ថៃ្ងទី១ : ២៧ កញ្ញា ២០១០ នីតិវិធីរួមនិងគោលនយោបាយហិរញ្ញវត្ថុគម្រោង

ការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈសម្រាប់អភិវឌ្ឍន៏វិស័យជនបទ (ផែ្នកទី១)ជំនួយឥតសំណងរបស់ធនាគារអភិវឌ្ឍន៏អាស៊ី លេខ ០១៣៣-CAM គណនេយ្យជាន់ខ្ពស់ ៣ ការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុអនុវត្តទី១ សំរាប់គម្រោងហិរញ្ញប្បទានផៃ្ទក្នុង/ កម្មវិធីក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ថៃ្ងទី១: ២៧ កញ្ញា ២០១០ នីតិវិធីរួមនិងគោលនយោបាយហិរញ្ញវត្ថុគម្រោង ADB Grant No.0133-CAM/Component 1: PFMRD

ថ្ងៃទី១: នីតិវិធីរួមនិងគោលនយោបាយហិរញ្ញវត្ថុគម្រោង អនុក្រឹត្យលេខ១៤ មាតិកា ADB Grant No.0133-CAM/Component 1: PFMRD ADB Grant No.0133-CAM/Component 1: PFMRD

ការរៀបចំការអនុវត្តន៏គម្រោងការរៀបចំការអនុវត្តន៏គម្រោង ADB Grant No.0133-CAM/Component 1: PFMRD ADB Grant No.0133-CAM/Component 1: PFMRD 3

វដ្តគម្រោង • បន្ទាប់ពីបានកំណត់អត្តសញ្ញាណគម្រោងដោយរាជរដ្ឋាភិបាល កម្ពុជានិងភ្នាក់ងារផ្តល់ជំនួយ វាជាត្រូវបានគេសើ្នឡើងនិង • អនុវត្ត។ • ជំហានបន្ទាប់ពីកំណត់អត្តសញ្ញាណគម្រោងរហូតដល់ការបញ្ចប់គម្រោងមានចំនួន៩ជំហាន។ 4

១ វដ្តគម្រោង (ត) • ១ ការកំណត់អត្តសញ្ញាណគម្រោង • ២ PPTA ការជ្រើសរើសទីប្រឹក្សា • ៩ ក្រោយពេលវាយតម្លៃ • ៣ ការរៀបចំគម្រោងបឋម • ៨ ការបញ្ចប់ • ៤ ដំណើរការកំចី • ៧ ការអនុវត្តន៏គម្រោង • ៦ ការជ្រើសរើសទីប្រឹក្សាដើម្បីរៀបចំគម្រោងអោយបានពិស្តានិងជំនួយក្នុងការរអនុវត្តន៏ • ៥ ចរចារកំចី ADB Grant No.0133-CAM/Component 1: PFMRD ADB Grant No.0133-CAM/Component 1: PFMRD 5

១.១ ការកំណត់អត្តសញ្ញាណគម្រោង • គម្រោងត្រូវបានគេកំណត់ឡើងតាមរយៈការប្រឹក្សារវាងរាជ • រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានិង ADB/WB. • គម្រោងនេះជាធម្មតាចាប់ផើ្តមដំណើរការដោយមានការ • សិក្សាពីស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានិងផែនការនិងអទិភាពនៅក្នុងកំឡុងពេលបេសកម្មដំណើរការអនុវត្តន៏កម្មវិធីនៅក្នុងប្រទេសនៃភ្នាក់ងារផ្តល់ជំនួយរបស់ ADB/WB. 6

១.២ការរៀបចំគម្រោង(ការជ្រើសរើស PPTA) • បេសកម្មសែ្វងរកការពិតរបស់ភ្នាក់ងារផ្តល់ជំនួយ (ADB/WB)ទទួលបានព័ត៌មានពិស្តារនូវរាល់ទិដ្ឋភាពទូទៅរបស់គម្រោងដែលបានសើ្នសុំរួមមានការសិក្សាពីសិមិទិ្ធលទ្ធភាពគម្រោងដើម្បីសម្របសម្រួល ដំណើរការនៅជំហានបន្ទាប់។ • ការងារដែលគេរៀបចំនេះជាធម្មតាធើ្វឡើងតាមរយៈជំនួយ • បចេ្ចកទេសរៀបចំគម្រោងដោយភ្នាក់ងារផ្តល់ជំនួយ ADB/WB។ • កំឡុងពេលការរៀបចំគម្រោងភ្នាក់ងារប្រតិបត្តិនិងការរៀបចំការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុនេះត្រូវបានគេកំណត់យ៉ាងច្បាស់លាស់និងសមត្ថភាពគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុនៃ ភ្នាក់ងារប្រតិបត្តិត្រូវបានគេវាយតម្លៃយ៉ាងជាក់លាក់។ 7

១.៣ការរៀបចំគម្រោងបឋម • ក្រុម PPTA បានរៀបចំប្លង់គម្រោងដោយមានការសមរម្យតាមបេសកម្មធនាគារ។ • យោងទៅតាមរបាយការណ៏របស់ PPTA ធនាគារ រៀបចំការPAM/PIM ឬវាយតម្លៃនិងធ្វើការបង្ហាញដោយសងេ្ខបពីឥណទាន/ កំចីឥតសំណងទៅអ្នកសុំខ្ចី/ ភាគីដៃគូរ។ 8

១.៤ការវាយតម្លៃគម្រោង • នៅក្នុងការវាយតម្លៃគម្រោង គេត្រូវធ្វើការវាយតំលៃនិងវិភាគពីភាពត្រឹមត្រូវនិងលទ្ធភាពដំណើរការគម្រោងដូចជាៈ • សំណើសុំគម្រោង កំណត់វិស័យ កំណត់អនុវិស័យ សមាសភាព • ភារៈកិច្ច ការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុនិងរចនាសម្ព័ន្ធរបស់រដ្ឋាភិបាល • ការពិនិត្យអោយកាន់តែស៊ីជំរៅនៅក្នុងការរៀបចំហិរញ្ញវត្ថុៈ • រចនាសម្ព័ន្ធអង្គភាពគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុ • តួនាទីនិងការទទួលខុសត្រូវរបស់បុគ្គលិក • លំហូរមូលនិធិ ការធ្វើផែនការថវិកា ប្រព័ន្ធគណនេយ្យនិងនីតិវិធី 9

១.៤ការវាយតម្លៃគម្រោង (ត) • នីតិវិធីនិងប្រព័ន្ធការគ្រប់គ្រងគម្រោង • ការរៀបចំរបាយការណ៏និងសវនកម្ម • ចំណុចខ្សោយដែលរកឃើញនៅក្នុងការរៀបចំការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុត្រូវបានយកមកពិភាក្សានិងផែនការសកម្មភាពត្រូវបានគេបងើ្កតឡើងដើម្បីចង្អុលបង្ហាញពីចំណុចខ្សោយទាំងនោះ។ 10

១.៥ ការចរចារនិងអនុម័តកម្ចី • បន្ទាប់ពីគេគិតថាគម្រោងមានលក្ខណៈសមរម្យក្នុងការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទាន នោះការចរចារកំចីជាផ្លូវការបានចាប់ផ្តើមឡើង។ • នៅពេលការចរចារបានបញ្ចប់ដោយជោគជ័យ គម្រោងដែលបានស្នើសុំត្រូវបានដាក់ទៅជូនគណៈកម្មាការនាយកនៃ ADB/WB ឬ ភា្នក់ងារផ្តល់ជំនួយអនុម័ត។ • បន្ទាប់ពីមានការអនុម័តការស្នើសុំគម្រោង តំណាង ADB/WB ឬភ្នាក់ងារប្រតិបត្តិនិងតំណាងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងជំនួយបចេ្ចកទេសឬ ឥណទាន/កម្ចី 11

១.៦ ការជ្រើសរើសទីប្រឹក្សា • នៅពេលចាប់ផ្តើមគម្រោងមានកត្តាជាច្រើនដែលត្រូវដំណើរការដូចជាៈ ទីប្រឹក្សា ការិយាល័យ យានយន្ត និងឧបករណ៏ការិយាល័យ។ល។ • ផែ្អកលើផែនការលទ្ធកម្ម ១៨ខែ ឬផែនការចំណាយសំរាប់រយៈពេលអនុវត្តគម្រោង។ • ការជ្រើសរើសមន្ត្រីគម្រោងទាំងនេះអាចដំណើរការទៅបានក្នុង រយៈពេលរៀបចំគម្រោងនិងបន្ទាប់មករៀបចំពេលវេលាដើម្បីអនុវត្តគម្រោងអោយមានប្រសិទ្ធិភាព។ 12

១.៧ ការអនុវត្តន៏គម្រោង • បន្ទាប់ចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងរួចហើយគេកំណត់រយៈ ពេលកិច្ចព្រមព្រៀងឥណទាន/កំចី ដើម្បីអោយមានប្រសិទិ្ធភាព • ការរៀបចំការងារត្រូវការពេលវេលាដើម្បីបញ្ចប់ តែADB/WB អាចសំរេចការស្នើសុំរបស់រដ្ឋាភិបាលដើម្បីអនុវត្តការងារលទ្ធកម្មជាមុននៅក្នុងកំឡុងពេលតំណាក់កាលវាយតម្លៃ (ប្រហែលផែនការលទ្ធកម្មរយៈពេល១៨ខែ) របស់គម្រោងសំរាប់ចំណាយទៅលើការងារអនុវត្តគម្រោង។ • បន្ទាប់ពីគម្រោងត្រូវបានគេប្រកាសដាក់អោយមានប្រសិទិ្ធភាព នោះការអនុវត្តន៏គម្រោងក៏ចាប់ផ្តើម។ 13

១.៨ ការបញ្ចប់គម្រោង • នៅពេលដែលគម្រោងត្រូវបានបញ្ចប់ គណនីធនាគាររបស់គម្រោងនេះត្រូវបានបិទ។ • របាយការណ៏ហិរញ្ញវត្ថុចុងក្រោយត្រូវបានរៀបចំនិងបានធ្វើសវនកម្មហើយរបាយការណ៏បញ្ចប់គម្រោងក៏ត្រូវបានរៀបចំ។ 14

១.៩ ការវាយតម្លៃពេលក្រោយ • បេសកម្មវាយតម្លៃពេលក្រោយត្រូវបានធ្វើឡើងដោយ ADB/WB នៅចន្លោះពេលសមស្រប បន្ទាប់ពីបញ្ចប់គម្រោង។ • ការត្រួតពិនិត្យបេសកម្មសារជាថ្មី : ទិដ្ឋភាពនៃការរៀបចំ ការវាយតម្លៃ និងការអនុវត្តគម្រោង ការចំណាយនិងផលប្រយោជន៍ និងលទ្ធផលរបស់គម្រោងដោយជាប់ទាក់ទងជាមួយគោលបំណងដើមរបស់វា និងបញ្ជាក់ពីបទពិសោធន៍ដែលទទួលបានពីគម្រោង។ • ការរកឃើញរបស់បេសកម្ម ដោយភ្ជាប់ជាមួយរបាយការណ៍បញ្ចប់គម្រោង បង្កើតជាមូលដ្ឋាននៃរបាយការណ៍សវនកម្មនៃការអនុវត្តគម្រោង។ ADB Grant No.0133-CAM/Component 1: PFMRD 15

២. ការរៀបចំការគ្រងគ្រងហិរញ្ញវត្ថុ • មុនពេលដែលគម្រោងមួយអាចប្រកាសពីប្រសិទ្ធិភាពរបស់វា ការរៀបចំការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុសំខាន់ៗដូចខាងក្រោម ត្រូវតែដាក់អោយមានដំណើរការសម្រាប់គម្រោងនោះ : • កំណត់ការទទួលខុសត្រូវខាងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ • ធ្វើការសម្រេចចិត្តពីរចនាសម្ព័ន្ធចាត់តាំងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ និងជ្រើសរើស និងបណ្តុះបណ្តាលបុគ្គលិកហិរញ្ញវត្ថុសំខាន់ៗ។ ADB Grant No.0133-CAM/Component 1: PFMRD 16

2. Financial Management Arrangements (cont’d) ២. ការរៀបចំការគ្រងគ្រងហិរញ្ញវត្ថុ (ត) • នីតិវិធី ដំណើរការ និងប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុ និងគណនេយ្យហិរញ្ញវត្ថុ ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើង និងដាក់អោយដំណើរការ • កំណត់ពីការរៀបចំលំហូរមូលនិធិ និង សម្រេចចិត្តទៅលើការរៀបចំធនាគារកិច្ច • សៀវភៅណែនាំស្តីពីការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុដែលត្រូវបានបង្កើតឡើង ( SFMM ដាច់ដោយឡែក គឺ មានលក្ខណៈសំខាន់)។ ADB Grant No.0133-CAM/Component 1: PFMRD 17

៣. គោលនយោបាយ & បទដ្ឋានហិរញ្ញវត្ថុ និងប្រព័ន្ធគណនេយ្យ ADB Grant No.0133-CAM/Component 1: PFMRD 18

៣.១ ឆ្នាំសារពើពន្ធ និងកំឡុងពេលរាយការណ៍ • ឆ្នាំហិរញ្ញវត្ថុរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា គឺ ឆ្នាំប្រតិទិន (ថ្ងៃទី ១ ខែមករា - ថ្ងៃទី ៣១ ខែ ធ្នូ )។ • ភ្នាក់ងារប្រតិបត្តិ ត្រូវតែជ្រើសរើសឆ្នាំហិរញ្ញវត្ថុដែលនឹងយកមកប្រើប្រាស់ និងមានការយល់ព្រមពីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ និងធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី/ធនាគារពិភពលោក។ • មានតែឆ្នាំហិរញ្ញវត្ថុដូចខាងក្រោមទេ ដែលអាចត្រូវបានប្រើប្រាស់ដោយក្រុមគម្រោង : • ខែមករា ដល់ខែធ្នូ (ឆ្នាំប្រតិទិន/ឆ្នាំសារពើពន្ធរបស់រដ្ឋាភិបាល និងឆ្នាំហិរញ្ញវត្ថុរបស់ ADB) • ខែកក្កដា ដល់ខែមិថុនា (ឆ្នាំហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់ធនាគារពិភពលោក )។ ADB Grant No.0133-CAM/Component 1: PFMRD 19

៣.២ មូលដ្ឋាននៃគណនេយ្យ និងបទដ្ឋានគណនេយ្យ • ភ្នាក់ងារប្រតិបត្តិ (ក្រុមគម្រោង) ត្រូវតែកំណត់ពីមូលដ្ឋាននៃគណនេយ្យ និងបទដ្ឋានគណនេយ្យ ដែលនឹងត្រូវបានប្រើប្រាស់សម្រាប់កត់ត្រា និងរាយការណ៍ពីប្រតិបត្តិការហិរញ្ញវត្ថុរបស់គម្រោងនោះ។ • មូលដ្ឋានចំនួនបី នៃគណនេយ្យ និងបទដ្ឋានគណនេយ្យពាក់ព័ន្ធ ADB Grant No.0133-CAM/Component 1: PFMRD 20

៣.២ មូលដ្ឋាននៃគណនេយ្យ និងបទដ្ឋានគណនេយ្យ (ត) ADB Grant No.0133-CAM/Component 1: PFMRD 21

២.៣រូបិយវត្ថុនៃការកត់ត្រា និងការធ្វើរបាយការណ៍ • ក្រុមគម្រោងត្រូវកត់ត្រាប្រតិបត្តិការហិរញ្ញវត្ថុ និងរក្សាគណនីគម្រោងសំខាន់ៗ ហើយធ្វើការកត់ត្រាជាប្រាក់ដុល្លារអាមេរិក។ • រាល់របាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុសំខាន់ៗបំផុតទាំងអស់ ត្រូវធ្វើការកត់ត្រាជាប្រាក់ដុល្លារអាមេរិច (រឺ ដោយផ្អែកលើកិច្ចព្រមព្រៀង) • គណនី ការកត់ត្រា និងរបាយការណ៍បន្ទាប់បន្សំ អាចត្រូវបានរក្សាទុកជាប្រាក់រៀល។ ADB Grant No.0133-CAM/Component 1: PFMRD 22

២.៤ ការដូររូបិយវត្ថុបរទេស រាល់ប្រតិបត្តិការជាប្រាក់រៀល រឺរូបិយវត្ថុដទៃទៀតត្រូវតែប្តូរទៅជាប្រាក់ដុល្លារអាមេរិច ទៅតាមអត្រាប្តូរប្រាក់ផ្លូវការប្រចាំថ្ងៃ នៅថ្ងៃដែលធ្វើប្រតិបត្តិការនោះ ដែលត្រូវបានប្រកាសដោយធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា។ 23

៣. ប្រព័ន្ធគណនេយ្យហិរញ្ញវត្ថុ ADB Grant No.0133-CAM/Component 1: PFMRD 24

៤.១ ទិដ្ឋភាពរួមនៃប្រព័ន្ធគណនេយ្យ 4.1Overview accounting system • ការកត់ត្រានៅក្នុងលក្ខណៈជាប្រព័ន្ធ និងលក្ខណៈដែលត្រូវបានគ្រប់គ្រង ប្រតិបត្តិការហិរញ្ញវត្ថុ និងព្រឹត្តិការណ៍របស់គម្រោងនោះ ។ • ការកត់ត្រាទាំងនេះអាចអោយគេធ្វើការពិនិត្យតាមដាន និងគ្រប់គ្រងមូលនិធិគម្រោង ហើយជួយក្នុងការអនុវត្តគម្រោង ។ • ប្រព័ន្ធគណនេយ្យហិរញ្ញវត្ថុត្រូវបានផ្សំឡើងដោយសៀវភៅធំ និងសៀវភៅរងផ្សេងៗ។ • ត្រូវបានបង្ហាញដោយក្រាហិ្វកនៅក្នុងបទបង្ហាញខាងក្រោម • ប្រព័ន្ធគណនេយ្យអាចធ្វើដោយដៃ រឺដោយប្រើប្រាស់កុំព្យូទ័រ ។ • ទិន្នន័យគណនេយ្យហិរញ្ញវត្ថុ ហូរមកពីឯកសារដើម ទៅកាន់ការកត់ត្រាគណនេយ្យ ហើយបន្ទាប់មកទៀត ត្រូវបានបង្កើតនៅក្នុងរបាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុ ទៅតាមតម្រូវការ។ ADB Grant No.0133-CAM/Component 1: PFMRD 25

4.1 Overview Diagram Billing Company / Group / HQ Board and External Agency Cost Centres / Operating Departments Budget & Financial Reports, Management Reports Cash Management Billing Accruals Consolidation / Management Reports Accounting Policies Accounts Receivable Accounts Receivable details CM details Fixed Assets Accounts Payable General Ledger Assets data (Depreciation etc.) Accounts Payable details Project Accounting Accruals Project details Commitments Inventory details Purchasing Inventory Statutory, Tax & Regulatory, Management Accounts reports Check Reconciliation Payroll details Budget data Legal Entities Budgeting & forecasting Payroll Audit Grant No.0133-CAM/Component 1: PFMRD

៤.២ ដំណើរការគណនេយ្យ (ត) • ជំហានសំខាន់ៗនៅក្នុងដំណើរការហិរញ្ញវត្ថុ គឺ : 1. ជ្រើសរើសការប្រតិបត្តិការ - អនុម័ត និងដាក់ការប្រតិបត្តិការ 2. ដាក់ទៅក្នុងសៀវភៅកត់ត្រា- ប្រតិបត្តិការពីការកត់ត្រាផ្សេងៗ ដូចជា ទិន្នានុប្បវត្តិ និងសៀវភៅសាច់ប្រាក់ 3. ការរៀបចំតារាងតុល្យភាពបណ្តោះអាសន្ន- ការរាយបញ្ជីនៃឥណទាន និងឥណពន្ធទាំងអស់ 4. ការកែតម្រូវនៅចុងខែ- ធ្វើការកែតម្រូវទិន្នន័យ 5. ការរៀបចំតារាងតុល្យភាពបណ្តោះអាសន្នដែលត្រូវបានធ្វើការកែតម្រូវ - ការរាយបញ្ជីនៃឥណទាន និងឥណពន្ធបន្ទាប់ពីការកែតម្រូវនៅចុងខែ 6. ការរៀបចំនៃរបាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុ 7. ចប់ការកត់ត្រា - ការទូទាត់នៃគណនីចំណូល និងចំណាយ 8. ការបញ្ចប់តារាងតុល្យភាពបណ្តោះអាសន្ន - ធានាថាគណនីកត់ត្រា ត្រូវស្មើគ្នា ។ 27

៤.២ ដំណើរការគណនេយ្យ (ត) ADB Grant No.0133-CAM/Component 1: PFMRD 28

3.2Accounting Process (cont’d) ៤.២ ដំណើរការគណនេយ្យ (ត) ប្រព័ន្ធគណនេយ្យតាមកុំព្យូទ័រ 3.3 នីតិវិធីទូទៅនៃប្រព័ន្ធគណនេយ្យ ដំណើរការគំណនេយ្យ វិភាគប្រតិបត្តិការ វិភាគប្រតិបត្តិការ • កត់ត្រាប្រតិបត្តិការនានា ទៅក្នុងការកត់ត្រាដោយដៃ ហើយបន្ទាប់មកទៀត កត់ត្រាទៅក្នុងប្រព័ន្ធគណនេយ្យតាមកុំព្យូទ័រ • ការចុះទិន្នន័យទិន្នានុប្បវត្តិទូទៅ (ទាំងប្រព័ន្ធគណនេយ្យធ្វើដោយដៃ និងប្រព័ន្ធគណនេយ្យតាមកុំព្យូទ័រ ) • ទិន្នានុប្បវត្តិបង្កាន់ដៃ សម្រាប់សាច់ប្រាក់ និងធនាគារ (ប្រព័ន្ធគណនេយ្យតាមកុំព្យូទ័រ ) • ទិន្នានុប្បវត្តិទូទាត់សម្រាប់សាច់ប្រាក់ និងធនាគារ (ប្រព័ន្ធគណនេយ្យតាមកុំព្យូទ័រ) កត់ត្រាដោយដៃនូវប្រតិបត្តិការនៅក្នុងទិន្នានុប្បវត្តិសមស្រប ចុះដោយដៃនូវប្រតិបត្តិការទៅក្នុងបញ្ជីគណនេយ្យដែលពាក់ព័ន្ធ រៀបចំដោយដៃនូវតារាងតុល្យភាពបណ្តោះអាសន្ន បំពេញបញ្ជីនីតិវិធីបំណាច់ខែ រៀបចំរបាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុដោយដៃ ហើយដាក់វាទៅតាមទម្រង់ដែលចង់បាន ព្រីនឯកសារចេញពីកុំព្យូទ័រ ហើយដាក់វាទៅតាមទម្រង់ដែលចង់បាន

៥. ដំណើរការគណនេយ្យ • វាមាននូវការកត់ត្រាគណនេយ្យសំខាន់ៗដែលត្រូវតែរក្សាទុកនៅក្នុងប្រព័ន្ធគណនី។ ការកត់ត្រាទាំងនោះរួមមាន : 1. ទិន្នានុប្បវត្តិបេឡា 2. ទិន្នានុប្បវត្តិបើក រឺដកសាច់ប្រាក់ 3. ទិន្នានុប្បវត្តិទូទៅ 4. សៀវភៅធំ (FMM, ឧបសម្ព័ន្ធ ១សម្រាប់គំរូមួយចំនួន) 30

៥. ដំណើរការគណនេយ្យ (ត) ការកត់ត្រាគណនេយ្យសំខាន់ៗដែលត្រូវតែរក្សាទុកនៅក្នុងប្រព័ន្ធគណនេយ្យរបស់គម្រោងមួយ គឺ : សៀវភៅ/ទិន្នានុប្បវត្តិបេឡា - ការកត់ត្រាទៅតាមលំដាប់លំដោយនៃកាលបរិច្ចេទដែលគម្រោងទទួលបានសាច់ប្រាក់ នៅក្នុងគណនេយ្យកាល ប្រតិបត្តិការគឺពឹងផ្អែកទៅលើការចុះលេខតាមលំដាប់លំដោយនៃវិក័យប័ត្រផ្លូវការ និងប័ណ្ណទទួលរបស់ធនាគារ (នៅក្នុងកម្មវិធីគណនេយ្យក្នុងកុំព្យូទ័រគឺវាសមមូលទៅនឹង Receive Moneys/Make Deposit Function)។ ADB Grant No.0133-CAM/Component 1: PFMRD 31

៥. ដំណើរការគណនេយ្យ (ត) សៀវភៅ/ទិន្នានុប្បវត្តិបើក រឺដកប្រាក់ - ការកត់ត្រាប្រតិបត្តិការចំណាយដោយមានកាលបរិច្ចេទ ចំនួនទឹកប្រាក់ និងអ្នកដែលគេត្រូវសងប្រាក់ ដោយផ្អែកលើការចុះលេខនៅលើប័ណ្ណចំណាយ និងមូលប្បទានប័ត្រ/អាជ្ញាធរផ្ទេរប្រាក់តាមធនាគារ (នៅក្នុងកម្មវិធីគណនេយ្យក្នុងកុំព្យូទ័រ គឺវាសមមូលទៅនឹង Make Payment Function or Task/Payment Function)។ ទិន្នានុប្បវត្តិទូទៅ - ត្រូវបានប្រើប្រាស់ដើម្បីកត់ត្រាប្រតិបត្តិការមិនមែនសាច់ប្រាក់ ដូចជា ប្រាក់បញ្ញើផ្ទាល់ រឺការទូទាត់ដោយផ្ទាល់ ទៅក្នុងសៀវភៅធំ (នៅក្នុងកម្មវិធីគណនេយ្យក្នុងកុំព្យូទ័រ វាគឺសមមូលទៅនឹង General Journal Entry Window)។ ADB Grant No.0133-CAM/Component 1: PFMRD 32

៥. ដំណើរការគណនេយ្យ (ត) 5.Accounting Process (cont’d) សៀវភៅធំ - ប្រតិបត្តិការមកពី សៀវភៅបេឡា សៀវភៅបើក រឺដកប្រាក់ សៀវភៅទិន្នានុប្បវត្តិទូទៅ ត្រូវបានចុះទៅក្នុងគណនីកត់ត្រាដែលពាក់ព័ន្ធ។ គណនីកត់ត្រាត្រូវបានរៀបចំដើម្បីកំណត់ពីប្រភេទនៃប្រតិបត្តិការ និងអាចសង្ខេបពីទិន្នន័យហិរញ្ញវត្ថុនៅក្នុងសៀវភៅធំ (ជាមួយកម្មវិធីគណនេយ្យក្នុងកុំព្យូរទ័រ ប្រតិបត្តិការត្រូវបានកត់ត្រាដោយស្វ័យប្រវត្តិនៅក្នុងគណនីកត់ត្រាដែលពាក់ព័ន្ធ នៅពេលដែលប្រតិបត្តិការ/ទិន្នានុប្បវត្តិ ត្រូវបានចុះបញ្ជី )។ បញ្ជី និងការកត់ត្រាដទៃទៀត ត្រូវបានរក្សាទុកដើម្បីជួយក្នុងការគ្រប់គ្រង និងត្រួតពិនិត្យសកម្មភាពហិរញ្ញវត្ថុ និងធនធានរបស់គម្រោង។ ឧទាហរណ៍នានារួមមានបញ្ជីទ្រព្យសកម្ម បញ្ជីសាពើភណ្ឌ បញ្ជីពាក្យសុំដកប្រាក់ បញ្ជីប្រាក់ធានាកិច្ចសន្យា។ ADB Grant No.0133-CAM/Component 1: PFMRD 33

៦. ឯកសារដើម • ប្រតិបត្តិការហិរញ្ញវត្ថុត្រូវបានកត់ត្រានៅក្នុងប្រព័ន្ធគណនេយ្យហិរញ្ញវត្ថុចេញពីឯកសារដើម។ ឯកសារដើមទាំងនោះមាន : • 1. បង្កាន់ដៃផ្លូវការ • 2. ប័ណ្ណទូទាត់ • 3. ប័ណ្ណទិន្នានុប្បវត្តិទូទៅ • 4. ទម្រង់បែបបទបុរេបេឡា (បង់លុយមុន) • 5. លិខិតបញ្ជាទិញ (ដែលប្រព័ន្ធនេះត្រូវបានប្រើប្រាស់ ) • (FMM, ឧបសម្ព័ន្ធ ១ សម្រាប់គំរូ ) ADB Grant No.0133-CAM/Component 1: PFMRD 34

៦. ឯកសារដើម(ត) ប្រតិបត្តិការហិរញ្ញវត្ថុត្រូវបានកត់ត្រាទៅក្នុងប្រព័ន្ធគណនេយ្យហិរញ្ញវត្ថុចេញពីឯកសារដើម។ ឯកសារទាំងនោះគួរតែជាគំរូ និងអនុញ្ញាតអោយមានការត្រួតពិនិត្យត្រឹមត្រូវ ដូចជា ការអនុញ្ញាតអោយមានប្រតិបត្តិការ។ ឯកសារដើមសំខាន់ៗនៃប្រព័ន្ធគណនេយ្យហិរញ្ញវត្ថុ មាន៖ បង្កាន់ដៃផ្លូវការ - ត្រូវបានប្រើប្រាស់ដើម្បីកត់ត្រាបង្កាន់ដៃនៃសាច់ប្រាក់ និងមូលប្បទានប័ត្រ។ ឥណពន្ធ គណនីធនាគារ xxx ឥណទានបំណុល/ គណនីទទួលមូលនិធិ xxx ADB Grant No.0133-CAM/Component 1: PFMRD 35

៦. ឯកសារដើម(ត) ប័ណ្ណទទួលប្រាក់របស់ធនាគារ - ត្រូវបានប្រើប្រាស់ដើម្បីកត់ត្រាការទទួលបាននូវមូលនិធិដែលត្រូវបានដាក់បញ្ញើដោយផ្ទាល់ទៅក្នុងគណនីរបស់គម្រោងនោះ ដែលជាទូទៅបានមកពីធនាគារពិភពលោក/ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី(ការបើកប្រាក់កំចី/ឥណទាន/ជំនួយឥតសំណង) រឺ ធនាគារ (ការប្រាក់ធនាគារ)។ ឥណពន្ធ គណនីធនាគារ xxx ឥណទានបំណុល/ គណនីទទួលមូលនិធិ xxx ប័ណ្ណទូទាត់ - ត្រូវបានប្រើប្រាស់សម្រាប់កត់ត្រាប្រតិបត្តិការទូទាត់ដែលប្រភេទនៃការទូទាត់គឺដោយ មូលប្បទានប័ត្រ/លិខិតឥណទាន/ប័ណ្ណដកប្រាក់។ មូលនិធិនោះត្រូវបានដកចេញពីគណនីធនាគាររបស់គម្រោង។ ឥណពន្ធគណនីទ្រព្យសកម្ម/បំណុល/ចំណាយ xxx ឥណទាន សាច់ប្រាក់នៅក្នុងធនាគារ/CA/ឈ្មោះរបស់ធនាគារ xxx 36

៦. ឯកសារដើម(ត) • សក្ខីប័ត្រទូទាត់រជ្ជទេយ្យ - ត្រូវបានប្រើប្រាស់សម្រាប់កត់ត្រាប្រតិបត្តិការទូទាត់ពីមូលនិធីរជ្ជទេយ្យរបស់គម្រោងនោះ។ វាមិនមានការចុះបញ្ជីដោយផ្ទាល់នូវសក្ខីប័ត្រទូទាត់រជ្ជទេយ្យទៅក្នុងសៀវភៅធំឡើយ ប្រតិបត្តិការនោះត្រូវបានកត់ត្រានៅក្នុងសៀវភៅរជ្ជទេយ្យ ហើយបន្ទាប់មកទៀតចំណាយត្រូវបានសង្ខេប និងចុះទៅក្នុងសៀវភៅធំក្នុងចន្លោះពេលទៀងទាត់។ • ទិន្នានុប្បវត្តិទូទៅ - ត្រូវបានប្រើប្រាស់សម្រាប់កត់ត្រាប្រតិបត្តិការមិនមែនសាច់ប្រាក់ ដែលប្រតិបត្តិការទាំងនោះប៉ះពាល់ទៅលើធនធាន និងកាតព្វកិច្ចរបស់គម្រោងដែលវាមិនមានការទទួល រឺការដកប្រាក់ជាក់ស្តែង។ ជាទូទៅ វាត្រូវបានប្រើប្រាស់សម្រាប់កត់ត្រាការកែតម្រូវ ប្រតិស្រុត ការធ្វើចំណាត់ថ្នាក់សារជាថ្មី និងការទូទាត់នៃបុរេបេឡា។ ADB Grant No.0133-CAM/Component 1: PFMRD 37

៦. ឯកសារដើម(ត) • ទម្រង់បែបបទបុរេបេឡា - ត្រូវបានប្រើប្រាស់សម្រាប់កត់ត្រាប្រតិបត្តិការបុរេបេឡាដែលត្រូវបានចាត់ទុកជាបុរេប្រទានរហូតដល់ពួកវាត្រូវបានជម្រះ រឺទូទាត់ ។ • លិខិតបញ្ជាទិញ - ត្រូវបានប្រើប្រាស់សម្រាប់កត់ត្រាការបញ្ជាទិញទំនិញជាផ្លូវការ ទៅកាន់អ្នកផ្គត់ផ្គង់ រឺក្រុមហ៊ុនម៉ៅការ។ នីតិវិធីនេះមិនត្រូវបានប្រើប្រាស់ទូលំទូលាយទេនៅក្នុងគម្រោងភាគច្រើនរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ពីព្រោះវិធីសាស្រ្តកិច្ចសន្យាលទ្ធកម្ម គឺជាវិធីសាស្រ្តលទ្ធកម្មដែលគេចូលចិត្តប្រើប្រាស់នៅក្នុងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ គម្រោងមួយចំនួនបានប្រើប្រាស់វិធីសាស្រ្តលទ្ធកម្មសម្រាប់ទិញទំនិញតូចតាច។ ADB Grant No.0133-CAM/Component 1: PFMRD 38

៧. ជំហានចំនួន ៥ នៅក្នុងប្រតិបត្តិការដំណើរការវិភាគ ជំហានទី ២ 2 ប្រើប្រាស់ច្បាប់នៃការចុះបញ្ជីទ្វេរភាគ ជំហានទី ៣ កត់ត្រានូវការចុះបញ្ជី ជំហានទី ៤ ចុះទិន្នន័យក្នុងបញ្ជី ជំហានទី ៥ រៀបចំតារាងតុល្យភាពបណ្តោះអាសន្ន ជំហានទី ១ វិភាគ ប្រតិបត្តិការ ADB Grant No.0133-CAM/Component 1: PFMRD 39

ថៃ្ងទី១ : ២៧​ កញ្ញា ២០១០ នីតិវិធីរួមនិងគោលនយោបាយហិរញ្ញវត្ថុគម្រោង