430 likes | 588 Views
15.03.2010. Rahman ve Rahim Olan Allah’ın Adıyla. MUTE SEFERİ - H8. Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi. Mute Savaşı (H8/630) Kaza Umresi’nden sonra hem Rasulullah, hem de müslümanlar, Medine’ye ferahlamış olarak dönmüşlerdi.
E N D
Rahman ve Rahim Olan Allah’ın Adıyla MUTE SEFERİ - H8
Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi • Mute Savaşı (H8/630) • Kaza Umresi’nden sonra hem Rasulullah, hem de müslümanlar, Medine’ye ferahlamış olarak dönmüşlerdi. • Bundan sonra güzel günler görülmeye başlanmıştı. • Ancak, bu sevinçli günleri bir parça hüzne dönüştüren bir hadise gerçekleşti.
2.1.1 HZ MUHAMMED’İN SOY KÜTÜĞÜ Hz Muhammed (s.a.v) EŞLERİ Sevde b. Zem’a (Dul) M53 Hz Hafsa b. Ömer Hz Zeynep b. Cahş (H4) Hz Hatice M25/H40 Hz Aişe H1-H2 evlendi 623-624 Hz Zeynep b. Hüzeyme Hz Ümmü Seleme Hz Ümmü Habibe (H7) Hz Cüveyriye b.Haris(H6) Hz Safiyye b. Huyey (H7) Ebu Leheb’in çocukları Hz Meymune b. Haris (H7) Hz Mariyetül Kıptiyye ilkEşi: Utbe ilkEşi: Utbe İlk Eşi: Uteybe İlk Eşi: Uteybe ÇOCUKLARI Rukiye (603-625) Ümmü Gülsüm (22) Fatıma (605,633) Abdullah (3 ay) İbrahim (17 Ay) Kasım (596-598) Zeynep (600-630) Eşi : Ebu’l As Eşi: HzOsman Eşi : Ebu’l As Eşi : Ebu’l As Eşi : Ebu’l As Eşi : Ebu’l As Eşi: HzOsman Eşi: HzOsman Eşi: HzOsman Eşi: HzOsman Eşi: Hz Ali Eşi: Hz Ali Muhsin Öl: Bebek Muhsin Öl: Bebek Muhsin Öl: Bebek Ümmü Gülsüm Ümmü Gülsüm Ümmü Gülsüm Muhsin Öl: Bebek Muhsin Öl: Bebek Muhsin Öl: Bebek Muhsin Öl: Bebek Muhsin Öl: Bebek Muhsin Öl: Bebek Muhsin Öl: Bebek Muhsin Öl: Bebek Muhsin Öl: Bebek Ümmü Gülsüm Ümmü Gülsüm Ümmü Gülsüm Ümmü Gülsüm Ümmü Gülsüm Ümmü Gülsüm Ümmü Gülsüm Ümmü Gülsüm Ümmü Gülsüm Hz Ümame Hz Ümame Hz Ümame Abdullah 2 yaş ölm. Abdullah 2 yaş ölm. Abdullah 2 yaş ölm. Hz Hasan Hz Hasan Hz Hasan Hz Hüseyin Hz Hüseyin Hz Hüseyin Hz Zeynep Hz Zeynep Hz Zeynep Ali Öl: çocuk Ali Öl: çocuk Ali Öl: çocuk Hz Ümame Hz Ümame Hz Ümame Hz Ümame Hz Ümame Hz Ümame Hz Ümame Hz Ümame Hz Ümame Abdullah 2 yaş ölm. Abdullah 2 yaş ölm. Abdullah 2 yaş ölm. Abdullah 2 yaş ölm. Abdullah 2 yaş ölm. Abdullah 2 yaş ölm. Abdullah 2 yaş ölm. Abdullah 2 yaş ölm. Abdullah 2 yaş ölm. Hz Hasan Hz Hasan Hz Hasan Hz Hasan Hz Hasan Hz Hasan Hz Hasan Hz Hasan Hz Hasan Hz Hüseyin Hz Hüseyin Hz Hüseyin Hz Hüseyin Hz Hüseyin Hz Hüseyin Hz Hüseyin Hz Hüseyin Hz Hüseyin Hz Zeynep Hz Zeynep Hz Zeynep Hz Zeynep Hz Zeynep Hz Zeynep Hz Zeynep Hz Zeynep Hz Zeynep TORUNLARI TORUNLARI
Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi • Rasulullah’ın sevgili kızı Zeynep vefat etti (H8). • Bu kayıp onun başına gelen ilk kayıp değildi. • O, kaybederek yaşamayı öğrenmiştir.
Hz Adem Hz İbrahim MÖ:1800 Kusay Abd-i Menaf Haşim 5 Erk-5 Kız (Şeybe) Abdulmuttalib Hz Saad Halide B. Esved Hz Amine bint Vehb Hz Abdullah Hz Abbas Ebu Talip (İslamı Red) Ebu Leheb (İslamı Red) Hz Hamza Hz Muhammed (s.a.v) Zübeyr (isl.önce öl) Haris (isl.önce öl) Kusem Dırar 2.1.1 HZ MUHAMMED’İN SOY KÜTÜĞÜ Mukavvim Hacl
Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi • Doğmadan babasını kaybetmişti. • Küçük yaşta annesini kaybetmişti.
Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi • Dede Abdulmuttalib’e yaslanmıştı, Allah onu da elinden almıştı. • Sevgili Rabbi, sevgili Nebi’sinin insana dayanmasını istemiyordu. • Amcasına dayandı, onu da aldı.
Kilab 4 Zühre Kusay Abdul-Uzza Abd-i Menaf Abduddar Abdul-Uzza Abd-i Menaf 3 Esed Esed Esed Haşim (Amr) 2 Haşim (Amr) (Şeybe) Abdulmuttalib Hüveylid Hüveylid Amr Hüveylid 1 Nevfel Varaka Hz Abdullah El-Avvam Hz Hatice Hz Muhammed HZ HATİCE’NİN SOYU Ez-Zubeyr Ö:656
Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi • Eşi Hatice’sine dayandı, henüz Nübüvvetin 10.ncu yılında Allah onu da aldı.
2.1.1 HZ MUHAMMED’İN SOY KÜTÜĞÜ Hz Muhammed (s.a.v) EŞLERİ Sevde b. Zem’a (Dul) M53 Hz Hafsa b. Ömer Hz Zeynep b. Cahş (H4) Hz Hatice M25/H40 Hz Aişe H1-H2 evlendi 623-624 Hz Zeynep b. Hüzeyme Hz Ümmü Seleme Hz Ümmü Habibe (H7) Hz Cüveyriye b.Haris(H6) Hz Safiyye b. Huyey (H7) Ebu Leheb’in çocukları Hz Meymune b. Haris (H7) Hz Mariyetül Kıptiyye ilkEşi: Utbe ilkEşi: Utbe İlk Eşi: Uteybe İlk Eşi: Uteybe ÇOCUKLARI Rukiye (603-625) Ümmü Gülsüm (22) Fatıma (605,633) Abdullah (3 ay) İbrahim (17 Ay) Kasım (596-598) Zeynep (600-630) Eşi : Ebu’l As Eşi: HzOsman Eşi : Ebu’l As Eşi : Ebu’l As Eşi : Ebu’l As Eşi : Ebu’l As Eşi: HzOsman Eşi: HzOsman Eşi: HzOsman Eşi: HzOsman Eşi: Hz Ali Eşi: Hz Ali Muhsin Öl: Bebek Muhsin Öl: Bebek Muhsin Öl: Bebek Ümmü Gülsüm Ümmü Gülsüm Ümmü Gülsüm Muhsin Öl: Bebek Muhsin Öl: Bebek Muhsin Öl: Bebek Muhsin Öl: Bebek Muhsin Öl: Bebek Muhsin Öl: Bebek Muhsin Öl: Bebek Muhsin Öl: Bebek Muhsin Öl: Bebek Ümmü Gülsüm Ümmü Gülsüm Ümmü Gülsüm Ümmü Gülsüm Ümmü Gülsüm Ümmü Gülsüm Ümmü Gülsüm Ümmü Gülsüm Ümmü Gülsüm Hz Ümame Hz Ümame Hz Ümame Abdullah 2 yaş ölm. Abdullah 2 yaş ölm. Abdullah 2 yaş ölm. Hz Hasan Hz Hasan Hz Hasan Hz Hüseyin Hz Hüseyin Hz Hüseyin Hz Zeynep Hz Zeynep Hz Zeynep Ali Öl: çocuk Ali Öl: çocuk Ali Öl: çocuk Hz Ümame Hz Ümame Hz Ümame Hz Ümame Hz Ümame Hz Ümame Hz Ümame Hz Ümame Hz Ümame Abdullah 2 yaş ölm. Abdullah 2 yaş ölm. Abdullah 2 yaş ölm. Abdullah 2 yaş ölm. Abdullah 2 yaş ölm. Abdullah 2 yaş ölm. Abdullah 2 yaş ölm. Abdullah 2 yaş ölm. Abdullah 2 yaş ölm. Hz Hasan Hz Hasan Hz Hasan Hz Hasan Hz Hasan Hz Hasan Hz Hasan Hz Hasan Hz Hasan Hz Hüseyin Hz Hüseyin Hz Hüseyin Hz Hüseyin Hz Hüseyin Hz Hüseyin Hz Hüseyin Hz Hüseyin Hz Hüseyin Hz Zeynep Hz Zeynep Hz Zeynep Hz Zeynep Hz Zeynep Hz Zeynep Hz Zeynep Hz Zeynep Hz Zeynep TORUNLARI TORUNLARI
Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi • Bu acıları yaşamış bir insan olarak, kızının ölümü üzerine olağan dışı bir tepki göstermiyor. • Tabiki bir insan ve bir baba olarak üzüntülü. • ‘’Her zorlukla birlikte bir kolaylık vardır’’ • ayeti tecelli ediyor ve bu olayın hemen ardından Allah ona bir evlat vererek onu teselli ediyor.
2.1.1 HZ MUHAMMED’İN SOY KÜTÜĞÜ Hz Muhammed (s.a.v) EŞLERİ Sevde b. Zem’a (Dul) M53 Hz Hafsa b. Ömer Hz Zeynep b. Cahş (H4) Hz Hatice M25/H40 Hz Aişe H1-H2 evlendi 623-624 Hz Zeynep b. Hüzeyme Hz Ümmü Seleme Hz Ümmü Habibe (H7) Hz Cüveyriye b.Haris(H6) Hz Safiyye b. Huyey (H7) Ebu Leheb’in çocukları Hz Meymune b. Haris (H7) Hz Mariyetül Kıptiyye ilkEşi: Utbe ilkEşi: Utbe İlk Eşi: Uteybe İlk Eşi: Uteybe ÇOCUKLARI Rukiye (603-625) Ümmü Gülsüm (22) Fatıma (605,633) Abdullah (3 ay) İbrahim (630-17 ay) Kasım (596-598) Zeynep (600-630) Eşi : Ebu’l As Eşi: HzOsman Eşi : Ebu’l As Eşi : Ebu’l As Eşi : Ebu’l As Eşi : Ebu’l As Eşi: HzOsman Eşi: HzOsman Eşi: HzOsman Eşi: HzOsman Eşi: Hz Ali Eşi: Hz Ali Muhsin Öl: Bebek Muhsin Öl: Bebek Muhsin Öl: Bebek Ümmü Gülsüm Ümmü Gülsüm Ümmü Gülsüm Muhsin Öl: Bebek Muhsin Öl: Bebek Muhsin Öl: Bebek Muhsin Öl: Bebek Muhsin Öl: Bebek Muhsin Öl: Bebek Muhsin Öl: Bebek Muhsin Öl: Bebek Muhsin Öl: Bebek Ümmü Gülsüm Ümmü Gülsüm Ümmü Gülsüm Ümmü Gülsüm Ümmü Gülsüm Ümmü Gülsüm Ümmü Gülsüm Ümmü Gülsüm Ümmü Gülsüm Hz Ümame Hz Ümame Hz Ümame Abdullah 2 yaş ölm. Abdullah 2 yaş ölm. Abdullah 2 yaş ölm. Hz Hasan Hz Hasan Hz Hasan Hz Hüseyin Hz Hüseyin Hz Hüseyin Hz Zeynep Hz Zeynep Hz Zeynep Ali Öl: çocuk Ali Öl: çocuk Ali Öl: çocuk Hz Ümame Hz Ümame Hz Ümame Hz Ümame Hz Ümame Hz Ümame Hz Ümame Hz Ümame Hz Ümame Abdullah 2 yaş ölm. Abdullah 2 yaş ölm. Abdullah 2 yaş ölm. Abdullah 2 yaş ölm. Abdullah 2 yaş ölm. Abdullah 2 yaş ölm. Abdullah 2 yaş ölm. Abdullah 2 yaş ölm. Abdullah 2 yaş ölm. Hz Hasan Hz Hasan Hz Hasan Hz Hasan Hz Hasan Hz Hasan Hz Hasan Hz Hasan Hz Hasan Hz Hüseyin Hz Hüseyin Hz Hüseyin Hz Hüseyin Hz Hüseyin Hz Hüseyin Hz Hüseyin Hz Hüseyin Hz Hüseyin Hz Zeynep Hz Zeynep Hz Zeynep Hz Zeynep Hz Zeynep Hz Zeynep Hz Zeynep Hz Zeynep Hz Zeynep TORUNLARI TORUNLARI
Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi • Mısır Kralı Mukavkıs’ın hediye ettiği Mariye’den bir çocuk sahibi olduğu haberi Medine’de yankılanmaya başladı. • Mariye, bir anda daha da değerlenmişti. • Rasulullah bu habere sevinmişti. Tüm Medine bu sevince ortak olmuştu.
Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi • Mute Savaşı (H8/630) • Peygamberimiz hicretin sekizinci yılı Rebiulevvel ayında içlerinde Ka’b b. Umeyr el-Gıfârî’nin bulunduğu on beş kişilik bir heyeti, Suriye sınırındaki Gatafan Kabilelerini İslâm'a davet için göndermişti. • Onlarla, İslam devleti adına anlaşma yapacaklardı.
Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi • Mute Savaşı (H8/630) • Ancak Gatafan kabileleri hain çıktılar ve heyet üyelerini ok yağmuruna tutarak hepsini şehit ettiler. • Yalnızca yaralı olarak kurtulan Ka’b Medine'ye dönebilmiştir.
Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi • Mute Savaşı (H8/630) • Bu olaya çok üzülen Hz. Peygamber onların üzerine bir ordu göndermeyi düşünmüş; ancak bölge halkının başka yere gittiklerini öğrenince bundan vazgeçmişti.
Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi • Mute Savaşı (H8/630) • Bunun dışında bir olay daha gerçekleşti. Rasulullah’ın ünlü elçisi Dahyetül Kelbi’yi Bizans İmparatorundan sonra Busra Valisi’ne gönderdi. • Bu zat, gelen elçiye hoş davranmadı ve elçiyi öldürdü. • Bu durum, bardağı taşıran son damla oldu.
Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi • Mute Savaşı (H8/630) • Müslümanların maruz kaldığı hukuk ihlâline karşılık vermek üzere Hz. Peygamber, üç bin kişilik bir ordu hazırladı. • Kumandanlığa Zeyd b. Hârise’yi tayin etti.
Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi • Mute Savaşı (H8/630) • Zeyd şehit düştüğü takdirde Câfer b. Ebû Tâlib’in, • Onun şehit olması halinde de Abdullah b. Revâhâ’nın kumandan olmasını, • Abdullah da şehit olursa aralarından birini komutan seçmelerini, elçisinin şehit edildiği yere kadar ilerlemelerini emretti..
Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi • Mute Savaşı (H8/630) • Orduyu Seniyyetü'l-Vedâ'ya kadar uğurladı
Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi • Mute Savaşı (H8/630) • Rasulullah, Müslümanlardan, bölge halkını İslâm'a davet etmelerini; kabul ettikleri takdirde savaşmamalarını; aksi takdirde Allah’a sığınıp onlarla savaşmalarını istedi. • Ayrıca Müslümanlara; • sözlerinde durmalarını, • aşırı gitmemelerini; • çocukları, • kadınları, yaşlıları ve manastırlara çekilmiş kimseleri öldürmemelerini
Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi • Mute Savaşı (H8/630) • hurmalıklara zarar vermemelerini, • ağaçları kesmemelerini ve • binaları yakmamalarını tembih ve tavsiye etti
Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi • Mute Savaşı (H8/630) • Ordu, Kuzey’e doğru Suriye sınırlarına doğru ilerlerken, bir haber aldılar ki, karşılarında sadece Bizans’ın uşaklığını yapan bu kabileler yok, Bizans’ın ordusu var.
Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi • Mute Savaşı (H8/630) • Gelen rivayetlere göre; Bizans ordusutoplam yüz bin kişiden oluşuyor. • Müslümanlar yollarına devam ederek Maân’a kadar ilerlediler ve burada karargâh kurdular. • Müslümanlar Maân’da iki gün kalarak ne yapmaları gerektiğini görüştüler.
Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi • Mute Savaşı (H8/630) • Zeyd’in görüşü, Bizanslıların büyük bir orduyla geldiklerinin Hz. Peygamber’e bildirilmesini ve ondan gelecek habere göre hareket edilmesini teklif etti. • Abdullah b. Revâha söz alarak, kendileri açısından asker, silah ve binek sayısının çokluğunun önemi olmadığını örnekler vererek anlattı; savaşmak gerektiğini, ya zafer kazanacaklarını veya şehadete ulaşacaklarını dile getirdi.
Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi • Mute Savaşı (H8/630) • Allah Rasulü, eğer geri dönme ihtimalini düşünmüş olsaydı, şu şehid olunca sancağı şu alsın ….. Demezdi diyerek ikna etti. • Sonunda savaşa karar verildi • Maân’dan ayrılan İslâm ordusu, savaşın cereyan edeceği Mûte’ye giderek savaş düzenine geçti
Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi • Mute Savaşı (H8/630) • Allah Rasulü’nün dediği gibi, Zeyd b. Hâriseşehit oldu. • Sancağı Câfer b. Ebû Tâlib aldı. O da kahramanca çarpıştıktan sonra o da şehit oldu. • Sancağı Abdullah b. Revâha aldı. O da şehit düştü.
Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi • Mute Savaşı (H8/630) • Sancak yerde idi. Sahabelerden Sabit, hemen sancağı aldı. • Çiçeği burnunda Müslüman, henüz birkaç aylık müslüman Halid b. Velid, sancağı almak istiyordu. • Bu birkaç aylık zaman diliminde henüz İslama’a bir katkı sağlayamamış, Allah’a sunacak bir amelinin olmadığını düşünüyor ve Allah’ın huzuruna eli boş gitmemek istiyordu.
Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi • Mute Savaşı (H8/630) • Müslümanlar sancağın Halid b. Velid’e verilmesini kararlaştırdılar. • Halid sancağı alır almaz düşman üzerine saldırmaya karar verdi. • Bu sırada akşam olmasına rağmen onun bu hareketi tesirini gösterdi.
Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi • Mute Savaşı (H8/630) • İslâm ordusunun sağ kanat komutanı Kutbe b. Katâde, Hristiyan Arapların komutanı Mâlik b. Zâfileyi öldürdü. • Müslümanlar Halid b. Velid’in etrafında toplanarak pekçok düşman askerini öldürdüler. Geceleyin savaşa ara verildi
Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi • Mute Savaşı (H8/630) • Düşman ordusunun sayıca üstün oluşunu göz önüne alan Halid b. Velid değişik bir taktik uygulamaya karar verdi. • Ordunun sağ kolundaki askerleri sola, solundakileri sağa, öndekileri arkaya ve arkadakileri öne alarak, düşmanın, Müslümanların geceleyin yardım aldıklarını sanmalarını planladı.
Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi • Mute Savaşı (H8/630) • Esasında onun asıl hedefi, düşmanın maneviyatını sarstıktan ve şiddetli bir hücum ile onları yıldırdıktan sonra, İslâm ordusunu yok olmaktan kurtarıp emniyet içerisinde geri çekmekti. • Düşman askerleri ertesi sabah karşılarında değişik askerleri görünce şaşırdılar ve maneviyatları sarsıldı. • İslâm ordusu ani bir hücumdan sonra geri çekildi. Halid’in planı hedefine ulaştı.
Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi • Mute Savaşı (H8/630) • Düşman askerleri Müslümanları takip etmeye cesaret edemediler. • Halid’in kendilerini çöle çekip orada savaşmak istemesinden endişe ettiler. • Sonunda iki ordu birbirinden ayrıldı. • İslâm ordusu Medine'ye döndü
Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi • Mute Savaşı (H8/630) • Müslümanlar, 3 komutan olmak üzere toplam 8 kayıp verdiler. • Medine’ye dönünce kadınların diline düştüler. • ‘’Savaştan kaçtınız öyle mi?’’ • Allah Rasulü, yeniden geri dönmek üzere geldiler diyerek onları yatıştırdı.
Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi • Mute Savaşı (H8/630) • Hz. Peygamber bu savaşta Halid b. Velid’e “Seyfullah” (Allah’ın kılıcı) lakabını vermiştir. • Bu savaşta Müslümanlar; • Hz. Peygamber’in yakınlarını, • İslâm'a çok büyük hizmetleri geçmiş şahsiyetleri, • Hz. Peygamber’in yakın dostu Zeyd b. Hârise’yi,
Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi • Mute Savaşı (H8/630) • Amcasının oğlu ve daha bir yıl önce Habeşistan'dan dönmüş olan Cafer b. Ebû Tâlib’i, • Ve ensarın büyük şairi Abdullah b. Revâha’yı kaybettiler. • Bu kayıplar hem onları, hem de Hz. Peygamber’i üzdü ve ağlattı.
Hz Muhammed’in İslam’a ve Müslümanlara Yönelik Saldırılarla Mücadelesi • Mute Savaşı (H8/630) • Peygamberimiz, şehitlerin aileleri ve çocukları yakından ilgilendi, onların üzüntülerini paylaştı. • Maddi ve manevi destek verdi…………….