Onderwijs als medische professie : een ethisch-filosofische verkenning

1. Onderwijsalsmedischeprofessie: eenethisch-filosofischeverkenning Peter Moorer 27-6-2019

2. Rollen en doelen beroepsgroepen in gezondheidszorg en onderwijs

3. Gezondheidszorg: persoonlijk afleggen hippocratische eed (huisartsen en specialisten maar ook verpleegkundigen, wel: psychiaters, maar niet: psychologen) Onderwijs: niets!

4. Hippocratische eed (circa 250 BC) I swear by Apollo Physician, by Asclepius, by Hygieia, by Panacea, and by all the gods and goddesses, making them my witnesses, that I will carry out, according to my ability and judgment, this oath and this indenture. To hold my teacher in this art equal to my own parents; to make him partner in my livelihood; when he is in need of money to share mine with him; to consider his family as my own brothers, and to teach them this art, if they want to learn it, without fee or indenture; to impart precept, oral instruction, and all other instruction to my own sons, the sons of my teacher, and to indentured pupils who have taken the physician’s oath, but to nobody else. I will use treatment to help the sick according to my ability and judgment, but never with a view to injury and wrong-doing. Neither will I administer a poison to anybody when asked to do so, nor will I suggest such a course. Similarly I will not give to a woman a pessary to cause abortion. But I will keep pure and holy both my life and my art. I will not use the knife, not even, verily, on sufferers from stone, but I will give place to such as are craftsmen therein. Into whatsoever houses I enter, I will enter to help the sick, and I will abstain from all intentional wrong-doing and harm, especially from abusing the bodies of man or woman, bond or free. And whatsoever I shall see or hear in the course of my profession, as well as outside my profession in my intercourse with men, if it be what should not be published abroad, I will never divulge, holding such things to be holy secrets. Now if I carry out this oath, and break it not, may I gain for ever reputation among all men for my life and for my art; but if I break it and forswear myself, may the opposite befall me https://www.loebclassics.com/view/LCL147/1923/volume.xml

5. Voorstel voor het onderwijs: de Socratische eed Basis een citaat van Socrates: Wanneer jongens oud genoeg lijken om iets te leren, onderwijzen hun ouders dat waarvan zij weten dat het nuttig zal zijn voor hen; voor vakken waarvan ze denken dat anderen beter gekwalificeerd zijn om ze te onderwijzen, sturen ze hen naar school om te leren, en betalen ze hiervoor. Toevoegen: geen schade toebrengen

6. VoorstelSocratischeeed van Hartmut von Hentig (1993) (https://www.uni-bielefeld.de/LS/laborschule_neu/dieschule_hentig_eid.html) • As teacher and educator, I undertake, • to respect and to defend against anyone the uniqueness of each child; • to stand by for his and her physical and mental integrity; • to take aware of his and her emotions, to listen to him and her, to take him and her seriously; • to search for his consent for all I will do to this child, as I would do with an adult person; • to interpret the rules of his development in the most positive way and to support the child to accept these own rules; • to challenge and to promote his gifts and potentials; • to protect him, where he is weak, to support him, where it is needed, in overcoming fear and guilt, malice and falsehood, doubts and mistrust and sniveling self-help addiction; • not to break his desire, not even where it appears nonsensical, but to support him to take his will under the reign of his reason, to teach him so the mature use of mind and the art of negotiating understanding; • to prepare him to take over responsibility within and for the community; • to let him learn the world how it is without subjugate to the world how it is; • to make him feel what a good life might mean; • to give him a vision of a better world and the confidence that it might be achievable; • to teach truthfulness, not the truth because "it is with God alone". • Sothat I undertake, • to give example, as well as I can, how to deal with difficulties, challenges, opportunities of our world and with his own limited gifts and how to cope with his own always given guilt; • to ensure, according to my power, that the next generation will find a world worthwhile to live in, and where the inherited burdens and difficulties will not crush ideas, hopes and forces; • to justify publicly my beliefs and deeds, to expose myself to criticism, particularly of stakeholders and experts, and to suspend my judgements by continuous and conscientious review; • and to resist to all people and circumstances, interest of parts or service provision, if I believe they might hinder intentions expressed here.

7. Gezondheidszorg: De mens is feilbaar • Algemene behandelprotocollen -> individuele behandelprotocollen • Instellingen medeverantwoordelijk implementatie en uitvoering van de protocollen Wat is er fout gegaan? Wie heeft de fout gemaakt? Wie is verantwoordelijk voor het feit dat de fout gemaakt is? Protocollen aanpassen?

8. Hoe bepaal je dat er een ‘fout’ is gemaakt in het onderwijs? • Doelen niet gehaald die wel gehaald zouden moeten kunnen worden (“er is niet uitgehaald wat er in zat”) • Schade toegebracht door, in of tijdens het onderwijs

9. Doelen niet gehaald (“er is niet uit gehaald wat er in zat”) Wat is er fout gegaan? Wie heeft de fout gemaakt? Wie is verantwoordelijk? Hoe passen we protocollen aan?

10. Breken Hippocratische eed Geen formele sanctie maar: • Medisch tuchtcollege kan disciplinaire maatregel opleggen: • Tijdelijk intrekken BIG accreditatie (openbaar via: https://www.tuchtcollege-gezondheidszorg.nl/uitspraken) • Rechtsvervolging (malpractice)

11. De rol van de overheid • Opstellen criteria voor onderwijs en gezondheidszorg (wat is ‘nuttig’ of ‘goed’) • Allocatie financiering collectieve goederen • Toezicht houden of regelen (o.a. De Rekenkamer mbt efficiëntie van uitgaven)

12. Vaststellen doelen en protocollen: Gezondheidszorg: het Zorginstituut Onderwijs: Overheid en scholen Worst case scenario: Gezondheidszorg: schade toebrengen aan de patiënt Onderwijs: zonder papier school verlaten? Schade hebben ondervonden van het onderwijs!

13. Allocatie financiering collectieve goederen Gezondheidszorg: Is het maatschappelijk verantwoord om dure medicijnen die een groot deel van het budget voor zorg opslokken beschikbaar te stellen? Onderwijs: Is het maatschappelijk verantwoord om meer tijd en geld te steken in leerlingen die slecht/amper kunnen deelnemen aan het ‘arbeidsproces’?

14. Toezicht houden of regelen Gezondheidszorg: Medisch tuchtcollege (eigen beroepsgroep) Rechters Onderwijs: Inspectie? Overheid? DUO? Rechters? Niet: eigen beroepsgroep!