KŁOPOTLIWE OPONY

1. Banaczek Sylwia IV rok OŚ 2003/2004 praca przeglądowa w oparciu o literaturę i strony www KŁOPOTLIWE OPONY KŁOPOTLIWE OPONY

2. Zużyte opony uważa się je za jedno z największych źródeł odpadów przemysłowych o dużej uciążliwości na świecie. W Europie ilość zużytych opon wynosi przeszło 2,5 mln t/a, w Niemczech niecałe 700 tys. t/a, a w Polsce około 170 tys. t/a W krajach zachodnich różne formy zagospodarowania opon obejmują około 70% masy pojawiających się opon, pozostała część jest składowana.

3. Uszeregowanie krajów europejskich według ilości wytwarzanych rocznie zużytych opon

4. Stopień utylizacji zużytych opon w %

5. Zużyte opony należą do tej grupy odpadów, które w największym stopniu obciążają środowisko naturalne. Te cechy opon, które określają ich walory użytkowe, tj. odporność na uszkodzenia mechaniczne, na działanie warunków panujących na drogach ( woda, temperatura), są jednocześnie odpowiedzialne za trudności związane z ich zagospodarowaniem po zakończeniu użytkowania

6. Uciążliwość zużytych opon jest spowodowana następującymi czynnikami: • Opony nie podlegają gniciu, utlenianiu lub innym naturalnym procesom degradacji • Opony gromadzone w dużych zwałach mają tendencję do samozapłonu a powstałego pożaru nie da się ugasić • Podczas przypadkowego spalania opon do ziemi dostają się ciekłe produkty częściowej pirolizy, co stanowi dodatkowe, poza sadzą i toksycznymi dymami, zagrożenie dla środowisk • Zakopane w ziemi opony mają tendencję do „wypływania” na powierzchnię, przy czym zawierają kolonie robactwa i zarazków. Masowe podziemne „mogiły” opon są źródłem zakażenia wód gruntowych • Składowanie opon na otwartej przestrzeni jest wylęgarnią dla komarów, innych insektów oraz bakterii.

7. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2001 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz. U. Nr 69, poz. 719) określa poziomy odzysku zużytych opon w poszczególnych latach : · 2003 r. - 35% · 2004 r. - 50% · 2005 r. - 60% · 2006 r. - 70% · 2007 r. - 75%. Prognoza ta w latach 2003 - 2014 przedstawia się następująco : · 2003 - 110 000 Mg · 2006 - 120 000 Mg · 2010 - 135 000 Mg · 2014 - 150 000 Mg.

8. Podstawy prawne • Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U. Nr 62, poz. 628 z późn. zm.) -zakaz składowania opon, • Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 100, poz. 1085) na mocy tej ustawy zakaz wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2003 roku dla całych opon, a z dniem 1 lipca 2006 roku dla części opon (opon pociętych).

9. Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach producentów niektórych wyrobów oraz opłacie produktowej i depozytowej (Dz.U. Nr 63, poz.639 z późn. zm.) –nakłada na producentów i importerów opon wprowadzanych na rynek obowiązek odzysku zużytych opon. • Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 września 2001 r. w sprawie stawek opłat produktowych (Dz. U. Nr 116, poz. 1235) określa stawki opłat produktowych dla różnego rodzaju opon. • Zasady i tryb gospodarowania środkami z opłat produktowych określono w rozporządzeniu MŚ z dnia 8 lipca 2002 w sprawie szczegółowych zasad i trybu gospodarowania środkami z opłat produktowych (Dz. U. Nr 122, poz. 1052).

10. Maksymalnye stawki opłat produktowych na rok 2004: - (2,14 zł/kg dla opony nowej i bieżnikowanej i  - 8,55 zł/kg dla opony używanej nieregenowanej

11. Działalność Centrum Utylizacji Opon Organizacja odzysku S.A. To organizacja powstała z inicjatywy głównych producentów i importerów opon obecnych na rynku polskim Zadania, jakie postawiła sobie Organizacja:1. Prowadzenie sukcesywnej zbiórki zużytych opon;2. Kierowanie strumienia „odpadów” do wybranych zakładów utylizacji;3. Kontrola nad przetworzeniem lub neutralizacją opon;4. Ewidencja nałożonych przez ustawodawcę ilości;5. Sprawozdawczość do Urzędu Marszałkowskiego Organizacja pomaga również gminom w likwidacji znajdujących się na ich terenach składowisk, tzn.: oszacowuje wielkość składowiska i organizuje likwidację począwszy od załadunku, a skończywszy na sporządzeniu dokumentacji.

13. Sposoby recyklingu: • Bieżnikowanie • Regeneracja • Rozdrabnianie metodą mechaniczną lub kriogeniczną • Piroliza • Spalanie

14. Bieżnikowanie- • to pierwszy krok w recyklingu opony • Opona bieżnikowana kosztuje o połowę taniej, ponadto 75 proc. materiału wykorzystuje się ponownie. • Na terenie kraju działa 24 dużych bieżnikowni oraz małych zakładów. • Liczba bieżnikowanych opon do ciężarówek stanowi 8-22 proc. tego rodzaju opon wprowadzonych do eksploatacji na zamianę.

15. Regeneracja • . Tylko 4 proc. podaży zużytych opon przetwarza się na regenerat. Jego cena jest o połowę mniejsza niż kauczuku. • REGENERAT-to plastyczny produkt o właściwościach zbliżonych do kauczuków otrzymanych z odpadów gumowych w procesach termochemicznych • Wysoka temp. + Środki chemiczne + Obróbka mechaniczna → destrukcja wiązań polisiarczkowych, monosiarczkowych i polimerów → REGENERAT • Zastosowanie regeneratu: do produkcji opon, dywaników samochodowych, wykładzin podłogowych w oborach bezściołowych, płyt izolacyjnych do budownictwa i obuwia gumowego.

16. Rozdrabnianie Pięć przedsiębiorstw w kraju zajmuje się rozdrabnianiem zużytych opon na surowiec. Stosuje się dwie metody rozdrabniania: metodę mechaniczną „na ciepło” ( ciepło wytwarzane podczas tarcia ) lub kriogeniczną Kriomielenie jest tomielenie z użyciem ciekłego azotu; metoda występująca u większości producentów. Pozwala na wyprodukowanie granulatu o dużej powierzchni właściwej 150-160 μm. Jedna z technologii oddziela w kriomieleniu proces zamrażania i mielenia, co pozwala na osiągnięcie małych ziaren granulatu oraz oddzielenie części metalowych od gumowych.

17. Metoda "na ciepło" • Wyróżnia się dwa sposoby przerabiania opon samochodów ciężarowych, które zawierają najwięcej naturalnego kauczuku. • Ze względu na zawartość w oponach kordu metalowego są linie: • posiadające specjalne urządzenia do wyciągania kordu a następnie opona jest umieszczana w młynie, • posiadające odpowiednio mocniejsze młyny , które mielą oponę łącznie z kordem.

18. Technologia rozdrabniania rozdrobnienie opon na 250 mm kawałki rozdzielanie kawalków opon na frakcje

19. granulat gumowy frakcja stalowa przeznaczona jako złomdo hut

20. Zastosowanie granulatu

22. Granulat znajduje zastosowanie również w budowie autostrad

23. Piroliza To termiczny proces bez dostępu tlenu z atmosfery, w którym następuje rozkład wysokocząsteczkowych związków organicznych na lżejsze produkty. Piroliza opon w piecu gazowniczym przebiega w warunkach zbliżonych do termicznej destrukcji węgla kamiennego. Produkty gazowe kierowane są do zbiornika gazu, a produkty ciekłe do zbiorników smołowych. Średnia temperatura procesu wynosi 1000°C. Z 500t zużytych opon powstaje: -1790t koksu pogumowego -880t produktów ciekłych -1,4 x 106 m 3 gazu

24. Koks gumowy ma zastosowanie do produkcji węgla aktywnego lub jako wysokoenergetyczne paliwo w metalurgii cynku. Substancje ciekłe po rozdestylowaniu mogą być użyte do produkcji rozpuszczalników oraz jako dodatki do paliw lub w stanie surowym jako olej opałowy

25. Spalanie • Opony mogą być wydajnym paliwem. Ich wartość energetyczna wynosi 7500 kcal/ kG jest więc większa od wartości energetycznej węgla - 6300 kcal/kG - choć mniejsza od ropy naftowej (9400 kcal/kG). • Opony posiadają następujące parametry jakościowe: • Wartość opałowa 25-30 MJ/kg • Zawartość siarki 1-2% • Zawartość wilgoci 3-5% • Zawartość chloru do 0,20% • Zawartość popiołu 5-20% • Ciężar nasypowy 300-600 kg/m3

26. Najbardziej rozpowszechnionym sposobem jest spalanie opon w całości lub częściowo rozdrobnionych, w klinkierowych piecach cementowni. • Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Gospodarki Energetycznej w Katowicach zaproponował koncepcję wykorzystania eksploatowanych przemysłowo kotłów rusztowych do współspalania rozdrobnionych opon z miałem węglowym. • Odzysk energii jest oparty na dwóch zasadach: • W warstwie węgla palącego się na ruszcie przy wysokiej temperaturze występują na przemian obszary atmosfery redukującej i utleniającej. • W tych warunkach następuje całkowita degradacja termiczna toksycznych substancji do połączeń prostych. • 2) Ilość eksploatowanych kotłów rusztowych w Polsce jest wystarczająca do rozwiązania problemu utylizacji, jeżeli 5% spalanego miału węglowego zastąpi granulat ze starych opon

27. Korzyści • Mniejsze zużycie paliwa bazowego (węgiel) • Niższa cena paliwa bazowego (węgiel o niższej kaloryczności) • Niższe koszty transportu (paliwa bazowego i pozostałości paleniskowych) • Mniejsze opłaty za składowanie pozostałości paleniskowych • Niższa opłata za emisję zanieczyszczeń (pyłu, CO, SO2 ) • Zapłata za ekologiczną likwidację uciążliwego odpadu

28. Literatura: • Baran S., Turski R. „Wybrane zagadnienia z utylizacji i unieszkodliwiania odpadów” • Ekopartner 4(138)2003, 10(144)2003, 4(150)2004 • http://www.tvp.pl/rolna/zycie/arch/20_11.html • http://www.opony.com.pl/technologie/technologie.asp?ID=45