umiejetnosci na koncu etapu ksztalcenia; Egzamin jest sprawdzianem poziomu ich opanowania przez ucznia.