به نام خدا

1. به نام خدا اصول سرپرستي مهندس ثنا صادقی نیمسال دوم 91-90

2. اصول سرپرستي سرفصل هاي تدريس : • تعريف پروژه و چگونگي شكل گيري آن • انواع روشهاي اجرا از نظر عوامل درگير در اجرا • بررسي فعاليت هاي مديريت طرح، مشاور و پيمانكار • بررسي عوامل درگير در يك كارگاه ساختماني و روابط بين آنها • نظام ارتباطي عوامل كارگاه • انواع پيمان ها • برنامه ريزي و كنترل پروژه • معرفي ابزارهاي برنامه ريزي و كنترل پروژه • كار با گانت چارت و روش مسير بحراني

3. اصول سرپرستي نحوه‌ي محاسبه‌ي نمره‌‌ي درس • فاينال 13نمره • پروژه ي نهايي 5 نمره • حضور كامل در كلاس 2 نمره

4. اصول سرپرستي پروژه‌ي نهايي، گزارش گيري از يك كارگاه ساختماني شامل : • تعيين عوامل دست اندر كار اجراي پروژه • بررسي شركت مشاور پروژه • بررسي پيمانكار يا پيمانكاران پروژه • بررسي وضعيت كارفرما • بررسي وضعيت مديريت طرح • نحوه ي اجراي پروژه و ميزان پيشرفت كار • بررسي نظام ارتباطي بين عوامل دخيل در پروژه • شناسايي و تحليل نارسايي ها و نقايص پروژه

5. مديريت تعريف مديريت : استعداد دستيابي به حداكثر كيفيت در كمترين زمان ممكن و با كمترين هزينه مجموعه اقداماتي كه با بهترين كيفيت و كمترين هزينه و در كمترين زمان اهداف از پيش تعيين شده اي را محقق كنند.

6. مديريت انواع مديريت : • مديريت استبدادي • مديريت پدرانه • مديريت مشاركتي

7. پروژه تعريف پروژه : پروژه، مجموعه‌اي منحصر‌به‌فرداز فعاليتهاي هماهنگ‌شده با نقطة شروع و پايان مشخص مي‌باشد، كه توسط فرد يك سازماني انجام مي‌شود تا اهداف مشخصي را در قالب زمان‌بندي، هزينهو عملكرد از پيش تعريف شده، برآورده سازد. پروژه تلاشي موقتي بوده كه براي اراية خدمات، يا محصول يا نتيجه‌اي منحصر به‌فرد انجام مي‌گيرد.

8. پروژه • كلية كارهايي كه سازمان‌ها انجام مي‌دهند را مي‌توان در قالب پروژه يا عمليات تقسيم بندي كرد. • خصوصيات مشترك : • نياز به نيروي انساني • داراي منابع محدود • برنامه‌ريزي، اجرا و كنترل مي‌شوند. • تفاوت اصلي: عمليات، كارهاي مستمر و تكراري هستند در حالكيه پروژه‌ها موقتي و منحصر به فرد هستند.

9. پروژه تعريف چرخة حيات پروژه Project Life Cycle • پروژه‌ها داراي يك زمان شروع و يك زمان پايان هستند • پروژه‌ها مجموعه‌اي متوالي از كارها و فعاليت‌ها هستند • به‌طور كلي اين توالي تحت عنوان چرخة حيات پروژه ناميده مي‌شود. • به خاطر مقاصد مديريتي، چرخة حيات به مراحل (فازهاي‌) مختلف تقسيم مي‌شود. • هر يك از مراحل يا فازها معمولاٌ منجر به يك نتيجة (جزء قابل عرضه- Deliverable) مشخص مي‌گردند.

10. پروژه ويژگي‌هاي چرخة حيات پروژه • ميزان صرف هزينه‌ها و‌استفاده از نيروي انساني در مرحل ا‌وليه پروژه‌ها عموماً كمتر بوده به مرور افزايش يافته و هنگامي‌كه پروژه به خاتمه نزديك مي‌شود اين ميزان به سرعت كاهش مي‌يابد. • در مراحل اوليه پروژه احتمال موفقيت در انجام تعهدات و حصول كامل به نتايج از پيش تعيين شده كمتر‌ است و بدين لحاظ ميزان ريسك و عدم قطعيت بيشتر مي‌باشد. • اغلب برآورد‌ها و پيش بيني‌ها در مراحل آغازين پروژه دقيق نيست. • امكان تأثير گذاري ذينفعان روي خصوصيات نهايي محصول پروژه در ابتدا در بيشترين حد خود قرار دارد. • هزينه تغييرات و اصلاح اشتباهات به صورت معمول با پيشرفت پروژه افزايش مي‌يابد.

11. مراحل آغازين مراحل مياني مراحل پاياني مصرف منابع كاري شروع خاتمه پروژه

12. پروژه شروع پروژه(دوران ابتدائي) • تعيين اهداف • تعيين نيازمنديهاي گروههاي ذينفع پروژه • تعريف مفهوم پروژه و اخذ تائيدات لازم • تهيه طرح و برنامه اصلي پروژه • نهايي کردن تعريف پروژه • تعيين محدوديت‌ها و بايد های پروژه

13. پروژه دوره‌ي اجراي پروژه (دوران مياني) • برنامه پروژه تائيد و براي اجرا ابلاغ مي گردد. • كليه روشهاي اجرائي تعريف شده به كار گرفته مي شود. • نيازمنديهاي قراردادي و تعريف شده به اجرا در مي آيد. • پروژهتكميل مي‌گردد.

14. پروژه خاتمه‌ي پروژه (دوران پاياني) • کنترل مطابقت نهائيپروژه با نيازمنديهاي قراردادي • تغيير و تحويل به گروههاي تحويل گيرنده • خاتمه پروژه

15. پروژه عمراني مراحل شكل گيري يك پروژه ي عمراني • احساس نياز و شكل گيري ايده ي اوليه توسط دستگاه اجرايي(كارفرما) • مطالعات اوليه و امكان سنجي (توسط دستگاه اجرايي يا يك مشاور) • تصويب طرح و تخصيص بودجه از سوي معاونت برنامه ريزي و نظارت راهبردي • انتخاب مشاور از طريق ارزيابي يا مسابقه • تهيه طرح اوليه و تصويب كارفرما • تهيه ي طرح اجرايي • انتخاب پيمانكار از طريق مناقصه • انجام كارهاي اجرايي پروژه توسط پيمانكار و نظارت مشاور(نظارت مقيم و عاليه) • اختتام پروژه و بهره برداري

16. عوامل انجام پروژه دسته بندي نحوه ي انجام پروژه با توجه به عوامل درگير • تك عاملي : كارفرما خود طراحي و اقدام به ساخت ميكند. مناسب براي پروژه هاي كوچك و زماني كه كارفرما خود منابع و تخصصهاي لازم را براي طرح و اجراي پروژه در اختيار داشته باشد. (روش اماني) • دو عاملي : كارفرما طرح و ساخت پروژه را به عامل دوم واگذار مي كند. اين كار طي قراردادهاي طرح و ساخت انجام مي شود. • سه عاملي : كارفرما و مشاور و پيمانكار. اين فرم متداولترين شيوه در كشور ماست. • چهار عاملي : كارفرما، مديريت طرح، مشاور و پيمانكار. كارفرما مقداري از اختيارات خود را به مديريت طرح واگذار ميكند. (مديريت طرح نماينده ي كارفرماست.)

17. كارفرما كارفرما كيست؟ • هر شخص حقيقي يا حقوقي يا سازمان دولتي يا خصوصي كه براي گرفتن خدمات به شخص حقيقي يا حقوقي ديگري مراجعه مي كند.

18. كارفرما وظايف و اختيارات كارفرما • انتخاب مشاور • تصويب كليه ي طرح ها، و هرگونه تغييري كه بار مالي يا زماني يا كيفيتي داشته باشد. • تاييد نهايي صورت وضعيتها و پرداخت آنها • و...

19. مشاور مشاور كيست؟ • هر شخص حقيقي يا حقوقي كه به درخواست كننده، خدمات مشاوره ارائه ميدهد

20. مشاور خدمات مشاور • طراحي و پياده سازي نظامهاي كيفيت • خدمات مديريت و مديريت طرح • خدمات برنامه ريزي آموزشي • پايش و ارزشيابي طرحها • خدمات مطالعات آماري • خدمات جنبي • مطالعات امكان سنجي • مطالعات بنيادي، كاربردي، توسعه اي • مطالعات موضوعي، بخشي، جامع و ميانبخشي • تهيه و تنظيم استانداردها، ظوابط و معيارهاي فني • طراحي مفهومي، پايه، تفصيلي و اجرايي • كنترل مهندسي • نظارت بر اجراي طرح، نصب و بهره برداري • برنامه ريزي و كنترل پروژه • خدمات مهندسي ارزش

21. مشاور نحوه ي رتبه بندي مشاور : (3 گريد يا رتبه) • نيروي انساني متخصص • تجربه ي كاري شركت • ساختار مديريتي • امكانات و پشتيباني

22. پيمانكار پيمانكار كيست؟ • هر شخص حقيقي يا حقوقي كه طي قراردادي اجراي كاري به او محول مي شود.

23. پيمانكار رسته هاي فعاليت پيمانكاري • ساختمان • آب • حمل ونقل • صنعت • برق • تاسيسات و تجهيزات • كاوشهاي زميني • مخابرات • كشاورزي • خدمات

24. پيمانكار نحوه ي رتبه بندي پيمانكار (5 گريد يا رتبه) • امتياز ارزشيابي • امتياز تخصص و تجربه • امتياز مديران و كاركنان • امتياز كارهاي انجام شده • امتياز تداوم فعاليت پيمانكار • امتياز توان مالي

25. مديريت طرح خدمات مديريت طرح • خدمات هماهنگي، برنامه ريزي و كنترل پيشرفت كار • مديريت بر خدمات تهيه ي طرح • مديريت بر خدمات طراحي تفصيلي و اجرايي • مديريت بر خدمات تدارك كالا • خدمات سازماندهي براي بهره برداري • مديريت بر اجراي كار، راه اندازي و تحويل

26. انواع پيمان ها قرارداد هاي داراي پيچيدگي كم و كم نياز به سرمايه : • روش اماني • روش طرح و ساخت • روش مرسوم (3عاملي) • قراردادهاي تيپ مديريت : CM,MC,PM

27. انواع پيمان ها قرارداد هاي داراي پيچيدگي زياد و قراردادهاي جذب سرمايه اي : • قراردادهاي اجاره اي • قرادادهاي BOT و شاخه هاي آن • قراردادهاي امتيازي • قرادادهاي مشاركتي : مشاركت در توليد، مشاركت در سود متقابل • قراردادهاي پيمانكاري ، EPC

28. قراردادهاي داراي پيچيدگي كم و كم نياز به سرمايه روش اماني • خود كارفرما با امكانات داخلي خودش اقدام به انجام كار مي نمايد. • بيشتر در مورد كارها و پروژه هاي بسيار كوچك و جزئي استفاده مي شود. • اين قرارداد چندان مورد پسند سازمان مديريت و برنامه ريزي نيست و براي سازمانهاي دولتي توصيه نمي شود.

29. قراردادهاي داراي پيچيدگي كم و كم نياز به سرمايه روش طرح و ساخت (2 عاملي) • عمليات طراحي و اجرا توسط يك پيمانكار انجام مي گيرد. • به دليل يكي بودن مشاور و پيمانكار ممكن است نتيجه ي نهايي از نظر كيفيت مورد پسند كارفرما نباشد. • انتخاب پيمانكار صلاحيت دار مشكل است و اين موضوع ريسك را افزايش داده، قيمت پيمانكار را نيز بالا مي برد. • اسامي ديگر اين روش: كليد در دست، Design Build، Turn-Key

30. قراردادهاي داراي پيچيدگي كم و كم نياز به سرمايه روش مرسوم (3 عاملي) • در پروژه هاي معمولي با اندازه و ميزان پيچيدگي متوسط رايج است. • مثلث كارفرما – مشاور – پيمانكار انجام پروژه را بر عهده دارند. • فرد خاصي مسووليت كلي پروژه را ندارد. • مشاور در برنامه ريزي مالي و اجرا نقشي ندارد. • در پروژه هاي بزرگ كارفرما از عهده ي هماهنگي پيمانكاران و مشاوران بر نمي آيد. • شروع عمليات ساخت پس از طراحي ميباشد و اين زمان پروژه را طولاني مي كند. • اغلب مسائل اجرايي در طرحها ديده نمي شوند و اصلاح طرح در زمان اجرا نيز با هزينه و دوباره كاري همراه خواهد بود.

31. قراردادهاي داراي پيچيدگي كم و كم نياز به سرمايه قراردادهاي تيپ مديريت (4 عاملي) • روش مديريت ساخت : Construction Management (CM) • روش مدیریت پیمانکار : Management Contractor (MC) • روش مديريت پروژه : Project Management (PM)

32. قراردادهاي داراي پيچيدگي كم و كم نياز به سرمايه روش مديريت ساخت (CM) • مدير ساخت همانند يك مشاور انتخاب مي شود و به انجام امور برنامه ريزي، هماهنگي و مديريت مي پردازد. • در اين روش كماكان كارفرما با پيمانكاران قرارداد منعقد مي كند و به CM ريسكي منتقل نمي شود. • مدير ساخت فقط در قسمت اجرا فعاليت مي كند و نقش اصلي آن هماهنگي و يكپارچه كردن اجراست.

33. قراردادهاي داراي پيچيدگي كم و كم نياز به سرمايه روش پيمانكاري مديريت (MC) • MC علاوه بر اجرا در امور قراردادي نيز داخل ميشود. • اين روش خود دو نوع دارد : • - كارفرما براي رهايي از ريسكهاي منتقل شده از پيمانكار، تنها با MC قرارداد مي بندد و MC با پيمانكاران قرارداد منعقد مي كند. • - كارفرما ترجيح مي دهد بدون واسطه با پيمانكاران قرارداد ببندد. كه در اين حالت MC وظيفه ي مشاوره دادن در انتخاب پيمانكاران و مديريت قرارداد ها و عملكرد آنها را دارد.

34. قراردادهاي داراي پيچيدگي كم و كم نياز به سرمايه روش مديريت پروژه (PM) • مديريت پروژه از ابتداي پروژه وارد عمل ميشود و تمام وظايف MC و CM را داراست و همچنين در بخش طراحي نيز دخالت ميكند. • مزيت اين روش در ادغام و هماهنگي بسيار زياد طراحي و ساخت ميباشد. • انتخاب مديريت پروژه بسيار مهم است و چنانچه صلاحيت كافي نداشته باشد با توجه به اختيارات بالايي كه دارد پروژه را با خطر مواجه مي كند.

35. قراردادهاي داراي پيچيدگي كم و كم نياز به سرمايه جدول مقايسه اي قراردادهاي داراي پيچيدگي كم

36. قراردادهاي با پيچيدگي زياد و جذب سرمايه اي روش اجاره • دولت تاسيساتي را براي بهره برداري به بخش خصوصي اجاره ميدهد و حق الاجاره دريافت مي كند. • اين نوع قرارداد براي تاسيسات و زيرساخت هايي كه هزينه ي تعمير و نگه داري زيادي دارند يا از نظر تكنولوژي مشكلات خاص خود را دارند مناسب است. • مدت 8 تا 15 سال • مالكيت و سرمايه گذاري اوليه دولتي است.

37. قراردادهاي با پيچيدگي زياد و جذب سرمايه اي قراردادهاي B.O.T.(Build Operate Transfer) • بخش خصوصي طراحي، ساخت و بهره برداري تاسيسات را انجام ميدهد و پس از كسب سرمايه و سود آن از طريق بهره برداري از تاسيسات، مالكيت آن را به دولت واگذار مي كند. • مدت قرارداد معمولاً 20 تا 30 ساله است و اغلب در كارهاي زيربنايي و زير ساختي مانند صنايع برق و پتروشيمي و راهسازي كاربرد دارد. • عيب عمده، فرسوده بودن تاسيسات هنگام انتقال به دولت است. • بحثهاي قراردادي بسيار پيچيده دارد كه گاهي انعقاد قرارداد چندين سال طول ميكشد. • مشتقات اين روش : ساخت-تملك-بهره برداري (BOO) • ساخت-تملك-بهره برداري-واگذاري (BOOT) • ساخت-اجاره-واگذاري (BLT)

38. قراردادهاي با پيچيدگي زياد و جذب سرمايه اي قراردادهاي امتيازي • اغلب در مورد منابع طبيعي يا معادن كاربرد دارد. • در اين قرارداد مالكيت زمين يا منابع طبيعي در اختيار دولت است ولي حق ساخت و بهره برداري به شركتي خصوصي يا كشوري بيگانه واگذار مي شود و دولت از طريق اخذ ماليات، سود مي برد. • اين روش در مورد اتباع بيگانه در كشور ما مجاز نمي باشد.