740 likes | 1.11k Views
CHOROBY TROPIKALNE W POLSCE. ZIMNICA CHOLERA PEŁZAKOWICA. GORĄCZKA U OSÓB POWRACAJĄCYCH Z PODRÓŻY. Pierwszy tydzień po powrocie z podróży. Biegunka podróżnych Czerwonka bakteryjna Choroby przenoszone drogą płciową Grypa
E N D
CHOROBY TROPIKALNEW POLSCE ZIMNICA CHOLERA PEŁZAKOWICA
Pierwszy tydzień po powrocie z podróży • Biegunka podróżnych • Czerwonka bakteryjna • Choroby przenoszone drogą płciową • Grypa • Wirusowe gorączki krwotoczne:arbowirusy – denga, żółta gorączkaarenawirusy – g. Lassa, g. Argentyńskafilowirusy – choroba marburska, g. k. Ebola
1 – 2 tyg. po powrocie z podróży • Zimnica - malaria • Wirusowe zapalenie wątroby A • Dur brzuszny • Paradury • Riketsjozy
2 – 4 tygodnie po powrocie z podróży • Dur brzuszny • Czerwonka pełzakowa • Wirusowe zapalenie wątroby C • Schistosomoza
1 – 6 miesięcy po powrocie z podróży • Wirusowe zapalenie wątroby B • Serokonwersja zakażenia HIV • Wirusowe zapalenie wątroby E • Czerwonka pełzakowa • Wścieklizna • Leiszmanioza skórna • Leiszmanioza układowa
Powyżej 6 miesięcy po powrociez podróży • Nawroty zimnicy (P. falciparum) • Uaktywnienie zakażenia P. malariae • Strongyloidoza • Wścieklizna • Leiszmanioza układowa • AIDS
Żółta gorączkajest chorobą podlegającą międzynarodowemu obowiązkowi zgłaszania. Kraje, w których występuje, są wymieniane w cotygodniowym raporcie WHO. Międzynarodowe świadectwo szczepieniajest jedynym, obowiązkowo wymaganym w podróżach międzynarodowych, wydawanym przez punkty szczepień zatwierdzone przez WHO.
Żółta gorączka – Febris flava • Szczepionka – STAMARILżywe, atenuowane wirusy • 1 x 0,5 ml s.c. powyżej 1- go roku życiaskuteczność prawie 100%, dobra tolerancja • Okres ważności międzynarodowego świadectwa szczepienia wynosi 10 lat, zaczynając od 10 dnia po podaniu szczepionki • Zalecana jest w strefie endemicznej
Epidemiologia • 40% ludności kuli ziemskiej żyje na terenach endemicznych • w ponad 100 krajach świata • 300 - 500 mln nowych zachorowań rocznie • 1,5 - 2,7 mln zgonów rocznie, 0,8 - 1,0 mln dzieci do 5 roku życia • w Polsce zgłaszanych do PZH ok. 30 przypadków rocznie w tym 2 - 3 zgony • w Europie ok. 10000 - 15000
Etiologia 1. Zarodziec sierpowy Plasmodium falciparum - wywołuje zimnicę tropikalną, złośliwą, jest to choroba zawsze groźna, która może przebiegać z nagle pojawiającymi się i szybko narastającymi objawami bezpośredniego zagrożenia życia. 2. Zarodziec ruchliwy Plasmodium vivax - łagodna zimnica trzydniowa, trzeciaczka typowe napady gorączki występują co 48 godzin.
Etiologia 3. Zarodziec owalny Plasmodium ovale - łagodna zimnica trzydniowa, trzeciaczka 4. Zarodziec pasmowy Plasmodium malariae - łagodna zimnica czterodniowa, czwartaczka napady gorączki co 72 godz. 5. Nowy gatunek Plasmodium knowlesi - podobny do P. maleriae, przebieg ciężki jak P. falciparum Malezja, Birma, Indonezja, Filipiny
Drogi zarażenia • Ukłucie samicy komara widliszka Anopheles • Krew zarażonej osoby – transfuzje krwi, zanieczyszczone igły, strzykawki (gł. wśród narkomanów) • Przeszczepione zarażone narządy • Inwazje wrodzone • airport malaria
Obraz kliniczny • Okres wylęgania 8 - 37 dni • Objawy prodromalne grypopodobne • Typowe napady I. cold phase uczucie zimna, dreszcze przez 15 - 20 min. II. hot phase gwałtowny wzrost temp. ciała do 40 - 410 C uczucie gorąca, rozgrzania, płonienia skóra sucha, czerwona, zaburzenia świadomości, bóle w lewym podżebrzu
Obraz kliniczny III. defervescence phase ustępowanie objawów, gorączki, zlewne poty przez 1 - 2 godz. sen • Objawy nieswoiste – silne bóle głowy, bóle mięśniowe, ok. lędźwiowej, nudności, wymioty, wzdęcie i bóle brzucha, biegunka, nieżyt gardła, kaszel, duszność, postępujące osłabienie, dyzuria, żółtaczka „MASKI” brzuszna, wstrząsowa, mocznicowa,
Diagnostyka • Gruba kropla krwi – parazytemia (10 - 40/μl) • Cienki rozmaz krwi – gatunek (500 - 1000/μl) • Antygeny t. immunochromatograficznym: OptiMAL Rapid Malaria Test wykrywa dehydrogenazę mlecz. P. vivax i falciparum, Test Para-Sight-F – swoisty antygen P. f Indywidualne testy – ICT Malaria P. f • PCR – gatunki, lekooporność (1/20 - 50 μl) • P/ciała met. immunofluorescencji
Badania dodatkowe • Morfologia krwi - niedokrwistość wzrost liczby retikulocytów leukopenia, rzadziej eozynofilia trombocytopenia • Hemoglobinuria • Żółtaczka hemolityczno - miąższowa • Hipoglikemia, hiperkaliemia • Kwasica metaboliczna
Zimnica tropikalna • Encefalopatia (zimnica mózgowa) • Obrzęk płuc • Ostra niewydolność nerek • Ciężka hemoliza wewnątrznaczyniowa • Hemoglobinuria , czarnomocz • Żółtaczka hemolityczno - miąższowa • Głęboka niedokrwistość, • Hyperparazytemia > 10 % krwinek zarażonych
Zimnica tropikalna • Krwotoki z nosa i przewodu pokarmowego • Niewydolność krążenia z niedociśnieniem, wstrząsem hypowolemicznym • Hyperpyreksja • Rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe • Kwasica metaboliczna • Hypoglikemia, hyperkaliemia OIT
Strefa lekooporności A • Ryzyko zachorowania niskie, występuje sezonowo, na wielu obszarach nie ma go wcale np. w miastach • Domunuje P. vivax, występują chlorochinowrażliwe szczepy P. falciparum • Karaiby, Meksyk, Am. środkowa, niektóre regiony Bliskiego Wschodu
Strefa B • Ryzyko zachorowania umiarkowane • Bez dominacji konkretnego gatunku, coraz liczniejsze występowanie chlorochinoopornych szczepów P. falciparum, pojawianie się chlorochinoopornych szczepów P. vivax • Subkontynent indyjski
Strefa lekooporności C • Ryzyko zachorowania wysokie • Dominuje P.f. szczepy chlorochinooporne • Afryka subsaharyjska, Oceania, dorzecze Amazonki i Orinoko, Azja Południowo-Wschodnia
Strefa C1 • Występują meflochinooporne szczepy P. f. oraz szczepy wielolekowej oporności • Wietnam, pogranicze między Kambodżą a Tajlandią, Myanmarem / Birmą a Tajlandią
Leczenie • Chloroquine Arechin tabl. 250 mg (150 mg zasady) I doba 4 tabl.(600mg), po 6 godz. 2 tabl. II i III doba 1 x 2 tabl. (po 24 i 48 godz.) • Malarone 100 mg proguanil + 250 mg atovaquone p. wątrobowe i czerwonokrwinkowe 4 tabl. w jednej dawce przez 3 dni
Leczenie • Mefloquine – Lariam a 250 mg, 3 tabl. po 12 godz. 2 tabl. lub 1 x 4 tabl. • Fansidar 1 x 3 tabl. 500 mg sulfadoksyny + 25 mg pirymetaminy • Riamet, Coartem 20 mg artemeter + 120 mg lumefantryny 2 x 4 tabl. przez 3 kolejne dni • Primaquina 1 x 15 mg przez 10 - 14 dni p. wątrobowe – hipnozoity P.vivax i P.ovale
Leczenie • Chinina dożylnie 10 mg/kg w 2 - 3 dawkach (I dawka 20 mg/kg m.c.) tabl. 300 mg, 3 x 2 tabl. przez 7 - 10 dni • równolegle z doksycykliną dożylnie 2 x 100 mg lub klindamycyną • Artesunate 2 mg/kg m.c./dawkę dożylnie, po 4 godz. 1 mg/kg m.c./dawkę, w 24. godz. terapii i przez 7 dni 1 x na dobę • Artemether domięśniowo przez 5 - 7 dni, I dawka uderzeniowa 3,2 mg/kg m.c. następne 1,6 mg/kg m.c. co 24 godz. • Związki artemizyny, halofantryny
Zapobieganie • Likwidacja miejsc lęgowych komarów przez osuszanie zbiorników wodnych, stosowanie środków larwobójczych • Opylanie domostw insektycydami • Programy zwalczania malarii • Indywidualna profilaktyka • Właściwa chemioprofilaktyka
Indywidualna profilaktyka Unikanie kontaktu z komarem • Noszenie odzieży z długimi rękawami, długie spodnie, grube skarpety – jasne barwy • Repelenty (DEEP 30 – 50 %) • Siatki w oknach i drzwiach • Moskitiery impregnowane permetryną • Środki owadobójcze w pomieszczeniach – rozpylacze, trociczki, spirale
Właściwa chemioprofilaktyka • Chlorochina (Arechin) 2 tabl.(300mg) raz w tygodniu, po posiłku, 1 tydzień przed, podczas, 4 tygodnie po • Chlorochina + Proguanil Proguanil (Paludrine) 2 tabl. (200 mg) codziennie, po posiłku 1 tydzień przed, podczas, 4 tygodnie po • Malarone 1 tabl. codziennie, po posiłku 1-2 dni przed, podczas,7 dni po
Właściwa chemioprofilaktyka • Meflochina (Lariam) 1 tabl. (250 mg) raz w tygodniu 2 tygodnie przed, podczas, 4 tygodnie po • Doxycyclina (Vibramycin) 1 kaps. (100 mg) w czasie posiłku 1 tydzień przed, podczas, 4 tygodnie po nie dłużej niż przez 8 tyg. Kuracja kieszonkowa
Zimnicapowinna zostać bezwzględnie wykluczona u każdej gorączkującej osoby powracającej z tropików.
Cholera ostra choroba bakteryjna przewodu pokarmowego szerząca się epidemicznie
Cholera - epidemiologia • Występuje w postaci endemii, epidemiii pandemii • W 1961 r. siódma pandemia rozpoczęła sięw Indonezji i objęła wszystkie kontynenty • Niewielkie ogniska pojawiają się w Europie • Endemicznie występuje w delcie Gangesu
Cholera - epidemiologia • Źródłem zakażenia jest chory lub nosiciel • Droga zakażenia pokarmowa - woda zanieczyszczona fekaliami, - potrawy z mięczaków, skorupiaków i ryb, (owoce morza, kraby, krewetki, małże), owoce, warzywa - bezpośredni kontakt z chorym i przedmiotami używanymi przez chorego
Cholera - etiologia • Przecinkowiec cholery – Vibrio choleraepałeczka Gram-ujemna, serotyp O1,poruszająca się świdrowatymi ruchami • Biotyp klasyczny i El-Tor • Serotyp Ogawa i Inaba • Nowy biotyp klasyczny – O139 (Indie i Bangladesz = ósma pandemia?)
Cholera - patogeneza • Przecinkowce namnażają się w świetle jelitacienkiego, przylegają do komórek nabłonkai wytwarzają enterotoksynę (podjedn. A i B) • Czynna podjednostka wnika do komóreki zwiększa produkcję cAMP = przejście wody i elektrolitów do światła jelit, pojawia się gwałtowna wodnista biegunka • Kwasica związana z niedoborem zasad
Cholera – przebieg kliniczny • Okres wylęgania od kilku godzin do 5 dni • Wydalanie przecinkowców z wymiocinami i kałem przez okres choroby i kilka dni po • Zakażenia bezobjawowe, postać poronna z biegunką, łagodny nieżyt ż-jelitowy, cholera gravis (1:10, 1:100) • Przewlekłe zakażenie dróg żółciowych trwające lata
Cholera – przebieg kliniczny • Nagły początek bez gorączki • Stolce wodnisto-ryżowe, b.częste i w dużych ilościach, bez domieszki krwi, wydalane bez parcia i bólów brzucha • Obfite wymioty • Objawy odwodnienia i dyselektrolitemii • Niewydolność krążenia, nerek cholera gravis