ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ

1. ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ ’’ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ’’ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ : ’’ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΗΧΗΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΥΠΡΟΥ’’ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. Σ. ΚΑΠΙΔΑΚΗΣ ΦΟΙΤΗΤΡΙΕΣ: ΤΑΝΤΗ ΛΟΥΚΡΕΤΙΑ Β2002021 ΧΡΥΣΑΝΘΟΥ ΜΑΡΙΑ Β2002074 ΕΞΑΜΗΝΟ: ΣΤ’

2. 1.ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΨΗΦΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΙ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ? • Ο όρος ‘ψηφιακές βιβλιοθήκες’ έκανε πολύ πρόσφατα την εμφάνιση του, κυρίως έπειτα από την ευρεία διάδοση του Διαδυκτίου και των υπηρεσιών του. • Μια ψηφιακή βιβλιοθήκη ασχολείται με την δημιουργία, την διαχείριση, τη μεταφορά και την αποτελεσματική χρήση της πληροφορίας.

3. Μια ψηφιακή βιβλιοθήκη αποτελείται από αντικείμενα, τα ψηφιακά αντικείμενα (digital objects). • Όλα τα ψηφιακά αντικείμενα έχουν την ίδια βασική μορφή, αλλά η δομή ενός συνόλου ψηφιακών αντικειμένων εξαρτάται από το περιεχόμενο των πληροφοριών που περιέχει.

4. 1.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΗΧΗΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ • Ένα έργο ψηφιοποίησης καλό θα είναι να διαθέτει σαφώς καθορισμένους στόχους. • Δεν είναι ορθό να αρχίσει ένα έργο ψηφιοποίησης, αν δεν έχει προηγηθεί έρευνα παρόμοιων έργων. • Κατά τον σχεδιασμό επιβάλλεται η καταγραφή των πόρων.

5. 1.2 ΒΑΣΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΜΕΡΗ ΜΙΑΣ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ Τα βασικά συστατικά μέρη μιας τυπικής ψηφιακής βιβλιοθήκης είναι τα ακόλουθα : • Διεπαφές με τον χρήστη (User interface) : (α) για τους χρήστες της βιβλιοθήκης (β) για τους βιβλιοθηκάριους και τους διαχειριστές συστήματος • Αποθήκη δεδομένων(Repository): Αποθηκεύουν και διαχειρίζονται ψηφιακά αντικείμενακαι άλλες πληροφορίες.

6. Σύστημα τιτλοποίησης (Handlesystem): Οι τίτλοι είναι γενικού σκοπού προσδιοριστές για αναγνώριση πληροφοριακών πηγών. • Σύστημα αναζήτησης (Searchsystem) «Τα παραπάνω μπορούν να αξιοποιηθούν από ποικίλα υπολογιστικά συστήματα τα οποία συνδέονται μέσω ενός δικτύου υπολογιστών».

7. Ένα έργο ψηφιοποίησης ηχητικού υλικού έχει άμεση επίδραση: (α) στην επιλογή των αντικειμένων που πρόκειται να ψηφιοποιηθούν. (β) στην διαχείριση του έργου, στα μεταδεδομένα, και στην προβολή των αποτελεσμάτων του έργου στο διαδύκτιο. • Με τέτοιου είδους εργασίες ασχολούνται πολλοί φορείς ,ένας από αυτούς είναι η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου.

8. 2. Η ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΥΠΡΟΥ • Ιδρύθηκε το 1992και αποτελεί σήμερα την μεγαλύτερη βιβλιοθήκη της Κύπρου. • Πέρα από την συμβατική της αποστολή, δραστηριοποιείται και με ψηφιακά αντικείμενα. • Έχει σημαντικότατη εμπειρία στον τομέα της ψηφιοποίησης ηχητικού υλικού.

9. 2.1 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΗΧΗΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΣΤΗΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΥΠΡΟΥ • Απαραίτητοι για το έργο ψηφιοποίησης ηχητικού υλικού είναι οι πόροι. • Ορισμένες κατηγορίες, είναι: • Προσωπικό (για την ψηφιοποίηση, για την τεκμηρίωση, προγραμματιστές, κ.α) • Υλικό(εξυπηρετητές ,σαρωτές, κ.α) • Λογισμικό (Λ.Σ ,εφαρμογές Β.Δ, αναζήτησης κ.α)

10. Αναλώσιμα (γραφική ύλη, μελάνια εκτυπωτών) • Διαχειριστικές ανάγκες (προσφορές, συνεργασία) • Αποθηκευτικά μέσα(σκληροί δίσκοι, οπτικά και μαγνητικά αποθηκευτικά μέσα) • Δικτυακή υποδομή (καλώδια ,κάρτες δικτύου, δρομολογητές) Η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου διαθέτει κάποιους από αυτούς, ενώ για τους υπόλοιπους απαιτείται η απόκτηση τους.

11. 2.2 ΜΟΡΦΟΤΥΠΟ ΚΑΙ ΔΙΑΦΥΛΑΞΗ ΗΧΗΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ • Μεταφορά σε ψηφιακή μορφή με φορέα • καταγραφής το DVD. • Η χωρητικότητα ενός DVD είναι 4,7 GB. • Αναλυτικότερα ένας ψηφιακός δίσκος (CD-ROM) χωράει : • μία ώρα περίπου σε αρχείο ήχου Audio (WAV) • περίπου δώδεκα ώρες, ανάλογα με τον συντελεστή συμπίεσης και την ποιότητα ηχογράφησης του αρχείου ήχου MP3.

12. Η χωρητικότητα ενός DVDσεMP3 υπολογίζεται σε περίπου πενήντα ώρες, σύμφωνα με τον αλγόριθμο συμπίεσης. • Ο μορφότυπος του αρχείου γίνεται σε MP3. • Υπερτερεί έναντι του μορφότυπου Audio με επακόλουθο να είναι ευκολότερα διαχειρίσιμο. • Ο μορφότυπος αυτός έχει επιβληθεί παγκοσμίως σαν η εγκυρότερη μεταφορά αρχείων ήχου σε ψηφιακή μορφή.

13. 2.3 ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΗΧΗΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ Για την ψηφιοποίηση ηχητικού υλικού χρησιμοποιείται ο ακόλουθος εξοπλισμός : • Σταθμός μεταφοράς και επεξεργασίας ήχου • Τα κασετόφωνα • Ψηφιακή κονσόλα • Κάρτα ήχου • Σταθμός μετατροπής ψηφιακών αρχείων • Σταθμός δημιουργίας DVD

14. 2.4ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΗΧΗΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ Φάση της Επεξεργασίας Φάση της Ψηφιοποίησης Φάση της Μετατροπής Φάση Δημιουργίας DVD

15. 1. Φάση της ψηφιοποίησης: • τοποθετούνται κασέτες και ο ήχος που βγαίνει μεταφέρεται στο σταθμό μεταφοράς του ήχου της ψηφιακής κονσόλας. • το πρόγραμμα ‘NUENDO’ επεξεργάζεται τα ηχητικά ψηφιακά αρχεία σε αρχεία wav. • Στο τέλος τα ψηφιακά αρχεία έχουν τις ονομασίες Audio01_01 μέχρι Audio016_01

16. 2. Φάση της επεξεργασίας • Τα αρχεία wav περνούν από την διαδικασία ‘normalization’ σταθεροποίησης του ήχου. 3. Φάση της μετατροπής • Τα αρχεία wav επιλέγονται μαζικά και μετατρέπονται σε MP3. 4. Φάση της δημιουργίας των DVD • Τα αρχεία μεταφέρονται τόσο σε DVD όσο και σε διαφορετικό φάκελο directory για την διαχείριση τους.

17. 2.5 ΛΟΓΙΣΜΙΚΑ • Το λογισμικό επεξεργασίας ήχου NUENDO είναι μια επαγγελματική πλατφόρμα. • Χρησιμοποιείται για την επεξεργασία και σύνθεση του περιεχομένου των ψηφιακών αντικειμένων • Υποστηρίζεται από το πρωτόκολλο ASIO, το οποίο επιτρέπει την χρήση κάρτας ήχου με περισσότερο από ένα κανάλια.

18. 2.6 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ STREAMING AUDIO • Τα ηχητικά ψηφιακά αρχεία έχουν μεγέθους 44 Mb • Ο χρόνος που απαιτείται για να κατέβει το αρχείο είναι αποτρεπτικός. • Λύση το πρόγραμμα WindowsMediaAdministrator. • Διαθέτοντας ο χρήστης μια γραμμή Dial-up στα 55Κb, μπορεί να ακούσει ένα ψηφιακό αρχείο μέσω του διαδικτύου (κατεβάζει και ακούει). • Με την τεχνολογία Microsoft Advanced Streaming Format το μέγεθος των αρχείων από 44 Mb μετατρέπεται σε 7.5Mb.

19. ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΗΧΗΤΙΚΩΝ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΑΡΧΕΙΩΝ ΣΤΗΝ Β.Π.Κ

20. Η παραγωγή των ηχητικών ψηφιακών αρχείων βλέπουμε ότι αυξάνεται σταδιακά, αυτό οφείλεται στο ότι ο εξοπλισμός δεν ήταν διαθέσιμος από την αρχή του προγράμματος.

21. 2.8 ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ • Οι εξελίξεις της τεχνολογίας, διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην διαφύλαξη σημαντικών αρχείων και στην διάθεση τους προς την επιστημονική κοινότητα. • Η εμπειρία της Β.Π.Κ , μας δείχνει ότι η διαχείριση ηχητικών ψηφιακών αρχείων, μπορεί να γίνει μέσα από τα συστήματα αυτοματισμού βιβλιοθηκών από Βιβλιοθηκονόμους και Πληροφορικούς www.library.ucy.ac.cy.gr