DİNLEYİŞ SESBİLİM GÖREVSEL SESBİLİM

1. DİNLEYİŞ SESBİLİMGÖREVSEL SESBİLİM Zehra YILDIZ. 20110904062

2. DİNLEYİŞ SES BİLİMİ Bugün dinleyiş ses bilimi , ses biliminin bir dalı olarak benimsenmektedir. Dinleyiş ses bilimi : • Dil seslerinin duyulmasını sağlayan duyma organlarımızın yapısı , • İşleyişi, • Duyma işleminin gerçekleşmesiyle uğraşır.

3. İnsanlar arasındaki sesli bildirişme bir konuşan bir dinleyen birde ikisi arasında anlaşmayı sağlayan araçla (dil) ile gerçekleşir. • Beyinden bir komut verilir. Konuşma organlarınca dil seslerine dönüştürülür. Ve açığa vurulur. • Daha sonra dinleyenin işitme organları aracılığıyla beyne ulaşır. Ve orada çözümlenerek konuşanın açıklamak istediği düşünce belirmiş olur .

4. Duymayı Sağlayan Organımız : Kulak 3 bölümden oluşur. Bunlar : • Dış Kulak • Orta Kulak • İç Kulak

5. Kulağın Bölümleri • Kulak kepçesi kulak • yolu ve kulak zarından meydana gelir. • Kulak kepçesi: Ses dalgalarını toplayarak kulak yoluna iletir. • Kulak yolu : Kulak kepçesini orta kulağa bağlar. Tınlatıcı görevindedir. • Kulak zarı: Titreşerek ses dalgalarını orta kulağa iletir. Dış Kulak • Orta Kulak • İçi hava dolu küçük bir odacıktır. • Odacık östaki borusu ile yutağa açılır. • İçinde kulak zarından alınan titreşimleri iç kulağa ileten üç kemikten oluşmuş bir kemik köprü bulunur. (Çekiç, örs,üzengi .) • İç Kulak • Karmaşık bir yapıya sahiptir. • Kulağın en duyarlı ve en önemli bölümüdür. • Salyangoz ve yarım daire kanallarından oluşur. • Salyangoz kabuğu kıvrılmış olan kısımda işitme sinirleri bulunur. • Yarım daire kanallarının ise işitmeyle bir ilgisi yoktur. Dengemizi sağlamada yardımcı olur.

6. İŞİTME NASIL GERÇEKLEŞİR ? Üç aşamada gerçekleştiği kabul edilir. • Önce ses dalgaları alınır. • Bunlar duyma sinirleriyle beyne iletilen imlere dönüştürülür. • Son olarak da bu imler beyne ulaştırılır.

7. İşitme Olayının Aşamaları :

8. Karmaşık bir yapısı olan işitme işinin ayrıntısı bütünüyle aydınlanmış değildir. • İşitme siniriyle beyne iletilen uyarıların , beyinde tanınması ve bilinen ses bileşimleriyle eşleştirilmesi gereklidir. • Özensiz söylenmiş akustik açıdan bulanık bir sözcüğün anlaşılabilmesi ancak metin içerisindeki birlikte bulunduğu sözcüklerle gerçekleşir . Çünkü; dinleyen sözcükleri değil, söyleneni tümüyle kavramaktadır. • Anlamlı sözcük ve söz bileşimlerinin anlaşılması, anlamsız ve tek başına olanlardan çok daha kolaydır.

9. Görevsel sesbilim (fonoloji) • Geçmişi çok eskilere dayanan sesbiliminin yanında doğmuştur. • Konuları bakımından onunla yakından ilişkili olup oldukça yeni sayılabilecek bir araştırma alanıdır. Bu alan ; • İnsan dilinin seslerini çeşitli fiziksel nitelikleriyle değil, yalnızca, dil dediğimiz dizge içinde yükledikleri görevler açısından ele alır . • Seslerin görev ve sıralanışıyla ilgilenir.

10. « Ses birim « kavramı • Konuşma organının belirli hareketleri ile oluşan ve belli bir biçimde sıralanarak aynı dili konuşanlar arasında bir kavramın ifadesi için kullanılan kelimeleri oluşturan anlam ayırt edici sestir. Örnek : • Kuyu • Kuzu • Kutu • Sözcüklerinde /y/ , /z/ , /t/ sesleri dışındaki sesler aynıdır. • Bu ses bileşimlerini birbirinden bütünüyle ayıran, ayrı anlamlar veren sözcükler haline sokan /y/,/z/, /t/ ses birimlerdir.