Urlop wypoczynkowy

1. Urlop wypoczynkowy Maciej Piotrowski

2. Urlop wypoczynkowy • Jest uprawnieniem do zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy w celu regeneracji sił psychicznych i fizycznych przy jednoczesnym zachowaniu wynagrodzenia • Wynika z : Europejska Karta Społeczna art. 2 pkt. 3, Konstytucja RP art.. 66 ust. 2 oraz Kodeks Pracy art. 14, 152-173, ustawa o pracownikach sądów i prokuratur

3. Cechy urlopu • Coroczny – czyli po nabyciu prawa do urlopu wypoczynkowego pracownikowi przysługuje kolejny urlop w każdym kolejnym roku kalendarzowym zatrudnienia • Płatny – czyli w okresie urlopu przysługuje pracownikowi wynagrodzenie takie, jak gdyby pracował • Nieprzerwanego – ograniczenie możliwości dzielenia urlopu oraz odwoływania z niego przez pracodawcę

4. Inne cechy • Uprawnienie osobiste – nie da się go przenieś na inną osobę, wszelkie takie umowy nieważne, nie podlega dziedziczeniu • Zakaz zrzeczenia się urlopu • W razie niemożności wykorzystania w naturze przekształca się w roszczenie majątkowe

5. Kto ma urlop • Umowa o pracę • Mianowanie • Powołanie • Wybór • Spółdzielcza umowa o pracę • Przy innych umowach tylko jeśli te umowy tak stanowią

6. Pierwszy urlop • Po każdym przepracowanym miesiącu prawo do 1/12 przysługującego urlopu wypoczynkowego • Ta zasada obowiązuje tylko w pierwszym roku pracy (kalendarzowym) • Nie ma przepisu, który by nakazywał zaokrąglać współczynnik 1,66 dnia za miesiąc do pełnych dni z korzyścią dla pracownika • W praktyce często stosowany, ale to musi by stosowane konsekwentnie, jednakowo dla wszystkich, tak aby wymiar nie przekroczył 20 dni

7. Pierwszy urlop • Prawo do tego urlopu nabywa się etapami – co miesiąc do nowej części • Jeśli nie przepracuje pełnego miesiąca nie ma prawa do urlopu • Ale: tu wliczamy poprzednie zatrudnienia • Jeśli są wątpliwości czy upłynął miesiąc to albo dajemy dzień wcześniej niż odpowiadający nazwą i datą dzień w kolejnym miesiącu, albo jeśli to nie działa stosujemy zasadą 1 miesiąc to 30 dni.

8. Urlop kolejny – nabycie prawa • Prawo do urlopu nabywamy z dniem 1 stycznia kolejnego roku – czyli z góry • Jeśli pracę podejmujemy w czasie roku – to prawo do urlopu nabywamy z dniem jej rozpoczęcia

9. Zaliczanie okresów Pierwszym i najbardziej oczywistym jest okres pracy. Jeśli pracownik pracuje, to urlop ustala się na podstawie ogólnego stażu pracy tego pracownika Nie ma tu ograniczeń ani uwarunkowań

10. Okresy zaliczalne, inne niż okresy pracy ( nabycie prawa do urlopu) • Okres, za który pracownik otrzymał wynagrodzenie w związku z przywróceniem do pracy albo odszkodowanie w związku z bezprawnym wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę • Okres urlopu bezpłatnego udzielonego pracownikowi w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy • Okres bezpłatnego urlopu szkoleniowego udzielonego w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych • Okres wykonywania pracy nakładczej ( z wynagrodzeniem min. 50% najniższego) • Czynna służba wojskowa i zawodowa służba wojskowa • Pełnienie służby jako policjant, strażak, straż graniczna, straż więzienna • Służba w e wszelakich ABW, AW, UOP, CBA, AKW, SWW

11. Okresy nauki • ZSZ lub inna równorzędna szkoła zawodowa – przewidziany programem czas trwania nauczania, nie więcej niż 3 lata • Średnia szkoła zawodowa – przewidziany prawem czas trwania nie więcej niż 5 lat • Średnia szkoła zawodowa dla absolwentów szkół zasadniczych – 5 lat • Średnia ogólnokształcąca – 4 lata • Szkołą policealna – 6 lat • Szkoła wyższa – 8 lat ( uwaga – zasadniczo zakończenie studiów to praca i dyplom a nie samo absolutorium)

12. Kształceni za granicą • Jeśli chcesz się posługiwać zagranicznym dokumentem to musisz stosowa tzw. procedury uznania • Dokumenty takie mogą by stosowane celem kontynuacji kształcenia – uznanie do celów akademickich lub zatrudnienie – do celów zawodowych • Uznawanie – na podstawie umów międzynarodowych o uznawalności wykształcenia a jeśli dokument pochodzi z kraju, z którym brak takiej umowy lub nie objęte taką umową – stosuje się procedurę nostryfikacji

13. Kraje których dokumenty o wykształceniu, stopnie i tytuły są uznawane • Armenia • Austria • Białoruś • Bośnia i Hercegowina • Bułgaria • Chorwacja • Czechy • Estonia • Kazachstan • Kirgistan • KRLD • Kuba • Libia • Litwa • Łotwa • Macedonia • Mołdowa • Mongolia • Niemcy • Rosja • Rumunia • Serbia i Czarnogóra • Słowacja • Słowenia • Syria • Tadżykistan • Ukraina • Uzbekistan • Węgry • wietnam

14. Kraje nieistniejące • Czechosłowacja • Jugosławia • NRD • ZSRR • Potwierdzenie uznawalności wykształcenia można uzyskać w Biurze Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej (www.buwim.edu.pl/uzn) • Uwaga – jeśli tytuł nie jest wymieniony w umowie międzynarodowej to konieczna jest procedura nostryfikacji

15. Nostryfikacja • Dyplom akademicki – należy zwrócić się do rady wydziału uczelni państwowej, prowadzącej taki kierunek studiów • Świadectwa szkolne i maturalne – kurator oświaty i wychowania właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o nostryfikację albo siedzibę instytucji, w której osoba zamierza złoży świadectwo uzyskane za granicą

16. Uznanie kwalifikacji zdobytych w krajach UE • Zawody nieuregulowane – decyzję podejmuje pracodawca • Zawody regulowane ( dyrektywy ogólne 89/48EWG, 95/51/EWG, 99/42/WE) lub dyrektywy sektorowe (lekarz, farmaceuta, stomatolog, lekarz weterynarii, pielęgniarka, położna, PRAWNIK, architekt) – konieczne jest uznanie oficjalne ( przez właściwy organ)

17. Uznawanie kwalifikacji do wykonywania zawodów regulowanych • Państwa członkowskie UE (Austria, Belgia, Bułgaria, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Irlandia, Litwa, Łotwa, Luksemburg, Malta, Niemcy, Holandia, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Włochy, UK) • Inni sygnatariusze porozumienia o utworzeniu Europejskiego Obszaru Gospodarczego – Norwegia, Lichtenstein, Islandia • Szwajcaria

18. Równoczesna praca i nauka • Studia doktoranckie – nie wlicza się • Okresów nauki się nie sumuje • Ważny jest najwyższy stopień wykształcenia • Zaliczamy albo okres pracy albo okres zatrudnienia

19. Inne okresy wpływające na wymiar urlopu • Pobieranie zasiłku dla bezrobotnych, stypendiów podczas szkolenia bezrobotnego do 25 lat, staż, przygotowanie zawodowe w miejscu pracy • Okres, za który otrzymano odszkodowanie z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia • Okres pobierania przez urzędnika państwowego mianowanego świadczenia pieniężnego z budżetu państwa w związku z ustaniem stosunku pracy z powodu likwidacji lub reorganizacji • Okres pobierania świadczeń socjalnych na urlopie górniczym, górnicze zasiłki socjalne, okres uprawniający do świadczenia górniczego, stypendia na przekwalifikowanie • Czynna służba wojskowa • Praca w gospodarstwie rolnym • Udokumentowane okresy zatrudnienia obywateli polskich u pracodawców zagranicznych

20. Problem z pracą w gospodarstwie rolnym • Jeśli przepisy prawa lub przepisy wewnętrzne tak stanowią • Ustawowo wlicza się okres prowadzenia własnego gospodarstwa rolnego lub wykonywania pracy w gospodarstwie prowadzonym przez współmałżonka, przypadający przed 1 stycznia 1983 okresy pracy w gospodarstwie prowadzonym przez rodziców bądź teściów, poprzedzający objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie prowadzenia go osobiście, bądź ze współmałżonkiem oraz przypadający po 31 grudnia 1982 okres pracy w gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników

21. DOMOWNIK • Do 31 grudnia 1990 – członek rodziny rolnika lub inna osoba pracująca w gospodarstwie rolnym, jeżeli pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z rolnikiem, ukończone 16 lat, nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia na mocy innych przepisów, praca w gospodarstwie rolnym to główne źródło utrzymania

22. DOMOWNIK • Od 1 stycznia 1991 – osoba bliska rolnikowi, która spełnia łącznie następujące warunki: • Ukończyła 16 lat • Pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym, zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa lub w jego bliskim sąsiedztwie • Stale pracuje w gospodarstwie • Nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy • NIE MOŻE TO BY PRACA DORYWCZA, SEZONOWA

23. Rolnik - dokumentowanie • Tu zaświadczenie z urzędu gminy, wydawane na wniosek zainteresowanego • Informacje dotyczące okresów pracy w gospodarstwie, zasad objęcia itp. • Jeśli brak zaświadczenia – to może by inny dokument – akt notarialny, nakazy płatnicze dot. podatku rolnego, ewentualnie – zeznania świadków • Jeśli pracodawca nie uznaje – droga sądowa

24. Urlop w dodatkowym zatrudnieniu • Jeśli ktoś jest zatrudniony równolegle na dwóch etatach u dwóch pracodawców • Każdy pracodawca ustala taki staż osobno • Wlicza się również niezakończone okresy zatrudnienia w części przypadającej przed nawiązaniem drugiego ( kolejnego ) stosunku pracy • Jak dokumentowa – kwestia praktyki

25. Urlop uzupełniający • Różnica pomiędzy wykorzystanym, przysługującym za dany rok kalendarzowy urlopem a jego podwyższonym wymiarem • Gdy staż pracy przekroczy 10 lat, ukończy szkołę, przepisy korzystniejsze niż w K.p. • To w dacie zajścia powyższego zdarzenia • Uwaga – nie ma podstaw aby udziela tego urlopu w wymiarze proporcjonalnym do okresu pozostałego do końca roku kalendarzowego

26. Wymiar urlopu - ogólnie • Do 10 lat – 20 dni czyli zwykle 160 godzin • Powyżej 10 lat – 26 dni czyli zwykle 168 godzin

27. Pracowni sezonowy • Zmiana od 1 stycznia 2004 – mają urlop na zasadach ogólnych • Jeśli to pierwsza praca to 1/12 po przepracowaniu miesiąca • Potem proporcjonalny do okresu zatrudnienia • Do 1 stycznia 2004 – zasada 1,5 dnia za miesiąc

28. Młodociani • Pierwszy urlop w wymiarze 12 dni po pół roku pracy • Z upływem roku – 26 dni roboczych • Czyli razem w 1 roku 38 dni • Kolejne lata – 26 dni • W roku kalendarzowym, w którym młodociany kończy 18 lat jego wymiar urlopu ulega zmianie i wynosi 20 dnipod warunkiem, że prawo do urlopu nabył przed ukończeniem 18 lat

29. Pracownicy tymczasowi • Nabywa prawo do urlopu w wymiarze 2 dni na każde 30 dni (kalendarzowe) pozostawania w dyspozycji jednego lub więcej pracodawcy użytkownika • Udziela się go w dni, które byłyby dla niego dniami pracy • Warunkiem wykorzystania tego urlopu w naturze oraz skorzystania z urlopu na żądanie jest minimum 6 miesięcy przepracowane u tego samego pracodawcy • Jeśli okres jest krótszy to sposób wykorzystania zależy od uzgodnień pomiędzy agencją pracy tymczasowej a pracodawcą użytkownikiem. Pracownik o takich uzgodnieniach jest wyłącznie powiadamiany przed zawarciem umowy o pracę

30. Dni wolne dla stażysty • W przypadku przyjęcia do pracy osoby bezrobotnej na staż lub w celu odbycia przygotowania zawodowego • Uwaga – tu nie dochodzi do nawiązania stosunku pracy • Na wniosek osoby skierowanej pracodawca ma obowiązek udzielić jej dni wolnych w wymiarze 2 dni na każde 30 dni kalendarzowych stażu lub przygotowania • Zawiadomi o tym urząd pracy • Za te dni przysługuje stypendium • Nie ma ekwiwalentu jeśli nie wykorzysta – dni przepadają ( istnieją tylko do końca stażu)

31. Urlopy dodatkowe - niepełnosprawni • Osobom zaliczonym do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni • Prawo powstaje po 1 roku od daty wydania decyzji o zaliczeniu • Do tego urlopu stosuje się przepisy dotyczące urlopu wypoczynkowego – proporcjonalność, wykorzystywanie • Uwaga jeśli ktoś ma inny wymiar urlopu niż 26 dni ( więcej) to urlop dla niepełnosprawnego nie przysługuje lub przysługuje w ograniczonym zakresie • Uwaga – tu jeden dzień urlopu odpowiada 7 godzinom pracy

32. Sędziowie i prokuratorzy • Urlop dodatkowy przysługuje w wymiarze 6 dni roboczych po 10 latach pracy oraz 12 dni roboczych po 20 latach pracy • Sędziowie oraz prokuratorzy – wlicza się wszelkie okresy zatrudnienia w prokuraturze lub sądzie na stanowiskach prokuratorów i sędziów, asesorów, aplikantów, okres wykonywania zawodu adwokata, radcy prawnego, okres zajmowania samodzielnego stanowiska w organach władzy publicznej, z którym związana jest praktyka prawnicza, oraz inne okresy, jeśli z tego tytułu przysługiwał zwiększony wymiar urlopu

33. Urlop dla pracownika zatrudnionego na część etatu • Pierwszy krok : ustalenie pełnego wymiaru urlopu przysługującego pracownikowi biorąc pod uwagę jego staż urlopowy • Drugi krok –przeliczenie wymiaru urlopu i wymiaru etatu i zaokrągla się w górę • Trzeci – przelicza na godziny • Czwarty – udziela na dni, które są dniami pracy w wymiarze godzinowym

34. Zmiana wymiaru etatu w ciągu roku • W takiej sytuacji istnieją dwie szkoły – osobno naliczy dla każdego okresy, lub udziela zgodnie z aktualnym wymiarem etatu • Ja przychylam się do tego drugiego rozwiązania

35. Urlop proporcjonalny • U dotychczasowego pracodawcy – w wymiarze proporcjonalny do okresu przepracowanego u tego pracodawcy w roku ustania stosunku pracy, chyba, że wykorzystał więcej • U kolejnego pracodawcy – proporcjonalnie do okresu pozostałego do końca roku lub końca zatrudnienia, jednak nie więcej niż wymiar

36. Powrót do pracy po przerwie • Niektóre przerwy trwające co najmniej jeden miesiąc powodują zmniejszenie przysługującego urlopu • Urlop bezpłatny • Urlop wychowawczy • Zasadnicza służba wojskowa, formy zastępcze, okresowa służba wojskowa, przeszkolenie wojskowe, ćwiczenia wojskowe • Tymczasowe aresztowanie • Kara pozbawienia wolności • Nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy

37. Udzielanie urlopów wypoczynkowych • Udziela się je w dni które są dla pracownika dniami pracy zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, w wymiarze odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu • Urlop może by udzielony na każdy dzień tygodnia, w tym na soboty i niedziele • Zasadniczo 1 dzień urlopu to 8 godzin, chyba, że pracownik ma inną normę podstawową • Jeśli pracownikowi udziela się urlopu na dzień, w który ma pracować więcej niż 8 godzin – odejmuje mu się od urlopu rzeczywistą liczbę godzin • Jeśli mniej godzin – podobnie • Urlop na część dnia można udzielić tylko jeśli to tzw. resztówka, w innym przypadku jest to zabronione

38. Termin udzielenia urlopu • Pierwsza zasada – urlopu udziela ten pracodawca, który zatrudnia • Wyjątki – przejęcie w trybie art. 23(1), urlop bezpłatny celem wykonywania pracy u innego pracodawcy przez okres ustalony w porozumieniu między pracodawcami • Rozwiązanie stosunku pracy na mocy wzajemnego porozumienia pomiędzy pracownikiem a pracodawcami i podjęciu nowej pracy (wątpliwe)

39. Akceptacja pracodawcy • Urlop udzielany jest na wniosek pracownika, który musi zosta wyraźnie zaakceptowany • Milczenie nie oznacza zgody • Podział na części – z wniosku pracownika, tak aby jedna co najmniej część obejmowała minimum 14 dni kalendarzowych

40. Plan urlopów • Pracodawca ustala taki dokument samodzielnie, biorąc pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy • Nie uwzględnia się tu tzw. urlopu na żądanie • Można go nie mieć jeśli nie ma organizacji związkowej, lub jeśli organizacja wyrazi na to zgodę • Jeśli jest plan urlopów to wnioski pracowników nie są konieczne

41. Pracodawca rządzi terminem • Urlop w okresie wypowiedzenia – tu wyraźne prawo pracodawcy • Urlop zaplanowany np. w umowach o pracę czy w regulaminach • Urlop zaległy – nie może wyznaczyć terminu, ale może wymusić wykorzystanie urlopu

42. Pracownik rządzi terminem • Urlop na żądanie • Urlop wypoczynkowy udzielany bezpośrednio po urlopie macierzyńskim • Pracownik młodociany uczęszczający do szkoły – urlop w okresie ferii szkolnych

43. Przesunięcie terminu urlopu • Na wniosek pracownika umotywowany ważnymi przyczynami – pracodawca nie ma obowiązku przyjęcia takiego wniosku. Może jednak narazić się na zarzut naruszenia norm współżycia społecznego • Na wniosek pracodawcy – jeśli jest to umotywowane ważnymi przyczynami i może doprowadzi do poważnego zakłócenia pracy zakładu • Tutaj pracownik nie ma możliwości odmowy, ale istnieje obowiązek zwrotu udokumentowanych kosztów poniesionych przez pracownika

44. Obligatoryjne przesunięcie urlopu • Niezdolność do pracy z powodu choroby • Odosobnienie w związku z chorobą zakaźną • Powołanie pracownika na ćwiczenia wojskowe lub przeszkolenie wojskowe, trwające nie dłużej niż 3 miesiące • Urlop macierzyński • Inne • Uwaga – tu pracownik ma obowiązek udokumentować taką przyczynę • Nie jest powiedziane, że taki urlop można wykorzystać bezpośrednio po ustaniu takiej przyczyny – to zależy od uznania pracodawcy

45. Obligatoryjne przerwanie urlopu • Niezdolność do pracy z powodu choroby • Odosobnienie w związku z chorobą zakaźną • Powołanie pracownika na ćwiczenia wojskowe lub przeszkolenie wojskowe, trwające nie dłużej niż 3 miesiące • Urlop macierzyński

46. Konieczność przerwania urlopu • Gdy obecność pracownika w zakładzie jest niezbędna • Okoliczności nie przewidziane w momencie udzielania urlopu • Pracownik ma obowiązek podporządkować się takiemu wezwaniu gdy do niego dotrze i stawić się do pracy • Pracodawca ma obowiązek pokryć koszty związane z odwołaniem – jeśli pozostają one w bezpośrednim związku • Dotyczy to także kosztów poniesionych w związku z wcześniejszym powrotem rodziny pracownika

47. Urlop na żądanie • Jest to obowiązek udzielenia pracownikowi do 4 dni urlopu wypoczynkowego w roku w terminie przez niego wskazanym • Zgłoszenie – najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu w dowolnej formie • Nie dotyczy go zasada proporcjonalności • Nie dotyczy go zada przechodzenia na rok następny • Uwaga – udziela się go na dzień – niezależnie od liczby godzin do przepracowania

48. Urlop w okresie wypowiedzenia • Pracodawca ma prawo do udzielenia takiego urlopu niezależnie od woli pracownika • Nie musi go jednak dawać – może wypłacić ekwiwalent • Urlop ma by wykorzystany w okresie biegu wypowiedzenia • Jeśli zwalniamy z obowiązku świadczenia pracy – nie mamy prawa w tym samym terminie da urlopu

49. Wynagrodzenie za urlop – nie wliczamy 1) jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie, 2) wynagrodzenia za czas gotowości do pracy oraz za czas nie zawinionego przez pracownika przestoju, 3) gratyfikacji (nagród) jubileuszowych, 4) wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego, a także za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy, 5) ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, 6) dodatkowego wynagrodzenia radcy prawnego z tytułu zastępstwa sądowego, 7) wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, 8) (6) nagród z zakładowego funduszu nagród, dodatkowego wynagrodzenia rocznego, należności przysługujących z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej, 9) odpraw emerytalnych lub rentowych albo innych odpraw pieniężnych, 10) wynagrodzenia i odszkodowania przysługującego w razie rozwiązania stosunku pracy

50. Podstawa wymiaru • Składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości uwzględnia się w wynagrodzeniu urlopowym w wysokości należnej pracownikowi w miesiącu wykorzystywania urlopu. • Składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy nie dłuższe niż jeden miesiąc, z wyjątkiem określonych wyżej, uwzględnia się przy ustalaniu wynagrodzenia urlopowego w łącznej wysokości wypłaconej pracownikowi w okresie 3 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu. • W przypadkach znacznego wahania wysokości składników wynagrodzenia, o których mowa wyżej, składniki te mogą być uwzględnione przy ustalaniu wynagrodzenia urlopowego w łącznej wysokości wypłaconej pracownikowi w okresie nie przekraczającym 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu.