230 likes | 360 Views
BIG is beautiful ?. Oisterwijk , 13 maart 2013. Nederlandse gemeenten. 1990 : 673 gemeenten 2000 : 537 gemeenten 2012 : 415 gemeenten 2017 : 340 gemeenten 2025 : 100-150 gemeenten Gemiddelde omvang 40.000 inwoners (in EU: 5.400) 27 gemeenten met meer dan 100.000 inwoners (7%).
E N D
BIGis beautiful? Oisterwijk, 13 maart 2013
Nederlandsegemeenten • 1990 : 673 gemeenten • 2000 : 537 gemeenten • 2012 : 415 gemeenten • 2017 : 340 gemeenten • 2025 : 100-150 gemeenten • Gemiddelde omvang 40.000 inwoners (in EU: 5.400) • 27 gemeenten met meer dan 100.000 inwoners (7%)
Rutte II • Opschalen van gemeenten tot bestuurlijke eenheden van minstens 100.000 inwoners • Opschalen van provincies tot landsdelen • Bezuinigingen: € 1.050.000.000,-
Rutte II • De verpakking voor schaalvergroting: • “Decentralisatie vergt medeoverheden die op een passende schaal zijn georganiseerd” • “Maakt meer maatwerk mogelijk en vergroot de betrokkenheid van burgers”
De theorieachterdecentraliseren Slagvaardigheid Goedkoper en beter Integrale beleidsvoering Maatwerk Politieke en beleidsparticipatie Betrokkenheid politieke organen Zorgvuldige afweging belangen en prioriteiten Toegankelijkheid politieke organen
Welkprobleemlossen we eigenlijk op? • Financiën? • Rijksbegroting? • Kwetsbaarheid? • Kwaliteit?
Financiën? • Onderzoek COELO onder alle Nederlandse gemeenten (2002-2012) • Gekeken naar totale uitgaven (excl. Grondexploitatie) en naar uitgaven van de functie bestuur per hoofd van de bevolking (gecorrigeerd voor inflatie) • Controlegroepen:- alle niet-heringedeelde gemeenten- 135 niet-heringedeelde gemeenten (20.000-100.000 inwoners)- heringedeelde gemeenten uit andere jaren
Financiën? Noot: 1] Lange termijn : kosten 10% hoger 2] Zou goedkoper moeten worden 3] Tijdelijk lagere lasten om de burger te lijmen? Bron: M.A. Allers, J.B.Geertsema, Kabinet rekent zich rijk met gemeentelijke opschaling, Me Judice, 9 november 2012
Financiën? • Mogelijke oorzaken: • overmaat aan coördinatie en bureaucratie • grotere bestuurskracht, waardoor meer taken opgepakt kunnen worden die eerder bleven liggen • nieuwe gemeenten nog steeds te klein? • oorspronkelijke gemeenten groot genoeg? • Is het reëel om bezuinigingen in te boeken?
Big is beautiful? • Geen empirisch bewijs voor een goedkopere uitvoering • Geen goed fundament onder de door het Kabinet ingeboekte bezuinigingen • Hoe zit het dan met continuïteit en kwaliteit?
‘Herindelingengewogen’ • Onderzoek naar herindelingen in Zuid-Holland • 12 herindelingen: 38 gemeenten • Gekeken naar:- gevolgen voor burgers- doelrealisatie- proces. Bron: Herindelingen gewogen, Rijksuniversiteit en Berenschot, 2008
Effectenherindelingen • Vertrouwen van burgers is afgenomen, evenals de belangstelling van burgers voor de politiek lagere opkomst verkiezingen • Gemeenten zijn beter benaderbaar, maar staat tegelijkertijd op grotere afstand van haar inwoners • Herindelingen hebben niet geleid tot een verhoging van de tarieven • Op korte en middellange termijn zijn er geen gevolgen voor het publiek voorzieningenniveau
Effectenherindelingen • Professionaliteit neemt toe door specialisatie • Minder kwetsbaar • Strategische denkkracht neemt toe • Sterkere positie t.o.v. de regio en mede-overheden • Concurrentiepositie op de arbeidsmarkt verbetert niet of nauwelijks • Forse financiële tegenvallers in de eerste jaren na de herindeling inkomsten Gemeentefonds dalen
Big is beautiful? • Continuïteit: minder kwetsbaar • Kwaliteit: professionaliteit neemt toe • Verbeteringen in de gemeentelijke organisatie, maar… • de burger ervaart geen verbetering
‘De mythe van de schaal’ • Decentralisatie bijstand: WWB (2004) • Is er een optimale schaal voor de uitvoering van de WWB? • Idee vooraf: 50.000-70.000 inwoners / 1.200-1.500 WWB-ers
Case: socialediensten Bron: De mythe van de schaal, CAB i.o.v. Divosa, nov. 2007
Case: socialediensten • Op het eerste gezicht: groter is beter, maar ….… grote spreiding in antwoorden. • Schaal is niet de juiste start van de discussie • Wat voor soort gemeente willen we zijn? • Lokale optimale schaal
Aandachtspuntensocialediensten • Goede lokale probleemanalyse • Verschillende functies op verschillende schaal • Integraal beleid en integrale uitvoering (maatwerk) • Natuurlijke grenzen • Kwetsbaarheid in personele stabiliteit en specialistische taken • Fusie is niet altijd de oplossing
Optimaleschaalvoorgemeenten? • Klein genoeg voor • Maatwerk • Efficiency • Innovatie • Concurrentie • Gevoel van empowerment • Groot genoeg om • Schaalvoordelen te behalen • Externe effecten te internaliseren • Taken aan te kunnen
Resumé • BIGis niet altijdbeautiful
Colofon Marcel Moes moes@cabgroningen.nl Mob. 06-46222899 CAB Martinikerkhof 30 9712 JH Groningen Tel. 050-3115113 www.cabgroningen.nl