S ejm W ielki

1. Sejm Wielki

2. Czego dowiemy się w tej prezentacji ? Jakie były : • Początki obrad • Stronnictwa Sejmu Wielkiego • Reformy przeprowadzone przez Sejm Wielki oraz :* Wojna w obronie Konstytucji* Warto wiedzieć : co to była CZARNAPROCESJA ? * Order Virtuti Militari

3. Początki obrad • Po pierwszym rozbiorze Rzeczpospolitej część ziem polskich znalazło się pod panowaniem Rosji. Wszystkie ważne sprawy rozstrzygał ambasador rosyjski w Warszawie , który nie zgadzał się na przeprowadzanie jakichkolwiek reform. Dopiero w latach 80. XVIII wieku , w Europie doszło do zmiany układu sił. Rosja zawarła porozumienie z Austrią skierowane przeciwko Turcji i polepszyła swoje kontakty z dotychczasowym sojusznikiem – Prusami. Rosjanie rozpoczęli wojnę na dwa fronty: na północy – ze Szwecją , na południu : z Turcją. Król Stanisław August Poniatowski uzyskał wówczas zgodę carycy Katarzyny II na zwołanie sejmu skonfederowanego , który miał zatwierdzić warunki sojuszu. Reguła konfederacji oznaczała, że podczas obrad nie będzie obowiązywała zasada liberum veto , a zasady będą uchwalane większością głosów. Ponadto sejm ten mógł trwać dłużej , czyli 6 tygodni. Posiedzenie sejmu rozpoczęło się w październiku 1788 r. w Warszawie , a na marszałków wybrano Stanisława Małachowskiego i Kazimierza Nestora Sapiehę.

4. Stronnictwa Sejmu Wielkiego Podczas obrad Sejmu Wielkiego istniały trzy stronnictwa polityczne : patriotyczne , dworskie i hetmańskie. Różniły się od siebie stosunkiem do planowanych reform, a także sojusznikami zagranicznymi, którzy im pomagali.1)Stronnictwo patriotyczne – reprezentowane przez Ignacego i Stanisława Potockich. Ugrupowanie dążyło do usprawnienia władzy sejmu oraz rządu , a także przyznania praw politycznych mieszczanom. Działacze domagali się uzależnienia Rzeczpospolitej od Rosji , byli także zwolennikami sojuszu z Prusami.2)Stronnictwo dworskie – zwolennicy tego stronnictwa byli związani z królem , popierali reformy ,ale podobnie jak władca wierzyli ,że poprawę sytuacji w kraju umożliwi im sojusz z Rosją. Gdy caryca Katarzyna II odrzuciła projekty wzmocnienia armii i reform ustrojowych , zwolennicy króla zawarli porozumienie ze stronnictwem patriotycznym. 3)Stronnictwo hetmańskie – kierowane przez Franciszka Ksawerego Branickiego , Seweryna Rzewuskiego i wojewodę ruskiego Stanisława Szczęsnego Potockiego. Stronnictwo te od początku obrad sejmowych sprzeciwiało się wszystkim reformom.

5. Reformy Sejmu Wielkiego Sejm Wielki inaczej Sejm Czteroletni obradował w latach 1788 – 1792 ; jego reformy to : • zlikwidowanie Rady Nieustającej • powiększenie armii do 100 tys. • obciążenie podatkami szlachtę i duchowieństwo • odrzucenie protektoratu Rosji w 1790 r. • uchwalenie ustawy o sejmikach • uchwalenie ustawy o miastach królewskich • uchwalenie konstytucji , czyli Ustawy Rządowej 3 maja 1791 r.

6. * Wojna w obronie konstytucji • Wszelkie reformy Sejmu Wielkiego oraz Konstytucja 3 maja wywołała sprzeciw stronnictwa hetmańskiego. Jego przywódcy wraz z carycą Katarzyną II podpisali w Petersburgu akt konfederacji ,który ogłosili pod osłoną wojsk rosyjskich 14 maja 1792 r. w miasteczku Targowica na Ukrainie. Konfederaci domagali się przywrócenia dawnego ustroju Rzeczpospolitej i nie zgadzali się na ograniczenie wolności szlachty. Wkrótce na ziemie Rzeczpospolitej wkroczyła 100 tysięczna armia rosyjska , która zdobyła poparcie Rosji i podjęła walkę z ustaleniami Sejmu Wielkiego. Przeciwko najeźdźcy stanęła armia polska w liczbie 50 tysięcy żołnierzy w Koronie i 20 tysięcy na Litwie. Dowódcą był Józef Poniatowski. Dzięki niemu 18 czerwca 1792 r. udało się powstrzymać atak Rosjan w bitwie pod Zieleńcami. W kolejnych zwycięskich walkach pod Dubienką 18 lipca 1792 r. wziął udział Tadeusz Kościuszko. W styczniu 1793 r. Rosja i Prusy, bez Austrii , która zajęta była wojną z Francją , dokonały II rozbioru Polski. Na posiedzeniu ostatniego Sejmu Rzeczpospolitej w Grodnie posłowie odrzucili większość reform uchwalonych na Sejmie Wielkim i zatwierdzili kolejny traktat rozbiorowy. Na jego mocy Rosja zagarnęła znaczną część Ukrainy i Białorusi. Prusom przypadły tereny Wielkopolski i Kujaw , część Mazowsza , Sieradz , Łęczyca , Gdańsk i Toruń.

7. * Czarna procesja • W listopadzie 1789 r. w Warszawie rozpoczęło się zwołane przez prezydenta stolicy Jana Dekerta zgromadzenie przedstawicieli 141 miast królewskich. 2 grudnia około 300 mieszczan wzięło udział w czarnej procesji. Ubrani na czarno delegaci przeszli ulicami miasta i dotarli pod Zamek Królewski, będący miejscem obrad Sejmu Wielkiego. Wtedy to wręczyli królowi Stanisławowi Agustowi Poniatowskiemu memoriał, w którym domagali się praw dla swojego stanu , w tym także przedstawicielstwa na Sejmie Czteroletnim. Wiele postulowanych przez manifestantów zmian znalazło się w Konstytucji 3 maja.

8. * Order Virtuti Militari • Po zwycięstwie pod Zieleńcami w uznaniu dla męstwa żołnierzy król Stanisław August wysłał do polskiego obozu srebrne i złote medale. Odznaczenia te zyskały rangę ważnych orderów wojskowych. Przyczyniło się to do ustanowienia Orderu Virtuti Militari , nadawanego w Polsce za szczególne zasługi i odwagę na polu bitwy. Jest on przyznawany do dziś i stanowi jedno z najstarszych odznaczeń wojskowych. współczesny order Virtuti Militari Order z czasów króla Augusta. Zachowany do dziś w Muzeum Wojska polskiego.

9. Sejm Wielki „Uchwalenie Konstytucji 3 maja” namalowane na obrazie z 1806r. przez Kazimierza Wojniakowskiego.

10. Dziękuję za obejrzenie prezentacji