بیماری های گوارشی

1. بیماری های گوارشی

2. بیماری زخم معده Peptic Ulcer چنین کاری غدد (غده) اطراف معده، اسید قوی تحت نام اسید کلریدریک (HCI)ترشح می کنند. این اسید، بسیار قوی بوده و محیط معده را در PH اسیدی نگه می دارد که می تواند به دیواره معده آسیب برساند برای همین در کنار غدد ترشح کننده ی HCI، یک سری سلول حضور دارند که ماده ای به نام موکوز را ترشح می کند که قبل از ترشح HCI، دیواره معده را پوشش داده و مانع از آسیب رساندن اسید، به دیواره معده می شوند. (این ماده خاصیت قلیایی دارد) حال اگر بخشی از این پوشش ترشحی موکوز از بین برود، در اثرحضور HCI به دیواره معده آسیب رسیده و فرد دچار زخم معده می شود. اصولاً PH معده باید اسیدی باشد. داروهای زخم معده یا باعث ترشح کمتر HCIمی شوند و یا اینکه نقش دیواره ی پوششی موکوزی را ایفا می کنند. این داروها خود به چند دسته اصلی تقسیم می شوند:

3. اولین دسته از داروهای بیماری زخم معده، سریع اثر (Rapid Anti Acid)اند و نقش پوشش موکوزی را ایفا می کنند.این دسته جنبه درمانی ندارد. از جمله این داروها می توان موارد زیر را نام برد: این دارو را بلافاصله بعد از غذا باید مصرف کرد تا معده را در مقابل ترشح HCI پوشش دهد. آلومینیوم AL+ منیزیم MG + S سایمتیکون← با هم کامبینیشن تراپی دارند. بدین ترتیب که Al و Mg نقش موکوز را ایفا می کنند و S ضدنفخ بوده و از نفخ معده جلوگیری می کند. قرص جویدنی را می توان 1 تا 2 عدد بعد از غذا مصرف کرد. داروی بعدی : Tab sucralfate 500 mg

4. Tab Bismuth Subcitrate از جمله داروهایی است که 2 نقش را ایفا می کند: 1) اگر قبل از هر غذا یک عدد مصرف شود می تواند همانند پوشش موکوز عمل کند اما 2) اگر هر 8 ساعت 2 عدد مصرف شود، در این صورت به عنوان داروی ضداسهال مورد مصرف قرار می گیرد. • یک داروی گیاهی :

5. 2) دسته ی دوم از داروهای درمان زخم معده، مهارکننده های پمپ هیدروژنی اند و باعث کمتر ترشح شدن HCL می شوند. اصولاً این دسته دارویی، بهترین دسته دردرمان اسید معده است. و علاوه بر کاهش ترشح HCL، آنتی رفلکس نیز هستند، یعنی مانع از بازگشت غذا به مری می شوند. نحوه عملکرد این دسته از داروها بدین صورت است که کانال های غدد درون ریزی که HCL ترشح می کنند را مهار می کنند. در داخل غدد به طور طبیعی یون CL- وجود دارد، نقش این کانال ها این است که H+ موجود در خون را گرفته و وارد خود کرده و در آنجا باعث تولید HCL می شود. (H++CL-→HCL). اما داروهای این دسته، پمپ های انتقال دهنده H+ از خون به غدد را مهار کرده و در نتیجه مانع از ورود H+ از خون به غدد درون ریز شده و HCL کمتر تولید می شود و بدین ترتیب فرصت لازم جهت بهبود زخمهای گذشته فراهم می شود.

6. نحوه ی مصرف تمامی داروهای این دسته، نیم ساعت قبل از صبحانه است که بیمار باید ناشتا باشد. اگر زخم معده شدید بود دارو را 2 بار در روز یعنی نیم ساعت قبل از صبحانه و نیم ساعت قبل از شام مصرف می کنند. و اما داروهای این دسته عبارت اند از: کودکان نیز جهت درمان رفلاکس از گرانول های موجود در کپسول استفاده می کنند به صورتی که این گرانول ها را در آب حل و مصرف می کنند. در بین ایرانی ها معروفترین اُمپرازول، ساخت کارخانه عبیدی است. با نام تجاری مرازول موجود می باشد.

7. داروی بعدی :

9. 3) داروهای این دسته Antagonist H2 یعنی مهارکننده اند و باعث مهار رسپتور H2در معده می شوند. رسپتور H1 منجر به آبریزش و خارش و کهیر می شود اما رسپتور H2 در معده باعث ترشح اسید معده است. بدین ترتیب که وقتی H2 تحریک می شود، به نوبه ی خود ترشح اسید معده را تحریک می کند. حال داروهای دسته ی سوم با بلاک کردن H2، مانع از تحریک غدد ترشح کننده HCL می شوند. این دسته از داروها می توانند درد شکمی ایجاد کنند. از سری داروهای این دسته از زمان کشف آن ها تا زمان حال می توان به داروهای زیر اشاره کرد: این دارو به دلیل مشکلاتی که دارد از جمله تداخل دارویی (مثلاً با وارفارین) و همچنین نیمه عمر 6-8 ساعت آن که باعث می شود فرد برای درمان 3 الی 4 عدد از قرص را روزانه مصرف کند، Compliance خوبی ندارد در نتیجه این دارو اصلاح شد و داروهای جدیدتری به بازار آمد که عبارت است از:

10. همان طور که اشاره شد این دو دارو، اصلاح شده های سامتیدین هستند که از نظر قدرت اثر، تفاوتی با هم ندارند. این داروها مشکل سایمتیدین را نداشته یعنی تداخل دارویی ندارند و نیمه عمر این دو 12 ساعته می باشد . بهترین زمان مصرف آن هم وسط صبحانه و وسط شام می باشد

11. مشکلات هضم غذا یکی دیگر از مشکلات دستگاه گوارش، مشکل هضم غذا است که آنزیم هضم کننده غذا در این بیماری، کم ترشح می شود یا بدلیل حجم بالای غذای مصرفی، شیره گوارشی کافی نیست. برای چنین مشکلی داروهای زیر وجود دارد: این قرص از Lipase، Amilaseو Proteaseتشکیل شده است که هر یک از این مواد آنزیم هضم کننده هستند. Lipase، آنزیم هضم کننده لیپید، Amilase آنزیم هضم کننده کربوهیدرات و Protease آنزیم هضم کننده پروتئین است.

12. درمان سنگ های صفراوی

13. Flatulentنفخ معده دارو زیر گیاهی بوده و از عصاره شوید و رازیانه گرفته شده است که برای نفخ معده در کودکان کاربرد دارد.

14. Pepermint این داروی گیاهی از گیاه نعنا فلفلی گرفته شده و در درمان نفخ معده و هضم غذا، استفاده می شود. با نام تجاری زیر: این دارو حتماً باید یک ساعت قبل از غذا و با معده خالی مصرف شود یکسری قطره های نعنا شامل نام های تجاری زیر است :

15. التهاب مجاری گوارشی گاهی اوقات تحت استرس و اضطراب، مجاری گوارشی دچار التهاب شده و فرد در هنگام غذا خوردن احساس درد می کند. داروی مورد استفاده در این مشکل عبارتست از : در التهاب مری که از عوامل ایجاد کننده ی آن می توان به استرس اشاره کرد، راه عبور غذا دردناک می شود که برای بهبود می توان از داروی مذکور به صورت روزی 1 عدد قبل از غذا استفاده نمود. Tab Clidinium -C→Chlorodiazepoxide در اثر استرس، غذا به خوبی هضم نمی شود. این دارو یک داروی آرام بخش معده بوده که به صورت ترکیب درمانی (کامبتیشن تراپی) با داروی آرام بخش(Chlorodiazepoxide) تولید شده است. و نیم ساعت قبل از غذا بهترین زمان مصرف آن می باشد.

16. داروهای ضد اسپاسم و انقباض مجاری گوارشی دسته آنتی کولینرژیک : داروهای این دسته، برای افرادی که دچار دل پیچه و دل درد می شوند، تجویز می شود که عبارت اند از: هیوسین می تواند وارد مغز شود اما ملح N.Bromide موجود در آن، از ورود هیوسین به مغز جلوگیری کرده و باعث می شود که این ماده فقط در بدن کار کند و وارد مغز نشود.

17. داروهای ضد تهوع این دارو عوارض زیادی دارد که از جمله آن می توان به ایجاد حساسیت، کج شدن فک و غیره اشاره کرد. در خارج از ایران داروی دیگری تحت نام Domperidon مصرف می شود که امروزه در ایران نیز کاربرد دارد: هر دوی این داروها، چه متوکلوپرامید و چه دُمپریدون، ضد تهوع بوده ولی گاهی وقتی فرد در معده خود احساس سنگینی می کند، باعث تخلیه سریع تر معده نیز می شوند. زمان مصرف آن ها هم نیم ساعت تا یک ساعت قبل از غذا می باشد و در خانم های باردار منع مصرف دارد.

18. ویتامین B6، یکی از داروهایی است که ضد تهوع بوده و بدون مشکل می توان آن را تجویز کرد این دارو، ما در یک خانواده دارویی در مبحث مغز و اعصاب است. و هم کار آنتی هیستامین را انجام می دهد و هم به عنوان ضدتهوع مصرف می شود. البته این دارو در خانم های باردار منع مصرف دارد.

19. این دارو از قوی ترین داروهای ضد حالت تهوع بوده و در اصل برای حالت تهوع ناشی از شیمی درمانی تجویز می شود اما می توان در خانم های باردار هم که دچار حالت تهوع می شوند، از این دارو بدون هیچ ترسی استفاده کرد چون از جمله داروهای Safe و بی خطر به حساب می آیند.

20. «داروهای ضد اسهال»Anti Diarrhea ـ داروی یدوکینول در درمان اسهال های آمیبی (آب آلوده) کاربرد دارد و از عوارض آن می توان بی اشتهایی، ضعف عمومی، کهیر و خارش مقعد را ذکر کرد. افرادی که دچار اسهال و استفراغ با هم هستند، مایعات بدنشان را به مقدار زیادی از دست می دهند که برای جایگزین کردن آن از داروی زیر استفاده می شود: Powder O.R.S این دارو جاگزین الکترولیت از دست رفته در بدن می شود و همان طور که قابل ملاحظه است به صورت Sach است که پودری شکل می باشد و باید در 4 لیوان (1 لیتر) آب حل شود و در 24 ساعت توسط بیمار استفاده شود. دارو راداخل یخچال نگهداری می کنند.

21. «درمان یبوست» Constipation داروهای این بیماری هم از قوی ترین به سمت ضعیف تر، به شرح زیراند: Castor oil این دارو در واقع همان روغن کرچک است که مزه ی خوبی ندارد اما به تازگی روغن کرچک های معطر و حتی SoftGel آن هم جهت پذیرش بهتر تولید شده است. این دارو به تعداد مصرف بالا (مثلاً 20 عدد Softgel با هم و یا 60CC از شربت) برای تخلیه روده در کولونوسکوپی ( عکسبرداری از روده بزرگ ) استفاده می شود. Powder P.E.G P.E.G یا (Poly EthylenGlychol) نیز مانند روغن کرچک، از داروهایی است که باعث تخلیه روده شده و برای عکسبرداری از روده بزرگ (کولونوسکوپی) استفاده می شود. نام تجاری معروف ایرانی آن Pidrolax است. بنابراین این 2 دارو به دلیل قوی بودنشان و تخلیه کامل روده، در کولونوسکوپی کاربرد دارند

22. این یک داروی گیاهی قوی در درمان یبوست است که از برگ گیاه سنا، گرفته شده که کار تحریک انقباض ماهیچه روده بزرگ را بر عهده دارد. درکولونوسکوپی 1 الی 2 عدد از این دارو را به بیمار می دهند تا روده او تخلیه شود. اما از عوارض آن می توان به دل پیچه شدید اشاره کرد.

23. رده ی دوم داروهای ضد یبوست، کم قدرت تر بوده و می توان آن ها را به جای هم نیز استفاده کرد: SyrFijan(شربت انجیر) در افراد زیر 1 سال منع مصرف دارد. Powder Psyllium→ ساخت ایران داروک Powder Musyllium→ ساخت ایران داروک این دو دارو گیاهی بوده که از گیاه اسفرزه گرفته شده است. نحوه ی عملکرد این دو دارو بدین صورت است که بعد از حل کردن Sache حاوی پودر دارو در آّب، و مصرف آن، دارو جذب نمی شود بلکه در روده ی بزرگ، تولید یک ژل نرم می کند و آبِ جذب کرده ی خود را پس داده و محیط روده را لزج می کند و باعث دفع مدفوع می شود، همچنین این ژل نرم باعث اتساع روده بزرگ و در نتیجه تحریک آن و افزایش حرکات دودی می شود. از نفخ و دفع گاز می توان به عنوان عوارض آن اشاره کرد.

24. SyrLactulose / SacheSorbitol این دو قند غیر قابل جذب و برای درمان یبوست مفید هستند. نکته اینکه باکتری های روده بر روی این دو قند واکنش انجام داده و باعث ایجاد نفخ و دفع گاز می شوند. نکته : برای افراد دارای نارسایی کلیوی منع مصرف دارد. این دارو در نسخه ها بیشتر به صورت مخفف M.O.M(یعنی منیزیوم هیدروکساید) نوشته می شود. این دارو می تواند 2 کار را انجام دهد. 1) ملین 2) آنتی اسید

25. SyrParafin این شربت خوراکی جزو داروی ضعیف درمان یبوست است و برای یبوستهای ضعیف به کار می رود. Syr Glycerin Supp Glycerin 1 mg → مصرف در کودکان Supp Glycerin 2 mg → مصرف در بزرگسالان نکته: بهترین ملین و داروی درمان یبوست در کودکان زیر یک سال، شیاف گلیسیرین 1 mg می باشد.

26. بیماری خود ایمنی دستگاه گوارش در بیماری های خودایمنی، سیستم ایمنی بدن فعال شده و بر علیه سلول های خودی بدن، عوامل التهابی و پادتن تولید می کند و آنها را از بین می برد. یکی از این بیماری های خود ایمنی که مربوط به دستگاه گوارش است، IBS , IBD یا همان سندرم روده تحریک پذیر (Inflammatory Bowel Syndrom)نام دارد. در این بیماری خودایمنی، سیستم ایمنی بدن فعال شده و بر علیه روده بزرگ و انتهای روده کوچک از خود واکنش نشان می دهد و در آن قسمت ها ایجاد زخم می کند. به طور کلی داروهایی که برای بیماری های خودایمنی استفاده می شوند، سیستم ایمنی بدن را پایین می آورند چرا که اصولاً علت ایجاد بیماری، افزایش سیستم ایمنی بدن بر علیه سلول های خودی است. در رابطه با IBDهم، سلول های خودی در روده ی بزرگ به عنوان عامل بیگانه تلقی شده و سیستم ایمنی بدن بر علیه این سلول ها فعال و باعث زخم روده می شود. از علائم این بیماری دیده شدن خون در مدفوع است. از دیگر علائم بیماری می توان به حالت یک هفته یبوست و یک هفته اسهال اشاره کرد اما مهمترین راه تشخیص همان وجود خون در مدفوع است. که برای تشخیص محل زخم، کولونوسکوپی انجام می دهند تا محل دقیق زخم مشخص شده و با توجه به آن از داروی مناسبی استفاده کنند. در این بیماری، داروهای مورد استفاده جذبی در روده باریک ندارند بلکه دارو درمانی موضعی در این بیماری مدنظر است .به عبارت دیگر دارو باید دارای فرمولاسیونی باشد که در محل زخم مورد نظر آزاد شود. شدت این بیماری به عوامل ژنتیکی بستگی دارد و معمولاً در خانم ها بیشتر گزارش شده است.

27. داروی این بیماری عبارت است از: 5-ASA5-Amino SalicilicAcid به این ترکیب اصطلاحاً Mesalasin می گویند این فرمولاسیون برای زخم در نواحی رکتال و کولون افقی و پایین رو است.

28. نام تجاری بعدی با محل اثر انتهای روده باریک و کولون بالارو عبارتست از : این داروها را نمی توان به جای هم تجویز کرد.