O NOSO PLANETA TERRA

1. O NOSO PLANETA TERRA CIENCIAS SOCIAIS 1º ESO

2. INDICE 1.- O NOSO PLANETA • O universo • O sistema solar • O Planeta Terra • Os movementos de rotación e translación 2.- ORIENTACIÓN E LOCALIZACIÓN XEOGRÁFICA • Meridianos e Paralelos • Latitude e Lonxitude • Proxeccións cartográficas • Escalas: gráfica e numérica 3.- A ESTRUCTURA DA TERRA • Capas da terra: Núcleo, manto e codia • Partes da terra: atmósfera, litosfera, hidrosfera

3. 1.- O NOSO PLANETA

4. O UNIVERSO • O Universo é o conxunto de astros que existen no espazo. • Está formado por millóns de galaxias, que a súa vez constan de millóns de estrelas, cada unha delas centro dun sistema solar en torno o cal gravitan outros astros como planetas, satélites, cometas e asteroides.

5. ORIXE DO UNIVERSO • A teoría do Big Bang ou gran explosión, supón que, fai entre 12.000 e 15.000 millóns de anos, toda a materia do Universo estaba concentrada nunha zona extraordinariamente pequena do espazo, e explotou. A materia saliu impulsada con gran enerxía en todas direccións. • Os choques e un certo desorden fixeron que a materia agrupárase e concentrárase máis en algúns lugares do espazo, e formáronse as primeiras estrelas e as primeiras galaxias. Dende entón, o Universo continúa en constante movemento e evolución.

6. TIPOS DE GALAXIAS • Galaxias regulares: • Galaxias Elípticas • Galaxias Elípticas • Galaxias Lenticulares • Galaxias Irregulares

7. A NOSA GALAXIA • A Vía Láctea é a nosa galaxia, é unha máis das moitas que existen no universo. Os romanos a chamaron "Camino de Leche". • Nela atópase o noso sistema solar, do que forma parte a terra.

8. Une cada galaxia co seu nome: • Galaxias Elípticas • Galaxias Espiral • Galaxias Lenticulares • Galaxias Irregulares

9. O SISTEMA SOLAR • O Sistema Solar é un sistema planetario da galaxia Vía Láctea que se atopa nun dos brazos desta, coñecido como o Brazo de Orión. • Está formado por unha única estrela chamada Sol, que da nome a este Sistema; más oito planetas que orbitan alrededor da estrela: Mercurio, Venus, a Terra, Marte, Xúpiter, Saturno, Urano e Neptuno; máis un conxunto de outros corpos menores: planetas enanos (Plutón, Eris, Makemake, Haumea, Sedna e Ceres), asteroides, lunas, cometas... así como o espazo interplanetario comprendido entre eles.

12. Relaciona: Corpos celestes os primeiros en formarse tras o Big Bang Planeta O sol Satélite Corpo sólido que órbita alrededor dunha estrela A Terra Astro que orbita alrededor dun planeta e o acompaña no seu recorrido alrededor dunha estrela Estrela A lúa

13. Astro que orbita alrededor dun planeta e o acompaña no seu recorrido alrededor dunha estrela Corpo sólido que órbita alrededor dunha estrela Agrupación de estrellas, gases e polvo. Polo xeral en forma elíptica ou espiral. Corpos celestes os primeiros en formarse tras o Big Bang Corpo celeste que brilla no ceo con luz propia. É o conxunto constituido por unha estrela central e planetas, satélites, asteroides, cometas ou otros corpos celestes que xiran o seu alrededor. • Universo • Estrela • Galaxia • Planeta • Satélite • Sistema Solar

14. Completa: • O___________ xurdiu fai uns_________ millóns de anos, debido a unha grande explosión de materia e enerxía, denominada_____________, que provocou unha xigantesca nube de polvo e gas de elevada temperatura. Posteriormente esta inmensa nube foi enfriándose orixinándose os diversos ___________ que o forman.

15. O sistema solar esta integrado por__________ planetas O ________ é o astro alrededor do cal xira a terra e os demais planetas do Sistema Solar. O primeiro planeta dende o Sol, no sistema solar chámase_______ e o último________ __________ é o planeta do Sistema Solar con máis satélites, en total ten 16 satélites coñecidos.

16. Pon os nomes os planetas

17. O PLANETA TERRA A Terra é o terceiro planeta do Sistema Solar. Esta situación orbital e as súas características de masa a converten nun planeta privilexiado, cunha temperatura media duns 15º C, auga en forma líquida e unha atmósfera con oxígeno, condicións imprescindibles para o desenrolo da vida.

18. CREACIÓN DA TERRA Fai uns 4.600 millóns de anos a corteza da Terra comenzou a consolidarse e as erupcións dos volcáns empezaron a formar a atmósfera, o vapor de auga e os océanos. O progresivo enfriamento da auga e da atmósfera permitiu o nacemento da vida, iniciada no mar en forma de bacterias e algas, das que derivamos todos os seres vivos que habitamos hoxe o noso planeta tras un longo proceso de evolución bióloxica.

20. OS MOVEMENTOS DA TERRA

21. MOVEMENTO DE ROTACIÓN E AS SÚAS CONSECUENCIAS OS DÍAS E AS NOITES A Terra cada 24 horas, exactamente cada 23 h 56 minutos, da unha volta completa aredor dun eixe ideal que pasa polos polos, en dirección Oeste-Este, en sentido directo (contrario ó das agullas do reloxio). A este movimento, denominado rotación, débeselle a sucesión de días e noites, sendo de día o tiempo en que o noso horizonte aparece iluminado polo Sol, e de noite cando o horizonte permanece oculto ós raios solares. A metade do globo terrestre quedará iluminada, en dita mitad é de día mentras que no lado oscuro é de noit. No seu movemento de rotación, os distintos continentes pasan do día á noite e da noite ó día.

22. OS FUSOS HORARIOS • Como dixemos antes, a Terra rota sobre o seu propio eixe da unha volta completa cada 24 horas ocasionando os días e as noites. • Ó dividir os 360º da esfera terrestre entre as 24 horas do día danos como resultado que a cada hora lle corresponden 15º . • Si representamos nun mapa mundi 24 franxas iguais obtemos un mapa que recibe o nome de fusos horarios onde cada franxa equivale a unha hora. • Esas franxas empezan a contarse a partir do meridiano de Greenwich 0º. • Cara o este de 0º hai que adiantar o reloxo unha hora por cada fuso horario • Cara o oeste de 0º hai que retrasar o reloxo unha hora por cada fuso horario

24. Fíxate no debuxo cómo se vai levantando o Sol dende o amanecer ata o mediodía e ata o anoitecer:¿En cal destas posicións o Sol proporciona maior calor? ¿Por qué?¿En cal destas posicións o Sol proporciona menos calor? ¿Por qué?¿Por qué o Sol sae polo Este e ponse polo Oeste?¿Onde se sitúan os puntos cardinais simples e compostos nun mapa?

25. MOVEMENTO DE TRASLACIÓN E AS SÚAS CONSECUENCIAS A Terra na súa viaxe aredor do Sol tarda en dar unha volta completa 365 días e 6 horas, aproximadamente. Este é o denominado movimento de traslación, que corresponde co ano solar.

26. AS ESTACIÓNS Polo movemento de traslación a Terra móvese aredor do Sol impulsada pola gravitación, e nun tempo de 365 días, 5 horas e 57 minutos, equivalente a un ano. O noso planeta describe unha traxectoria elíptica. A velocidade da Terra polo espazo é de 29,5 kilómetros por segundo, recorrendo 106.000 kilómetros por hora, o 2.544.000 kilómetros por día. A órbita terrestre fai variar a distancia entre a Terra e o Sol no transcurso dun ano, por isto a primeiros de xaneiro a Terra alcanza a súa máxima proximidade ó Sol e a primeiros de xullo chega a súa máxima lexanía.

27. SOLSTICIOS • En dúas ocasións as diferezas entre o día e a noite son máximas, so os solsticios. • O solsticio de verán (21 de xuño) é o día máis longo do ano no hemisferio norte. No hemisferio sur é o solsticio de inverno. • O solsticio de inverno (22 de decembro) é o día mais curto do ano no hemisferio norte. No hemisferio sur é o solsticio de verán.

28. EQUINOCIOS No Equinocio de Outono, 22 ou 23 de septembro, os días e as noites teñen igual duración en todo o planeta, ó situarse o Sol na vertical do Ecuador, comezando o outono no Hemisferio Norte e a primavera no Sur.

29. AS ZONAS CLIMÁTICAS DA TERRA:Outra consecuencia do movemento de traslación da terra arredor do Sol é a división do planeta en grandes zonas térmicas e climáticas: unha cálidadúas templadas dúas frías ou polaresDebido á cantidade e intensidade de radiación solar que chega asuperficie terrestre varían ca latitud e as estacións do ano

30. 2.- ORIENTACIÓN E LOCALIZACIÓN XEOGRÁFICA • Para poder localizar un punto sobre a Terra con exactitude utilízanse coordenadas xeográficas formadas por liñas imaxinarias chamadas paralelos e meridianos. • Os paralelos máis importantes son o Ecuador (0º), os dos trópicos e os dos círculos polares. • E o meridiano máis importante é o de Greenwich (0º).

31. LATITUDE E LONXITUDE Para localizar un lugar no mapa hai que: ➢ Decir a distancia en grados ata o paralelo 0º que é o Ecuador e si está no norte ou no sur. LATITUDE ➢ Decir a distancia en grados ata o meridiano 0º de Greenwich e si está no este ou o oeste. LONXITUDE

32. Indica se as seguintes frases son verdadeiras • O Ecuador divide a Terra en dous hemisferios iguais. ___ b) O planisferio é unha esfera que representa á Terra. ___ c) O meridiano 0º tamén se denomina ecuador. ___ d) A lonxitude e a latitudemídense en grados. ___ e) A latitude pode ser Este ou Oeste. ____ f) O meridiano de Greenwich divide a Terra en dous hemisferios___

33. Une ambas columnas: Distancia dende un lugar ó meridiano de Greenwich Distancia dende un lugar ó ecuador Liñaimaxinaria que divide á Terra en dous hemisferios Liñaimaxinaria que une ó polo Norte e o polo Sur Paralelo Meridiano Lonxitude Latitude

34. TIPOS DE PROXECCIÓNS A proxección da Terra sobre un mapa nunca é totalmente perfecta. Por iso utilízanse tres formas diferentes de representala, según a zona que queiramos proxectar. Existen proxeccións cilíndricas que son as máis utilizadas (proxección de Mercator e proyección de Peters), cónicas e polares

35. A escala é a relación existente entre un obxecto real (por exemplo, a superficie da Terra) e a representación que del mesmo faise TIPOS DE ESCALAS NUMÉRICA Exprésase mediante unha fracción que indica a proporción entre a distancia entre dous lugares sinalados no mapa e a realidad. Normalmente expresase en relación ca unidade, así unha escala 1:50.000 1cm distancia no mapa ----------------------- 50.000 cm distancia na realidad GRÁFICA Representa o mesmo ca numérica, pero o fai mediante unha línea recta ou regra graduada. Colocando a escala sobre o mapa, pode calcularse a distancia real existente entre dous puntos. 0     50   100  150  200 |-----|-----|-----|-----| Km

36. 3.- A ESTRUCTURA DA TERRA

37. 1.- Relaciona as distintas capas da Terra coas súas características mediante frechas: A penas representa o 1% do total do planeta NÚCLEO Nela atopamos o magma Fórmana rochas sólidas como o granito MANTO Divídese unha capa sólida e noutra de materiais fundidos É a que se atopa na parte máis interna da Terra CODIA A súa parte máis externa emerxe en montañas 2.- Das frases seguintes, sinala cáles son verdadeiras (V) e cáles falsas (F). Na Terra pódense distinguir a litosfera, a hidrosfera, a atmosfera e a biosfera  A litosfera é a capa formada polas augas do planeta  A atmosfe é acapa gasosa que envolve áTerra  Na Terra hai cinco continentes  Na Terra hai seis océanos  As terras emerxidas ocupan o 50% da superficie do planeta 

38. PARTES DA TERRA A ATMÓSFERA • A atmósfera é a capa gasosa que envolve a terra e permite a vida no noso planeta. • A atmósfera divídese en cinco capas , dependendo de cánto varíe a temperatura co peso. • A maioría dos estados do tempo e as nubes atópanse na primera capa.

39. LITOSFERA TECTÓNICA DE PLACAS Preséntase dividida en placas tectónicas que se desprazan lentamente . Estas placas están feitas de rochas pero a roca é, polo xeral, moi liviana en comparación co denso fluído que ten debaixo. Isto permite que as placas "floten" sobre o material máis denso. A litosfera e a capa externa da Tierra e está formada por materiales sólidos, engloba a corteza continental, de entre 20 e 70 Km. de espesor, e a corteza oceánica ou parte superficial do manto consolidado, duns 10 Km. de espesor. As terras emerxidas son as que se sitúan sobre o nivel do mar e ocupan o 29% da superficie do planeta.

40. A HIDROSFERA • A auga atópase en moitos lugares da Terra, incluindo a superficie do planeta, dentro de rochas debaixo da superficie, e na atmósfera. • A agua desprázase por diferentes partes da Terra seguindo o ciclo da agua. • Aproximadamente o 70% da superficie da Terra está cuberta de auga, e a maior parte está no océano. • So unha pequena porción de auga da Terra é de auga doce, e ésta atópase en ríos,lagos, e augas subterráneas.