BÖLÜM 4

1. BÖLÜM 4 Kamusal Mallar

2. 0 Malların Özellikleri • Dışlanabilme -Dışlanamama • Dışlanabilme – herhangi bir kişiyi malın tüketiminden dışlayabilmek nispeten kolaydır • Dışlanamama – herhangi bir kişiyi malın tüketiminden dışlayabilmek ya çok pahalıdır ya da imkânsızdır • Rakip –Rakip Olmama • Rakip (Rival) – bir defa üretildiğinde ek bir kişinin malı tüketmesinin ek kaynak maliyeti pozitiftir • Rakip Değil (Non-rival) – bir defa üretildiğinde başka bir kişinin malı tüketmesinin ek kaynak maliyeti sıfırdır

3. Malların Türleri DOĞAL TEKEL ÖZEL MALLAR ORTAK MALLAR KAMUSAL MALLAR

4. Kamusal Malların Kayda Değer Özellikleri • Herkes tarafından aynı miktarda tüketilmelerine karşın herkes tarafından aynı değerde görülmeyebilir. • Bir malın kamusal mal olarak sınıflandırılması mutlak değildir; piyasa koşullarına ve teknolojik duruma bağlıdır. • Saf Olmayan (impure) Kamusal Mallar • Bir mal, kamusal malların bir özelliğini taşırken diğer bir özelliğini taşımayabilir. • Bazı mallar geleneksel olarak mal olarak düşünülmese de kamusal mal özelliği taşıyabilirler • Özel malların sadece özel sektör tarafından sağlanması diye birşey yoktur. • Kamuca sğalanan özel mallar • Bir malın kamuca sağlanması söz konusu malın kamu sektöründe üretileceği anlamına gelmemektedir.

5. Diğer Bazı Kamusal Mallar • Temel Araştırma (Basic research) • Yoksullukla Mücadele Programları (Programs to fight poverty) • Trafiğin Olmadığı Paralı Olmayan Yollar (Uncongested nontoll roads) • Havai Fişek Gösterisi (Fireworks display)

6. 0 Özel Malların Etkin Sağlanması

7. $ 0 Sf DfA+E DfA DfE Piza Miktarı

8. Pareto Etkinlik (Efficiency )– Özel Mallar Durumu (Private Goods Case) • MRSfa = Pf/Pa • Pa = $1 olsun bu taktirde, • MRSfa = Pf • DfA Adam için MRSfagöstermektedir. • DfE Eve için MRSfagöstermektedir. • Sf, MRTfagöstermektedir. • Pareto Etkinliği İçin Gerekli Koşul: MRSfaAdam = MRSfaEve = MRTfa

9. 0 Kamusal Malların Etkin Sağlanması (Efficient Provision of Public Goods)

10. $ 0 Sr DrA+E DrA DrE Havai Fişek Adedi

11. Pareto Etkinlik(Efficiency) – Kamusal Mallar Durumu (Public Goods Case) • MRSfa = Pf/Pa • Pa = $1 olsun. • MRSfa = Pf • DfA Adam için MRSfagöstermektedir. • DfE Eve için MRSfagöstermektedir. • Sf, MRTfagöstermektedir. • Pareto Etkinlik İçin Gerekli Koşul: MRSfaAdam + MRSfaEve = MRTfa

12. 0 Etkinliğe Ulaşmada Sorunlar • Bedavacı Sorunu (The Free-Rider Problem) • Bedavacı Sorununa Çözümler (Solutions to the free-rider problem) • Tam fiyat farklılaştırması (Perfect price discrimination) • Politika Perspektifi : Küresel Konumlandırma Sistemi (Policy Perspective: Global Positioning System) • İnsanlar bedavacı mıdır?

13. Laboratuvar Deneyleri ve Bedavacılık • Tipik bir deney nasıl işler • Tipik Sonuçlar • İnsanlar kamusal malın sağlanmasında kullanılan kaynakların %50’sine katkı yapmaktadır. • Oyun tekrarlandıkça insanlar katkı azalmaktadır. • Ön iletişim ile işbirliği teşvik edilmektedir. • Fedakarlığın alternatif maliyeti arttıkça katkı oranları düşmektedir.

14. Özelleştirme Tartışmaları (The Privatization Debate) • Özelleştirme – devlet tarafından sunulan hizmetlerin özel sektöre devredilmesi • Kamusal –Özel Sağlanama: Doğru karışım hangisi? • Nispi ücret ve hammade maliyetleri • İdarî Maliyetler • Zevklerin Çeşitliliği

15. Dağıtımsal Konular • Fırsat Eşitliği (Commodity egalitarianism) – bazı malların herkes tarafından erişilebilir olması gerektiği ile ilgili kavram.

16. Kamu – Özel Üretim (Public versus Private Production) • Özel sektörce üretimin etkinliği • Maliyet farklılıklarının karşılaştırılması ile ilgili sorunlar • Tam Olmayan Sözleşmeler • Mal ve Hizmetin Sunumun Rekabet • İtibarın Tesis Edilmesi (Reputation building) • Politika Perspektifi : Hava alanı güvenliği kamuca mı yoksa özel sektörce mi sağlanmalı? • Piyasa Koşulları

17. Tercih Açıklattırma Mekanizması (Preference Revelation Mechanisms) • ∆TEve = MRTra – (MRSraTotal – MRSraEve) • Eve’s choice: ∆TEve = MRSraEve • By substitution: MRTra – (MRSraTotal – MRSraEve) = MRSraEve • Add (MRSraTotal – MRSraEve) to both sides: MRTra = MRSraTotal