İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ****

1. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ **** HÜSEYİN ARSLAN E.BAŞ İŞ MÜFETTİŞİ OKAN ÜNİV. ÖĞR. GÖR. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE GENEL BAKIŞ VE İŞ KAZALARI , İŞ KAZALARINDAN SONRAKİ SORUMLULUK VE CEZALAR

2. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ASLINDA GÜVENLİ YAŞAM KÜLTÜRÜ’NÜN ALT BAŞLIKLARINDAN BİRİDİR. EVDE GÜVENLİK, SOKAKTA GÜVENLİK VE İŞYERİNDE GÜVENLİK.

3. AMAÇ İş kazalarının azaltılması, sağlıklı ve güvenli bir iş ortamı oluşturulması sürecinde çalışanların bilinç düzeylerinin artırılması ve davranış değişikliğine yol açacak altyapının oluşturulması ve kaza sonrası cezalar konusunda bilinçlendirilmesidir.

4. ÖĞRENİM HEDEFLERİ Eğitim sonunda katılımcılar • İş sağlığı ve güvenliği genel prensipleri • Kişisel koruyucu donanım kullanımı • İş kazaları • Tehlike ve risk kavramları • İş kazalarından sonrasında hukuki ve cezai sorumluluklar konularında bilgi sahibi olacaklardır.

5. ÖĞRENİM HEDEFLERİ Edinilen bilgilerin uygun olmayan davranışları değiştirme yolunda atılacak ilk adım olması hedeflenmektedir.

6. İÇERİK Sağlık kavramı İş Sağlığı İş Güvenliği Kavramı Cezai Yaptırımlar İş Kazaları ve ceza Uygulamaları Tehlike ve Risk Kavramları Risk azaltmada temel prensipler

7. İNSANLARIN EN TEMEL HAKKI NEDİR ? YAŞAMA HAKKI

8. YAŞAMA HAKKI

9. SAĞLIKLI, FİZİKSEL VE SOSYAL YÖNDEN TAM BİR İYİLİK HALİ İÇİNDE NASIL BİR YAŞAMA HAKKI ?

10. SAĞLIK ? FİZİKSEL + SOSYAL İYİLİK = SAĞLIK YALNIZ HASTALIK VE SAKATLIĞIN OLMAMASI DEĞİL, FİZİKSEL VE RUHSAL YÖNDEN TAM BİR İYİLİK HALİDİR. ( WHO-DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ)

11. İş Sağlığı ve Güvenliği ÇALIŞANLARIN SAĞLIKLI VE GÜVENLİ ÇALIŞMALARINI SAĞLAMAK ÜZERE ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER DİZİSİDİR. İŞYERLERİNDE İŞİN YÜRÜTÜMÜ SIRASINDA, ÇEŞİTLİ SEBEPLERDEN KAYNAKLANAN SAĞLIĞA ZARAR VEREBİLECEK ŞARTLARDAN KORUNMAK AMACIYLA YAPILAN SİSTEMLİVEBİLİMSEL ÇALIŞMALARDIR

12. ÜRETİMİN GERÇEKLEŞEBİLMESİ İÇİN + = ENERJİ + TEZGAH İŞÇİ TEHLİKE VE RİSK

13. = ENERJİ + TEZGAH + İŞÇİ TEHLİKE VE RİSK İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN TEMEL AMACI BU UYUMUN EN UYGUN BİÇİMDE OLMASINI SAĞLAMAK VE BU KONUDA ÇALIŞMALAR YAPMAKTIR.

14. BİR BAŞKA İFADE İLE; İNSANIN EN TEMEL HAKKI OLAN YAŞAMA HAKKINI TEHDİT EDEN VE ÇOĞU KEZ KARŞIMIZA KAZALAR VE MESLEK HASTALIKLARI OLARAK ÇIKAN TEHLİKELERDEN -İNSANLARI KORUMAK, -ZARARLI UNSURLARI ORTADAN KALDIRMAK VEYA EN ALT DÜZEYE İNDİRMEK, - KISACASI DAHA GÜVENLİ BİR ÇALIŞMA ORTAMI SAĞLAMAKTIR.

15. TEHLİKE VE RİSKLERİ DEĞERLENDİR

16. TEHLİKE İnsanların yaralanması, hastalanması,malın veya malzemenin hasar görmesi,işyeri ortamının zarar görmesi veya bunların gerçekleşmesine sebep olabilecek kaynak veya durum. (TS 18001)

17. İŞYERİNDEKİ TEHLİKELER 1. Fiziksel Tehlikeler: • Titreşim • Gürültü • Yetersiz havalandırma • Aşırı Isı, nem ve hava hareketleri • Yetersiz veya aşırı aydınlatma

18. İŞYERİNDEKİ TEHLİKELER 2. Kimyasal Tehlikeler: • Toksik gazlar, organik sıvıların buharları, ergimiş haldeki metal gazları • Radyasyona maruz kalma (X ışınları, doğal ve yapay radyoaktif maddeler, kızılötesi ve mor ötesi ışınlar • Asitler, Bazlar nedeniyle yanma • İnter tozlar, fibrojenik tozlar, toksik tozlar, kansorojenik tozlar, alerjik tozlar

19. İŞYERİNDEKİ TEHLİKELER 3. Elektrikle Çalışma İle Meydana Gelen Tehlikeler: • Topraklaması yapılmamış tezgahlar veya el aletleri • Topraklamanın belli periyotlarla kontrolünün yapılmaması • Elektrik ve aydınlatma tesisatının periyodik kontrolünün yaptırılmaması • Yıpranmış ve hatalı onarılmış el aletleri • Yetkisiz kişilerin müdahale etmek istemesi • Kırık yıpranmış el aletleri • Koruyucu iş elbiseleri baret, eldiven, çizme,ıskata, tabure vb. kişisel koruyucuların bulunmaması • Çalışılan zeminin izole edilmemesi,yalıtılmaması • Yüksek gerilim ile çalışmada gerekli kurallara uyulmaması

20. İŞYERİNDEKİ TEHLİKELER 4. Mekanik Tehlikeler: • Makina ve tezgahın ezen, delen, kesen, dönen operasyon koruyucusunun bulunmaması • Preslerde çift el kumanda kullanılmaması • Preslerde ayak pedalı koruyucusu olmaması • Transmisyon kayışlarının koruyucusunun takılmamış olması • Makina ve tezgahı tehlike anında durduracak stop butonun yada swich’nin bulunmaması • Yetersiz ve uygun olmayan makina ve koruyucu techizat • Yetersiz uyarı sistemleri • Düzensiz ve dağınık işyeri ortamı • Makinaların, kaldırma aletlerinin, kazanların, kompresörlerin vb. gerekli bakım ve periyodik kontrollerinin yapılmaması

21. İŞYERİNDEKİ TEHLİKELER 5. Tehlikeli Yöntem ve İşlemler: • Makina veya tezgahlarda çalışırken koruyucu techizatın devre dışı bırakılması • Baret, gözlük, siper, maske,eldiven vb. kişisel koruyucuların kullanılmaması • Aşırı yük kaldırma • 3m’den yüksek malzeme istifleme • Etiketlenmemiş veya yetersiz etiketlenmiş malzeme • Gereken uyarı,ikaz işaret ve yazılarının konmamış olması • Güvenlik kartı olmayan kimyasalla çalışma • İşe yeni başlayan işçiye çalıştığı işteki tehlike ve risklere öğretilmeden yani iş sağlığı ve güvenliği konularında eğitim vermeden çalıştırma • Belli aralıklarla işçilere iş sağlığı ve güvenliği konularında eğitim verilmemesi, eğitimlerin göstermelik bir sefer yapılması gibi • Forklift vb. araçların ikaz sistemlerinin eksik olması, sesli, ışıklı ikaz vermeden araçların çalıştırılması veya durdurulması • Elektrik kesilmeden teçhizat üzerinde onarım

22. İŞYERİNDEKİ TEHLİKELER Onarım esnasında şalter veya beklenmedik bir harekete karşı güç düğmesinin emniyete alınmamış olması • Çalışır haldeki teçhizatın yağlanması, temizlenmesi, ayarlanması, • Depo ve konteynerlerin tam olarak boşaltılıp temizlenmeden üzerinde onarım ve kaynak yapılması • Yüksekten bir yerden atlama, çatılarda kontrolsüz gezinme • Parlama, patlama ve yangın ihtimali olan yerlerde elektrik tesisatının exproof olmaması • Parlama patlama tehlikesi olan yerlerde sigara içilmesi • Yükleme ve boşaltma işlemlerinin uygun yöntemle yapılmaması bacaklar yerine bele fazla yük bindirilmesi, • Malzemelerin, makinaların ve teçhizatın uygun yerleştirilmemesi

23. İŞYERİNDEKİ TEHLİKELER 6. İşyeri Ortamından Kaynaklanan Tehlikeler: • İşyeri zemini • Yetersiz Geçitler • Yetersiz Çıkış yerleri • Yetersiz iş alanı • Düzensiz işyeri • Merdivenlerde korkuluk olmaması • Duşların ve tuvaletlerin çalışır durumda veya temiz olmaması, hijyensiz sosyal bölümler

24. İŞYERİNDEKİ TEHLİKELER Yukarda belirtilen çeşitli tehlikelerin işyeri ortamında bulunması çalışanların sürekli iş kazası ve meslek hastalığına uğramaları ihtimali ile karşı karşıya bırakmaktadır. 2001 SSK İstatistik yıllığına göre ülkemizde meydana gelen iş kazalarında en büyük yüzdeye sahip kaza nedenlerinin dağılımı aşağıdaki şekilde verilmiştir. Grafik incelendiğinde ; kaza nedenleri arasındaki en büyük yüzdeleri, %16 ile düşen bir cismin yaptığı travmatizma, %13 ile kesici, batıcı bir alet, %13 ile düşme, %12 ile taşıt kazaları, %11 ile iki cisim arasında sıkışma ve %10 ile bir cisim çarpması veya bir cisim altında kalmaya bağlı nedenlerin oluşturduğu görülmektedir. Şekilde 2001 Yılı İçin Kaza Nedenlerinin Dağılımı görülmektedir.

25. 2001 Yılı İçin Kaza Nedenlerinin Dağılımı

26. RİSK Tehlikelerden kaynaklanan bir olayın, meydana gelme ihtimali ile zarar verme derecesinin bir bileşkesidir RİSK İ H T İ M A L ZARAR - HASAR

27. Tehlikeve Risk Kavramları Bu durumda: Köpek balığı; Tehlike midir ? Risk midir?

28. Bu durum için köpek balığı sadece birTEHLİKEDİR. Suya girerseniz köpek balığıbir RİSK olur.

30. GENEL PRENSİPLER - TEKNOLOJİK GELİŞMELERİ TAKİP EDEREK, DAHA AZ RİSKLİ VE DAHA KALİTELİ ÜRETİM METHOTLARI KULLANMAK, - KULLANILAN MALZEMELERDEN TEHLİKELİ VE ZARARLI OLANLARI, DAHA UYGUNLARI İLE DEĞİŞTİRMEK,

31. * MAKİNE VE TEZGAHLARIN OPERASYON NOKTALARI VE DİĞER TEHLİKELİ KISIMLARINI KORUYUCU İÇİNE ALMAK, * GEREKLİ OLAN, TÜM MAKİNE TEZGAH VE TESİSLER İLE ELEKTRİK TESİSATININ PERİYODİK KONTROLLARINI YAPMAK,

32. * İŞE UYGUN PERSONEL İSTİHDAM ETMEK VE ÇALIŞANLARI EĞİTMEK, * İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ KURULUNU GEREKTİĞİ GİBİ ÇALIŞTIRMAK.

33. ÖNLEMLERİN YETERLİ GELMEDİĞİ DURMLARDA EN SON ÇARE KİŞİSEL KORUYUCU MALZEME KULLANMALIYIZ

34. Ortamı güvensiz olarak suçlamayalım. Güvenlik için sorumluluk alalım. Sadece kendimiz için değil, Başkaları için de yapalım İş Güvenliğini üstlenelim İşyerimizi çalışacak güvenli bir yer yapalım.

35. İŞ KAZALARI

36. İş Kazası nedir ? • İş kazası: Önceden planlanmamış işçinin, işyeri alanı içerisinde, işyeri dışında veya işverenin işyeri dışındaki bir işinde meydana gelen , işçiye , işyerine, ekipmana ve ürüne zarar veren olaydır.

37. SAYILI YASANIN 13. MADDESİNİN TANIMINA GÖRE • İŞ KAZASI : Sigortalının • iş yerinde bulunduğu sırada, iş veren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla, • sigortalının işveren tarafından görevle başka bir yere gönderilmesi yüzünden asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, • emzikli kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, • sigortalıların işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere götürülüp getirilmeleri sırasında meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedence veya ruhça arızaya uğratan olaylar iş kazası kapsamında değerlendirilmektedir.

38. Ülkemizde her 6 dakikada bir iş kazası olmakta, her 6 saatte de bir işçimiz hayatini kaybetmektedir. Bu evlerinden çıkan ve çocuklarının geçimlerini sağlamak için çalışmaya giden 4 işçimizin akşamları evlerine dönememeleri anlamına gelmektedir. İstatistikler her 2,5 saatte 1 işçinin iş göremez hale geldiğini açıklamaktadır..Bu çok acı bir durumdur.

39. İŞ KOLLARINDA İŞ KAZALARISSK 2006 YILLIĞI

40. TEHLİKELİ İŞYERİ ORTAMI TEHLİKELİ DAVRANIŞ İŞ KAZASI

41. Yapı işlerinde kaza nedenleri % 19 Diğer % 8 Elektrik % 45 Düşme % 14 Mlz. Düş % 14 İş Makinesi

42. KAZALARIN MALİYETLERİ • TEDAVİ • MAHKEME • SİGORTA PRİMLERİ • TAMİR GÖRÜNEN GİDERLER (DOĞRUDAN) • İŞ GÜNÜ KAYBI • ÜRETİM KAYBI • İŞ GÜCÜ KAYBI • TOPLUMUN UĞRADIĞI KAYIPLAR GÖRÜNMEYEN (DOLAYLI) BUZDAĞI

43. 5510 sayılı yasanın 14. mad.göreMESLEK HASTALIĞI • Meslek Hastalığı: Çalışanın yapmış olduğu işin niteliğine göre; tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir. • Doğası gereği işin niteliği ile direkt ilintilidir. • Tekrarlanan bir nedenden (kronik) ortaya çıkabileceği gibi işin yürütüm şartları nedeniyle anlık (akut) olarak ortaya çıkabilir. • Geçici veya Süreklilik arz edebilir • Rahatsızlanma • Sakatlanma • Psikolojik veya Ruhi etkilenme olarak ortaya çıkabilir

44. Meslek Hastalığı • Meslek Hastalıklarının Faktörleri;Klinik veya Laboratuvar bulguları gibi medikal kaynaklar tarafından onaylanması gerekir. • Etken tesbitin ardından işyerinde konuya ilişkin inceleme/araştırma yapılması gerekir. • Fiziksel Faktörler • Termal Konfor,Aydınlatma,Gürültü,Titreşim vb • Kimyasal Faktörler • Tozlar (Organik-İnorganik), Gaz-Buhar ve Çözücü,Patlayıcı-Yanıcılar vb • Biyolojik Faktörler • Mikro-organizmalar,bakteriler,Parazitler,Mantar,Virüsler vb

48. İŞ KAZASI

50. Yapılan Araştırmalarda iş kazalarının % 50 sinin kolaylıkla önlenebilecek kazalar olduğu, % 48 inin sistemli bir çalışma ile önlenebileceği, % 2 sinin ise önlenemeyeceğini ortaya koymuştur. Bu da bizlere iş kazalarının % 98 önlenebileceği gerçeğini ortaya koymaktadır.