Taal- en rekenen Invoeringsaspecten

1. Taal- en rekenenInvoeringsaspecten Dinsdag 28 september 2010 Bert de Vos b.devos@aps.nl 06-15026058

3. Programma • Kennismaking • Aspecten van taal- en rekenbeleid? • Ontwikkelen van een plan

4. Even kennismaken… • Interview in duo’s Hoe ziet jullie taal- en rekenbeleid eruit en wat doen jullie concreet in de praktijk?

5. Wie gaat wat doen?NL, wiskunde of schoolbreed Waarom?de aanleiding Rol van de docent Taal- en rekenbeleid Wat gebeurt al op je school? in kaart brengen Wat ga je inzetten? Materialen, ook ict Doelgroepen, ook taalzwakke/ rekenzwakke leerlingen Aansluiting:Instroom, doorstroom,uitstroom Hoe meet je?, visie, toetsen, welke en waarom Voorbeelden van taalbeleid/rekenbeleid op scholen Wie gaat het betalentaakuren, extra geld (57) Visie en concepten?past aanpak bij de school Plaats binnen school? steun directie, langdurig Plan maken en invoeren Wat is je didactiek?

6. Taal – en/of rekenproblemen Taal/rekenen schoolbeleid Taal- en rekenbeleid Taalbewustzijn rekenbewustzijn Voortgang & toetsing Doorlopende leerlijnen taal en rekenen - Taal/rekengericht vakonderwijs

7. Waarom?de aanleiding Taal- en rekenbeleid belangrijke factoren Kwaliteitskaarten Rapport Meijerink Elsevier inspectierapport Interne redenenbinnen school Trouw rapport terug

8. Kenmerken taalvaardigheid /rekenvaardigheidvan leerlingen: • Beperkte woordenschat • Moeite met tekstbegrip • Slordig lezen • Slordige formuleringen, Onvolledige antwoorden • Ze beheersen geen breuken • Kunnen niet rekenen met procenten • …

9. Doel taal- en rekenbeleid ‘De school ontwikkelt een schoolbreed taal- en rekenbeleid om de taalvaardigheid en de rekenvaardigheid van alle leerlingen te verbeteren.’

10. Schoolbreedtaal- rekenonderwijs: kenmerken • Betekenisvol: taal- of rekentaak is nodig voor vak/praktijkopdracht • Taal- en rekentaken bij vakopdrachten worden expliciet benoemd • Oefening en feedback • Heldere beoordeling • Samenwerking taal(-reken)docent (Nederlands) en vakdocent

11. Geïntegreerd taal- en rekenonderwijs …begint met een visie op taal- en rekenonderwijs

12. Vakken, leergebieden? Scenario 1, 2, 3, 4? Cijferen  realistisch rekenen,  gecijferdheid Taal- en rekenbeleid belangrijke factoren Cijferen  strategieën Rol docent Visie en concepten?past aanpak bij de school terug

13. Visie-uitspraken Taalbeleid • Taal is cruciaal bij het leren. • Taal geeft het denken vorm. • Taal omvat alle taalvaardigheden. • Taalbeleid is gericht op de voortgezette taalverwerving van alle leerlingen • Taalbeleid richt zich op de voertaal Nederlands. Uitgangspunten 1) Een betere taalvaardigheid leidt tot betere schoolprestaties bij alle vakken. 2) Om de schoolprestaties te verbeteren is aandacht voor taal bij alle vakken onontbeerlijk.

14. Wat? Visies op Geletterdheid en Gecijferdheid (Literacy en Numeracy) Taal in de vakken en in het dagelijks levenRekenen in contexten uit het dagelijks leven Taal en rekenen zijn geïntegreerd in het culturele, maatschappelijke, persoonlijke en emotionele handelen Begrijpend lezen Spelling Basisbewerkingen rekenen

15. Wie gaat wat doen? Werkgroep klein of groot Taal- en rekenbeleid belangrijke factoren NL, wiskunde of schoolbreed? Uit alle secties, leergebieden Vanuit de wiskundevanuit Nederlands schoolbreed terug

16. Wat gebeurt al op school?in kaart brengen Gaat het om competenties of kennis en vaardigheden? Relatie met referentie niveaus Taal- en rekenbeleid belangrijke factoren Enquête afnemen? Zelf uitvoeren, door anderen laten doen Interviewen of gesprekken terug

17. Rol van de docent/didactiek De expert en deskundige Vraagbaak? Taal- en rekenbeleid belangrijke factoren Taalbewuste vakdocent Rekenbewuste vakdocent Verantwoordelijk voor taal/rekenen terug

18. Welke plaats heeft zakrekenmachine, spellingchecker • (aan) leren • onderhouden • - gebruiken Oefenen, hoe? Taal- en rekenbeleid belangrijke factoren In context of kaal Rol en gebruik modellen (PO) Wat is je taal en rekendidactiek? terug

19. Een taal/rekenbewuste docent: … werkt vanzelfsprekend aan vergroten van taal/rekenvaardigheid van leerlingen … heeft aandacht voor vaktaalwoorden en schooltaalwoorden, leesvaardigheid en rekenkennis en vaardigheden … ziet rekenen in zijn vak … legt relaties met wat in voorgaande lessen en andere vakken is gebeurd (voorkennis activeren) … laat leerlingen zelf verwoorden wat een opdracht van hen vraagt of wat de leerstof inhoudt … past eigen taalgebruik aan, aan niveau leerlingen (N+1) … bekijkt toetsen kritisch op formuleringen …

20. Wat ga je inzetten? materialen, ook ict School of thuiswerk RT, Deficiënties wegwerken Extra materiaal bij methode Taal- en rekenbeleid belangrijke factoren www.rekenweb.nl Oefenen met ICTen op papier? www.math4all.nl terug

21. Toetsen, welke en waarom Instaptoetsen- Dia-taal, Cito-toets- methodegebonden toets- HU, brugklas Eindexamens Eigen toets of gekocht CITO ref toets Voortgangstoetsen Reken-taalbeleidbelangrijke factoren Vakspecifiek (rekenen) of juist vakoverstijgend Doel van toets:- beoordelen (voor een cijfer)- diagnostisch (voor ll, docent)- evalueren (onderwijs) terug

22. Doelgroepen, ook rekenzwakke leerlingen Dyslexie, rekenproblemen of dyscalculie Taal- en rekenbeleid belangrijke factoren Remediëren? protocol Meer of anders? terug

23. Leg contact met MBO/HO in de buurt.Wat zijn de verwachtingen? Aansluiting:Instroom, doorstroom uitstroom Wat zijn drempels binnen je school? Reken-taalbeleidbelangrijke factoren Bestudeer reken-programma PO, wat zit er wel/niet (meer) in Organiseer bijeenkomst met aanleverende PO-scholen. terug

24. geld voor verbetering kwaliteit rekenen & taal, 57 euro/leerling/jaar, 4 jaar lang Taal- en rekenbeleid belangrijke factoren kwaliteitsslag taakuren Wie gaat het betalen? terug

25. Ondersteunt directie het initiatief Reken-taalbeleid? Hoe informeer en betrek je collega’s? Taal- en rekenbeleid belangrijke factoren Ga voor een meerjarig traject Plaats binnen school? steun directie, langdurig terug

26. Succesfactoren taal- en rekenbeleid • Formeer een werkgroep Taal en/of rekenen, met daarin docent(en) Nederlands/wiskunde, docent(en) van andere vakken en een lid van de Schoolleiding (SL) • Start vanuit een helder en concreet doel: wat willen wij op onze school met taal/rekenbeleid bereiken? • Geef taal- en rekenbeleid een zichtbare plek in de hele organisatie (vb taalcompetenties docenten) • Plannen verankeren in de schoolorganisatie: - taalbeleid opnemen in schoolbeleid - taalcompetenties voor docenten …………

27. Een taalreken(beleids)plan maken Aanpak Logical Framework approach: • Doelen (waarom, visie) • Problemen en vragen • Voor wie • Resultaten en opbrengsten • Activiteiten terug

28. 1 algemeen doel • Wat is je algemene doel met taal - rekenen?Gerelateerd aan visie/missie school? • Waar gaat het om? • Wat vind je belangrijk? • Het waarom. terug

29. Specifieke doelen 2 problemen en vragen • Wat zijn de vragen en problemen bij jullie op school over taal-rekenen? • Waar liggen beperkingen? • Waar loop je tegen aan? • Zijn oorzaak-gevolg relaties aan te geven? terug

30. Specifieke doelen 3 voor wie • Wie zijn de belanghebbenden?(stakeholders) • Wie zijn er allemaal bij taal - rekenen betrokken?En hoe. • Welke partijen spelen welke rol? Denk aan: docenten, ouders, leerlingen, directie, APS, andere scholen, … terug

31. 4 resultaten • Wat gaan we opleveren? • Wat zijn de gewenste resultaten; producten en diensten. • Wat zijn de oplossingen, hoe hangen die samen met de doelen (vragen en problemen). • Wat zijn veronderstellingen achter de opbrengsten, welke aannames doe je? terug

32. 5 activiteiten • Wat gaan we doen om de resultaten te halen? • Welke acties gaan we ondernemen?Welke activiteiten? • Wat is de te volgen strategie? • Prioriteren, plannen, taken verdelen • Wat zijn veronderstellingen achter de activiteiten, welke aannames doe je? terug

33. Uw eigen plan