170 likes | 486 Views
Cleft & Spraakverstaanbaarheid. Gwen Van Nuffelen Catherine Middag. cleft. cleft palate - schisis congenitale malformatie abnormale opening ( fissuur ) structuur aanwezig – evt hypoplastisch structuren niet gefuseerd 3 grote categorieën: cleft lip cleft palate
E N D
Cleft & Spraakverstaanbaarheid Gwen Van Nuffelen Catherine Middag
cleft • cleft palate - schisis • congenitale malformatie • abnormale opening (fissuur) • structuur aanwezig – evt hypoplastisch • structuren niet gefuseerd • 3 grote categorieën: • cleft lip • cleftpalate • cleft lip & palate
cleft cleft palate verschillende types incomplete complete open - submuceus cleftlip verschillende types incomplete complete unilateraal - bilateraal
spraakverstaanbaarheid Mate waarin de luisteraar het akoestisch signaal geproduceerd door de spreker verstaat. Yorkston et al. 1996 Belangrijke klinische maat: • Ernst spraakstoornis • Afhankelijk van anatomische structuren en subsystemen van spraak • Idee van sociale en economische impact van de spraakstoornis
geassocieerde stoornissen gehoorstoornis malocclusie structurele afwijking articulatoren cleft & svbh risico vertraagde spraakontwikkeling obligatoire nasale emissie geleerde nasale emissie zwakke consonanten compensatoire articulatie e.g. glottal, pharyngealstops substituties, distorties, omissies hypernasaliteit heesheid (MTD/ noduli) heesheid als compensatie soft voice syndrome verminderde intensiteit
cleft & svbh meeste studies beoordeelden svbhdmv een EAI-scale (Whitehill 2002) weinig gestandaardiseerde instrumenten Whitehill 2004: single-word test Cantonese speakers cleft Nederlands: NSVO (De Bodt et al. 2006) % spraakverstaanbaarheid foneemniveau initiale consonant (19) finale consonant (15) mediale vocaal/ diftong (16) doelklank ingebed in een CVC-woord percentage spraakverstaanbaarheid hangt af van: articulatie resonantie fonatie
cleft & svbh oktober 2006 – april 2007 Centrum voor congenitale aangezichtsafwijkingen UZ Gent 38 kinderen getest met NSVO in kader IWT-projectSPACE data 32 kinderen geanalyseerd 19 jongens – 13 meisjes; 7-18 jaar (gem: 12 jaar) Inclusiecriteria cleft voldoende leesvaardigheid geen mentale retardatie
cleft & svbh gemiddelde spraakverstaanbaarheid boxplot andere pathologieën gem: 85%
cleft & svbh meest frequent foutief gepercipieerde fonemen Plosieven Fricatieven Nasalen Semivocaal - trill Peterson-Falzone2001 meest frequente fouten: fricatieven (affricatieven) en plosieven Literatuur vnl fouten tegen articulatieplaats articulatieplaats: 27% articulatiewijze: 29% enkel stem: 27% omissies: 7% (Stokes & Whitehill 1996) 6/7: high pressureconsonants 3/6: high pressureconsonants
cleft & svbh meest frequent foutief gepercipieerde fonemen Verticale tongpositie midden hoog cfr Moore & Sommers Horizontale tongpositie voor midden
cleft & svbh spraakverstaanbaarheid & type cleft • CP versus CLP • svbh CP < svbh CLP (Timmons et al. 2001; Leeper et al. 1980) • svbh CP > svbh CLP (Fletcher 1978, Riski & De Long 1984) • UCLP versus BCLP • svbh UCLP > svbh BCLP (Larson & Henningsson 1993, Leeper 1980) • svbh UCLP = svbh BCLP (Van Lierde et al. 2002, Whitehill 2004) • eigen studie: geen sign verschil tussen UCLP en BCLP
objectief svbh-onderzoek • Speech AlgorithmsforClinical and Educationalapplications • ELIS (UGent) – COM (UZA) • Doel: ontwikkelen objectief svbh-onderzoek voor pathologische spraak • Reden: perceptuele onderzoeken: • subjectief • scores onderhevig aan veel variabelen • artificiële maatregelen
objectief svbh-onderzoek kans dat een bepaald foneem – fonologisch feature voorkomt in dat frame PLF PMF PMF+PLF Automatic speech aligner PMF: /s/, /p/, … PLF: articulatieplaats, articulatiewijze, fonatie, …
objectief svbh-onderzoek • 3 type modellen: PMF, PLF, PMF+PLF • Getraind op 267 sprekers: normalen, dysartrie, cleft, laryngectomie, gehoorgestoorden • Betrouwbaarheid voor cleft: correlatie met perceptuele score (Pearson) • PMF: .78 • PLF: .88 • PMF+PLF: .92 • Toekomst: • NSVO zonder nonsens • foutenanalyse • objectief svbh-onderzoekzinsniveau PMF+PLF