بسم الله الرحمن الرحیم

1. بسم الله الرحمن الرحیم عوامل شیمیایی زیان آور محیط کار

2. عوامل شیمیایی زیان آور محیط کار • رشد تکنولوژی وصنعت هر چند که به ظاهرزندگی راحتی برای افراد بشر فراهم کرده ولی در اصل با برهم زدن تعادل طبیعی محیط زیست انسان اساس وبنیادهای حیات رابه مخاطره انداخته است,هزاران نوع ماده شیمیایی به شکل گاز ,مایع یا جامد به صورت طبیعی یامصنوعی با منشاءگیاهی، حیوانی،معدنی وآلی کشف وتولید گردیده که هر کدام اثرات سوء مختص به خود دارد ودر صورت تماس با بدن منجر به بروز بیماری میشوند. • هوا مجموعه ای از گازهای مختلف است که دارای نسبت تقریبا ثابتی می باشند,آلودگی هوا یعنی ورود یک یا چند ماده به ترکیب طبیعی هوا که انسان را به خطر می اندازد ,آلاینده های هوا ممکن است به صورت گاز، بخار یا ذرات گرد وغبار باشند.

3. راههای ورودبه بدن • گوارشی • تنفسی • پوستی

4. انواع مسمو میت • مسمومیتحادکه ماده سمی یکباره به مقدار نسبتا زیاد وارد بدن گردیده و عوارض مسمو میت زود ظاهر می گردد. • مسمومیت مز من که ماده سمی به ندرت وارد بدن گردیده وعوارض بعد از مدتی طولانی ظاهر می گردد.

5. اصول شناسایی عوامل شیمیایی زیان آور • بررسی مقدماتی کارخانه از مرحله ورود مواد اولیه تا تحویل فرآورده • تهیه فهرست مواد شیمیایی واطلاعات لازم در خصوص سمیت آنها • اقدام به نمونه برداری وتجزیه وتحلیل ومقایسه با استانداردها واقدامات اصلاحی

6. TLV • حد تراکم مجاز مواد شیمیایی برای هشت ساعت کار در روز یا40 ساعت کار در هفته بوده و این مقدار از مواد تراکمی است که تقریبا تمام کارگران می توانند بدون بروز اثرات زیان اور مواد شیمیایی به طور مکرر در معرض آلاینده ها قرار گیرند و نباید به عنوان حدی تصور شود که در تراکمهای کمتر از آن کارگر در سلامت کامل بوده ودر بیشتر از آن خطر ومسمویتی موجه او خواهد شد.

7. عوامل شیمیایی به شرح زیر تقسیم بندی می شوند • بر مبنای حالت فیزیکی • بر پایه ترکیب شیمیایی • بر پایه اثرات فیزیولوژیک

8. بر مبنای حالت فیزیکی • گاز:موادی که در دمای 25درجه سانتی گرادوفشار یک اتمسفر حالت گازی دارند مثل هلیوم وهیدروژن • بخار :بخارها محصول تبخیر موادی هستندکه در دما وفشار اتاق می توانند به حالت مایع یا جامد باشند. • مواد معلق:انتشار وپراکندگی ذرات جامد یا مایع در هوا آئروسل نامیده می شود.مواد معلق خود نیز شامل گرد وغبار، فیوم ، دود ،دمه والیاف می باشند.

9. گرد وغبار:ذرات نامنظمی که در اثر خرد شدن ، شکسته شدن وسایش مواد آلی یا معدنی در فر آیندهای مکانیکی یا طبیعی تولید می شوند وقطر آئرودینامیک آنها بین 1 تا100 میکرون می با شد. • فیوم:ذرات فلزی جامد که از سطح فلز مذاب خارج شده ودر هوا منتشر می شوند واندازه ای کمتر ا ز یک میکرون دارند . • دود :آئروسلهای مرئی که حاصل احتراق نا قص مواد آلی همچون چوب،روغن ، چربی ،بافتهای حیوانی،لاستیک و...می با شندودارای قطر001/0 تا1 میکرون می با شند. • مه:ذرات وقطرات ریز مایع که در اثر تراکم بخار آب وسایر مایعات در شرایط خاص فیزیکی دما و فشار تولید می گردد واندازه شان 1 تا 200 میکرون میباشد. • الیاف:ذراتی که طولشان بیش از عرضشان(طول سه برابر عرض ) می باشد.

12. بیماریهای ناشی از گرد وغبار(نوزوکونیوز) • بیماریهای پوستی(درماتوکونیوز) • بیماریهای دستگاه هاضمه (انتروکونیوز) • بیماریهای ریوی (پنوموکونیوز) • بیماریهای چشمی (افتالموکونیوز) • بیماریهای دندانی (اودنتوکونیوز) • بیماریهای حساسیتی (آلرگوکو نیوز)

13. انواع گردوغبار • گردوغبار های بی اثر (کربن ،کربناتهای کلسیم ومنیزیم،سیمان ،سمباده ،گچ،سنگ آهک وسنگ مرمر) • گرد وغبارهای سمی(سیلیس وسیلیکاتها،گردوغبار رادیو اکتیو ،حشره کشها ،حبوبات،تالک،یونجه،گندم،آزبست و...)

14. مخاطرات ناشی از گرد وغبار پشم • مخاطرات ناشی از رعایت نکردن اصول بهداشتی که بیماری آنتراکس ایجاد می کند. • مخاطرات ناشی از رعایت نکردن اصول ایمنی که آتش سوزیهای جدی ایجاد می کند.

15. مخاطرات ناشی از گردوغبار سیمان • اختلالات تنفسی (برونشیت مزمن ) • اختلالات گوارشی(زخم معده واثنی عشر) • بیماریهای پوستی(ضایعات اگزمایی وعفونتهای پوستی)

16. روشهای پیشگیری از مخاطرات ناشی از گرد وغبارها • حذف • جانشینی • جداسازی • استفاده از روشهای تر • تهویه عمومی وموضعی • پالایش هوا • وسایل حفاظت فردی

17. بیماریهای ناشی از عوامل شیمیایی • عوارض پوستی ناشی از کار • عوارض دهان ودندان • عوارض بینی ، گلو و حنجره • عوارض چشمی • عوارض استخوانی و مفصلی • عوارض خونی • عوارض عصبی • عوارض کبدی و کلیوی

18. عوامل شیمیایی که سبب بیماریهای پوستی میشوند • تحریک کننده های مقدماتی • حساسیت زاها • عوامل آکنه ژنیک • حساسیت زاهای به نور

20. عوامل مستعد کننده بیماریهای پوستی • نژاد • سن • جنس • آلرژی • فصل • تعریق • رژیم غذایی • بیماریهای پوستی • نظافت

21. تقسیم بندی آلا ینده ها به طور عام • مواد التهاب آور ومحرک (آمونیاک ،اسید کرومیک واسید فلوئوریدریک) • مواد خفگی آور(دی اکسید ومونواکسید کربن) • مواد بیهوشی آور ومخدر همچون هیدروکربنها • سموم سیستمیک(بنزن ،فلزات سنگین وشبه فلز ) • مواد فیبروز دهنده یا حساسیت زا (سیلیس ،آزبست وگرده گیاه)

22. اقدامات احتياطي جهت پيشگيري از عوارض ناشي از مواجههبا عوامل شيميايي • آگاهي شما از خطرات ناشي از مواد شيميايي و نحوه پيشگيري از اين خطرات اهميت زيادي دارد. • براي آگاهي از خطرات مواد شيميايي و  به كارگيري اقدامات احتياطي در هنگام كار با آنها برچسب روي مواد شيميايي و برگه اطلاعات ايمني و بهداشتي اين مواد را مطالعه كنيد. • به دستورالعمل‌ها، توصيه‌ها، نكات احتياطي ذكرشده بر روي برچسب‌هاي مواد شيميايي توجه كنيد و آنها را به كار گيريد.

23. بررسي كنيد كه آيا امكان دارد بتوان از موادي كه ايمن‌تر هستند وخطر كمتري دارند استفاده كرد؟ • محل كار خود را هميشه منظم و مرتب نمائيد و محل نگهداريظروف مواد شيميايي با برچسب‌هاي مناسب و قابل رويت مشخص باشد. • مواد شيميايي فرار و قابل اشتعال را تفكيك نموده و دور از ميزكار خود قرار دهيد. • از اقدامات كنترلي موجود مثل تهويه و ... كه براي كنترل بخارات ناشي از مواد شيميايي تعبيه شده‌اند بطور كامل استفاده كنيد. • هرگونه نقص و اختلال در سيستم تهويه، تجهيزات حفاظت فردي و غيره را سريعاً گزارش كنيد. • از ماسك‌هاي تنفسي و ديگر تجهيزات حفاظتي خود (مثل دستكش‌ها و ...) استفاده كنيد و آنها را در يك محل تميز نگهداري كنيد.

24. تجهيزات حفاظتي خود (مثل ماسك‌ها و دستكش‌ها و ...) را تميز نگهداشته و مطمئن باشيد كه براي شما اندازه و متناسب هستند. • در مكان‌هايي كه مواد شيميايي وجود دارند از خوردن و استعمال دخانيات خودداري كنيد. • از استفاده بيش از حد و غيرضروري مواد شيميايي خودداري كنيد، درب ظروف مواد شيميايي را محكم ببنديد تا از تبخير و رها شدن آنها در فضا جلوگيري كنيد. • پارچه‌ها و كهنه‌هاي آغشته به مواد شيميايي را از اطراف محل كار جمع‌آوري كنيد. • حتي الامكان از تماس پوستي با هر نوع ماده شيميايي خودداري كنيد و از تجهيزات حفاظتي مثل دستكش، عينك و پيشبند و ... استفاده كنيد.

25. هيچ گاه از مواد شيميايي (مثل تينر، بنزين و ...) براي تميز كردن رنگ‌ها و آلودگي‌هاي ديگر از روي پوستتان استفاده نكنيد. • در برخي موارد با بازكردن درب پنجره مي‌توانيد از تهويه طبيعي براي كنترل بخارات مواد شيميايي استفاده كنيد. • از ورود افراد متفرقه و غيرحرفه‌اي به محيط كار و نگهداري مواد شيميايي ممانعت بعمل آوريد. • پس از كار با مواد شيميايي و قبل از خوردن، سيگار كشيدن و ...  دستهايتان را بطور كامل بشوئيد. • در محل‌هايي كه مواد شيميائي حاوي كلر وجود دارد از انجام فعاليت‌هايي مثل حرارت‌دهي، جوشكاري و ... خودداري كنيد چرا كه گازهاي فوق‌العاده سمي منتشر خواهد شد. • هيچگاه لباس‌ كار خود را براي شستشو به خانه نبريد چرا كه با اين كار اعضاي خانواده خود را نيز در معرض آلودگي‌هاي محيط كار قرار مي‌دهيد.

26. اقدا مات کنترلی عوامل شیمیایی زیان آور به طور کلی به دو دسته تقسیم می شوند • اقدامات کنترلی محیطی • اقدامات کنترلی فردی

27. اقدامات کنترلی محیطی • طراحی وجانمایی مناسب • حذف یا کاهش آلاینده در محل تولید(متوقف کردن فرایند،جایگزینی مواد ،تغییر فرایند تولیدو...) • جداسازی (سیستمهای بسته، محصور کردن ، دیواره های جداکننده ، فاصله وزمان) • تهویه (عمومی وموضعی) • استفاده از روشهای تر • نظافت کارگاه ، انبار کردن وبرچسب گذاری

29. ا قدا مات کنترلی فردی • روش انجام کار • وسایل حفاظت فردی • کاهش زمان کار • بهداشت فردی • سایر اقدامات