250 likes | 385 Views
XƏSTƏLİYİN YAYILMA AREALI. Kələmin kilası – Plasmodiophora brassicae Woronin. Təsnifatda yeri : Protozoa aləmi , Plasmodiophoramycota şöbəsi , Plasmodiophoramycetes sinfi , Plasmodiophorales sırası , Plasmodiophoraceae fəsiləsi , Plasmodiophora cinsi Bioloji qrupu : Biotrof.
E N D
Kələminkilası –PlasmodiophorabrassicaeWoronin Təsnifatdayeri: Protozoa aləmi, Plasmodiophoramycotaşöbəsi, Plasmodiophoramycetessinfi, Plasmodiophoralessırası, Plasmodiophoraceaefəsiləsi, Plasmodiophoracinsi Biolojiqrupu: Biotrof
Patogeninmorfologiyavəbiologiyası. Xəstəlikköklərdəmilşə-killi, şarşəkillivəyadüzgünolmayanşişlərvəyahallarəmələgətirməkləxarakterizəolunur. Kələmşitillərininköklərikilailəyoluxanzamanbitkininxaricigörkəmiadətəndəyişmir. Yalnızçoxerkənvəgüclüyoluxmadayarpaqlarınsaralmasıvəböyüməninləngiməsimüşahidəedilir. Yaşlıbitkilərinkökləriyoluxanzamangüclüsıxıntıqeydəalınır: yarpaqlardüşür, (xüsusiləgündüzçoxistivəquruhavada), başhissəpisinkişafedirvəyatamamiləəmələgəlmir. Kələmşitillərininsistemyoluxmasıdatəsviredilmişdir. Buhaldabitkixlorotikləşir, böyümədənqalır, yarpaqqoltuğundakıyatmıştumurcuqlardahipertrafiyaqeydolunur, təpəmeristemləriproliferasiyauğrayır, yarpaqvəgövdələrdəhallarəmələgəlir. Beləbitkilərinköklərindəhallarhərzamanbaşvermir, həminyaşlısistemyoluxmayanlaranisbətənonlarəhəmiyyətlidərəcədəkiçikdirlər. Bitkilərinvegetasiyanınsonunayaxın, habeləyazdatorpaqmikroorqanizmlərinintəsirialtındaşişlər, fırlardağılırvətorpağaçoxlumiqdardaistirahətsporları (sista) kütləsitökülür.
Kələminfizariozuvəyasarılığı – Fusariumoxysporium • Schl. f. congintinansBilai Təsnifatdayeri: Fungi vəyaMycotaaləmi, Anamorfic fungi şöbəsi, Hyphomycetessinfi, Hyphomycetalessırası, Tuberculariacaefəsiləsi, Fusariumcinsi Biolojiqrupu: Hemibiotrof
Patogeninmorfologiyavəbiologiyası. Xəstəlikənçoxuağbaşkələmi, azhallardayarpaq, gül, brüssel, kolrabikələmlərini, habeləturp, turpçanıyoluxur. Şitilvəyaşlıbitkilərsirayətlənirlər. Ləpələrvəşitilinyarpaqlarısaralır, bitkilərölüşgəyirlər. Saplaqlarıneninəkəsiyindəşəffaf-qəhvəyidamarhəlqələrigörünür. Damarlarınkəsiyinimikroskoplaşdıranzamannazikçoxhüceyrəlimitselqeydəalınır. Birçoxhallardacücərtilərinkökləridəyoluxur, nəticədəfilqəyarpaqlaraçılanaqədərbitkilərölür. Dahayaşlıbitkilərdəxəstəlikturqorunitməsinəsəbəbolur, yarpaqlarsaralır, onlartökülür, inkişafdanqalırvəkələmbaşlarıəyilirlər. Yarpaqlarınsaplaqlarınıvəgövdədənkəsiketdikdəqonurhəlqədamarlargörünür, azsonraonlartündləşir, lakindamarlıbakteriozdaolduğukimiqaralabilmirlər. Xəstəliyintörədicisihavamitselindəmakrovəmikrokonidilərəmələgətirir. Mikrokonidilərsilindrik, miləoxşar-oraqşəkilli, üstvəalthüceyrələritədricənvəbərabərqaydadadaralır. Onlarçoxvaxtüç, bəzihallardabeşarakəsməlidir, ölçüləri 28-34 x 32-37 mkm-dir.
Təsərrüfatəhəmiyyəti. Xəstəliyinzərərişitillərinməhvolması, yaşlıbitkilərininkişafdanqalmasıiləxarakterizəolunur. Eynizamandasaxlanmazamanıkələmbaşlarınınçürüməsigüclənir. Ayrı-ayrıtəsərrüfatlardaxəstəliyintəsirindənməhsulitkisi 40-50%-əçatır. Mübarizətədbirləri. Növbəliəkinəəməledilməli, özəkvədigərbitkiqalıqlarısahədənçıxarılmaqlaməhvedilməli, toxumlarsəpinqabağıdərmanlanmalı, dərinşumaparılmalıdır.
Kələminalternariozuvəyaqaraləkəliyi – • AlternariabrassicaeSacc. Təsnifatdayeri: Fungi vəyaMycotaaləmi, Anamorfic fungi şöbəsi, Hyphomycetessinfi, Hyphomycetalessırası, Dematiaceaefəsiləsi, Alternariacinsi Biolojiqrupu: Hemibiotrof
Patogeninmorfologiyavəbiologiyası. Xəstəlikləbitkinincavanvəyaşlıları, xüsusilətoxumluqlar, yetişməvəməhsultopla-nışıdövrləriyoluxurlar. Cücərtilərinləpələrindəvəgövdələrindəqaranekrotikzolaqlarvələkələrmeydanaçıxır. Ağbaşkələmindahayaşlıbitkilərindəbaşıntəpəyarpaqlarında 1 sm-əqədərdiametrlitündzonalləkələrformalaşır. Buradaseyrək, oturaqörtükinkişafedir. Toxumluqlardaxüsusilə, gövdəvəqınlaryoluxurlar. Qınlardasüdvəsüd-mumyetişməfazasındadənlərdəqaraparıltılıləkələrəmələgəlir. Onlarrütubətlihavadatündməxməriörtükləörtülür. Xəstəliktörədicininçoxhüceyrəlimitselibitkitoxumalarındahüceyrəaralarındayerləşir. Yoluxmuştoxumalarınsəthindətündörtükəmələgəlir. Həminörtükgöbələyinqısaqonurkonididaşı-yanlarındanvəuzunsovəkssancaqşəkilli, zeytuniqonurkonidilə-rindənibarətdir. Konidiləreninəvəuzununaarakəsməlidir, onlarınölçüləri 60-140 x 14-18 mkm-dir. Kələminyoluxmuşqışlayanözəyindəgöbələkkisəmərhələsiəmələgətirəbilir.
Yayılması. Xəstəlikkələmbecərilənölkələrinəksəriyyətindəgenişyayılmışdır, xüsusilərütubətiçoxolanrayonlardahəmbirinciil, həmdəikinciilbitkilərinəzərərvurur. Ekologiyası. Xəstəliktörədicisahibbitkininvegetasiyasıdövrükonidilərləyayılır. 250Ctemperaturdaxəstəliyininkubasiyamüddəti 1-2 günəbərabərdir. Sıxtoxumluqəkinlərdəxəstəliyininkişafınaşiddətliyağanyağışlarstimuləedicitəsirgöstərir. Xəstəliyininfeksiyamənbəyiyoluxmuştoxumlarvəməhsultoplanışındansonraqalanbitkiqalıqlarıdır. Təsərrüfatəhəmiyyəti. Ədəbiyyatməlumatlarınagörədünyanınəksərölkələrindəbecəriləntoxumluqlarüçünmüyyənproblemləryaradır. Məhsuldarlıqkəskinaşağıdüşür, toxumuncücərməqabiliyyətiazalır. Xəstəliyəqarşıdavamlısortlaryoxdərəcəsindədir, lakinağbaşkələminerkənsortlarıazyoluxur, çünkionlarşiddətliyağışlarbaşlayanaqədəryetişirlər. Mübarizətədbirləri. Xəstəliyəqarşıyüksəkaqrofonyaradılma-lıdır, daimtoxumluqsahələrdəxəstəyarpaqlardərilməlivəsahədənkənarlaşdırılmalıdır.