Download
1 / 45
980 likes | 2.49k Views
ماتریس داخلی و خارجی سازمان IEM. مفهوم مديريت استراتژيك :. مديريت استراتژيك هنر و علم تدوين ، اجرا و ارزيابي تصميمات وظيفه اي چندگانه اي است كه سازمان را قادر مي سازد به مقاصد خود دست يابد. نمودار الگوي مديريت استراتژيك:. چارچوب جامع تدوين استراتژي :.
E N D
مفهوم مديريت استراتژيك : مديريت استراتژيك هنر و علم تدوين، اجرا و ارزيابي تصميمات وظيفه اي چندگانه اي است كه سازمان را قادر مي سازد به مقاصد خود دست يابد .
چارچوب جامع تدوين استراتژي : چهار مرحله اصلي است كه عبارتند از: 1-مرحله شروع: تهیه بيانيه ماموريت 2-مرحله ورودي: ماتريس ارزيابي عوامل داخلي ماتريس ارزيابي عوامل خارجي 3-مرحله تطبيق يا مقايسه: ماتريس سوات (SOWT) و ماتريس داخلي و خارجي (IE) 4-مرحله تصميم گيري: استفاده از ماتريس برنامه ريزي استراتژيك كمي (QSPM)
نمودار 3 چارچوب جامع تدوين استراتژي نمودار چارچوب جامع تدوين استراتژي
مرحله اول :تعيين ماموريت • ماموريت يك سازمان نشاندهنده علت يا فلسفه وجودي و رسالت سازمان بوده و به عبارتي ديگر بيانگر هويت سازمان است.
مرحله دوم:مرحله ورودی الف ) بررسي عوامل خارجي ب )بررسي عوامل داخلي
الف ) بررسي عوامل خارجي (مفهوم محيط عمومي وتخصصي) محيط سازمان ها :دانشمندان مختلف انواع تعريف ها را براي محيط ارائه كرده اند كه به اختصار مرور مي گردند: 1 - محيط سازمان به كليه عواملي اطلاق مي شود كه بر سازمان اثر گذاشته واز آن تاثير مي پذيرند. 2 - محيط سازمان به تعامل ابعاد دروني سازمان با يكديگر و با عوامل خارج از سازمان اطلاق مي گردد. 3- محيط مجموعه اي متشكل از شرايط، نيروها، عوامل و مولفه هايي خارجي است كه بر عملكرد سازمان اثر مي گذارند
جدول 1 – جلوه هاي ذهني و عيني محيط سازمان ها جدول جلوه هاي ذهني و عيني محيط سازمان ها محيط سازمان ها دو جلوه دارند : (1) ذهني و (2) عيني. ويژگي هاي اين دو چشم انداز محيطي در جدول ذیل ارائه شده است:
محيط را معمولا" به دو لايه: محيط عمومي يا كلان و محيط تخصصي يا خرد تقسيم مي كنند. • محيط عمومي: شامل نيروهاي كلاني است كه به طور غيرمستقيم بر فعاليت هاي سازمان اثر مي گذارند. • محيط تخصصي: شامل آن دسته از عناصر يا گروههايي است كه به طور مستقيم بر شركت تاثير مي گذارند و خود نيز از آن تاثير مي پذيرند. اين گروهها (ذينفعان) عبارتند از : دولت ، عرضه كنندگان، رقبا، مشتريان، بستانكاران، كاركنان، اتحاديه هاي كارگري و تجاري و غيره. محيط تخصصي شركت را مي توان همان صنعتي دانست كه شركت در آن فعاليت مي كند.
نموداراجزای محیط خارجی شرکت (شامل محیط عمومی و تخصصی ) • مشتريان عرضه كنندگان سهامداران • اتحاديه هاي تجاري • اتحاديه هاي كارگري • رقبا واسطه هاي مالي نهادهاي دولتي محیط خرد • مديران،مالكان و سهامداران • سازمان • (ساختار، فرهنگ و منابع
ماتريس ارزيابي عوامل خارجي((EFE : هدف از بررسي عوامل خارجي اين است كه ازفرصتهايي كه مي توان از آنها بهره برداري كرد وتهديداتي را كه مي توان از آنها احتراز نمود،يك فهرست نهايي تهيه شودبه عبارتي ديگر،هدف تهيه فهرست كاملي از هر عاملي كه بر سازمان اثر ميگذارد، نيست بلكه شناسايي متغيرهايي است كه شركت بايد در برابر آنها واكنش عملي انجام دهد.
نحوه استفاده از ماتريس ارزيابي عوامل خارجي: با استفاده از ماتريس ارزيابي عوامل خارجي، هريك از عوامل استراتژيك محيط هاي كلان (اقتصادي، اجتماعي و...) و تخصصي (مشتريان، رقبا و...) كه در ماتريس اولويت عوامل خارجي شناسايي و اولويت بندي شده اند، مورد ارزيابي قرار مي گيرند و از بررسي اين عوامل، فرصت ها و تهديدها شناسايي مي شوند. عوامل اولويت دار در يك ستون ماتريس قرار گرفته و با استفاده از ضرايب و رتبه هاي خاصي امتيازبندي مي شوند تا در نهايت مشخص شود كه آيا سازمان در آينده اي كه مي خواهد براي آن برنامه ريزي كند، فرصت هاي بيشتري خواهد داشت يا با تهديدهاي بيشتري مواجه خواهد شد.
مراحل تهيه ماتريس عوامل خارجی ((EFE : در اين ماتريس عوامل استراتژيك يا اولويت دار خارجي در ستون اول و در قالب فرصت ها و تهديدها فهرست مي شوند. سپس در ستون دوم با توجه به ميزان اهميت و حساسيت هر عامل، با مقايسه اين عوامل با همديگر، ضريب اهميتي بين صفر الي يك (0 – 1) به آن عامل ها تعلق مي گيرد. تخصيص اين ضرايب بايد به گونه اي باشد كه مجموع ضرايب تمام عوامل بيش از يك 1 نباشد.
در ستون سوم، با توجه به كليدي يا عادي بودن فرصت ها و تهديدها به ترتيب رتبه 4 يا 3 (به فرصت ها) و رتبه 2 يا 1 (به تهديدها) اختصاص پيدا مي كند. تخصيص رتبه بدين صورت است كه اگر فرصت پيش روي شركت/ سازمان يك فرصت استثنايي باشد، رتبه 4 و چنانچه يك فرصت معمولي باشد، رتبه 3 به عامل موردنظر داده مي شود و اگر تهديد رودر روي شركت/ سازمان يك تهديد معمولي باشد، رتبه 2 و چنانچه يك تهديد جدي باشد رتبه 1 به عامل موردنظر داده مي شود. همانگونه كه ملاحظه مي شود، روند رتبه دهي به طوري است كه هر قدر از فرصت استثنايي به سمت تهديد جدي حركت مي كنيم، ميزان رتبه كم تر شده و از 4 به 1 مي رسد.
در ستون چهارم، ضرايب ستون دوم و رتبه هاي ستون سوم براي هر عامل در هم ضرب مي شوند تا امتياز آن عامل (فرصت يا تهديد) براي شركت يا سازمان مشخص شود. در انتهاي اين ستون از مجموع امتيازات به دست آمده، امتياز نهايي سازمان از نظر برخورداري از فرصت يا تهديد تعيين مي شود.
چنانچه جمع كل امتياز نهايي سازمان در اين ماتريس بيش از 2/5باشد،بدين معني است كه طبق پيش بيني، فرصت هاي پيش روي سازمان بر تهديدهاي آن غلبه خواهد كرد و اگر اين امتياز كم تر از 2/5 باشد نشان دهنده غلبه تهديدها بر فرصت ها خواهد بود.
نمره اي كه از ماتريس ارزيابي عوامل خارجي سازمان به دست مي آيد جهت تعيين استراتژي در همه سطوح و تشكيل ماتريس داخلي و خارجي در آنها قابل استفاده بوده و نيازي به محاسبه مجدد در آن سطوح ندارد. در حالي كه نمره ماتريس ارزيابي عوامل داخلي بايستي در هر سطح به طور جداگانه محاسبه و لحاظ گردد.
ب )بررسي عوامل داخلي : • عوامل داخلي عواملي هستند كه مربوط به درون شركت يا سازمان هستند و برخلاف عوامل خارجي در كنترل مديريت سازمان مي باشند. • از بين عوامل داخلي، عوامل قوت عواملي هستند كه نسبت به گذشته سازمان، نسبت به متوسط صنعت يا نسبت به رقباي آن براي سازمان مزيت به حساب آيند. • در مقابل، عواملي ضعف تلقي مي شوند كه سازمان توانايي انجام آنها را ندارد در حالي كه قبلا" مي توانست انجام دهد يا رقباي اصلي اين توانايي را دارند.
رويكرد وظيفه اي در بررسي عوامل داخلي : • هر سازمان در قلمرو واحدهاي وظيفه اي خود داراي نقاط قوت و ضعف است. در هيچ شركتي نقاط قوت و ضعف همه واحدها يكسان نيست. مديريت استراتژيك فرآيندي است كه به روابط متقابل بسيار زيادي نياز دارد و در اجراي آن ايجاب مي كند كه بين مديريت سازمان و مديريت واحدهاي بازاريابي، مالي/ حسابداري، توليد/ عمليات، تحقيق و توسعه و سيستم اطلاعات رايانه هاي هماهنگي اثربخشي وجود داشته باشد.
ماتريس ارزيابي عوامل داخلي: • در فرآيند بررسي عوامل داخلي پس از اين كه با استفاده از رويكرد وظيفه اي، عوامل كليدي داخلي (قوت ها و ضعف ها) شناسايي شدند، بايد اين عوامل موردارزيابي قرار گيرند تا مشخص شود كه سازمان در مجموع داراي قوت است يا ضعف.
مراحل تهيه ماتريس عوامل داخلی ((IFE : • در اين ماتريس عوامل استراتژيك يا اولويت دار داخلي در ستون اول و در قالب قوتها و ضعفها ليست مي شوند. • سپس در ستون دوم با توجه به ميزان اهميت و حساسيت هر عامل، با مقايسه اين عوامل با همديگر ضريب اهميتي بين صفر الي يك (1 – 0) به آن عامل تعلق مي گيرد. تخصيص اين ضرايب بايد به گونه اي باشد كه جمع ضرايب تمام عوامل بيش از يك (1) نباشد.
در ستون سوم، با توجه به كليدي يا عادي بودن قوت ها و ضعف ها به ترتيب رتبه 4 يا 3 (به قوت ها) و رتبه 2 يا 1 (به ضعف ها) اختصاص پيدا مي كند. تخصيص رتبه بدين صورت است كه اگر قوت هاي پيش روي شركت/ سازمان، يك قوت عالي باشد، رتبه 4 و چنانچه يك قوت معمولي باشد، رتبه 3 به عامل موردنظر داده مي شود و اگر ضعف رو در روي شركت/ سازمان، يك ضعف معمولي باشد، رتبه 2 و چنانچه يك ضعف بحراني باشد رتبه 1 به عامل موردنظر داده مي شود .
در ستون چهارم، ضرايب ستون دوم و رتبه هاي ستون سوم براي هر عامل درهم ضرب مي شوند تا امتياز آن عامل (قوت يا ضعف) براي شركت يا سازمان مشخص شود. در انتهاي اين ستون از جمع امتيازات به دست آمده امتياز نهايي سازمان از نظر برخورداري از قوت يا ضعف تعيين مي شود.
چنانچه جمع كل امتياز نهايي سازمان در اين ماتريس بيش از 5/2 باشد. بدين معني است كه طبق پيش بيني هاي به عمل آمده، قوت هاي پيش روي سازمان بر ضعف هاي آن غلبه خواهد داشت و اگر اين امتياز كمتر از 5/2 باشد نشاندهنده غلبه ضعف ها بر قوت ها خواهد بود.
تجزیه و تحلیل عوامل داخلی و خارجی : • برای تجزیه و تحلیل همزمان عواکل داخلی و خارجی از ابزاری به نام ماتریس داخلی و خارجی استفاده می شود • ماتریس داخلی و خارجی به دو شکل ارائه می شود : ماتریس نه خانه ای و ماتریس چهار خانه ای • در ماتریس داخلی و خارجی نه خانه ای نمرات ماتریسهای ارزیابی عوامل خارجی و داخلی در یک طیف سه بخش (3 الی 4 )،متوسط (2 الی 3)و ضعیف (1 الی 2 )در ابعاد افقی و عمودی قرار می گیرند؛در حالیکه در ماتریس چهار خانه ای این نمرات در یک طیف دو بخش قوی (5/2 الی 4)و ضعیف (1 الی 5/2 ) تعیین می شوند .
ماتریس نه خانه ای : • در ماتریس داخلی و خارجی نه خانه ای نمرات ماتریسهای ارزیابی عوامل خارجی و داخلی در یک طیف سه بخش (3 الی 4 )،متوسط (2 الی 3)و ضعیف (1 الی 2 )در ابعاد افقی و عمودی قرار می گیرند؛در حالیکه در ماتریس چهار خانه ای این نمرات در یک طیف دو بخش قوی (2/5 الی 4)و ضعیف (1 الی 2/5) تعیین می شوند .
درماتریس نه خانه ای که در نمودار زیر نشان داده شده است ،چنانچه موقعیت سازمان یا کسب و کار از حیث نمرات عوامل خارجی وداخلی در یکی از خانه های II،IIIیا VI باشد ، اتخاذ استراتژی رشد و توسعه برای آن توصیه می شود ؛اگر در یکی از خانه های I ،V یا IX قرار گیرد ، استراتژی حفظ و نگهداری یا ثبات توصیه می شود ؛و اگر در یکی از خانه های IV،VIIیا IIX باشد ،استراتژی کاهش ، برداشت ،واگذاری یا انحلال توصیه میگردد
نمودار ماتریس نه خانه ای داخلی و خارجی 1 • نمره نهایی ماتریس ارزیابی داخلی • 4 3 2/5 2 1
ماتریس چهار خانه ای : • در ماتریس چهار خانه ای که در شکل زیر نشان داد ه شده است چنانچه موقعیت سازمان یا کسب و کار از حیث نمرات عوامل داخلی و خارجی در خانه I باشد ، استراتژی محافظه کارانه (نگهداری –حمایت درونی ) ؛اگر در خانه II باشد استراتژی تهاجمی ( رشد و توسعه ) چنانچه در خانه III باشد ، استراتژی تدافعی (برداشت ،واگذاری ،کاهش ، انحلال ) ؛و بالاخره اگر در خانه IV باشد ، استراتژی رقابتی (تگهداری –حمایت بیرونی ) توصیه می شود
نمودار ماتریس چهار خانه ای داخلی و خارجی • نمره نهایی ماتریس ارزیابی داخلی • 4 2/5 1
تهیه ماتریس عوامل داخلی و خارجی
ماموريت 1- ارتقاء سطح سلامت و يكپارچگي نظام اداري ونظارت بر آن 2-ارتقاء بهره وري سازمان ،افراد و تجهيزات 3-تعميم تفكر و نگرش سيستمي 4-بهبود كيفيت ارايه خدمت به مردم 5-بهبود كيفيت زندگي كاركنان 6-ارتقاء سطح مسئوليت پذيري دستگاه ها و افراد 7-انجام مطالعات و تحقيقات لازم براي بهبود مستمر امر برنامه ريزي و توسعه 8- تعميم سبك ها و روش هاي نوين مديريت
- اهداف کلان پستی استان : 1- بعد مالی و اقتصادی 2- رشد و يادگيري 3- فرآیند های داخلی 4-مشتری
عوامل استراتژیک داخلی : سازمان و مدیریت تولید و عملیات مالی و حسابداری بازاریابی و مشتری مداری اطلاعات فناوری منابع انسانی تحقیق و توسعه
الف :نقاط قوت ماتريس بررسي عوامل داخلي (IFE)
ماتريس داخلي و خارجي (IE) 1 2 4 3 4 3 2 1 • نمره نهایی ماتریس ارزیابی عوامل داخلی (IFE)
نتیجه : • نمره نهایی ماتریس ارزیابی عوامل داخلی =2/44 • نمره نهایی ارزیابی عوامل عوامل خارجی =2/55 • با توجه به اينکه نمرهنهايي نقاط قوت و ضعف برابر 2/44 و نمره نهايي فرصتها و تهديدات معادل 2/55است, لذا جهت استراتژيک شرکت پست در خانه پنجم قرار دارد. اين موقعيت استراتژيک بيانگر انتخاب استراتژي حفظ و نگهداری یا ثبات توصیه می شود.
