Projektowanie kwestionariusza

1. Projektowanie kwestionariusza Łukasz Krzyżowski lukasz.krzyzowski@agh.edu.pl

2. Plan prezentacji • Proces badawczy • Zasady konstrukcji pytań i odpowiedzi • Zwiększanie poziomu realizacji (response rates) • Sposoby testowania narzędzi badawczych

3. Projektowanie narzędzi badawczych a proces badawczy • Formułowanie celów i pytań badawczych • Identyfikacja badanej zbiorowości i próby • Wybór techniki badawczej • Zaprojektowanie narzędzia badawczego • Przeprowadzenie badania pilotażowego • Realizacja badań terenowych • Analiza danych

4. Wybrane techniki badawcze • Standaryzowany wywiad kwestionariuszowy • Wywiad telefoniczny • Ankieta pocztowa: e-mail • Ankieta internetowa

5. Określenie poszukiwanych • informacji 2. Określenie rodzaju kwestionariusza 4. Określenie formy odpowiedzi 3. Określenie treść pytań 5. Określenie sposób sformułowania pytań 6. Określenie kolejności pytań 8. Pilotaż 7. Określenie fizycznej formy kwestionariusza 9. Przygotowanie ostatecznej wersji kwestionariusza Etapy budowy kwestionariusza

6. Zasady konstruowania pytań I • Treść pytań • Dostosowane do respondentów • Proste i krótkie • Definicje kluczowych pojęć • Co z pytaniami drażliwymi?

7. Zasady konstruowania pytań II • Formy odpowiedzi • Pytania zamknięte • Tak/Nie/Nie wiem • Zawsze/Czasami/Nigdy • Pytania otwarte

8. Zasady konstruowania pytań III • Pytania zamknięte • Roszczenie • Pionowy układ odpowiedzi • Zrównoważenie • Wymuszanie, „Nie wiem” • Efekt porządku odpowiedzi • Pierwszeństwa • Świeżości

9. Zasady konstruowania pytań IV • Pytania zamknięty cd. • Checklist • Które z poniższych aktywności, Pani/Pan uprawiał(a) w poprzednim tygodniu? proszę zaznaczyć wszystkie właściwe • Bieganie • Wspinaczka • Pływanie itp. • Inne, jakie …………

10. Zasady konstruowania pytań V • Pytania zamknięty cd. • Skale • Który punkt na tej skali najlepiej odpowiada Pani/Pana poglądom? Rząd powinien zmniejszać różnice w dochodach pomiędzy bogatymi a biednymi: 12 3 4 5 zdecydowanie raczej się ani tak, raczej zdecydowanie się nie zgadzam nie zgadzam ani nie się zgadzam się zgadzam

11. Zasady konstruowania pytań VI • Czy w ostatnim roku kalendarzowym był Pan(i) w teatrze? Tak Nie Ile razy był(a) Pan(i) w teatrze? 1 raz 2 do 5 razy 6 do 10 razy 11 do 20 razy Ponad 20 razy

12. Zasady konstruowania pytań VII • Pułapki • Dwa pytania w jednym • Podwójne zaprzeczenie • Nie powinno się (Tak/Nie) • Błąd multiplikacji • Brak rozłączności odpowiedzi 16-20  20-25  25-30  35-40 

13. Zasady konstruowania pytań VIII • Formułowanie pytań: dokładność • Czy częstochodzi Pani/Pan do kina? • Tak • Nie • Ile razy był(a) Pani/Pan w kinie w ciągu ostatnich 3 miesięcy? • Raz • Dwa • Trzy ..

14. Zasady konstruowania pytań IX • Formułowanie pytań: pełne zdania • Miejsce zamieszkania • Podaj nazwę miejscowości, w której obecnie mieszkasz

15. Zasady konstruowania pytań X • Formułowanie pytań: takt • Czy jest Pani/Pan uzależniony(a) od alkoholu? • Tak • Nie • Jak często pił(a) Pani/Pan napoje alkoholowe w ciągu ostatnich 6 miesięcy? • Codziennie • 2-6 razy w tygodniu • Raz w tygodniu • Rzadziej niż raz w tygodniu • Nie wiem

16. Zasady konstruowania pytań XI • Kolejność pytań w kwestionariuszu • Logiczny układ pytań • Grupy pytań (bloki tematyczne) • Pierwsze pytanie proste • Od pytań najistotniejszych do mniej istotnych • Pytania metryczkowe na końcu • Ewentualne pytania „drażliwe” na końcu

17. Projektowanie wyglądu narzędzia badawczego I • Wygląd kwestionariusza • Przejrzystość • Przestrzeń między pytaniami • Jasność instrukcji

18. Projektowanie wyglądu narzędzia badawczego II • Ścieżka nawigacyjna • Instrukcje przy większości pytań • Kolory wyróżniające bloki tematyczne • Kolorowy druk • Numerowanie pytań • Stosowanie pytań filtrujących • Pogrubienie pytań • Błędy gramatyczne • Jedno pytanie na dwóch kartkach

19. Zasady konstruowania pytań • Podsumowanie • Używaj prostych i jednoznacznych słów • Pytanie powinno dotyczyć jednego problemu • Pytanie powinno być krótkie • Posługuj się konkretami (wskaźniki) • Unikaj niejasności • Pytanie powinno być sformułowane w języku badanych, ale bez wyrażeń żargonowych

20. Jak zwiększyć poziom realizacji? • Pokazuj korzyści i plusy • Ukrywaj koszty i minusy • Buduj zaufanie

21. Jak zwiększyć poziom realizacji I? • „Korzyści” i plusy • Wymierne korzyści dla respondenta lub jego otoczenia • Mów „dziękuję” • Mów o działalności w imię dobra wspólnego • Proś o „radę” • List zapowiadający badanie

22. Jak zwiększyć poziom realizacji II? • „Koszty” i minusy • Unikaj języka podporządkowującego • Nie wprawiaj w zakłopotanie • Unikaj pytań drażliwych

23. Jak zwiększyć poziom realizacji III? • Budowanie zaufania • Zapewniaj dowody uznania dla odpowiedzi • Spraw, aby badanie stało się dla respondenta „obowiązkowe” • Zapewniaj o anonimowości/poufności • Atrakcyjny kwestionariusz?

25. Problemy • Pytania są niezrozumiałe • Za dużo pytań otwartych • Pytania i odpowiedzi nie są dostosowane do wiedzy i doświadczenia respondentów

26. Testowanie narzędzi Zogniskowany wywiad grupowy Wywiady pogłębione (lub eksperckie) Pilotaż

27. Wywiad grupowy • Cele: • Eksploracja terenu badawczego • Sprawdzenie założeń badawczych • Sprawdzenie rozumienia koncepcji, terminów • Zamknięcie pytań otwartych • Założenia metody

28. Wywiady pogłębione • Cele: • Sprawdzenie pamięci respondentów (zakresy) • Porównania i odwołania • Sposób argumentacji • Zamknięcie pytań otwartych • Założenia

29. Pilotaż • Cele: • Sprawdzenie narzędzia badawczego • słownictwo • terminy • Sprawdzenie wyczerpania kafeterii odpowiedzi • Sprawdzenie rozłączności kafeterii odpowiedzi • Identyfikacja pytań drażliwych • Zamknięcie pytań otwartych • Założenia

30. Dziękuję za uwagę Łukasz Krzyżowski lukasz.krzyzowski@agh.edu.pl