Wykład I

1. Wykład I Co to jest socjologia?

2. Socjologia Nazwę stworzył August Comte, lat 20-te XIX wieku: socius(łać. towarzysz, uczestnik, sprzymierzeniec, społeczny) logos ( gr. mowa, słowo, wypowiedź, myśl, opinia) Socjologia to nauka o społeczeństwie

3. Problem z tą definicją • Wśród socjologów brak jest zgody co do tego czym jest społeczeństwo (ignotum per ignotum) • Społeczeństwem zajmują się i badają je również inne nauki społeczne (antropologia, ekonomia, historia, politologia, pedagogika, psychologia i inne)

4. To, czym jest socjologia można określić przeciwstawiając ją innym naukom społecznym. • Przykład 1- Ostre koło/ Fixy • Przykład 2- Grodzenie (gated communities)

5. Wnioski: • Specyfikę socjologii jako nauki konstytuuje unikalna perspektywa przyglądania się życiu społecznemu , społeczeństwu

6. Socjologiczna perspektywa (1) • Socjologia nie interesuje się jednostkami, ale: • tym, co dzieje się pomiędzy jednostkami (relacjami, stosunkami, zależnościami) • tym, co sprawia, iż coś się pomiędzy jednostkami dzieje (a więc źródłami relacji, stosunków, zależności oraz tym, co umożliwia ich zachodzenie) • skutkami tego, co się dzieje pomiędzy jednostkami

7. Socjologiczna perspektywa (2) • Ludzkie działania są tu postrzegane jako fragment większej całości • pojęcie systemu • socjologia to ponura nauka? • Anthony Giddens- samoreferencyjność życia społecznego

8. Socjologiczna perspektywa (3) • Życie społeczne jest uporządkowane • Życie społeczne jest (w miarę)regularne • Regularność nadają mu wartości i normy, struktury społeczne, instytucje, • To, co ogranicza swobodę działań, działanie jednocześnie umożliwia • Zawsze mamy wybór- niezgoda na obowiązujące reguły jest źródłem zmian społecznych

9. Socjologiczna perspektywa (4) • Ludzie zasadniczo wiedzą, co robią (A.Giddens) • Socjolog powinien badać wiedzą potoczną, ale.. • …nie do końca jej ufać, bo ludzie nie zawsze wiedzą, co robią: • lokalność perspektywy, • rutyna, • socjalizacja, • niezamierzone skutki

10. Socjologiczna perspektywa (5) • Wyobraźnia socjologiczna (Charles Wright Mills, 1959) • umiejętność nierutynowego myślenia: • zawieszenie oczywistości świata/ • wyjście poza swój prywatny punkt widzenia/ • nie pytanie „jak?”, ale „dlaczego?” • umiejętność odpowiedzi na trzy pytania: • Z czego składa się społeczeństwo? • Jak to społeczeństwo powstało, zmienia się, ewoluuje? • Jakie typy ludzi przeważają w tym społeczeństwie?

11. Socjologiczna perspektywa (6) • Socjologia zajmuje się badaniem społeczeństw nowoczesnych (i ponowoczesnych). • Społeczeństwa nowoczesne zaczęły pojawiać się w Europie w XVII w., a swoją dojrzałość uzyskały w XIX i XX w. • W drugiej połowie XX wieku zaczęły przeobrażać się one w społeczeństwa ponowoczesne .

12. Społeczeństwo nowoczesne- cechy • Duże, zróżnicowane wewnętrznie; • Ludzi łączą ze sobą zależności, podział pracy, a nie podzielanie wartości; • Klasowy, osiągnięciowy charakter struktury; • Świecka władza- państwo, legalny typ panowania, najczęściej demokratyczny charakter; • Zależność od innych, niesamowystarczalne; • Nauka jako podstawowy system poznawczy; • Ogromne znaczenie technologii; • Gospodarka towarowa (kapitalizm) o charakterze przemysłowym; • Indywidualizm, autonomia jednostki.

13. Główne media modernizacji: • Industrializacja • Urbanizacja • Kapitalizm • Rewolucje demokratyczne w Europie i Ameryce Północnej . • Oświecenie

14. Wykład 1 (zagadnienia do egzaminu) Pytania do treści wykładu: • Co różni socjologię od innych nauk społecznych? • Co to jest samoreferencyjność życia społecznego? • W jakim sensie życie społeczne jest uporządkowane? • Dlaczego socjolog powinien badać wiedzę potoczną i dlaczego nie może do końca ufać temu, co ludzie mówią? • Co to jest wyobraźnia socjologiczna? • Co to jest społeczeństwo nowoczesne i jakie są jego cechy? • Scharakteryzuj wybrane medium procesu modernizacji. Pytania do lektury obowiązkowej (Babbie E., Istota socjologii. Krytyczne eseje o krytycznej nauce., Warszawa, 2007, str. 11-33, 170-179) • Co to znaczy, że społeczeństwo jest atuopoietyczne ? • Dlaczego według Babbiego „socjologia jest ideą, której czas nadszedł”?