DİL- KÜLTÜR İLİŞKİSİ

1. DİL- KÜLTÜR İLİŞKİSİ www.videodershane.com www.edebiyatogretmeni.net

2. 1. İnsanlar, dili günlük ihtiyaçlarını karşılamak dışında hangi amaçla kullanır? • Metne göre dil önemli bir işlevi de toplumların kültürlerini nesilden nesile aktarmasıdır. www.videodershane.com www.edebiyatogretmeni.net

3. 2. “Kültürün dili yarattığı kadar dil de kültürü yaratır.” görüşünü Türk edebiyatı dersinde “Dilin İnsan Hayatındaki Yeri ve Önemi” konusunu işlerken edindiğiniz bilgiler ışığında açıklayınız. • Dil, milleti millet yapan en önemli ögedir. Dil, kültür ile gelişir ve kültürün ayrılmaz bir parçasıdır. Dil ile ortaya konan kültür ürünleri , mani, ninni, türkü, tekerlemeler vb. en değerli kültür hazinelerimizdir. Bu ürünler geçmişten bugüne bizi anlatır. Kültür, dil aracılığı ile gelecek kuşaklara aktarılır. www.videodershane.com www.edebiyatogretmeni.net

4. 3. Dilin milli kültürün oluşmasındaki önemi nedir? • Dil sayesinde bizden önceki nesillerin yaşayış ve düşünüş tarzlarını hazır olarak kullanırız. Bunları kullanırken onlardaki kültür unsurları bizi de etkiler. Böylece dil vasıtasıyla nesiller arasında köprü kurulmuş olur. Nesiller dil aracılığı ile birbirine bağlanarak milli kültür birliğini oluşturur. Dil bozulursa kültür bağlarında çözülmeler başlar. www.videodershane.com www.edebiyatogretmeni.net

5. 4. Dil ve kültürün milletlerin özelliklerini belirlemedeki önemini açıklayınız. Milletin duygusu, düşüncesi, yaşayışı ilmek ilmek dil ile işlenir. Milletin sahip olduğu değerlerin aktarımı dil ile yapılır. Dil bir milletin ruhu gibidir. O ruh kaybolursa millet yok olur. Bu yüzden dilimize dolayısıyla kültürümüze sahip çıkmalıyız. www.videodershane.com www.edebiyatogretmeni.net

6. 5. Kültürün oluşmasında ve tanınmasında dilin rolünü örneklerle açıklayınız. • Dil en önemli iletişim aracıdır. Dil, kültürün oluşmasında rol üstlendiği gibi tanınmasında da önemli bir rol üstlenir. Milleti oluşturan fert kendi kültürünü, başka milletler de yabancı kültürleri dil aracılığı ile öğrenir. www.videodershane.com www.edebiyatogretmeni.net

7. 1. ETKİNLİK: Şemadaki boşluklara dil ve kültürün ortak özelliklerini yazınız. Kültür, dili kapsar. Dil, kültürü gelecek kuşaklara taşır. Dil ve kültürün varlığı milleti meydana getirir. KÜLTÜR-DİL Dil bir iletişim aracıyken kültür dili de içine alan bir değerler bütünüdür. Milli kültürün oluşmasında dil ve kültür ortak hareket eder.

8. 1. Yukarıda verilen örneklerden hareketle “lehçe, şive ve ağız” terimleri arasındaki farkları belirleyiniz. • Lehçe : Bir dilin bilinen ve takip edilebilen tarihinden önce karanlık bir devirde kendisinden ayrılmış olup çok büyük fonetik ve morfolojik ayrılıklar gösteren koluna denir. • Şive: Bir dilin bilinen tarihi seyri içinde ayrılmış olup bazı ses ve şekil ayrılıkları gösteren kollarıdır. • Ağız: Bir şive içinde mevcut olan ve söyleyiş farklarına dayanan küçük kollara, bir memleketin çeşitlibölge ve şehirlerinin kelimeleri söyleyiş bakımından birbirinden ayrı konuşmalarına verdiğimiz addır. • Ağızlarda SES • Şivelerde SES ve ŞEKİL • Lehçelerde SES- ŞEKİL- SÖZCÜK FARKLILIKLARI bulunur. www.videodershane.com www.edebiyatogretmeni.net

9. www.videodershane.comwww.edebiyatogretmeni.net

10. 2. Yukarıda verilen metinlerden konuşma dilinde yazı diline göre farklılıklar taşıyan sözcükleri bularak aşağıdaki boşluklara yazınız.

11. 3. Konuşma ve yazı dilinin tanımlarını yaparak konuşma ve yazı dili arasındaki farklılıkları yazınız. • Yazı (Kültür) Dili: Belli kurallar dahilinde ortaya konulan edebi ve bilimsel her türlü eserin yazıldığı dile yazı dili denir. Türkiye Türkçesi’nde yazı dili olarak İstanbul Türkçesi esas alınmıştır. • Konuşma Dili: İnsanların sözlü iletişimlerinde konuşmalarında başvurdukları dile konuşma dili denir.Kuralları yoktur. Konuşma dilinde tonlama, vurgulama, söyleyiş tarzı, el, yüz ve vücut hareketleri de etkin rol oynar. www.videodershane.com www.edebiyatogretmeni.net

12. 2. “ Abuzettin Bey” şiirindeki argo kelimeleri bulunuz. • Torik • Kaşalot • Gır geçme • Çaparize gelmek • Zingader • Ispanakzade • İmam kayığı • Baba mirası www.videodershane.com www.edebiyatogretmeni.net

13. 3.ETKİNLİK: Roman, hikaye, şiir ve tiyatro gibi edebi ürünlerde aynı sosyal sınıf arasında kullanılan, kendine has olan ifadeleri olan, kişilerin karakter yapılarını ön plana çıkaran “argo” kelimeleri bularak sınıfa getiriniz. Argonun günlük hayatta ve edebiyatta kullanım sebeplerini belirtiniz. Argo sosyal sınıf farklılıklarını verir. www.videodershane.com www.edebiyatogretmeni.net

14. 4.ETKİNLİK: Aşağıdaki açıklamalara uygun kavramları karşılarındaki boşluklara yazınız.

15. 5. ETKİNLİK: Tarihi akışa göre sıralanan aşağıdaki fotoğrafları dilin kültür taşıyıcılığı ve kültürün oluşumu açısından değerlendiriniz. Bu konudaki düşüncelerinizi yazılı olarak anlatınız. İnsanlar tarih boyunca kendilerini ifade etmek ihtiyacı duymuşlardır. Bunu en başta mağara duvarlarına çizdikleri resimler ile yapmışlardır. Daha sonra yazı ile geliştirerek kültürlerini ve birikimlerini sonraki kuşaklara aktarmayı başarmışlardır. www.videodershane.com www.edebiyatogretmeni.net

16. 6. ETKİNLİK: Verilen paragrafta dilin hangi özelliğinin vurgulandığını açıklayınız. • Bu hikayede dilin kültür üzerindeki etkisi vurgulanmıştır. Toplumdaki inanç dil sayesinde geçerliğini yitirmiş ve değişmiştir. www.videodershane.com www.edebiyatogretmeni.net

17. 7. ETKİNLİK: Fotoğraftan yararlanarak dilin yozlaşması ile ilgili bir yazı yazınız. • “Türkiye’de Türkçe adı altında çıkan bilimsel yayınlarda kullanılan sözcüklerin en az üçte birini yabancı sözcükler oluşturmaktadır. Dilin en önemli özelliği düşünme aracı olmasıdır. Ancak Türkiye’deki gibi yetersiz ve karmaşık bir yabancı dille duru ve üretken bir düşünceye varılması olanaksızdır.Prof. Dr. Oktay Sinanoğlu, bilim dili olarak Türkçe’ye değin deneyimlerini, görüşlerini, önerilerini aşağıdaki paragrafta özetlemektedir: “Geriye bakmak adetim değildir. Hep bugün ve yarınla meşgul oldum... Ben sizinle bu söyleşiyi halkımıza, gençlerimize bazı önemli meseleleri, Batının Türkiye’nin başına yıllardır sinsi sinsi ne çoraplar örmekte olduğunu, bunlara karşı nasıl tedbir almamız gerektiğini, bilimde,teknikte, eğitimde ve hatta bunların hepsinin temelde dayandığı dış siyasette, Türkiye’nin nasıl kendine özgü hedefleri olabileceğini, oralara doğru, dünyadaki güçler arasında denge sağla***** nasıl hem küresel, hem de bağımsız, onurlu, şerefli, ulusumuzu köle olmaktan koruyacak, refaha ve huzura kavuşturacak bir yolda yürüyebileceğimizi, bugünkü vahim durumumuzdan sıyrılmak için yeniden Kuvayi Milliye ve Atatürk ruhunu nasıl canlandırmamız gerektiğini duyurmak için yapıyorum....Haysiyetine, kendi kaderini kendisi belirleme azmine, cihanda hak ettiği şerefli, itibarlı yerine yeniden kavuşmuş bir Türkiye temennisiyle.”Ömer Seyfettin: “Benim vatanımın sınırları Edirne’den başlayıp Hakkari’de bitmez. Benim vatanımın sınırları Türkçe konuşulan yerde başlar, Türkçe konuşulan yerde biter.” , diyerek Türkçe ve Türk’ün sınırlarını belirlemiştir. Yusuf Yanç: “ Toprağımızı, bayrağımızı, inancımızı çaldırmayalım derken; dilimizin çalındığını, talan edildiğini, özün el diline özendiğine içi yananınız var mı ? Masallarımızı, tekerklemelerimizi, ata sözlerimizi kaybettik. Şarkılarımızı, türkülerimizi, ninnilerimizi kaybettik. Türkçemiz elden gidiyor. Dizini döveniniz var mı ?” , diye Türkçe’nin düştüğü duruma isyan etmektedir.” • Alıntıdır.

18. Ölçme ve Değerlendirme 1.Geçmişin kültürel değerleri bugüne, bugünün kültürel değerleri geleceğe DİL aracılığı ile taşınır. Konuşma dili günlük hayatta farklılık gösterirken YAZI DİLİ farklılık göstermez. 2. Aşağıda verilen cümleleri doğru- yanlış durumuna göre işaretleyiniz. - Kültür, bir milleti diğer milletlerden ayırır. (DOĞRU) - Düşünce ve yazıda meydana gelen değişiklikler dile yansımaz. (YANLIŞ) 3. Aşağıdakilerden hangisi dilin toplum hayatındaki yeri ve önemini göstermez? D) Dilin toplum hayatında değişmeyen kurallar bütünü olması 4. Yukarıdaki cümlelerden hangisi dil ve kültürün özelliklerinden değildir. E) V. ( Dil ve kültür, değişik milletleri birbirine bağlayan değerler büttünüdür.) 5. Yukarıdaki paragrafta kültür ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine değinilmemiştir. E) Kültürün insanların davranışlarını anlamlandırdığı değerler bütünü olduğuna 6. Yukarıdaki paragrafın ana düşüncesi nedir? D) Kültürler ait olduğu toplumun genlerinde kendini hissettirir. www.videodershane.com www.edebiyatogretmeni.net

19. www.videodershane.comwww.edebiyatogretmeni.net