TURİZM VE KRİZ YÖNETİMİ

1. TURİZM VE KRİZ YÖNETİMİ Yrd. Doç. Dr. Y. Aykut Pekcan Bilkent Üniversitesi Uygulamalı Teknoloji ve İşletmecilik Yüksekokulu Müdür Yardımcısı 24 Şubat 2007, Antalya

2. GİRİŞ

3. DOĞAL AFETLER VE KRİZLER YENİ ORTAYA ÇIKAN KAVRAMLAR OLMAMAKLA BİRLİKTE İŞLETMELERİN GLOBAL İŞLETMELER HALİNE GELMESİ, ULUSLARARASI İLETİŞİMDEKİ GELİŞMELER NEDENİYLE DAHA FAZLA DİKKAT ÇEKMEYE BAŞLAMIŞTIR. DOĞAL AFETLERİN MALİYETİ 1991 YILINDA 44 MİLYAR DOLAR İKEN BU RAKAM 1992 YILINDA 60 MİLYAR DOLARA YÜKSELMİŞTİR. İNSAN HATALARININ YOL AÇTIĞI KRİZLERDE İSE DAHA BÜYÜK ARTIŞLAR GÖZLENMİŞTİR. SADECE GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE 1980’LERDEN İTİBAREN BANKACILIK SEKTÖRÜNDE MEYDANA GELEN KRİZLERDE 250 MİLYAR DOLAR HEBA OLMUŞTUR. EL-KAİDE ÖRGÜTÜ’NÜN FAALİYETLERİ, POLİTİK İSTİKRARSIZLIK OLAN BİR ÜLKE VEYA BÖLGENİN DIŞINA TAŞMIŞ, DÜNYA GENELİNE YAYILARAK OLUŞAN VEYA OLUŞABİLECEK KRİZLERİN BİR PARÇASI HALİNE GELMİŞTİR. BASIN VE İNTERNET KANALIYLA İLETİŞİM SAĞLANMASI, KRİZLERİN ETKİLERİNİN VE SONUÇLARIN DÜNYA ÇAPINDA HİSSEDİLMESİNE NEDEN OLMUŞTUR.

4. TURİZM SEKTÖRÜNÜN ÖNEMİ VE ÖZELLİKLERİ

5. TURİZM ÖZELLİKLE GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE YENİ İŞ ALANLARIYARATMASI, BÖLGESEL DÜZEYDE KALKINMAYI HAREKETE GEÇİRMESİ VE KIT KAYNAK HALİNE GELEN DÖVİZİ KAZANDIRICI ETKİSİ OLMASI NEDENLERİYLE ÜLKE EKONOMİLERİNE ÖNEMLİ ÖLÇÜDE KATKISI OLAN BİR SEKTÖRDÜR. TURİZM SEKTÖRÜ, GENELLİKLE KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKTEKİ KURULUŞLARDAN OLUŞMAKTA, BU KURULUŞLAR ÇOK KÜÇÜK KAR MARJLARIYLA ÇALIŞMAKTA, TALEPTEKİ DÜŞÜŞLERDEN ÖNEMLİ ÖLÇÜDE ETKİLENMEKTEDİRLER. İSTER DOĞAL AFETLERDEN İSTERSE İNSAN HATALARINDAN KAYNAKLANSIN, YEREL VEYA BÖLGESEL BİR KRİZİN ORTAYA ÇIKMASI VEYA TERÖRİST BİR SALDIRININ OLMASI SEYAHAT EDİLECEK TURİSTİK BÖLGENİN ALT YAPISINI TAHRİP ETMEKLE KALMAMAKTA, AYRICA O YERİN GÜVENLİ BİR YER OLMA GÖRÜNTÜSÜNÜ DE SİLMEKTE, BUNUN SONUCU OLARAK TARİF EDİLEMİYECEK DÜZEYLERDE TALEP DÜŞÜŞÜ YAŞANMAKTADIR.

6. KRİZ NEDİR ?

7. KRİZLER ÇEŞİTLİ ŞEKİLLERDE TANIMLANMAKTADIR. BUNLARDAN BİR TANESİ KRİZ VE AFET TANIMLARININ FARKLI OLARAK YAPILMASI GEREKTİĞİ GÖRÜŞÜNDEN HAREKETLE KRİZ’İ, BİR KURULUŞUN YÖNETİM YAPISININ ZAYIFLIĞI VE MEYDANA GELEN OLAYLARA KARŞI HAREKETE GEÇMEDE Kİ BASİRETSİZLİĞE BAĞLAYARAK OLAYI DAHA ÇOK KURULUŞ İÇİ İÇSEL BİR SORUN OLARAK ELE ALMAKTA, BUNA MUKABİL AFET(DISASTER)’İ ANİDEN ORTAYA ÇIKAN VE BİR KURULUŞUN KONTROL ETME OLANAĞIBULUNMAYAN, GENELLİKLE DIŞ ÇEVREDEN KAYNAKLANAN BİR ETKİNİN SONUCU OLARAK TANIMLAMAKTADIR. GENİŞ BİR YELPAZE İÇİNDE, İSTER İÇ ORTAMDAN KAYNAKLANAN OLAYLAR TARAFINDAN TETİKLENSİN, İSTER DOĞAL AFETLER (DEPREM VE SU BASKINLARI), TERÖRİST HAREKETLER GİBİ DIŞTAN GELSİN TURİZM SEKTÖRÜ HER BOYUTTA KRİZDEN ÇEŞİTLİ ŞEKİLLERDE ETKİLENMEKTEDİR.

8. BİR DİĞER TANIM, KRİZ’İ BİR KURULUŞUN VAROLUŞ NEDENİNİ YOKETMEYE YÖNELİK FAALİYETLER OLARAK TANIMLAMIŞTIR. BU TANIMA GÖRE KRİZ, BİR SİSTEMİN FİZİKSEL OLARAK TÜMÜNÜETKİLEYEN, SİSTEMİ OLUŞTURAN TEMEL VARSAYIMLARINI, KENDİNE ÖZGÜ ÖZELLİKLERİNİ VE VAROLUŞ NEDENİ OLAN KENDİ ÖZÜNÜ ETKİLEYEREK BOZULMASINA NEDEN OLAN OLAYLARDIR. BU TANIMLARA GÖRE KRİZ’İN TEMELİNDE YETERLİ OLMAYAN YÖNETİM YAPISI VE UYGULAMALARI VEYA ÇEVREDE OLUŞAN DEĞİŞİMLERE AYAK UYDURAMAMAK BULUNMAKTADIR. BU HUSUSLAR İLGİLİ KURULUŞ TARAFINDAN ÇÖZÜMLENEBİLECEK HUSUSLAR OLARAK GÖRÜLMEKLE BİRLİKTE ANİDEN VE BEKLENMEYEN ŞEKİLDE ORTAYA ÇIKAN DOĞAL AFETLERİN EN İYİ ŞEKİLDE HAZIRLANMIŞ İŞLETMELERİN BİLE TEDARİK VE DAĞITIM KANALLARINI TAHRİP ETTİĞİ, HİZMET SEKTÖRÜNÜN ELEKTRİK, İLETİŞİM VE DİĞER ALT YAPI YATIRIMLARINI TAHRİP ETTİĞİ, BU KONTROL EDİLEMEYEN AFETLERE KARŞI KURULUŞLARIN KORUMASIZ OLDUĞU BİLİNMELİDİR.

9. KRİZLERİN TURİZM SEKTÖRÜNE ETKİSİ

10. KRİZLERİN TURİZM SEKTÖRÜNDEKİ ÖNEMİ VE ONLARIN GLOBAL TURİZM ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ ÜZERİNDE GEREK AKADEMİSYENLERİN GEREKSE UYGULAYICILARIN YAPTIKLARI ÇOK SAYIDA ARAŞTIRMA BULUNMAKTADIR. AMERİKA’DAKİ İKİZ KULELERE YAPILAN TERÖRİST SALDIRI, İNGİLTERE’DE FMD (AYAK VE AĞIZDA GÖRÜLEN BULAŞICI HASTALIK), SARS, 2004 YILINDA HİNT OKYANUSUNDA MEYDANA GELEN TSUNAMİ, KUŞ GRİBİ (AVIAN FLU), 2005 YILINDAKİ KATRİNA KASIRGASININ ETKİLERİ GEREK AKADEMİK YAYINLARDA GEREKSE MEDYADA GENİŞ ORANLARDA YER ALMIŞTIR. GLOBALLEŞMENİN HEMEN ORTAYA ÇIKAN SONUÇLARINDAN BİR TANESİ DE SEYAHATLERİN ULUSLARARASI BOYUT ALMASI, BİR BÖLGEDE GÖRÜLEN ENFEKSİYONA BAĞLI HASTALIKLARIN YAYILMA OLANAĞININ ORTAYA ÇIKMASIDIR. YAPILAN BİR ARAŞTIRMAYA GÖRE ENFEKSİYON HASTALIKLARI İNSAN SAĞLIĞI İÇİN EN BÜYÜK TEHLİKEYİ TEŞKİL ETMEKTEDİR. HER SENE SAVAŞLARDA ÖLENLERDEN 14 KAT FAZLA İNSAN BU NEDENLE ÖLMEKTEDİR. DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜNÜN GÜNDEMİNDE OLAN VE ETKİLİ ÖNLEMLER ALINMAZSA SEYAHAT EDENLER VASITASIYLA YAYILABİLECEK HASTALIKLAR ARASINDA HIV AIDS, SARS, SITMA, KOLERA, TÜBERKÜLOZ, SARILIK VB. GİBİ HASTALIKLAR SAYILABİLMEKTEDİR. DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜNÜN TESPİTLERİNE GÖRE, ORTAYA ÇIKAN YENİHASTALIKLAR ASYA-PASİFİK BÖLGESİNDE YOĞUNLAŞMAKTA, BÖLGENİN DİNAMİK VE GELİŞEN TURİZM SEKTÖRÜ İÇİN BÜYÜK BİR HANDİKAP OLUŞTURMAKTADIR.

11. BU ALANDA YAPILAN ARAŞTIRMALARDA, KRİZLER İLE KRİZLERİN TURİZM SEKTÖRÜNE ETKİSİ ARASINDA MEYDANA GELEN OLAYIN BÜYÜKLÜĞÜ VE YOĞUNLUĞU ARASINDA KRİTİK BİR BAĞ OLDUĞU GÖRÜLMÜŞTÜR. BU DURUM İSE TURİZM SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN KURULUŞLARA KRİZLERİ VE NEDENLERİNİ ANLAMAK, İNCELEMEK, OLASI KRİZLERE KARŞI TEDBİR ALMAK İÇİN PLANLAR YAPMAK VE BU PLANLARI YÖNETMEK AÇILARINDAN ÖNEMLİ SORUMLULUKLAR YÜKLEMEKTEDİR.

12. YEREL, BÖLGESEL VE GLOBAL KRİZLER

13. YIL: 1960-2001(1) YER : TÜRKİYE KRİZLERİN NEDENLERİ: UYGULANAN EKONOMİK POLİTİKALAR, TERÖRİST HAREKETLER, SAVAŞLAR, DOĞAL AFETLER VE SALGIN HASTALIKLAR. TESPİTLER: 1970’Lİ YILLARIN ORTALARINDAN 2000’Lİ YILLARIN BAŞLARINA KADAR DÜNYA BİRÇOK MALİ KRİZLE KARŞILAŞMIŞTIR. BUNLAR DAHA ZİYADE, ASYA’DAKİ GELİŞEN EKONOMİLERLE BAĞLANTILI KRİZLER OLARAK GÖRÜLMÜŞTÜR. ÜLKEMİZDE ORTAYA ÇIKAN DÖVİZ SORUNU 1980’Lİ YILLARDA ÜLKE EKONOMİSİNDE YAPISAL DEĞİŞİKLİKLERE GİDİLMESİNE NEDEN OLMUŞTUR. ÜLKEMİZ 1960-1980 YILLARI ARASINDA EKONOMİDEKİ DALGALANMALARDAN DOLAYI BÜYÜK SIKINTILAR YAŞAMIŞTIR. ÜLKEMİZ EKONOMİSİNİ MÜDAHELECİ İÇE-DÖNÜK YERİNE PAZARA-DAYALI DIŞA DÖNÜK LİBERAL POLİTİKALAR UYGULAR HALE GETİRMEK İÇİN YAPISAL REFORMLARA GİRİŞİLMİŞTİR. BU REFORMLARDA GÜDÜLEN AMAÇ ENFLASYONU TEK HANELİ RAKAMLARA İNDİRMEKTİR.

14. YIL: 1960-2001 (2) YER : TÜRKİYE KRİZLERİN NEDENLERİ: UYGULANAN EKONOMİK POLİTİKALAR, TERÖRİST HAREKETLER, SAVAŞLAR, DOĞAL AFETLER VE SALGIN HASTALIKLAR. TESPİTLER: 1980 ÖNCESİNDE ÇEŞİTLİ BOYUTLARDAKİ ÖDEMELER DENGESİ AÇIKLARINA BAĞLI OLARAK ORTAYA ÇIKAN KRİZLER, 1980 SONRASINDA KISA VADELİ SERMAYE HAREKETLERİNDEKİ OYNAMALARLA YAKINDAN İLGİLİDİR. BUNUNLA BİRLİKTE, BU GİBİ HARAKETLERİN ARKASINDA BAŞKA BİR TAKIM ÖNEMLİ FAKTÖRLER BULUNMAKTADIR. BUNLARIN BAŞINDA, BÜYÜK ORANLARDAKİ CARİ AÇIK VE KAMU BORÇLANMALARI, POLİTİK İSTİKRARSIZLIK, 1990-91 YILI KÖRFEZSAVAŞI, DOĞU VE GÜNEYDOĞU ANADOLU’DA TERÖRİST HAREKETLERİ ÖNLEMEK İÇİN YAPILAN ÖNEMLİ ÖLÇÜLERDEKİ ASKERİ HARCAMALAR, 1999 YILINDA MEYDANA GELEN DEPREM FELAKETLERİ GİBİ GELİŞEN EKONOMİLERİ RAHATSIZ EDEN ÇEŞİTLİ KRİZLERLE KARŞILAŞILMIŞTIR.

15. YIL: 1960-2001 (3) YER : TÜRKİYE KRİZLERİN NEDENLERİ: UYGULANAN EKONOMİK POLİTİKALAR, TERÖRİST HAREKETLER, SAVAŞLAR, DOĞAL AFETLER VE SALGIN HASTALIKLAR. TESPİTLER: 2000’Lİ YILLARDA CARİ AÇIĞIN ARTMASI, BANKACILIK SİSTEMİNİN ZAYIFLIĞI, YAPISAL REFORMLARDA GECİKMELER LİKİDİTE KRİZİNE NEDEN OLMUŞ VE IMF’NİN YÖNLENDİRMESİ İLE YENİ BİR PROGRAM HAZIRLANMIŞTIR. ŞUBAT 2001 AYINDA MEYDANA GELEN KISA VADELİ KRİZ, IMF’NİN TAM DESTEĞİNİ ALAN VE ÜLKEMİZİN YÜKSEK OLAN VE DEVAMLILIK ARZ EDEN ENFLASYONUNU TEK HANELİ RAKAMLARA İNDİRMEYİ AMAÇLAYAN KAMBİYO DEĞİŞİM ORANLARINA DAYALI STABİLİZASYON PROGRAMININ ÇÖKMESİDİR. KRİZ O ANA KADAR BİLİNENLERİN EN ŞİDDETLİSİ OLMUŞ, ÖNCELİKLE MALİ PİYASALARI SARSMIŞ, DAHA SONRA İMALAT SEKTÖRÜNDEN BAŞLAMAK ÜZERE HİZMET SEKTÖRÜNE YAYILMIŞTIR. KRİZ ÜLKEYİ YÖNETENLER ARASINDAKİ SÜRTÜŞME İLE TETİKLEMİŞ, BUNUN SONUCUNDA İSE ENFLASYONDA HIZLI BİR ARTIŞ MEYDANAGELMİŞ, BANKACILIK SEKTÖRÜ KRİZE GİRMİŞ, KAMU İÇ BORCU ÖNEMLİ ÖLÇÜDE ARTMIŞ, EKONOMİDE ÖNEMLİ BİR ÇÖKÜŞ YAŞANMIŞTIR. TÜRK LİRASI DOLAR KARŞISINDA %51 ORANINDA DEĞER YİTİRMİŞ, BU İSE BEKLENMEDİK ÖLÇÜDE IMF BORÇLANMASINA NEDEN OLMUŞTUR.

16. TURİZMİN TÜRKİYE AÇISINDAN ÖNEMİ: (4) TURİZM ÜLKEMİZ AÇISINDAN BÜYÜK ÖNEM TAŞIMAKTADIR. 1993-2001 YILLARI ARASINDAKİ SÜRE İNCELENDİĞİNDE, TURİZMİN İSTİHDAMA KATKISI 1 655 000 DÜZEYLERİNDEN 2 500 000 ÜZERİNE ÇIKMIŞ BUNUN %40’INI TURİZM SEKTÖRÜNDEKİ DOĞRUDAN İSTİHDAM OLUŞTURMUŞTUR. TURİZMİN GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HARCAMALAR İÇİNDEKİ PAYI 1963 YILINDA %0.1, 1980 YILINDA %0.6 İKEN 2003 YILINDA %5.5 ORANINDA GERÇEKLEŞMİŞTİR. TURİZM GELİRLERİNİN İHRACATA ORANLARI İSE AYNI YILLARDA SIRASIYLA %2.1, %11.2 VE %28.2 OLMUŞTUR. ÜLKE EKONOMİSİNİN EN ÖNEMLİ SORUNLARINDAN BİRİ OLAN VE NEREDEYSE KRONİKLEŞEN DIŞ TİCARET AÇIĞINI KAPATMADA TURİZM GELİRLERİ ÖNEMLİ ROL OYNAMIŞTIR. 1996 YILINDA TURİZM GELİRLERİNİN DIŞ TİCARET AÇIĞINI KAPATMADAKİ PAYI %27.7 İKEN BU ORAN 2003 YILINDA %56.6’YA ÇIKMIŞTIR. ÜLKEMİZ AVRUPA BİRLİĞİ ÜYESİ ÜLKELER, BİRLEŞİK DEVLETLER TOPLULUĞU ÜLKELERİ VE ORTADOĞU’NUN YOĞUN BİR TURİZM ÇEKİM MERKEZİ OLARAK GÖRÜLMÜŞ, AVRUPA BİRLİĞİNDEN GELEN TURİSLERİN TOPLAN TURİST SAYISI İÇİNDEKİ PAYI 1995 YILINDA %49.1’DEN, 2006 YILINDA %52.11 ÇIKMIŞ, BDT’NİN PAYI DA AYNI YILLARDA %17.6’DAN % 18.9’A ÇIKARKEN ORTADOĞU’NUN PAYINDA %11.5’DEN %9’A DOĞRU BİR GERİLEME GÖZLENMİŞTİR.

17. TURİZMİN TÜRKİYE AÇISINDAN ÖNEMİ: (5) GELEN TURİSTLERİN SAYILARINDA İLK ÜÇ SIRAYI ALAN ÜLKELERLE İLGİLİ OLARAK 1990-2006 YILLARINA DAYALI DEĞERLENDİRMELERDE İLK SIRADA OLAN ALMANYA’DAN GELEN TURİST SAYISINDA 1990 YILINA GÖRE 3.9 KAT ARTIŞ GÖRÜLDÜĞÜ, BU ORANLARIN BDT İÇİN 3.2 VE İNGİLTERE İÇİN İSE 4.8 KAT OLDUĞU BELİRLENMİŞTİR. ASIL İLGİNÇ OLAN İSE BULGARİSTANIN 4. SIRAYA ÇIKMASIDIR. BULGARİSTANDAN GELEN TURİST SAYISINDA 1990 YILINA GÖRE 2006’DA 16 KAT ARTIŞ GÖZLENMİŞTİR. 21. YÜZYIL İŞLETMELERİNİN İKİ TEMEL AMACI OLMAK ZORUNDADIR. BUNLARDAN BİR TANESİ MÜŞTERİYE ODAKLANMAK-MÜŞTERİ MEMNUNİYETİ, DİĞERİ İSE KALİTELİ ÜRÜN VE HİZMET SUNMAKTIR. 1992-2001 YILLARINDA BAKANLIK BELGELİ VE BELEDİYE BELGELİ KONAKLAMA İSTATİSTİKLERİ KARŞILAŞTIRILDIĞINDA, BAAKANLIK BELGELİ KONAKLAMA TESİSLERİNDE KONAKLAMALARIN %116.20 ORANINDA ARTTIĞI, AYNI TARİHLER ARASINDAKİ BELEDİYE BELGELİ KONAKLAMA ARTIŞLARININ İSE %7.10 DÜZEYİNDE KALDIĞI GÖRÜLMÜŞTÜR. BU DURUM İSE ZİYARETÇİLERİN KALİTEYE KARŞI DUYARLIĞININ BİR GÖSTERGESİDİR.

18. KRİZLERİN TURİZME ETKİSİ: (6) ÜLKEMİZDE KRİZLERİN TURİZME ETKİSİNİ İRDELEYEBİLMEK İÇİN YAPISAL REFORMLARIN HAYATA GEÇİRİLMEYE BAŞLANDIĞI 1980 YILI VE ÖNCESİNİ BİRİNCİ BÖLÜM VE 1980 SONRASINI DA İKİNCİ BÖLÜM OLARAK ELE ALMANIN DAHA SAĞLIKLI OLACAĞI DÜŞÜNÜLMEKTEDİR. 1963-1980 YILLARI ARASINDA YABANCI TURİST SAYILARINDA BİR ARTIŞ GÖZLENMİŞ, 1963 YILINDA 198 000 OLAN TURİST SAYISI 1980 YILINDA 6.5 KAT ARTARAK 1 288 000 SEVİYESİNE ULAŞMIŞTIR. YABANCI ZİYARETÇİ HARCAMALARI 7 MİLYON DOLAR SEVİYESİNDEN 326 MİLYON DOLARA YÜKSELMİŞTİR. BU DÖNEMDE TURİZM GELİRLERİNDE ÖNEMLİ DÜŞÜŞLER GÖRÜLMEMEKLE BİRLİKTE TURİST ARTIŞININ DÜZEYLİ BİR SEYİR İZLEMEDİĞİ, 1974 YILINDA ÖNEMLİ BİR DÜŞÜŞ OLDUĞU, 1979 VE 1980 YILLARINDADA DÜŞÜŞLER OLDUĞU GÖZLENMİŞTİR. 1981-2006 DÖNEMİNDE İSE TURİST SAYISI 1 405 000 SEVİYESİNDEN 14 KAT ARTARAK 19 819 000 SEVİYESİNE ULAŞMIŞTIR. AYNI ŞEKİLDE TURİZM GELİRLERİ DE 381 MİLYON DOLAR’DAN 33 KAT ARTARAK 12 553 MİLYON DOLAR DÜZEYİNE ULAŞMIŞTIR. 1993 VE 1999 YILLARINDA GELEN TURİST SAYILARINDA DÜŞMELER GÖZLENİRKEN TURİZM GELİRLERİNDE 1999 YILINDA %27’NİN ÜZERİNDE BİR DÜŞÜŞ GÖZLENMİŞTİR. 1999 YILINDA ÜLKEMİZ DOĞAL FELAKETLERİN EN BÜYÜĞÜ OLAN DEPREM ŞOKUYLA SARSILMIŞTIR. BU DA EN BELİRGİN ŞEKİLDE TURİZM GELİRLERİNDE KENDİSİNİ AÇIK BİR ŞEKİLDE GÖSTERMİŞTİR.

19. 1960’LI YILLARDAN İTİBAREN ÜLKELER VE KURULUŞLAR ÇEŞİTLİ BÜYÜKLÜKTE VE FARKLI NEDENLERDEN OLUŞAN KRİZLERİN ETKİSİNE GİRMİŞTİR. YIL:1967 YER : İNGİLTERE (1) KRİZİN NEDENİ: BAZI ÇİFTLİKLERDE BAŞGÖSTEREN, BÜYÜKBAŞ HAYVANLARIN AYAK VE AĞIZLARINDA OLUŞAN (FMD) HASTALIĞIN HAVA YOLU İLE KUŞLAR TARAFINDAN VE KEMİRGEN HAYVANLAR TARAFINDAN ÇEVREDEKİ ÇİFTLİKLERE YAYILMASI. HASTALIĞIN SEBEBİ:ARJANTİN’DEN İTHAL EDİLEN VE ÇİFTLİKLERE GÖNDERİLEN KUZULARDAN KAYNAKLANDIĞI VE ORADAN BÜYÜKBAŞ HAYVANLARA BULAŞTIĞI DÜŞÜNÜLMEKTEDİR. TESPİTLER: HASTALIKLA İLGİLİ OLARAK 2346 ÇİFTLİKTE 2364 OLAY TESPİT EDİLMİŞTİR. ÖNLEMLER: HASTALIĞIN ERKEN TEŞHİS EDİLMESİ, HAYVAN HAREKETLERİ SURETİYLE YAYILMASINI ÖNLEYİCİ TEDBİRLERİN ALINMASI, SALGIN HASTALIĞIN BÖLGESEL DÜZEYDE KALMASINI SAĞLAMIŞTIR. ALINAN TEDBİRLER ARASINDA, ÇİFTLİKLERİN İZOLE EDİLMESİ, HASTALIK TESBİT EDİLEN YERLERE GİRİŞ ÇIKIŞIN YASAKLANMASI VE BU ALANLARIN TARIM BAKANLIĞI İLE POLİS TARAFINDAN SIKI BİR ŞEKİLDE KONTROL EDİLMESİ VE HASTALANAN 442 285 BÜYÜKBAŞ HAYVANIN İTLAF EDİLEREK BUNLARIN BEDELLERİNİN ÇİFTÇİLERE ÖDENMESİ SURETİYLE MAĞDURİYETLERİ ÖNLENMİŞTİR.

20. YIL:1967 YER : İNGİLTERE (2) KRİZİN NEDENİ: BAZI ÇİFTLİKLERDE BAŞGÖSTEREN, BÜYÜKBAŞ HAYVANLARIN AYAK VE AĞIZLARINDA OLUŞAN (FMD) HASTALIĞIN HAVA YOLU İLE KUŞLAR TARAFINDAN VE KEMİRGEN HAYVANLAR TARAFINDAN ÇEVREDEKİ ÇİFTLİKLERE YAYILMASI. HASTALIĞIN TURİZME ETKİSİ: ZAMANLAMA : OLAY ANA TATİL SEZONU BİTTİKTEN HEMEN SONRA 1967 EKİMAYINDA ORTAYA ÇIKMIŞTIR. YAYGINLAŞMA: TURİZM FAALİYETLERİ KIRSAL KESİME YAYGINLAŞMADIĞI İÇİN TURİZM SEKTÖRÜNDEN BU OLAYLA İLGİLİ OLARAK ZARARIN TAZMİNİ YOLUNDA BİR TALEP GELMEMİŞTİR. BUNUN NEDENİ, BU OLAYDAN ETKİLENENLER SEKTÖRLE BAĞLANTILI HAYVANAT BAHÇELERİ, KAMPİNGLER GİBİ YERLERLE SINIRLI KALMIŞTIR. ULAŞTIRMA SEKTÖRÜ DE BU OLAYDAN FAZLA ETKİLENMEMİŞ, SADECE İRLANDA’YA YAPILAN BAZI UÇAK SEFERLERİ İPTAL EDİLMİŞ, BUNLARIN DIŞINDA İŞSİZLİĞİN ARTTIĞI YOLUNDA BİR BİLGİ ALINAMAMIŞ, MALİ KAYIPLARIN ÇOK AZ OLDUĞU VE TURİZM SEKTÖRÜ ÜZERİNDE FAZLA BİR ETKİSİNİN OLMADIĞI GÖZLENMİŞTİR. MALİ KAYIPLAR: HASTALIĞA YAKALANAN HAYVANLARIN İTLAFI VE TURİZMDE BÖLGESEL BAZDAKİ OLAYLARIN MALİYETİ BİR KAÇ YÜZ MİLYON PAUND MERTEBESİNDE KALMIŞTIR.

21. YIL: 1967 YER : ORTA DOĞU KRİZİN NEDENİ: İSRAİL VE KOMŞULARI ARASINDAKİ SINIR ANLAŞMAZLIKLARI NEDENİYLE ÇIKAN SAVAŞ TESPİTLER: İSRAİL İLE KOMŞULARI ARASINDAKİ ANLAŞMAZLIK SONUCUNDA ORTAYA ÇIKAN “6 GÜN SAVAŞI” OLARAK ADLANDIRILAN VE İSRAİL’İN KOMŞU ÜLKELERDEN TOPRAK ELDE ETTİĞİ SAVAŞ OLUP BU SAVAŞ İSRAİL’E ÖNEMLİ KAZANIMLAR SAĞLAMIŞTIR. KRİZİN İSRAİL TURİZMİNE ETKİSİ: 1967 YILINDAN İTİBAREN İSRAİL KENDİSİNE ÖZGÜ TURİZM ÜRÜNLERİ NEDENİYLE ULUSLARARASI TURİZM PAZARINDA ARTAN BİR TALEPLE KARŞILAŞMIŞTIR. TURİZM İSRAİL EKONOMİSİNDE HİZMET İHRACI NEDENİYLE DÖVİZ KAZANDIRAN VE AKUT HALE GELEN ÖDEMELER DENGESİ SORUNUNUN ÇÖZÜMÜNE KATKIDA BULUNAN, İŞSİZLİK SORUNUNA ÇÖZÜM GETİREN LİDER BİR ENDÜSTRİ HALİNE GELMİŞTİR. 6 GÜN SAVAŞI İSRAİL TURİZM ENDÜSTRİSİNİN YÜZÜNÜ DEĞİŞTİRMİŞ VE YENİ, UMUT DOLU BİR ÇAĞA YELKEN AÇILMASINI SAĞLAMIŞTIR. ÇÜNKİ BU SAVAŞ SONRASINDA İSRAİL ORTADOĞUDAKİ BİR ÇOK ÖNEMLİ TURİZM ALANLARINI ELE GEÇİRMİŞTİR.

22. YIL: 1973 YER : ORTA DOĞU KRİZİN NEDENİ: İSRAİL VE KOMŞULARI ARASINDAKİ SINIR ANLAŞMAZLIKLARI NEDENİYLE ÇIKAN SAVAŞ TESPİTLER: İSRAİL İLE KOMŞULARI MISIR VE SURİYE ARASINDA BAŞLAYAN DAHA SONRA İSRAİL İLE SURİYE ARASINDA DEVAM EDEN 9 AY SÜREN SAVAŞ. KRİZİN İSRAİL TURİZMİNE VE DÜNYA TURİZMİNE ETKİSİ: 1973 YILI SAVAŞI İSRAİL TURİZMİNİ DERİNDEN ETKİLEMEKLE KALMAMIŞ, DÜNYADAKİ TURİZM HAREKETLERİNE BÜYÜK BİR DARBE VURMUŞTUR. BU SAVAŞ DÜNYADAKİ İLK PETROL KRİZİNE NEDEN OLDU. PETROL FİYATLARI HIZLA ARTARKEN ULUSLARARASI SEYAHAT MALİYETLERİNDE ÖNEMLİ ÖLÇÜDE ARTIŞLAR MEYDANA GELMİŞTİR. BU DÖNEMDE, İSRAİL’İN GÜÇLÜ ÜLKE, EMNİYETLİ TURİZM DESTİNASYONU ŞEKLİNDEKİ İMAJI ZEDELENMİŞTİR. BÖLGENİN RİSKLİ BİR BÖLGE HALİNE GELMESİ BURAYA YAPILACAK SEYAHATLERDE ÖDENECEK SİGORTA PRİMLERİNİ ARTTIRMIŞTIR. TUERİZM SEKTÖRÜNDE YAŞANAN BU DARALMA SONUCUNDA, İSRAİL’DE ÇALIŞANLARIN BİR KISMI İŞLERİNİ KAYBETMİŞ, BAZI OTELLER İSE YETERLİ ZİYARETÇİ GELMEMESİ NEDENİYLE KAPANMIŞTIR.

23. YIL: 198O’NİN İKİNCİ YARISI YER : AVRUPA KRİZİN NEDENİ: ULUSLARARASI TERÖRİZM KRİZİN SEBEBİ: ORTADOĞUDAN AVRUPA’YA YAYILAN TERÖR HAREKETLERİ TESPİTLER: UÇAK KAÇIRMA, REHİNE ALMA VE AMERİKAN TESİSLERİNE LİBYA DESTEKLİ SALDIRILAR ŞEKLİNDE ORTAYA ÇIKAN BU HAREKETLER, SADECE YEREL DEĞİL ANCAK ULUSLARARSI ALANDA DA ETKİLİ OLMUŞTUR. KRİZİN TURİZME ETKİSİ: ABD HÜKÜMETİ TARAFINDAN AVRUPA TEHLİKELİ BİR TURİZM DESTİNASYONU OLARAL İLAN EDİLMİŞ BU HUSUS AVRUPA’YA YAPILACAK SEYAHATLERDE OLUMSUZ BİR HAVA YARATMIŞTIR.

24. YIL: 1981 YER : ORTA DOĞU KRİZİN NEDENİ: TERÖRİZM KRİZİN SEBEBİ: İSRAİL VE FKÖ ARASINDAKİ ÇATIŞMALAR TESPİTLER: FKÖ ARTAN ŞİDDET VE SIKLIKTA İSRAİL’İN KUZEY SINIRINDAKİ YERLEŞİM YERLERİNE VE DÜNYA’DAKİ İSRAİL BAĞLANTILI YERLERE SALDIRILARDA BULUNMUŞTUR. KRİZİN TURİZME ETKİSİ: BU SALDIRILAR İSRAİL’İN TURİZMİNDE YENİDEN OLUMSUZ BİR HAVA ESMESİNE NEDEN OLMUŞTUR.

25. YIL: 1990-91 YER : ORTA DOĞU KRİZİN NEDENİ: KÖRFEZ SAVAŞI KRİZİN SEBEBİ: IRAK – KOMŞU ÜLKELER TESPİTLER: DOĞRUDAN KATILIMI OLMASA DA İSRAİL DOLAYLI OLARAK BÖLGEDEKİ YÜKSEK GERİLİMDEN ETKİLENMİŞTİR. KRİZİN TURİZME ETKİSİ: ABD HÜKÜMETİ TARAFINDAN ARAP-İSRAİL UYUŞMAZLIĞINA ÇARE ARANMASI İÇİN BARIŞ GÖRÜŞMELERİNE MADRİD’TE BAŞLANMASI BU BÖLGEDEKİ HAVANIN DEĞİŞMESİNE ÖNEMLİ ÖLÇÜDE KATKIDA BULUNMUŞTUR. İSRAİL’DE TURİZM YATIRIMLARINA VE ÇEŞİTLENDİRİLMESİNE YENİDEN HIZ VERİLMİŞ VE TURİZM YİNE İHRACAT İÇİNDEKİ LİDER KONUMUNA GELMİŞTİR.

26. YIL: 1997 YER : DOĞU ASYA (1) KRİZİN NEDENİ: MALİ KRİZ KRİZİN SEBEBİ: KRİZ TAYLAND’DA MALİ KRİZ OLARAK ORTAYA ÇIKTI. TESPİTLER: ASYA EKONOMİK KRİZİ, MALİ SEKTÖRÜN GÜÇLÜ OLMAMASI, GLOBAL LİKİDİTEŞARTLARINDAKİ KOLAYLIK, DIŞ SEKTÖRLERDEKİ SORUNLAR NEDENLERİYLE ÖNCE TAYLAND’DA BAŞLAMIŞ VE ÇEVREDEKİ ÜLKELERE HIZLA YAYILMIŞTIR. 1997 YILINDA TAYLAND PARASININ DEVALUE EDİLMESİ İLE BAŞLAYAN KRİZ, ENDONEZYA, MALEZYA, FİLİPİNLER VE TAYLAND’DA VARLIK VE PARA PİYASALARINDA SPEKÜLASYONLARA NEDEN OLMUŞ, BUNUN SONUCUNDA PARADAKİ DEĞER KAYIPLARI EKONOMİLERDE BÜYÜK ÇÖKÜŞLERE NEDEN OLMUŞTUR. 1997 YILI SONU İTİBARIYLE DOLAR KARŞISINDA ENDONEZYA PARASI %70, MALEZYA VE TAYLAND PARALARI İSE %40 ORANINDA DEĞER KAYBETMİŞTİR. MALİ KRİZ DOĞU ASYA’DAKİ ÜLKELERİN BİR ÇOĞUNA YAYILARAK ÇEŞİTLİ ÖLÇEKLERDE EKONOMİK KRİZE DÖNÜŞMÜŞTÜR. MALİ KRİZ PAZAR KAYNAKLI, UZUN ZAMAN SÜRECİ İÇİNDE YAVAŞ BİR BİÇİMDE GELİŞEN BİR KRİZ GÖRÜNTÜSÜ ARZ ETMİŞTİR. BU KRİZ, TAYLAND, MALEZYA, FİLİPİNLER VE ENDONEZYA’YI OLUMSUZ OLARAK ETKİLEMESİ YANINDA KOMŞU ÜLKE KONUMUNDAKİ GÜÇLÜ EKONOMİLERE SAHİP SİNGAPUR, HONG KONG, JAPONYA, TAYVAN VE GÜNEY KOREYİ DE ETKİLEMİŞTİR.

27. YIL: 1997 YER : DOĞU ASYA (2) KRİZİN NEDENİ: MALİ KRİZ KRİZİN SEBEBİ: KRİZ TAYLAND’DA MALİ KRİZ OLARAK ORTAYA ÇIKTI. TESPİTLER: 1996 YILINDA 93 MİLYAR DOLAR OLARAK GERÇEKLEŞEN SERMAYA GİRİŞİDURMUŞ, 1997 YILINDA 12 MİLYAR DOLAR TUTARINDAKİ SERMAYE BÖLGE DIŞINAKAÇMIŞTIR. BU DURUM, BÖLGE ÜLKELERİNE OLAN GÜVENİN SARSILMASINA VE ÜLKE EKONOMİLERİNİN AĞIR TAHRİBATA UĞRAMASINA NEDEN OLMUŞTUR. BUNUN SONUCUNDA İŞSİZLİK YAYGINLAŞARAK ARTMIŞ, ENFLASYONDA ARTIŞ GÖRÜLMÜŞ, 1998 YILINDA GAYRİ SAFİ YURT İÇİ HASILADA DARALMA MEYDANA GELMİŞTİR. İNSANLARIN BİRKISMI İŞLERİNİ KAYBEDERKEN BİR KISMIDA YATIRMLARINI KAYBETMİŞ VE ÜLKE HÜKÜMETLERİNE OLAN GÜVEN YİTİRİLMİŞTİR. ENDONEZYA GİBİ NİSBETEN FAKİR OLAN ÜLKELERDE POLİTİK VE SOSYAL SORUNLAR MEYDANA GELMİŞTİR. BÜTÜN GLOBAL MALİ SİSTEMİN BU ÇÖKÜŞLE ETKİLENEBİLECEĞİ ENDİŞESİ TAŞINMIŞ, 1998 YILINDA MALİ HAREKETLERDE YAVAŞLAMALAR OLDUĞU GÖZLENMEKLE BİRLİKTE DURUM BELİRSİZLİĞİNİ KORUMUŞ, ANALİSTLERCE YAPILAN DEĞERLENDİRMELERDE 2-10 YILLIK BİR SÜRENİN ESKİ DURUMA GELİNMESİ İÇİN GEREKLİ OLDUĞU BELİRTİLMİŞTİR. BUNLARA İLAVE OLARAK, JAPON EKONOMİSİNİN SAĞLIK DURUMU VE ÇİN PARASINDA DEVALÜASYON BEKLENTİSİ İKİNCİ BİR BELİRSİZLİK ORTAMI YARATMIŞTIR.

28. YIL: 1997 YER : DOĞU ASYA KRİZİN NEDENİ: MALİ KRİZ (3) KRİZİN SEBEBİ: KRİZ TAYLAND’DA MALİ KRİZ OLARAK ORTAYA ÇIKTI. KRİZİN TURİZME ETKİSİ: KRİZDEN ETKİLENEN ÜLKELERDEN BİR TANESİ OLAN MALEZYA EN BAŞARILI, GELİŞEN ÜLKELERDEN BİRİ KONUMUNDAYDI. TURİZM ÜLKENİN DÖVİZ KAZANDIRAN ÜÇÜNCÜ ÖNEMLİ KAYNAĞI DURUMUNDAYDI. KRİZİN MEYDANA GELDİĞİ 1997 YILINDAN ÖNCEKİ 10 YIL İÇERSİNDE MALEZYA EKONOMİSİ YILDA ORTALAMA %8.8 ORANINDA BÜYÜMÜŞ, FERT BAŞINA MİLLİ GELİR 1,850 DOLAR’DAN 4,425 DOLAR’A ÇIKMIŞTIR. 1997 YILINDA MEYDANA GELEN KRİZ SONRASINDA MALEZYA PARASI DOLAR KARŞISINDA %40 ORANINDA DEĞER KAYBETMİŞ, BORSA ÇÖKMÜŞ VE ÖZEL SEKTÖR YATIRIMLARI DURMUŞTUR. TURİZM SEKTÖRÜ GELİRLERİNDE 1997 YILINDA 342 MİLYON DOLAR DÜŞÜŞ OLMUŞ, TURİZM SEKTÖRÜNDE ÇALIŞANLARIN SAYISINDA % 24 ORANINDA AZALMA MEYDANA GELMİŞTİR. SİNGAPUR, DOĞUNUN VE BATININ BİRLEŞTİĞİ, MODERN GÖKDELENLERİ OLAN GELİŞMİŞ TEKNOLOJİYE SAHİP, DOĞUYA ÖZGÜ ATMOSFERİ, MİMARİSİ VE KÜLTÜRÜ OLAN ALIŞVERİŞ MERKEZLERİNİ BARINDIRAN UZAK DOĞUNUN İYİ TANINAN BİR TURİZM DESTİNASYONUDUR. SİNGAPUR’DA TURİZM FAALİYETLERİ, 1980’Lİ YILLARIN SONLARINDA ÖNEM KAZANMAYA BAŞLAMIŞ 1990’LI YILARIN ORTALARINDAN İTİBAREN ARTMAYA BAŞLAMIŞTIR. BÖLGEDEKİ OLUMSUZ GELİŞMELER SİNGAPUR TURİZMİNİ DE OLUMSUZ ETKİLEMİŞTİR. 1997 YILINDA TURİST ZİYARETLERİNDE %1.3, TURİZM GELİRLERİNDE İSE %9.5 AZALMA OLMUŞTUR. BU DARALMA 1998 YILINDA DAHA BÜYÜK BOYUTLARA ULAŞMIŞTIR. BU BÖLGEDE EN ÇOK TURİST ÇEKEN ÜÇ ÜLKE OLAN ENDONEZYA, MALEZYA VE JAPONYA’DA 1998’İN İLK YARISINDA MEYDANA GELEN DARALMA İSE %20’LER SEVİYESİNE ULAŞMIŞTIR.

29. YIL: 1997 YER : ENDONEZYA KRİZİN NEDENİ: ENDONEZYA’NIN SUMATRA VE KALİMANTAN ADALARINDA ÇIKARTILAN ORMAN YANGINLARI SONUCUNDA OLUŞAN DUMAN TABAKASI. TESPİTLER: ADALARDA ÇIKARTILAN ORMAN YANGINLARINDA OLUŞAN DUMAN TABAKASI VE ONA HAPSOLAN KİRLETİCİLER NEDENİYLE OLUŞAN FOTOKİMYASAL DUMAN BÖLGENİN HER TARAFINA ULAŞARAK ULAŞIMI OLUMSUZ ETKİLEDİĞİ GİBİ SAĞLIKSIZ, BAZENDE TEHLİKELİ BİR ATMOSFERE NEDEN OLMUŞTUR. BEKLENEN MUSON YAĞMURLARININ BİR TÜRLÜ GELMEMESİ DUMAN TABAKASININ AĞUSTOS AYININ SONLARINA KADAR KALMASINA NEDEN OLMUŞ VE BÖLGE İÇİN BÜYÜK BİR TEHLİKE OLUŞTURMUŞ. KRİZİN TURİZME ETKİSİ: BU KRİZİN ÇÖZÜMÜNÜ SAĞLAYACAĞI DÜŞÜNÜLEN YAĞMURLAR BAŞKA BİR SORUNU DA BERABERİNDE GETİRMİŞTİR. ŞİDDETLİ YAĞMURLAR DUMAN TABAKASI İÇİNDE BULUNAN KİRLETİCİLERİN TURİZM TESİSLERİNİN DIŞINDA BULUNAN YÜZME HAVUZLARI İLE DİĞER AKTİVİTE ALANLARININ SİYAH BİR RENK ALMASINA NEDEN OLMUŞTUR. BUNUN SONUCUNDA, TURİZM TESİSLERİ BU HİZMETLERİ YETERLİ DÜZEYDE VE KALİTEDE SUNAMADIĞI İÇİN ZİYARET SAYILARINDA DÜŞMELER GÖZLENMİŞTİR.

30. YIL: 2001 YER : İNGİLTERE (1) KRİZİN NEDENİ: BAZI ÇİFTLİKLERDE BAŞGÖSTEREN, BÜYÜKBAŞ HAYVANLARIN AYAK VE AĞIZLARINDA OLUŞAN (FMD) HASTALIĞIN HAVA YOLU İLE KUŞLAR TARAFINDAN VE KEMİRGEN HAYVANLAR TARAFINDAN ÇEVREDEKİ ÇİFTLİKLERE YAYILMASI. HASTALIĞIN SEBEBİ: İNGİLTERE’DE ÇİFTLİKLERDE BESLENEN DOMUZLARDAN YAYILDIĞI BELİRLENMİŞTİR. TESPİTLER: HASTALIKLA İLGİLİ OLARAK 2030 OLAYDA 4 MİLYONUN ÜZERİNDE HASTALIKLI HAYVAN TESPİT EDİLMİŞTİR. ÖNLEMLER: HASTALIĞIN ERKEN TEŞHİS EDİLEMEMESİ, HAYVAN HAREKETLERİ SURETİYLE YAYILMASINI ÖNLEYİCİ TEDBİRLERİN ALINAMAMASI SALGIN HASTALIĞIN BÖLGESEL DÜZEYDE KALMASINI ENGELLEMİŞTİR. HASTALIĞIN FATURASI BU KEZ ÇOK AĞIR OLMUŞ, 4 MİLYONUN ÜZERİNDE HAYVAN İTLAF EDİLMİŞTİR. HASTALIKLI HAYVANLAR VASITASIYLA MEYDANA GELEN BU YAYILMA SONUCUNDA İRLANDA VE FRANSA’DA BU OLAYDAN ETKİLENMİŞTİR.

31. YIL: 2001 YER : İNGİLTERE (2) KRİZİN NEDENİ: BAZI ÇİFTLİKLERDE BAŞGÖSTEREN, BÜYÜKBAŞ HAYVANLARIN AYAK VE AĞIZLARINDA OLUŞAN (FMD) HASTALIĞIN HAVA YOLU İLE KUŞLAR TARAFINDAN VE KEMİRGEN HAYVANLAR TARAFINDAN ÇEVREDEKİ ÇİFTLİKLERE YAYILMASI. HASTALIĞIN TURİZME ETKİSİ: ZAMANLAMA: OLAY TURİZM SEZONUNUN HEMEN BAŞINDA ŞUBAT 2001 AYINDA MEYDANA MEYDANA GELMİŞ, YAZ AYLARI BOYUNCA DEVAM ETMİŞ VE SEKTÖRÜ EN KÖTÜ ZAMANDA VURMUŞTUR. YAYGINLAŞMA: ÇİFTÇİLER TURİZM PASTASINDAN PAY ALMAK İÇİN ALTERNATİF ÜRÜNLER SUNMAYA BAŞLAMIŞLAR, ÇİFTLİK BİNALARI YENİLENEREK KONAKLAMA TESİSLERİ HALİNE GETİRİLMİŞ, ÇİFTLİK AKTİVİTELERİNE ZİYARETÇİLER ENTEGRE EDİLEREK ONLARA FARKLI BİR ORTAM SUNULMUŞTUR. BU ŞEKİLDE ÇİFTÇİLER YOĞUN OLARAK TOPRAĞA BAĞLI OLMAKTAN ÇIKMIŞ, YENİ GELİR KAYNAKLARINA KAVUŞMUŞLARDIR. ZİYARETÇİ SAYILARINDAKİ DÜŞÜŞLER: SALGIN HASTALIK İNGİLTERE’DE GENEL KAMUOYUNDA VE İNGİLTERE’YE GELMEYİ PLANLAYANLAR ÜZERİNDE YIKICI ETKİ YAPMIŞ, TURİZMDEKİ BİR ÇOK KURULUŞ İLE TURİZM SEKTÖRÜNE HİZMET VEREN KURULUŞLAR ÖNEMLİ ÖLÇÜDE ETKİLENMİŞTİR. BİR ÇOK İŞLETMEÖNEMLİ ÖLÇÜDEKİ TİCARİ ZAARARLAR NEDENİYLE FAALİYETLERİNE SON VERMİŞLERDİR. ZİYARETÇİ SAYISINDA DÜŞMELER OLMUŞ, BUNLARIN NEDENLERİNDEN BİR TANESİ DE KIRSAL KESİMLERE ULAŞIMIN YASAKLANMASI OLMUŞTUR. MALİ KAYIPLAR: OLAYIN BÖLGE DIŞINA TAŞMASI VE ETKİ ALANANIN GENİŞLEMESİ BİRKAÇ MİLYAR POUND MERTEBESİNDE MALİ KAYIBI GÜNDEME GETİRMİŞTİR.

32. YIL: 2002 YER : GÜNEY KORE KRİZİN NEDENİ: ÇİN’İN GUANGDONG BÖLGESİNDE ORTAYA ÇIKAN SARS (SEVERE ACUTE RESPIRATORY SENDROME) HASTALIĞI TESPİTLER: SARS HASTALIĞI KORE’Yİ DOĞRUDAN ETKİLEMEMEKLE BİRLİKTE KORE ÇEVRESİNDEKİ DOĞU ASYA ÜLKELERİNDE ORTAYA ÇIKMASI KORE’Yİ DOLAYLI OLARAK ETKİLEMİŞTİR. KRİZİN TURİZME ETKİSİ: KORE TURİZMİ HASTALIKTAN ÖNEMLİ ÖLÇÜDE ETKİLENMİŞ, 2003 YILININ ŞUBAT-TEMMUZ AYLARI ARASINDAKİ DOLULUK ORANINDA BİR ÖNCEKİ YILA NAZARAN %14 ORANINDA DÜŞÜŞ YAŞANMIŞTIR. BUNUN NEDENİ, ZİYARETÇİLERİN KORE’Yİ SARS HASTALIĞINDAN ETKİLENEN BÖLGEDE OLMASI NEDENİYLE EMNİYETLİ OLMAYAN BİR ÜLKE OLARAK DÜŞÜNMELERİDİR. BİR ÇOK ZİYARETÇİ, TATİL REZERVASYONLARINI, ULUSLARARASI TOPLANTILAR VE KONFERANSLAR GİBİ İŞ TOPLANTILARINI İPTAL ETTİRMİŞTİR. OTEL ODA ÜCRETLERİNDE ÖNEMLİ DÜŞÜŞLER YAŞANMIŞ, DÜŞEN GELİRLERİ NEDENİYLE OTELLER MASRAFLARINDA KISINTIYA GİTMİŞLER VE BU ÇERÇEVEDE GEÇİCİ İŞÇİLERİN İŞLERİNE SON VERİLMİŞTİR. OTEL YÖNETİCİLERİ, ORTAYA ÇIKAN BU DURUMLA İLGİLİ OLARAK İŞLETME MASRAFLARINI KISMAK, MÜŞTERİLERE İNDİRİMLİ FİYATLAR SUNMAK VE ÇALIŞANLARA BEKLENMEYEN KRİZLER ORTAYA ÇIKTIĞINDA YAPILMASI GEREKEN İŞLER KONUSUNDA EĞİTİM AMAÇLI PROGRAMLAR DÜZENLEMİŞLERDİR.

33. YIL: 2004 (26 ARALIK) YER : HİNT OKYANUSU KRİZİN NEDENİ: TSUNAMİ TESPİTLER: DEPREMLER VE VOLKANİK PATLAMALAR TSUNAMİLERİ HAREEKETE GEÇİRMEKTE, OLUŞAN DALGALAR 100 KM. UZUNLUĞA VE 800 KM. HIZA ULAŞABİLMEKTEDİR. DALGALAR SIĞ KIYILARA VARDIĞINDA BAZEN 30 METRE YÜKSEKLİĞE ULAŞMAKTA VE ULAŞTIĞI KIYILARI ARD ARDA DÖVMEKTEDİR. HİNT OKYANUSU TSUNAMİSİ İSTİSNAİ BİR ÖRNEK OLUP KITANIN 12 ÜLKESİNİ ETKİLEMİŞTİR. KRİZİN TURİZME ETKİSİ: BU DOĞAL AFET SONUNDA 225.000’NİN ÜZERİNDE KİŞİ ÖLMÜŞ OLUP BUNLAR ARASINDA ÇOK SAYIDA TURİST BULUNMAKTADIR. MALEZYA VE HİNDİSTAN’DA BAZI KIYI TESİLERİ TSUNAMİDEN ETKİLENMEKLE BİRLİKTE ASIL YIKICI ETKİ TAYLAND, SRİ LANKA VE MALDİVLERDEKİ TURİZM YATIRIMLARINDA MEYDANA GELMİŞTİR.

34. KRİZ YÖNETİMİ

35. KRİZ YÖNETİMİ, 1960’LARDAN BERİ DÜNYA GÜNDEMİNDE OLUP, DAHA ZİYADE ANLAŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜNDE UZLAŞILMASI ANLAMINDA DİPLOMASİ İLE BİRLİKTE ANILMAKTADIR. BU DÖNEMDE ELE ALINAN KRİZLER GENELDE İŞLETMELER DÜZEYİNDE OLMUŞ, ONLARIN SORUNLARININ ÇÖZÜMÜNE YÖNELİNMİŞTİR. MAKRO DÜZEYDE KRİZ YÖNETİMİ ÇOK AZ SAYIDA YAPILMIŞ, BUNLAR DA GENELLİKLE KRİZ VEYA AFET ORTAYA ÇIKTIKTAN SONRAKİ DÖNEMDE ELE ALINMIŞTIR. BAZI ARAŞTIRMACILAR KRİZ YÖNETİMİNİ İKİ SAFHADA ELE ALMIŞLARDIR. BİRİNCİ SAFHA, PROAKTİF SAFHA OLARAK ADLANDIRILMAKTA, BU SAFHADA KRİZ OLUŞMADAN YAPILMASI GEREKENLER SIRALANMAKTADIR. BU SAFHADA, DİKKATLİ BİR GÖZLEM SURETİYLE YAKLAŞAN BİR KRİZ ALGILANMAKTA VE ONDAN TÜMÜYLE KAÇINMAK İÇİN TEŞEBBÜSLERDE BULUNULMAKTA, BUNA OLANAK BULUNMADIĞI ZAMAN İSE, ETKİSİNİ EN AZA İNDİRGEYECEK YOLLAR ARANMAKTADIR. İKİNCİ SAFHA İSE KRİZ SIRASINI VE KRİZ SONRASINI KAPSAYAN SAFHADIR. BU SAFHA REAKTİF OLUP, AMAÇ OLUŞACAK TAHRİBATI AZALTMAK VE NORMAL DÜZEYE DÖNEBİLMEKTİR.

36. REAKTİF KRİZ YÖNETİMİ, KRİZİN MEYDANA GELMESİNİ TAKİBEN OLAYLARIN YÖNÜNÜ ETKİLEMESİ AÇISINDAN ESAS OLMAKLA BİRLİKTE, İDEAL OLAN KRİZLERİ OLUŞMADAN ÖNLEMEKTİR. PROAKTİF KRİZLERİN ETKİN BİR ŞEKİLDE YÖNETİLEBİLMESİ İÇİN KRİZ SÜRESİNİN UZUNLUĞU DA ÖNEM ARZ ETMEKTEDİR. ANİDEN GELİŞEN KRİZLER İÇİN, UÇAK DÜŞMESİ, TUR OPERATÖRÜNÜN BATMASI GİBİ ÇOK AZ BİR İKAZ VE GENEL ETKİ SÖZ KONUSU İKEN, MÜŞTERİLERİN BEKLENTİLERİNDEKİ DEĞİŞİMLER, TURİST GÖNDEREN PAZARLARDAKİ GERİLEMELER GİBİ SÜREKLİLİĞİ OLAN KRİZLERDE TAHRİBATIN BÜYÜKLÜĞÜNÜ ANLAMAK İÇİN DAHA UZUN BİR SÜREYE İHTİYAÇ BULUNMAKTADIR. AKADEMİK ALANDA YAPILAN BİR DİĞER ARAŞTIRMADA İSE KRİZLERİN ÜÇ SAFHAYI TAKİP ETTİĞİ BELİRLENMİŞTİR. BUNLAR; KRİZ ÖNCESİ, KRİZ VE KRİZ SONRASI SAFHALARDIR. KRİZ YÖNETİMİNDEN SORUMLU OLAN LİDER KURULUŞLARIN, BİR DİZİ TEKNİKLER GELİŞTİRMEK VE ARAÇLAR BULMAK SURETİYLE KRİZLERİ ÖNLEMEK VEYA KRİZLERİN ETKİLERİNİ AZALTMAK İÇİN GEREKLİ PLANLAMA FAALİYETLERİNDE BULUNMALIDIR.

37. YÖNETİM ALANINDA STRATEJİK PLANLAMA PROSESİ , RİSKİ TANIMLAMAK VE ONUN MUHTEMEL ETKİLERİNİ EN AZA İNDİRGEMEK İÇİN YOLLAR ARANMASINI ÖNGÖRMEKTE VEYA EN AZINDAN KRİZDEN KAÇINMA OLANAĞININ OLMADIĞI ZAMANLARDA İSE KARŞILAŞILABİLECEK SORUNLARA KARŞI HAZIRLIKLI OLUNMASINI SAĞLAMAKTADIR. YÖNETİM PERSPEKTİFİNDEN BAKILDIĞI ZAMAN HANGİ TEKNİK SEÇİLİRSE SEÇİLSİN, ANA AMAÇ NASIL BİR KRİZ PLANLAMASI VE YÖNETİM USULLERİNİN UYGULANACAĞININ BELİRLENMESİNİ ANLAMAKTIR. KRİZLERE İLİŞKİN PLANLAMADA ÜÇ ANA UNSUR BULUNMAKTADIR. BUNLAR; ÖNLEME VE PLANLAMA, UYGULAMA, DEĞERLENDİRME VE GERİ BİLDİRİM, OLARAK SIRALANABİLİR. PLANLAMA SAFHASINDA İLERİDE UYGULANABİLECEK STRATEJİLER İÇİN DÖRT ARAÇ KULLANILABİLİR. BUNLAR; İLERİYE YÖNELİK STRATEJİK TAHMİNLER, KRİZLER MEYDANA GELDİĞİNDE UYGULANACAK ALTERNATİF PLANLAR, DURUM ANALİZLERİ, VE SENARYO PLANLAMASIDIR.

38. KRİZLER VE BAŞA ÇIKMA YOLLARI

39. DÜNYANIN BU GÜNE KADAR KARŞILAŞTIĞI ÜLKE, BÖLGE VE DÜNYA GENELİNDE ETKİLİ OLAN KRİZLERİ VE GELECEK GÜNLERDE BEKLENEN KRİZLERİ AŞAĞIDAKİ ŞEKİLDE SIRALIYABİLİRİZ. DOĞAL AFETLER; DEPREM, SU BASKINLARI, KASIRGALAR VB. SALGIN HASTALIKLAR: KUŞ GRİBİ (AVIAN FLU), FMD, SARS VB. SAVAŞLAR: İRAN-IRAK, İSRAİL-MISIR-SURİYE, İSRAİL-FKÖ VB. EKONOMİK KRİZLER: MALİ PİYASALARIN ÇÖKMESİ. TERÖRİST HAREKETLER: EL-KAİDE, HAMAS, FKÖ, PKK VB. ÇEVRE KİRLİLİĞİ: HAVA, SU, TOPRAK KİRLİLİĞİ GİBİ. KÜRESEL ISINMA: İKLİMİ ETKİLEMESİ NEDENİYLE DOĞAL AFETLERİ TETİKLEMESİ. YÖNETİM SORUNU: ÇEVREDEKİ GELİŞMELERE DUYARLI, STRATEJİK KARARLARI ALIP UYGULAYABİLECEK BİLGİ BECERİLERLE DONATILMIŞ YÖNETİCİLERİN EKSİKLİĞİ.

40. KRİZLERLE NASIL BAŞA ÇIKILABİLECEĞİ KONUSUNDA AŞAĞIDAKİ TAVSİYELERDE BULUNULABİLİNİR. KRİZ YÖNETİMİ BİR-ANLIK OPERASYON OLARAK DÜŞÜNÜLMEMELİ, DEVAMLI BİR PROSES OLARAK ALGILANMALIDIR. GEÇMİŞTEKİ VE MEVCUT OLAYLAR DİKKATLE İZLENMELİ, BU OLAYLARDAN DERSLER ÇIKARTILMALIDIR. TURİZM MEVCUT HALİYLE ÇOK KARMAŞIK BİR YAPI ARZ ETMEKTEDİR. BAKANLIKLAR, MESLEK KURULUŞLARI, İŞLETMELER, MEDYA, ZİYARETÇİLER, YÖNETİCİLER, ULUSLARARASI KURULUŞLAR, İLETİŞİM KURULAN BÜTÜN DÜNYA ÜLKELERİ, SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI GİBİ ÇOK SAYIDA KURULUŞ BİRBİLERİ İLE ETKİLEŞİM HALİNDE BULUNMAKTADIR. TURİZMDE KRİZ YÖNETİMİ BÜTÜN BU KURULUŞLARI BİR ARAYA GETİREN ENTEGRE VE İYİ BİR KOORDİNASYON GEREKTİRİR. DIŞ PAZARDA ÇEŞİTLİ NEDENLERLE OLUŞABİLECEK DARALMALARA KARŞI İÇ PAZAR KISA, ORTA VE UZUN VADEDE TURİZM ENDÜSTRİSİNİ AYAKTA TUTACAK BİR DENGE UNSURU OLARAK DÜŞÜNÜLMELİDİR. PAZARLAMA FAALİYETLERİ DİNAMİK VE YENİLİKLER İÇERECEK SEÇİLDE YAPILMASINA KARŞILIK ÇEŞİTLİ KRİZ SENARYOLARINA KARŞI DA DUYARLI OLMALIDIR. ULUSAL, BÖLGESEL VE YEREL UZUN VADELİ PLANLAMA YATIRIM KARARLARI TURİZM KRİTERLERİNE DUYARLI OLMALIDIR. KRİZDEN ETKİLENEN ÜLKE, ALINAN GÜVENLİK VE EMNİYETE İLİŞKİN BİLGİLERİ DEVAMLI OLARAK YAYMALIDIR. KRİZ YÖNETİMİ KONUSUNDA ÜLKELER TECRÜBELERİNİ BİRBİRLERİ İLE PAYLAŞMALIDIR. YÖNETİCİLER KRİZ YÖNETİMİ KONUSUNDA EĞİTİLMELİ, BİLGİLENDİRİLMELİ VE GEREKLİ YETKİLERLE DONATILMALIDIR.

41. ÖRNEK OLAY

42. KOLARADO’NUN TURİSTİK DURANGO VE SİLVERTON KASABALARININ BULUNDUĞU YÖREDEYİZ. DURANGO VE SİLVERTON ARASINDAKİ ULAŞIM KÖMÜRLE ÇALIŞAN TİRENLE SAĞLANMAKTA, İNSANLAR DOYUMSUZ MANZARAYI SEYREDEREK DURANGO’DAN SİLVERTON’A GİTMEKTE VE TİREN TURİSTİ YÖREYE ÇEKEN BİRİNCİ UNSUR OLARAK GÖZÜKMEKTEDİR. DEMİRYOLU İŞLETMESİ ÜNİFORMALI KONDÜKTÖRLERİ, MÜHENDİSLERİ VE ÇALIŞANLARI İLE BİRLİKTE 120 YILDIR BU OTANTİK YOLCULUĞU SÜRDÜRMEKTEDİR. TURİZMLE İLGİLİ VE BAĞLANTILI KURULUŞLARDA 2001 YILI SÖNÜK BİR YIL OLARAK GEÇMİŞ, 11 EYLÜL ÖNCESİNDE PEK ÇOK ŞİRKET AZALAN GELİR VE ARTAN İŞLETME MALİYETLERİ İLE KARŞI KARŞIYA KALMIŞLARDIR. TURİZM SEKTÖRÜNDE ARZ ARTARKEN, EKONOMİK BELİRSİZLİK VE TERORİST HAREKETLERİN ZİYARETÇİLER ÜZERİNDE YARATTIĞI ENDİŞE ZİYARETÇİ TALEBİNDE AZALMAYA NEDEN OLMUŞTUR.

43. 2000 YILINDA TAVAN YAPAN BORSA DAHA SONRAKİ YILLARDA DÜŞMÜŞ, TÜKETİCİLER TATİL AMAÇLI HARCAMALARINDA DAHA TUTUCU HALE GELMİŞLERDİR. KOLARADO’DAKİ TURİZM ENDÜSTRİSİ DE ÜLKENİN DİĞER KESİMLERİNDE OLDUĞU GİBİ BU GERİLEMENİN EKONOMİK SANCILARINI ÇEKMEYE BAŞLAMIŞTIR. TURİZM SEZONUNUN BAŞLAYACAĞI MAYIS AYINI TAKİBEN HAZİRAN AYININ ORTALARINDA ULUSAL DÜZEYDE BİR AKTİVİTE DÜZENLENECEĞİ, ÜLKE ÇAPINDA TANINAN BİR KURULUŞUN TARİHİ DEMİRYOLUNU KULLANACAĞI HABERİ GELMİŞTİR. BU HUSUS, YEREL TURİZM İŞLETMELERİ İÇİN İLAÇ GİBİ GELMİŞTİ. BU YÖREYE GELENLER GENELDE DURANGO’DA KALMAKTA VE ÇEVRESİNDEKİ DOĞAL ZENGİNLİKLERİNDEN YARARLANMAKTADIRLAR. SAN JUAN DAĞLARININ KALBİNDE YER ALAN SİLVERTON KENDİNE ÖZGÜ MADENCİLİK TARİHÇESİ, GÜLEÇ YÜZLÜ İNSANLARI, EŞSİZ DOĞAL GÜZELLİKLERİ İLE YAZ VE KIŞ AYLARI İÇİN İDEAL TATİL YERLERİNDEN BİRİSİ OLUP TİREN ULAŞIMINA BAĞIMLIDIR. 720 NÜFUSLU BİR DAĞ KASABASI OLAN SİLVERTON GÜNÜBİRLİK ZİYARETÇİ AKININA UĞRAMAKTA TARİFELİ TİREN SEFERLERİ İLE GELEN YOLCULAR KALABİLECEKLERİ 2,5 SAATLİK SÜRE İÇERSİNDE ETRAFI GÖRME, YEMEK YEME VE ALIŞVERİŞ İHTİYAÇLARINI KARŞILAMAKTADIRLAR.

44. YÖREDEKİ TURİZMİ GELİŞTİRMEK İÇİN SİLVERTON TİCARET ODASI 2002 YILINI ULUSLARARASI DAĞLAR YILI OLARAK İLAN ETMİŞ VE 45 MİL UZUNLUĞUNDAKİ DAĞ YOLLARINDA BİSİKLET YARIŞLARI DÜZENLEMİŞTİ. SİLVERTON BÜYÜK BİR YANGIN TEHLİKESİNE MARUZ KALMADIĞI İÇİN ÇOK SAYIDA KAMP YERİ BULUNMAKTA, BİNALAR ORİJİNAL HALLERİNDE MUHAFAZA EDİLMEKTEDİR. KASABA MADENCİLERİ YÜZYILI AŞKIN BİR SÜRE NASIL YAŞADIKLARI VE SERT KAYA YATAKLARINDAN ALTINI ÇIKARDIKLARINI GÖRMELERİ AÇILARINDAN İLGİNÇ BİR YER ÖZELLİĞİNİ TAŞIMAKTADIR. MAYIS-EKİM AYI ARASINDAKİ SÜRE İÇERSİNDE ZİYARETÇİLER BUHARLI TİRENLE MUHTEŞEM MANZARASI OLAN BU BÖLGEYİ ZİYARET ETME İMKANINI BULMAKTADIRLAR. TİREN DURANGO’DAN SİVERTON’A YILDA 200,000 ÜZERİNDE YOLCU TAŞIMAKTA, BU TAŞIMANIN %40’I HAZİRAN VE TEMMUZ AYLARINDA GERÇEKLEŞTİRİLMEKTEDİR. DEMİRYOLU ŞİRKETİ 80 TAM-ZAMANLI, 145 MEVSİMLİK İŞÇİ İSTİHDAM ETMEKTE, GİDİŞ DÖNÜŞ BİLET BEDELİ OLARAK 65 DOLAR TAHSİL ETMEKTEDİR.

45. TURİZM MEVSİMİ BAŞLAYIP TİREN DEVREYE SOKULDUĞUNDA, TRENDEN YAYILAN KÜL VE KOR HALİNDEKİ KÖMÜR PARÇALARI NEDENİYLE ÇEVREDE KÜÇÜK ÖLÇEKLİ YANGINLAR MEYDANA GELMEYE BAŞLADI. OLASI BÜYÜK BİR YANGIN TEHLİKESİNİ ÖNLEMEK İÇİN TİRENLERİN HEMEN ARKASINDAN İTFAİYE EKİPLERİNİ TAŞIYAN SU TANKARLARİ ÖNLEM OLARAK DEVREYE SOKULDU. ANCAK, YANGINLA MÜCADELE ETMEK İÇİN AYRILAN KAYNAKLARIN NEREDEYSE TÜKENMEKTE OLDUĞU, YANGIN TEHLİKESİNİN ARTABİLECEĞİ, BU NEDENLE KÖMÜRÜ YAKIT OLARAK KULLANAN TİREN SEFERLERİNE DEVAM ETMENİN DOĞRU OLMAYACAĞINI DÜŞÜNEREK DEMİRYOLU ŞİRKETİ CEO’SU MR. HARPER GEREK İŞYERİ SAHİPLERİ VE GEREKSE O YÖREDE İKAMET EDENLERİN GÖRÜŞLERİNE BAŞVURDU. SİLVERTON’DAKİ İŞYERİ SAHİPLERİ, YAŞAMLARINI ZİYARETÇİLERDEN GELECEK PARALARLA DEVAM ETTİRMEK DURUMUNDA OLDUKLARI İÇİN TİREN SEFERLERİNİN DEVAM ETMESİNİ İSTEDİLER. AYRICA, DURANGO’DAKİ OTEL, RESTORAN , JİP TURU DÜZENLEYEN ŞİRKETLERİN SAHİPLERİ DE TİRENLERİN FAALİYETLERİNE DEVAM ETMESİNİ YOLUNDA GÖRÜŞ VERDİLER. O YÖREDE İKAMET EDEN İNSANLAR İSE TİRENLERİN FAALİYETLERİNE SON VERİLMESİNİ İSTEDİLER.

46. HARPER NASIL BİR KARAR ALMALI ? GENELDE 1 OCAKTA BAŞLAYAN KAR YAĞIŞLARI VE YAĞMURLAR BU SENE REKOR DÜZEYDE AZALMIŞTI. KURAKLIĞIN CİDDİ BOYUTLARA ULAŞMASI AĞAÇLARDAKİ NEM YÜZDESİNİ ÖNEMLİ ÖLÇÜLERDE DÜŞÜRMÜŞTÜ. KURUYAN AĞAÇLAR UFACIK BİR KIVICIMLA TUTUŞUR HALE GELMİŞLERDİ. BU NEDENLE DURANGO’NUN KUZEYİNDEKİ ORMAN BİR GÜN İÇESİNDE YANARAK KÜL OLDU. YANGINLARIN KONTROL ALTINA ALINAMASI DURANGO’NUN KUZEYİNDE OLAN SİLVERTON’U OLUŞAN DUMAN NEDENİYLE OLUMSUZ ETKİLEMİŞTİR. YANGINLARIN NEDEN OLDUĞU YOĞUN DUMANLAR YAŞLILAR, ÇOCUKLAR SOLUNUM SORUNLARI OLANLAR İÇİN SAĞLIKSIZ BİR ORTAM OLUŞTURMUŞTUR. DİĞER TURİZM AKTİVİTELERİ DE OLUMSUZ ETKİLENMİŞTİR. GOLF SPORU, RAFTİNG, DALMA VE KANO SPORLARI İÇİN YÖREYE GELENLER YOĞUN DUMAN ALTINDA SPOR YAPMA DURUMUNA DÜŞMÜŞLERDİR. TURİZM FAALİYETLERİ VE BU FAALİYETLERDEN BEKLENEN GELİR YANGIN TEHLİKESİNİN YAYILMASI, KURUYAN ORMAN ALANLARINDAKİ YENİ YANGIN BEKLENTİLERİ NEDENLERİYLE UÇUP GİTMİŞTİR.

47. SONUÇ: 1 OCAK’TA ÖNEMLİ ÖLÇÜDE KAR VE YAĞMUR BEKLENTİSİ VARDI, BÖLGE KURAKLIK ÇEKİYORDU. YAĞIŞLAR GERÇEKLEŞMEDİ. 8 HAZİRAN’DA SEZONUN EN ÜST DOLULUK ORANINA ERİŞİLDİ. 9 HAZİRAN’DA İLK YANGIN ÇIKTI, KONTROL ALTINA ALINAMADI. 6,000 HEKTAR YANDI. 15 HAZİRAN’DA YANGIN 20,000 HEKTARI YUTTU. 18 HAZİRAN’DA DURANGON’UN KUZEYİNDE 50,000 HEKTAR YANDI. 21 HAZİRAN’DA 60,000 HEKTAR ORMAN YANDI, YANGINLAR KONTROL ALTINA ALINAMADI. 33’Ü İKAMETGAH OLMAK ÜZERE 59 YAPI YANDI, 1760 EV BOŞALTILDI, 1263 KİŞİ YANGIN SÖNDÜRMEDE GÖREV ALDI. YANGINLA MÜCADELE İÇİN 8.01 MİLYON DOLAR SARFEDİLDİ. BÖLGE AFET BÖLGESİ OLARAK İLAN EDİLDİ.