240 likes | 430 Views
INFEKZIOA KIRURGIAN. KIRURGIAREN OINARRIAK V. Portugal Irak. OROITZAPEN HISTORIKOA. XIX mendean (>1867) LISTER: antiseptikoen erabilera PASTEUR: mikrobiologia I. SEMMELWEISS: eskuen garbiketa KOCHER: hemostasia HALSTED: eskularru kirurgikoak XX mendean
E N D
INFEKZIOA KIRURGIAN KIRURGIAREN OINARRIAK V. Portugal Irak.
OROITZAPEN HISTORIKOA • XIX mendean (>1867) • LISTER: antiseptikoen erabilera • PASTEUR: mikrobiologia • I. SEMMELWEISS: eskuen garbiketa • KOCHER: hemostasia • HALSTED: eskularru kirurgikoak • XX mendean • <1960: antiseptikoak (pobidona eta klorhexidina) • >1960: profilaxi antibiotikoa
AURKEZPENA • Infekzioa paziente kirurgikoan • Motak: • Medikoak: pneumonia, gernubide-infekzioa • KIRURGIKOAK: • Tratamendu medikua eraginkorra izaten ez denean eta trat. kirurgikoa beharrezkoa ohi denean: apendizitisa, abszesua, gangrena, ... • Ebakuntza-leku batean kokatzen diren infekzioak: “leku kirurgikoaren infekzioak”: zauriaren infek., ebakuntza ondoko abszesua edo peritonitisa, ... • Maiz, traumatismo ondoren agertzen dira (bai kanpokoa, bai kirurgia bidezkoa)
AURKEZPENA • Garrantzi ekonomikoa eta pronostikoa • Antibiotiko • Ebakuntzak • Sendaketak • Egonaldia luzatzen da • Beste konplikazioen agerpena errazten du: • Odol-jarioak • Immunosupresioa • Beste infekzioak
ERAGILEA OSTALARIA GIROA ETIOPATOGENIA
ETIOPATOGENIA • INFEKZIO-ERAGILEA • Germen gutxi dira inf. gehien eragiten dituztenak • Sarritan POLIMIKROBIANOAK dira • Germenen BIRULENTZIA • BAKTERIO-KULTUREN garrantzia • Aerobioak: • Estreptokokoak • Estafilokokoak • Klebsiella • Heste-germenak • Enterobakteriak • Enterokokoak • Onddoak: • Candida, Aktinomik., Histoplasma • Anaerobioak • Bakteroideak • Peptoestreptok. • Klostridioak • Oportunistak • Pseudomona • Serratia • Helmintoak • Hidatidosia
ETIOPATOGENIA • INFEKZIO-ERAGILEA • Eragile endogenoak • Pazienterengandik etorritakoak (azaletik, edozein aparatuetatik) • Eragile exogenoak • Osasun-langileengandik(ESKUAK) • Ebakuntza-geletatik • Tresneriatik
ETIOPATOGENIA • OSTALARI SENTIKORRA • IMMUNOESKASIA funtsezkoa da • Imm. Espezifikoa • Imm. Inespezifikoa • Edozein faktore immunodepresorek errazten du infekzioa: • Diabetesa • Adina • >70 u. • < 3 u. • Drogazaletasuna • Minbizia • Loditasuna • Desnutrizioa • Shocka • ASA III • TRATAMENDU erasotzaileak
ETIOPATOGENIA • GIRO APROPOSA • BASKULARIZAZIO DESEGOKIko lekuak (iskemia, hemorragia) • IRTENBIDE ESTUEKIKO GUNE NATURALAK (apendizea, hesteak, behazuna) buxadura infekzioa • BARRUNBE NATURALAK: peritoneoa eta barrunbe torazikoa • Beste faktore batzuk: • Gorputz arraroak • Ehun hila (nekrosia) • Traumatismoak (iatrogenia, kanpokoa, ...) • Ebakuntzaren iraupena
ERAGILEA OSTALARIA GIROA ETIOPATOGENIA Inf. LOKALA Abszesua Flemoia ESKUALDEKO Inf. Adenitisa Linfangitisa Peritonitisa INFEKZIOA Inf. OROKORRA Septizemia Sepsia Shock septikoa O.A.H.
FISIOPATOLOGIA • Erantzun inflamatorioa inespezifikoa LOKALA • Erantzun baskularra • Erantzun zelularra • Bitarte inflamatorioak SISTEMIKOA (Ondorio orokorrak) • Erantzun immunitario espezifikoa • Gune inflamatorioren murriztasuna • Emaitza finala
FISIOPATOLOGIA(Erantzun inflamatorioa lokala) • Erantzun baskularra • Basodilatazio arteriolarra • Gorritasuna • Beroa • Iragazkortasuna handitzea likido eta proteinak gune interstizialera • Edema (exudatua) • Erantzun zelularra (Imm. Inespezifikoa) • Kimiotaxia • Baztertasuna eta atxikidura • Migrazioa (diapedesia) • Aktibazioa (fagozitosia)
FISIOPATOLOGIA(Erantzun inflamatorioa lokala) • Erantzun zelularra (Imm. Inespezifikoa) • Kimiotaxia • Baztertasuna eta atxikidura • Migrazioa (diapedesia) • Aktibazioa (fagozitosia) LPS fagosoma BAKT. + BAKTERIAREN HERIOTZA Az. lipoteikoiko liposomak + O2 = hilketa oxidatiboa
Erantzun goiztiarraren arduradunak • IL-1 • IL-6 • TNF • gIF • Hazkuntzako faktoreak • TGFa • TGFb • PDGF • EGF, KGF • VECGF • bFGF • GM-CSF • IGF-1, IGF-2 • Kimiozinak C-X-C • PBPtik jatorrikoak • PBP • B-tromboglobulina • NAP-2 • Onkogeneak a, b eta g (hazkuntrarekiko erlazionatuak) • IL-8 • ENA-78 • GCP-2 • PF4 • IP-10 • MIG FISIOPATOLOGIA(Erantzun inflamatorioa lokala) • Bitarte inflamatorioak • Kininak, koagulazioa, konplementoa • Aminak • LK eta PG • RLO eta NO • Zitozinak
FISIOPATOLOGIA(Erantzun sistemikoa) • Sukarra • Takikardia • Oliguria • Takipnea Arnasbidezko alkalosia • Leukozitosia neutrofiliarekin • Katabolismoa (oreka nitrogenatu negatiboa) (Erantzun immunitario espezifikoa) • LB antigorputzak • LT zitotoxikotasuna
FISIOPATOLOGIA Gune inflamatorioaren murriztasuna • Estasi baskularra • Zainetako trombosia • Drainatze linfatikoa Emaitza finala • Osaketa • Murriztea • Zabaltzea
DIAGNOSIA Miaketa fisikoa • Errazena eta erabilgarriena • Hanturazko zeinuak • Zeinu sistemikoak • Zeinu espezifikoak • Kontuz • Fase sorran zeinuen gabezia • Emaitza negatiboaren aurrean: errepikatu miaketa Laboratorio(1) • Analisi orokorrak: • Odoletan: leukozitosia / neutrofilia / leukopenia / fase akutuaren erreaktiboak / anemia / koagulazioaren asald. • Gernuan: sedimentu patologikoa
DIAGNOSIA Laboratorio(2) • Kulturak eta antibiogramak • Odola / karkaxa / gernua / zauria / drainatzea /kateter baskularra / likido peritoneala • Serologia • Analisi espezifikoak Miaketa osagarriak • Rx • OTA / EKO / RMN • Gammagrafia: PMN* (Ga67 ala In111) • Ekokardiografia
PROFILAXIA • Ospitaleko langileok • Eskuen garbiketa • Ebakuntza gelan • Esterilizazioa (tresneria eta materialak) • Autoklabeak • Etileno-oxidoa • Beste batzuk: glutaraldehidoa, iodatuak, ur oxigenatua, erradiazio gammak • Asepsia-antisepsiaprozedura • Eskuen garbiketa eta eskularruak • Jantzi bereziak eta txabusin esterilak • Mozorroak • Ebakuntza-barruko portaera
Ospitaleko langileok • Ebakuntza gelan • Esterilizazioa (tresneria eta materialak) • Asepsia-antisepsia prozedura PROFILAXIA • Aire egokitua. Zirkuituak. • Prozedura kirurgiko egokia • Kirurgia goiztiarra • Prozedura garbia eta azkarra (< 2 ord.) • Hemostasia; odol transfusio gabekoa • Drainatze gabekoa
PROFILAXIA • Ospitaleko langileok • Ebakuntza gelan • Pazientearengandikoa • Ebakuntza-aurreko prestakuntza egokia • Ebakuntza aurretik diren infekzioen tratamendua • Ebakuntza aurreko dutxa • Ilea moztu • Azalaren garbiketa (gune kirurgikoa) antiseptikoz
PROFILAXIA • Ospitaleko langileok • Ebakuntza gelan • Pazientearengandikoa • Ebakuntza aurretik diren infekzioen tratamendua • Ebakuntza aurreko dutxa / Ilea moztu • Azalaren garbiketa (gune kirurgikoa) antiseptikoz • Profilaxi antibiotikoa • Ebakuntza-aurreko administrazioa (30 min) • Ekologia bakterianoaren arabera • Monodosia. Bena bidetik. • Ebakuntza-barruko konzentrazio egokiak • Kirurgia-motaren arabera (sailkapena) • Heste-lodiaren garbiketa (!?)
TRATAMENDUA 1. KIRURGIKOA • INZISIOA ETA DRAINATZEA • Gune itxiak ireki; pasmoak hustu; drainatzeak erabili • ESZISIOA • Ehun-moztea: apendizektomia, anputazioa, ... • BASKULARIZAZIOAREN HOBEKUNTZA • Perfusio egokia berreskuratu 2. ANTIBIOTIKOAK • Osagarriak, b.e. infekzio orokorretan • Kultura-emaitzak jarraituz 3. BESTE BATZUK • NUTRIZIO ARTIFIZIALA • Oreka nitrogenatuaren zeinua aldatu • NEURRI OROKORRAK • Atseden funtzionala, analgesia, monitorizazioa, antitermikoak