E N D
Η Οικονομία της Συρίας • Σταθερά ανοδική πορεία παρουσιάζει τα τελευταία 4 χρόνια η οικονομία της Συρίας καθώς βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη το 10ο πενταετές Αναπτυξιακό Πρόγραμμα, που έχει ως στόχο την κατάργηση των βασικών μονοπωλίων σε είδη και υπηρεσίες, όπως οι τηλεπικοινωνίες, ο ηλεκτρισμός, οι μεταφορές, τα διυλιστήρια, το τσιμέντο κ.α. • Επίσης οι μακροοικονομικοί δείκτες παρουσιάζουν και αυτοί σταθερή βελτίωση κυρίως εξαιτίας της αύξησης των τιμών του πετρελαίου, του ανοίγματος των συναλλαγών με το Ιράκ και των εσόδων από τον Τουρισμό.
Η οικονομία της Συρίας • Ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Συρία είναι αυτό της αθρόας εισροής προσφύγων από το Ιράκ στη χώρα. Υπολογίζεται οτι η Συρία έχει υποδεχθεί περίπου 1,5 εκ. πρόσφυγες, οι οποίοι έχουν δωρεάν περίθαλψη και παιδεία, με αποτέλεσμα να προκαλούνται πληθωριστικές πιέσεις, λόγω ανόδου των τιμών σε πολλά προϊόντα. Ωστόσο το τελευταίο χρονικό διάστημα η Κυβέρνηση εκπονεί προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης με στόχο την όσο το δυνατό γρηγορότερη επιστροφή των προσφύγων στο Ιράκ και την επαγγελματική τους αποκατάσταση εκεί.
Επενδυτικές ευκαιρίες για Ελληνικές Επιχειρήσεις • Η αγορά της Συρίας προσφέρει δυνατότητες για επενδύσεις στους τομείς των έργων υποδομής, εξαγωγής πρώτων υλών και μεταποιημένων βιομηχανικών προϊόντων. • Κυριότεροι τομείς ενδιαφέροντος είναι τα οικοδομικά υλικά, τα αγροτικά μηχανήματα, ο εξοπλισμός άρδευσης ύδρευσης, τα ενδύματα, τα δερμάτινα είδη, ορισμένα φαρμακευτικά, καλλυντικά και τρόφιμα όπως κονσέρβες και γαλακτοκομικά προϊόντα.
Επενδυτικές ευκαιρίες για Ελληνικές Επιχειρήσεις • Η Συρία έχει έλλειψη σε σπόρους και πολλαπλασιαστικό υλικό για την αγροτική της παραγωγή, ενώ μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αγορά εξοπλισμού επεξεργασίας και μεταποίησης προϊόντων. • Ο τομέας των οικοδομικών υλικών είναι ένας από αυτούς που έχουν ενδιαφέρον για Ελληνικές εξαγωγές και επενδύσεις. Η χώρα έχει ανάγκη από τσιμέντο, χρωστικές ύλες και ηλεκτρολογικό υλικό που παρουσιάζουν αυξημένη ζήτηση λόγω των μεγάλων έργων και των οικιστικών προγραμμάτων. • Εκτεταμένη χαρακτηρίζεται και η αγορά των τηλεπικοινωνιών και του αντίστοιχου υλικού καθώς αναβαθμίζεται το υπάρχον δίκτυο και οι υπηρεσίες Ίντερνετ.
Κατασκευαστικός τομέας • Ο τομέας των κατασκευών στη Συρία γνωρίζει μια άνευ προηγουμένου άνθιση. Κύριοι οδηγοί της ανόδου, παραμένουν ο μεγάλος πληθυσμός, οι ειδικοί σε θέματα real estate που αναπτύσσουν δραστηριότητα στη χώρα, η στροφή προς τον τουριστικό τομέα και η αναβάθμιση των σχετικών με τους παραπάνω τομείς υποδομών. Τα project που τρέχουν στη Συρία και έχουν σχέση με τον τουρισμό και το real estate είναι ταακόλουθα:
Τα κυριότερα project • 4 δις $ project της Emaar • 15 δις $ Syria Bonyan City • 120 εκ. $ Yaafour Gardens • 120 εκ. $ Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου Δαμασκού • 350 εκ. $ Ibn Hani Bay Resort στη Λατίκια • 100 εκ. $ Hijaz Station estate • 887,5 εκ. $ για νέα διαμερίσματα στη χώρα • 800 εκ. $ Σαουδαραβικές επενδύσεις στον τουρισμό • 60 εκ. $ Pearl of Damascus resort • 50 εκ. $ Shahba Mall (Συρο-Ιορδανική επένδυση) • 70 εκ. $ Ξενοδοχείο 5 αστέρων στη Δαμασκό
Τα κυριότερα project • 15 δις $ για έργα στο Jabal al Sheikh μεταξύ Λιβάνου & Συρίας • 300 εκ. $ Cordoba Hills, συγκροτήματα κατοικιών στο Αλέππο.
Γενικά στοιχεία • Ο κατασκευαστικός τομέας στη Συρία, απασχολεί σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία περισσότερους από 500.000 εργαζόμενους, αριθμός που αντιπροσωπεύει το σχεδόν το 20% του ενεργού πληθυσμού της χώρας. Η συμμετοχή στο ΑΕΠ φτάνει το 5%, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι το 1995 δόθηκαν άδειες για συνολική επιφάνεια 22.187 χιλ.τ.μ και το 2006 άδειες για 44.542 χιλ.τ.μ. • Τα μεγάλα έργα υλοποιούν 10 δημόσιες και ιδιωτικές εταιρίες.
Γενικά στοιχεία • Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός οτι το 1998, το 75% των μεγάλων έργων υποδομής εκτελείτο από κρατικές εταιρίες. Ωστόσο πέρυσι ο δημόσιος τομέας ανέλαβε ποσοστό λιγότερο του 50%, ενώ η σύμπραξη δημοσίου και ιδιωτικού τομέα αποτελεί την τρέχουσα τάση στην αγορά. Οι κρατικές κατασκευαστικές υπάγονται στο Υπουργείο Οικισμού & Κατασκευών, ενώ εταιρίες του είδους διαθέτει και το Υπουργείο Άμυνας της Συρίας. • Οι ιδιωτικές κατασκευαστικές, που αναπτύσσουν δραστηριότητα στη χώρα, ανήκουν σε ομίλους του εξωτερικού και τα κυριότερα έργα με τα οποία
Γενικά στοιχεία • ασχολούνται είναι εκείνα που σχετίζονται με τον τουρισμό, τα εργοστάσια χημικών και τροφίμων, την ανέγερση κατοικιών, νοσοκομείων και σχολείων. Παράλληλα ορισμένες κατασκευαστικές εκτελούν έργα οδοποιΐας και βελτίωσης των λιμένων της Συρίας.
Κατασκευή Βιομηχανικών Πόλεων • Οι σημαντικότερες βιομηχανικές πόλεις της Συρίας βρίσκονται στη Δαμασκό, το Χαλέπι και τη Χομς. Ήδη όμως έχει προγραμματιστεί η κατασκευή και άλλων βιομηχανικών πόλεων στο Ντειρ Εζ Ζορ, την Ντέραα και τη Χάμα. Η νεότερη πόλη αυτού του είδους είναι η Hessia μεταξύ Δαμασκού και Χομς που απλώνεται σε έκταση 2.700 εκταρίων, ενώ έχει τη δυνατότητα επέκτασης σε άλλα 12.500 εκτάρια. Με την ολοκλήρωση της θα θα διαθέτει όλες τις βασικές υποδομές και θα ηλεκτροδοτείται αρχικά από το εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρισμού του Ζαντάρ
Κατασκευή Βιομηχανικών Πόλεων • ενώ στο μέλλον η γερμανική SARL μαζί με την Syrianet θα δημιουργήσουν εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρισμού από την ηλιακή ενέργεια δυνατότητας 1000MW και δύο εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής εντός της πόλης δυναμικότητας 800MW το καθένα. Στην πόλη θα μπορούν να φιλοξενηθούν περίπου 70.000 κάτοικοι σε 1.000 κατοικίες από το Γενικό Ίδρυμα Στέγασης καθώς επίσης και σε διαμερίσματα τα οποία θα πωληθούν.
Η αγορά τσιμέντου • Παράλληλα με τον κατασκευαστικό τομέα αναπτύσσεται και η αγορά του τσιμέντου όπως είναι φυσικό. Το 2000 η ζήτηση ήταν 4,6 εκ τόνοι, ενώ το 2007 έφτασε τα 7 εκατομμύρια. Ήδη η Lafarge μαζί με την Orascom τον Συριακό όμιλο MAS και την United Cement κατασκευάζουν τσιμεντοβιομηχανία, η οποία θα ξεκινήσει στις αρχές του 2010 και θα έχει αρχική δυνατότητα παραγωγής 2ΜΤ, ενώ πριν απο λίγο καιρό η Τουρκική Guris ξεκίνησε τη λειτουργία του πρώτου ιδιωτικού εργοστασίου τσιμέντου στη Συρία.
Φαρμακευτικός τομέας • Η φαρμακευτική βιομηχανία παρουσιάζει μεγάλη άνοδο τα τελευταία χρόνια καθώς στο “παιχνίδι” μπαίνουν” πλέον και ιδιωτικές επιχειρήσεις.
Φαρμακευτικός τομέας • Οι παράγοντες της ανόδου αυτής, είναι η προστατευτική νομοθεσία, το εξειδικευμένο προσωπικό, το χαμηλό κόστος παραγωγής και το άνοιγμα κυρίως προς τις Αραβικές αγορές, όπου η Συρία έχει τη μεγαλύτερη εξαγωγική δραστηριότητα. Φαρμακευτικά προϊόντα εξάγονται και προς την Τουρκία, την Αρμενία και τη Ρωσία. Πριν από λίγα χρόνια στο χώρο υπήρχαν 3 κρατικές εταιρίες που κατείχαν τη “μερίδα του λέοντος” στην αγορά ακολουθούμενες από άλλες μικρότερες ιδιωτικές που κατείχαν μόλις το 10%
Φαρμακευτικός τομέας • Ωστόσο τα τελευταία χρόνια το “σκηνικό” άλλαξε και σήμερα στη Συρία δραστηριοποιούνται περίπου 55, που θεωρείται αριθμός μεγαλύτερος σε σύγκριση με τον αντίστοιχο αριθμό σε άλλα αραβικά κράτη. • Ο τομέας ελέγχεται πλήρως από το Κράτος όμως υπάρχουν προβλέψεις οτι τα μέτρα θα χαλαρώσουν τα επόμενα χρόνια. Η αγορά εκτιμάται μεταξύ 250 και 350 εκ δολαρίων και είναι αυτάρκης κατά 85%.
Φαρμακευτικός τομέας • Στη Συρία απαγορεύεται η εισαγωγή φαρμάκων εκτός απο εκείνα που δεν παράγονται στη χώρα ή δεν είναι επαρκής η εγχώρια παραγωγή, όπως φάρμακα για τον καρκίνο, την επιληψία και ορισμένα εμβόλια. Φάρμακα στη Συρία θεωρούνται επίσης οι παιδικές τροφές και το γάλα για τα οποία επιτρέπεται η εισαγωγή. • Στη χώρα λειτουργούν συνολικά 8.000 φαρμακεία αριθμός που οδηγεί στην αναλογία 1 φαρμακείο ανά 2.125 κατοίκους.
Φαρμακευτικός τομέας • Το Υπουργείο Υγείας καθορίζει πλήρως τις τιμές των φαρμάκων (20% περιθώριο κέρδους & 50% για τα παραγόμενα κατόπιν αδείας) με στόχο την πρόσβαση στα φάρμακα σε όλες τις κοινωνικές ομάδες. Το Υπουργείο έχει καταρτίσει έναν Οδηγό Καλής Πρακτικής, που καθορίζει τις προϋποθέσεις παραγωγής. • Η άμεση δραστηριότητα ξένων εταιριών στη Συρία απαγορεύεται και μόνη λύση είναι η δραστηριότητα μέσω παραχώρησης δικαιωμάτων σε τοπικές εταιρίες ή μέσω “επιστημονικών γραφείων” τα οποία είναι υπεύθυνα για την εισαγωγή και διάθεση μέσω της κρατικής εταιρίας Saydalaya.
Φαρμακευτικός τομέας • Η διαδικασία έγκρισης για κάθε νέο φάρμακο απαιτεί γραφειοκρατικές διαδικασίες και ελέγχους που διαρκούν από 6 έως 12 μήνες. • Η Συρία εξάγει φάρμακα σε 10 χώρες με κυριότερο προορισμό το Ιράκ, όπου εξάγεται το ήμισυ των εξαγωγών. Την περίοδο 2001-2004 οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 18 φορές. • Εισαγόμενα φαρμακευτικά προϊόντα είναι τα αλκαλοειδή, η πενικιλίνη, τα εμβόλια, η στρεπτομυκίνη, τα χειρουργικά νήματα, η τετρακυλίνη, τα αντιβιοτικά και τα υλικά αποκατάστασης καταγμάτων και οδοντιατρικής
Φαρμακευτικός τομέας • Στη Συρία πραγματοποιούνται σε ετήσια βάση δύο εκθέσεις, η Health Care και η Syrian Medicare στις οποίες μπορούν να συμμετάσχουν και Ελληνικές εταιρίες.
Γαλακτοκομικά προϊόντα • Η χώρα είναι ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς γάλακτος της Μέσης Ανατολής καθώς η ετήσια παραγωγή υπολογίζεται σε 23 εκ. εκατόλιτρα. Παρόλα αυτά υπάρχει έλλειψη τεχνογνωσίας στη συλλογή και τη μεταποίηση.
Γαλακτοκομικά προϊόντα • Η συλλογή του γάλακτος γίνεται με παραδοσιακά μέσα και συνήθως με ελλιπή υγειονομικό έλεγχο, διότι οι περισσότερες μονάδες δεν έχουν τον απαιτούμενο εξοπλισμό, ενώ χονδρέμποροι αγοράζουν τις ποσότητες αυτές για να τις διοχετεύσουν στις γαλακτοβιομηχανίες. Ωστόσο κυρίως μετά την άνοιξη το περίπου 40% της παραγωγής απορρίπτεται καθώς ούτε οι χονδρέμποροι διαθέτουν τα απαραίτητα ψυγεία για τη διατήρηση του γάλακτος.
Γαλακτοκομικά προϊόντα • Από το 2008 οι εταιρίες Shamsi και Massamiri έκαναν συμβόλαια προμήθειας γάλακτος απευθείας από τις κτηνοτροφικές μονάδες του Κρατικού Οργανισμού Βοοειδών, ενώ η Milk Man αναγκάστηκε να δημιουργήσει δικό της δίκτυο, με κέντρα συλλογής, διατήρησης και αποθήκευσης σε αγροτικές περιοχές. • Το παστεριωμένο γάλα διατίθεται σε φιάλες του ενός λίτρου από γυαλί και το αποστειρωμένο σε φιάλες πλαστικές PET ή HDPE.
Γαλακτοκομικά προϊόντα • Επίσης στη χώρα παράγονται τα γιαούρτια Laban και Labneh, το βούτυρο Samne και διάφορα τυριά. • Η Γαλλική εταιρία Bel παράγει στη Συρία από το 2005 το La Vache Qui Rit, το Kiri, το Regal και το Picon, χρησιμοποιώντας όμως γάλα σε σκόνη.
Γαλακτοκομικά προϊόντα • Η εισαγωγή τυριών στη Συρία επετράπη το 2007 • Οι εισαγωγές γαλακτοκομικών προϊόντων διέπονται από ειδική υγειονομική νομοθεσία και η έκδοση άδειας εισαγωγής προϋποθέτει σχετική έγκριση της αρμόδιας Δ/νσης για την Υγεία των Ζώων & την Αγροτική Μεταρρύθμιση του Συριακού Υπουργείου Γεωργίας (DOAH). • Στα τελωνεία διενεργούνται συστηματικές δειγματοληψίες αν και τα εργαστήρια δεν είναι κατάλληλα εξοπλισμένα. • Η είσοδος στην αγορά των γαλακτοκομικών χρειάζεται έναν κατάλληλο και έμπειρο συνεργάτη
Γαλακτοκομικά προϊόντα • Εκείνος θα πρέπει να γνωρίζει να χειριστεί τις ιδιαιτερότητες της χώρας, καθώς η νομοθεσία τροποποιείται συχνά. • Ενδιαφέρον παρουσιάζει ο τομέας των γαλακτοκομικών για συνεργασίες μεταφοράς τεχνογνωσίας και επενδύσεις συμπαραγωγής. • Η επένδυση της εταιρίας Bel είναι ιδιαίτερα επιτυχής • Σχεδόν το 90% των γαλακτοκομικών προϊόντων διατίθεται από μικρά ή εξειδικευμένα καταστήματα, ενώ τα τελευταία χρόνια ξεκίνησαν τη λειτουργία τους Super Markets με ιδιαίτερα ικανοποιητικά αποτελέσματα.
Νωπά Φρούτα & Λαχανικά • Η Συρία είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός φρούτων και λαχανικών στη Μέση Ανατολή, παρά το γεγονός οτι μόλις το 20% της έκτασής της είναι καλλιεργήσιμο. Από τη δεκαετία του '90 η Κυβέρνηση έδωσε βάρος στην αυτάρκεια σε αγροτικά προϊόντα.
Νωπά Φρούτα & Λαχανικά • Σταδιακά τα κρατικά μονοπώλια στον τομέα αυτό καταργήθηκαν και σήμερα οι περισσότερες αγροτικές καλλιέργειες αλλά και οι βιομηχανίες μεταποίησης βρίσκονται στα χέρια ιδιωτών και παρουσιάζουν τεράστια ανάπτυξη. • Στην παγκόσμια κατάταξη του FAO η Συρία είναι 6η στην παραγωγή ελιών, 3η στην παραγωγή αμυγδάλων, 4η στην παραγωγή φυστικιών και 7η στην παραγωγή βερίκοκων. • Στη χώρα υπάρχουν πάνω απο 100.000 θερμοκήπια, ενώ υπάρχουν και βιολογικές καλλιέργειες.
Νωπά Φρούτα & Λαχανικά • Στόχος της Κυβέρνησης της Συρίας είναι η προσέλκυση επενδύσεων στον τομέα και η διοχέτευση σε ξένες αγορές των πλεονασμάτων καθώς μόλις το 30% εξάγεται προς τις χώρες του Κόλπου, καθώς τα προϊόντα δεν πληρούν προς το παρόν τις προδιαγραφές για να εξαχθούν και στις χώρες της Ε.Ε. • Το 2006 οι μεγαλύτερες εξαγωγές έγιναν σε ντομάτες καθώς είχαν προηγηθεί επενδύσεις από Λιβανέζους επιχειρηματίες. • Οι μεγαλύτερες ελλείψεις παρατηρούνται σε σπόρους για φρέσκα λαχανικά, στη διαλογή και την τυποποίηση.
Νωπά Φρούτα & Λαχανικά • Επίσης ελλείψεις παρατηρούνται σε σύγχρονο μηχανολογικό εξοπλισμό, ψύξη καθώς και σε κατάλληλα μεταφορικά μέσα. • Η νέα επενδυτική νομοθεσία και συγκεκριμένα το διάταγμα 8/2007 δίνει τη δυνατότητα σε ξένους επενδυτές να κατέχουν πλήρη ιδιοκτησία της αγροτικής έκτασης της εκμετάλλευσης των τυχόν εγκαταστάσεων καθώς και να εισάγουν χωρίς δασμούς και άλλες επιβαρύνσεις γεωργικά μηχανήματα και εξοπλισμό.
Αγορά ποτών • Η κατανάλωση ποτών στη Συρία περιορίζεται κυρίως στα μη αλκοολούχα καθώς το 90% είναι Μουσουλμάνοι και μόνο στο 10% που είναι Χριστιανοί επιτρέπεται η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών.
Αγορά ποτών • Ωστόσο η αγορά των μη αλκοολούχων γνωρίζει τεράστια άνθιση και παρουσιάζει επιχειρηματικές ευκαιρίες για επενδύσεις. Η Συριακή βιομηχανία είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστική στη Μέση Ανατολή παρόλα αυτά υπάρχει προοπτική για εξαγωγές μη αλκοολούχων ποτών προς τη χώρα δεδομένης της μεγάλης ανάπτυξης του τομέα, αλλά και της αυξανόμενης ζήτησης. Παράλληλα η φιλελευθεροποίηση της οικονομίας οδηγεί και σε αλλαγή των καταναλωτικών συνηθειών των κατοίκων με αποτέλεσμα την αύξηση της ζήτησης σε πολλά προϊόντα.
Αγορά ποτών • Το Μεταλλικό νερό παραμένει κρατικό μονοπώλιο η αγορά του περιορίζεται κυρίως σε εύπορες οικογένειες της χώρας, ενώ η Ελβετική Nestle αναζητά τρόπους επένδυσης για το συγκεκριμένο προϊόν, αφού έτσι κι αλλιώς έχει πραγματοποιήσει επενδύσεις για την παραγωγή άλλων προϊόντων της στη Συρία. • Παρά την περιορισμένη αγορά γίνονται και εισαγωγές μεταλλικού νερού από το Λίβανο και τη Σαουδική Αραβία.
Αγορά ποτών • Σε αντίθεση με το μεταλλικό νερό η παραγωγή ανθρακούχων ποτών γίνεται κυρίως από τον ιδιωτικό τομέα. Η 7up, το Canada Dry, η Pepsi και άλλα τέτοια προϊόντα παράγονται στη Συρία μετά από παραχώρηση σχετικής άδειας. • Η Συρία εξάγει ανθρακούχα ποτά κυρίως προς το Ιράκ, την Κύπρο και την Ιταλία. • Η Coca Cola εξάγει στη Συρία από τα εργοστάσια της σε Σαουδική Αραβία και Ιορδανία. • Άνθιση γνωρίζει και η αγορά των χυμών. Ωστόσο η μαζική παραγωγή χυμών πορτοκαλιού γίνεται απο εισαγωγές συμπυκνωμένου χυμού από τις ΗΠΑ και τη Βραζιλία.
Αγορά ποτών • Η μπύρα παράγεται ακόμα απο τον κρατικό οργανισμό GOFI παρά το γεγονός οτι έχουν χορηγηθεί πρόσφατα, άδειες και σε ιδιωτικές εταιρίες. Οι γνωστές μπύρες Amstel και Heineken εισάγονται από το Λίβανο, όπως και η Λιβανέζικη Almaza που ανήκει στον όμιλο Heineken. • Εκτός απο τη μπύρα και το κρασί παράγεται από κρατική εταιρία. Το 2007 πραγματοποιήθηκε επένδυση απο ιδιώτη επιχειρηματία στη Λατάκια με στόχο την παραγωγή ποιοτικού κρασιού. Κρατικές επιχειρήσεις παράγουν και το παραδοσιακό ποτό Arak.
Πηγές • Γραφείο Ο.Ε.Υ. Ελληνικής Πρεσβείας Δαμασκού • MERIA (The Middle East Review of International Affairs) • Υπουργείο Οικονομικών Συρίας • Υπουργείο Γεωργίας Συρίας • Εμπορική Τράπεζα • Made-In-Syria.com