İşletmeyi tanıyalım

1. GENEL İŞLETME TRAKYA ÜNİVERSİTESİKEŞAN YUSUF ÇAPRAZ UYGULAMALI BİLİMLER Y.O.Yrd.Doç.Dr. Fikriye TOKER

2. İşletmeyi tanıyalım İşletmeler günlük yaşantımızın önemli bir parçasını oluşturmakta, insan gereksinimlerinin büyük bir bölümünü karşılamaktadırlar. Bu işletmeler çeşitli türlerde ve büyüklüktedir. Bir ülke ekonomisini oluşturan ve sayıları yüzbinlere hatta milyonlara varan işletmeler ekonominin hücreleri gibi düşünülebilir.

3. İşletmeyi tanıyalım İşletmeler başkalarının ihtiyaçlarını karşılamak üzere mal ve hizmet üretirler. İşletmeler iktisadi mal ve hizmet üretirler. İktisadi mal ve hizmetlerin özelliği fayda yaratmaları ve kıt olmalarıdır. İşletmelerin bu üretimi gerçekleştirebilmeleri üretim faktörleri adı verilen emek, doğa, sermaye ve bilginin bir araya getirilmesine bağlıdır. İşletmeler kar amaçlı örgütlerdir.

4. İşletmeyi tanımlayalım Kar Kar Kar Mal ve Hizmet Pazarı Mal ve Hizmet İŞLETME TÜKETİCİLER Emek ,Sermaye ,Doğal Kaynaklar, Bilgi Üretim Faktörleri Pazarı Ücret Faiz Kira (para)

5. İşletmeyi tanımlayalım Kişi veya kurumların ihtiyaçlarını karşılamak üzere, üretim faktörlerini biraraya getirerek mal veya hizmet üreten, pazarlayan, maddi ve manevi kar elde etmeyi amaçlayan iktisadi, teknik ve hukuki birimlerdir.

6. Bir başka tanımla İŞLETME : • Belirli ölçüde kar elde etmek ya da hizmet yaratmak amacıyla, üretim faktörlerini (sermaye, emek, doğal kaynaklar) bilinçli, uyumlu ve sistemli olarak bir araya getiren ve toplumun gereksinme duyduğu mal ve hizmetleri üreten ya da pazarlayanekonomik ve sosyal kuruluşlaraişletmedenir.

7. İşletmenin amaçları Genel anlamda işletmelerin iki tür amaca sahip oldukları söylenebilir: ekonomik amaçlar ve sosyal amaçlar. Ekonomik amaçlar faaliyetlerden kar elde etmeye yönelikken, sosyal amaçlar işletmenin faaliyetleri üzerinde etkili olan çıkar ve baskı gruplarının beklentileriyle ilgilidir.

8. İşletmenin belli başlı EKONOMİK amaçları Karlılık Süreklilik Büyüme

9. İşletmenin belli başlı SOSYAL amaçları Doğanın ve kültürel mirasın korunması Eğitim ve kültür, sanat faaliyetlerinin desteklenmesi Toplumsal değerler ve iş ahlakı Çalışma hayatının niteliğinin geliştirilmesi Sosyal faydayı arttıracak yatırımın yapılması Tüketicinin korunması

10. İşletme Girdileri • Sermaye • Doğal Kaynaklar • İnsan gücü • Bilgi birikimi

11. İşletme Çıktıları • Mal veya hizmet • Kar • İşletmenin gerçekleştirdiği üretim sonucunda ortaya çıkabilecek bir başka çıktı olarak üretim atıklarından söz edilebilir. Katı, sıvı veya gaz şeklinde oluşacak atıkların yeniden değerlendirilmesi söz konusu olabilir.

12. İşletmelerin Yapısal Özellikleri • 1. Ekonomik • 2. Dinamik • 3. Bağımsız • 4. Sosyal • 5. Sosyo teknik bir sistem. • 6. Açık bir sistem • 7. Tüketici odaklı.

13. İşletmenin Amaçları • Varlığını sürdürmek, büyümek ve gelişmek • Topluma hizmet • Tüketicilere hizmet • Kar etmek . Kar, işletmenin varlığını sürdürme aracıdır . Kar, İşletmenin büyüme, yatırım ve gelişim aracıdır. . Kar, işletme sahibinin yaşam kalitesini artırma aracıdır. . Kar, işletme başarısını ölçme ve denetleme aracıdır. . Kar, ücret artışı ve prim yoluyla çalışanları işe özendirme aracıdır.

14. İşletmeciliğin Temel İlkeleri • Etkinlik : Örgütsel amaçlara ulaşma • Verimlilik : Elde bulunan kaynaklardan maksimum çıktı elde etme • Ekonomiklik: Toplam satış tutarının üretim maliyet giderleri tutarına oranı. • Karlılık : Belirli bir dönemde elde edilen karın o dönemdeki işletme sermayesine oranı.

15. İşletme Fonksiyonları Bir işletmede çok farklı nitelikte faaliyetler gerçekleştirilmektedir. Bu faaliyetler işletmenin içinde bulunduğu sektöre göre farklılık göstermekte, işletmenin büyüklüğüne göre bağımsız departmanlar halinde gruplandırılmakta veya gruplandırılmamaktadır.

16. İşletme Fonksiyonları Genel anlamda bir işletmede gerçekleştirilebilecek farklı nitelikteki fonksiyonlar şöyle belirtilebilir: -üretim -pazarlama -finansman -insan kaynakları -muhasebe -ar-ge -halkla ilişkiler -yönetim

17. Müteşebbis Yönetici (Girişimci) Bir mal veya hizmeti üretmek, pazarlamak için üretim faktörlerini bir araya getiren ve faaliyet esnasında oluşan kar veya zarardan etkilenen kişidir. Bir mal veya hizmeti üretmek, pazarlamak için üretim faktörlerini bir araya getiren, bu faaliyetleri bir ücret karşılığı yapan, kar elde etme amacında olan ancak kar veya zarardan direkt etkilenmeyen kişidir.

18. Yönetim Seviyeleri Stratejik Yönetim (Tepe = Üst Yönetim) Fonksiyonel Yönetim (Orta Kademe Yönetim) Program Yönetimi (Alt Kademe Yönetim)

19. İşletmenin Çevresi İşletmenin çevresi, işletme dışında kalan ancak onun faaliyetlerini etkileyen her şey olarak karşımıza çıkmaktadır.

20. İşletmenin Çevresi İşletme varlığını sürdürebilmek için ihtiyacı olan her tür kaynağı çevresinden alarak yine onun istek ve ihtiyaçlarına cevap vermeye çalışır.

21. İŞLETMEYİ OLUŞTURAN ÇEVRE FAKTÖRLERİ İç ve Dış Çevre Yakın Çevre

22. İç Çevre ve Dış Çevre İç Müşteri İşletme Sahibi Hissedarlar Ekonomik Teknolojik Sosyo-Kültürel Hukuki-Politik Doğal Çevre

23. Yakın Çevre Tüketiciler Kredi Kuruluşları Rakip Firmalar

25. İşletmeyi neden kurarız ? Bağımsız çalışma isteği Miras yoluyla işletme sahipliği Yeni bir buluş veya fikri pazara sunma arzusu Başka fırsatların yokluğu Toplumsal itibar sağlama Kazanç sağlama ve ülke ekonomisine katkıda bulunma

26. Kesin yatırım kararı almadan önce ilk ne yapmalıyız ? Cevap : PAZAR ARAŞTIRMASI Hedeflenen pazar ile ilgili bilgilerin doğru elde edilmesini, tasnifini, analizini ve yorumunu içeren tarafsız çalışmadır. Bu araştırmanın verileri iki türdür : Birincil ve İkincil veriler.

27. Pazar Araştırmasının sağladığı yararlar... Tüketicilerin ürün ve hizmet düzeyinden beklentileri Tüketici gelir düzeyi, yaş ve cinsiyete bağlı satın alma davranışları Yatırım tutarı ve ürün birim maliyeti Rakip va aracı kuruluşlar hakkında bilgi

28. Proje Yatırım Düşüncesi Yatırım konusundaki alternatifler gözden geçirilerek bunlardan en ekonomik olanla işletmecilik faaliyetlerine başlanır. İşletme açısından yatırım, ileride gelir sağlamak amacıyla yapılan her türlü yatırım harcamasıdır.

29. Kuruluş Aşamaları Proje Fikri Fizibilite Çalışmaları Ekonomik Etüd Teknik Etüd Finansal Etüd Hukuki Etüd

30. Fizibilite = Yapılabilirlik Ekonomik Etüd Pazar araştırması ve talep tahmini İşletme büyüklüğünün ve kapasitesinin belirlenmesi İşletmenin kuruluş yerinin seçimi

31. Fizibilite = Yapılabilirlik Teknik Etüd İşletmenin kurulacağı arazinin seçimi Üretimde kullanılacak teknolojinin seçimi Kullanılacak makinelerin etüdü ve seçimi Hammadde ve yardımcı malzemelerin etüd ve seçimi Kullanılacak enerji türünün seçimi

32. Fizibilite = Yapılabilirlik Finansal Etüd Yatırım tutarının hesaplanması İşletmenin gelir ve gider tahminlerinin yapılması Finansal kaynakların hesaplanması İşletmenin karlılık durumuyla ilgili analizler

33. Fizibilite = Yapılabilirlik Hukuki Etüd İşletmenin hukuki yapısının seçimi Kuruluş ve üretim için gerekli izinlerin alınması için gereken yasal koşulların belirlenmesi

34. Kuruluş Aşamaları Fizibilite Raporu Yatırım Kararı Kesin Proje Yatırım Üretime Geçiş

35. İŞLETME NASIL YÖNETİLİR ? Cevap: Yönetim fonksiyonlarının gerçekleştirilmesi ile yönetilir.

36. Yönetim Fonksiyonları nelerdir? Planlama Örgütleme Koordinasyon Yöneltme Denetim

37. Yönetim Fonksiyonları Planlama : Neyi, ne zaman, nerede, kim tarafından ve nasıl yapılacağının önceden belirlenmesidir. Aşamaları : Sorunların veya fırsatların saptanması Amaçların belirlenmesi Planın dayandığı hareket noktalarının belirlenmesi Seçeneklerin saptanması ve değerlendirilmesi En uygun alternetifin seçilmesi Yardımcı planların düzenlenmesi Planları, sayısal değerlerle bütçelemek

38. Yönetim nedir? İşletme amaçlarına etkili ve verimli bir şekilde ulaşmak üzere planlama, örgütleme, yöneltme, koordinasyon ve denetimin yapılması sürecidir.

39. Yönetim Fonksiyonları 2. Örgütleme : Belirli amaçlara ulaşmak için yapılacak işlerin ve bu işleri yapacak kişilerin oluşturulması. Aşamaları : Örgütsel yapının kurulması İlişkilerin saptanması Görev tanımlarının yapılması Görevin gerektirdiği niteliklerin tanımlanması

40. Örgütleme Kadrolama İstihdam edilecek iş gücünün seçimi ve işe yerleştirme Eğitim ve geliştirme Değerleme

41. Yönetim Fonksiyonları neleri içerir ? Koordinasyon : Örgütün yaptığı işin çeşitli bölümlerini birbiri ile ilişkilendirmektir. Etkin koordinasyon için ; İyi ve yalın bir organizasyon yapısı gereklidir. Plan ve programların uyumlaştırılması Gönüllü koordinasyonun özendirilmesi İyi bir haberleşme sistemi

42. Yönetim Fonksiyonları 4.Yöneltme : İş görenlerin kendilerine verilen görevleri etkin bir biçimde yerine getirilmesini sağlamaktadır. Kapsamı : Astların özelliklerine göre hazırlanmış açık ve yalın talimatlar verilmeli Sürekli eğitim faaliyetleri Çalışan motivasyonu Disiplin, ödül ve ceza dengesi

43. Yönetim Fonksiyonları 5.Denetim : Örgütte gerçekleşen sonuçlar ile, planlanan hedeflerin karşılaştırılması ve sapma hallerinin nedenlerinin tespitidir. Aşamaları : Standartların belirlenmesi Gerçekleşen durumun tespiti Durumun karşılaştırılması Farklılıklar yönünde hareket tarzının belirlenmesi

44. Yönetim Kademeleri Üst Kademe Orta Kademe Alt Kademe

45. Yönetim Faaliyetleri Hangi Özelliklere Sahip Olmalıdır ? Amaçlar başta saptanmalı En az iki kişi bir araya gelmeli İlişkiler uyumlu – düzenli olmalı İş bölümü yapılmalı Yöneticilerin yetki sınırları belirlenmeli Geleceğe dönük rasyonel kararlar alınmalı ve bunlardan doğan sorumluluk taşınmalı

46. Başarılı Yönetici Özellikleri İleri görüşlülük İşini ve yöneteceği kişileri yakından tanımak Etkin ve yerinde kararlar alabilmek İş görenlere karşı tarafsız, objektif ve insancıl olmalı İş görenlere örnek olmalı Gerektiğinde ceza verebilmeli İş gören eğitimlerine önem vermeli

47. TEMEL İŞLETME FONKSİYONLARI ÜRETİM PAZARLAMA FİNANS İNSAN KAYNAKLARI HALKLA İLİŞKİLER AR-GE

48. İŞLETME NASIL YÖNETİLİR ? ?????????????? ?????????????? ?

49. ÜRETİM Girdilerin fayda yaratacak şekilde mamul veya hizmete dönüştürülmesi faaliyetidir.

50. Üretim Prosesi GİRDİ ÜRETİM SÜRECİ ÇIKTI Toprak Ürün Emek Hizmet Sermaye Yönetim DÜZELTME ÖLÇME