استاد ارجمند: جناب آقای دکترحیدری

2. استاد ارجمند: جناب آقای دکترحیدری تهیه کننده سیده مریم موسوی نژاد

3. شخصیت ((personality سومین عامل تعیین کننده میزان بهره وری ،جابجایی، غیبت و رضایت شغلی در سطح فردی شخصیت افراد است. هنگامی که از شخصیت صحبت می شود ، منظور مفهومی پویاست که بیانگر رشد و تکامل کل سیستم روانی شخص است . تعریف شخصیت: خصوصیات و ویژگی های نسبتا پایداری که الگویی تشکیل می دهند که به وسیله آن فرد را از دیگران متمایز می کنیم.

4. عوامل تعیین کننده شخصیت در مورد اینکه آیا شخصیت فرد موروثی است و یا اکتسابی ، پاسخ ساده و قطعی وجود ندارد. اما عموما می توان عوامل تعیین کننده شخصیت فرد را در عوامل زیر جستجو کرد: • منشاء شخصیت: • وراثت • محیط • موقعیت

5. وراثت(Heredity) منظور از وراثت، تکامل ژن ها هنگام جنین است. مدافعان این نظریه معتقدند همانطور که رنگ چشم ، فیزیک بدن و... فرد به صورت وراثتی تشکیل می شوند، ویژگیهای شخصی او نیز به وسیله عامل وراثت تعیین می شود. اما وراثت نمی تواند توجیه کننده همه ویژگیهای شخصیتی باشد، اگر قرار باشد همه خصوصیات فردی به وسیله وراثت تعیین شود، هیچ نوع آموزش و تجربه ای نمی تواند آنها را تغییر دهد.

6. محیط( Environment) نقطه مقابل دیدگاه وراثتی، دیدگاه محیط گرایان است که معتقدند شخصیت فرد در اثر تجربیاتی که در محیط کسب می کند ، شکل می گیرد. عواملی مانند فرهنگی که شخص در آن بزرگ می شود، شرایط و وضعیتی که فرد با آن مواجه می شود، ارزش ها و هنجارها ی دوستان و گروههای اجتماعی نام برد.بحث وراثت- محیط با اهمیت قائل شدن برای هر دو عامل وراثت و محیط در تشکیل شخصیت حل می شوند. وراثت فرد را در معرض الگوهای خاصی از رفتار قرار قرار می هد و محیط شیوه مواجهه با محیط را به فرد می آموزد.

7. موقعیت(Situation) سومین عامل تعیین کننده شخصیت فرد موقعیت و یا شرایطی است که فرد در آن قرار می گیرد. هرچند شخصیت فرد دارای ثبات رویه و پایداری است ولی خواست ها و امیال گوناگون در موقعیت های مختلف باعث می شود که فرد در هر موقعیتی جنبه خاصی از شخصیت خود ابراز نماید.

8. ویژگیهای شخصیتی((Personality Traits 16 ویژگی شخصیتی اصلی عبارتند از: • خوددار- متجاوز قابل اعتماد- بدگمان • کم هوش- پرهوش اهل عمل- خیال پرداز • احساساتی- مسلط به هیجان بی غل و غش و ساده- زیرک و موذی • سلطه پذیر- سلطه گر متکی به نفس - بیمناک • جدی- تن آسا و بیعار محافظه کار- مجرب • مصلحت بین- با وجدان و وظیفه شناس وابسته به گروه- فردگرا • ترسو- متهور بی اراده - بااراده • یکدنده- حساس تحت فشار روانی- مسلط به اعصاب

9. شاخص مایرز- بریگز (MBTI ): شامل یک پرسشنامه 100گزینه ای است و برآن اساس می توان شخصیت فرد را در 4 بعد ارزیابی کرد، که عبارتند از: 1- برونگرا یا درونگرا 2- اهل فکر یا احساس 3- اهل استدلال یا شهودی 4- بی اراده یا با اراده

10. الگوی مبتنی بر 5 ویژگی مهم شخصیتی: 1- برونگرا: صمیمی و گرم ، پر حرف که پیوسته ابراز وجود می کند. 2- سازشکار: خوش طینت، دارای روح تعاون و قابل اعتماد. 3- با وجدان: مسئولیت پذیر،قابل اتکاء، پیوسته در پی کسب موفقیت. 4- از نظر عاطفی با ثبات: آرام، پرشور، در برابر تنش احساس امنیت می کند. 5- تجربه اندوز: تخیلی، از نظر هنر با احساس و اهل تفکر و شعور. رابطه با عملکرد: افراد با وجدان در همه مشاغل مورد بررسی عملکرد بهتری داشتند. افراد برون گرا در شغل فروشندگی موفق تربوده اند.

11. ویژگی شخصیتی موثر بر رفتار سازمانی 1- کانون کنترل 2- ماکیاول گرایی 3- مناعت طبع یا عزت نفس 4- سازگاری با موقعیت 5- خطر پذیری

12. تاثیرویژگی شخصیتی بر رفتار سازمانی 1- کانون کنترل: افراد بر حسب اینکه خود را حاکم بر سرنوشت خویش و یا اسیر دست سرنوشت می دانند به دو گروه تقسیم می شوند: 1-1: افراد دارای کانون کنترل درونی : بر این باورند که بر سرنوشت خود کنترل دارند و شکست ها و موفقیت هایشان را به میزان تلاش و توانایی خود نسبت می دهند. 1-2: افراد دارای کانون کنترل بیرونی: این افراد خود را بازیچه دست سرنوشت می دانند و معتقدند که زندگی آنان تحت کنترل نیروهایی خارج از کنترل آنان است.

13. تاثیر بر عملکرد: افراد دارای کانون کنترل بیرونی: رضایت شغلی کمتر، نرخ غیبت بیشتر، احساس بیگانگی با محیط کارچون احساس می کنند کنترلی بر کار خود ندارند. سازشکارند و بیشتر تمایل دارند که مجری دستورالعمل ها باشند از این رو در کارها ی تکراری و منظم که موفقیت آنها رعایت مقررات و سازش با همکاران است موفق تر عمل می کنند. افراد دارای کانون کنترل درونی : علت نتایج مطلوب و یا نامطلوب کار را در خود جستجو می کنند، اگر از شغلشان ناراضی باشند آن را ترک می کنند. به هنگام انجام وظیفه احساس مسئولیت بیشتری می کنند، بیش از تصمیم گیری در پی کسب اطلاعات بیشتر بر می آیند انگیزه بیشتری برای کسب موفقیت دارند ودر جهت کنترل محیط خود تلاش می کنند. بیشتر مناسب مشاغلی هستند که به اباکار و استقلال عمل نیاز دارند.

14. 2- ماکیاول گرایی: با قدرت طلبی رابطه تنگاتنگی دارد و چنین فردی عمگراست، احساساتی نیست و بر این باور است که هدف وسیله را توجیه می کند یعنی اگر به نفعش باشد، به هر قیمتی آن را انجام می دهد. ویژگیها: چنین افرادی موفقیت طلب ، نتیجه گرا هستند و در کار خود کمترغیبت می کنند. خوب یا بد نبودن یک فرد ماکیاول گرا به دو عامل بستگی دارد: نوع کار آیا در ارزیابی عملکرد رعایت اصول اخلاقی هم مطرح است یا خیر؟

15. 3- مناعت طبع و یا عزت نفس: به معنای میزان و درجه ای است که افراد خود را دوست دارند و برای خود ارزش قایلند. ویژگیها: این افراد توانایی خود را بیشتر از میزان لازم برای موفقیت در کار می دانند. بنابراین دست به انجام کارهای دشوار ، پرخطر و نامتعارف می زنند.

16. 4- سازگاری با موقعیت: به معنای توانایی فرد در همسو کردن رفتار خود با عوامل خارجی و موقعیتی است. ویژگیها: کسانی که توانایی زیادی در سازگاری با موقعیت دارند می توانند در موقعیت های گوناگون،رفتار متفاوتی از خود نشان دهند. کسانی که کمتر از این ویژگی برخوردارند ،تمایل دارند که در هر موقعیتی نگرش و خلق و خوی خود را حفظ کنند بنابراین بین آن چیزی که انجام می دهند و آنچه که هستند ثبات و تشابه زیادی وجود دارد.

17. 5- خطر پذیری: به معنای میزان پذیرش خطر و یا اجتناب از خطر است. شاخص ها: مدت زمان لازم و یا مقدار اطلاعات مورد نیاز برای تصمیم گیری تاثیر بر عملکرد: وابسته به نوع شغل رابطه شخصیت وعملکرد: اگر شخصیت افراد و نوع شغل آنها با هم متناسب باشد، رضایت شغلی به بالاترین حد می رسد و جابجایی و ترک خدمت کارکنان کم خواهد شد باید با توجه به نوع شخصیت فرد کار مناسبی به او واگذار شود.

18. منبع:رفتار سازمانی ، تالیف استیفن پی رابینز

19. با تشکر و صل الله علی محمدا و آل محمد