Nederland in cijfers

1. Nederland in cijfers in internationaal perspectief

2. Outline • Nederlandse economie • Sociale zekerheid

3. Korte geschiedenis Gouden Eeuw  Nederland handelsland (denk aan VOC) Industriële revolutie  stoommachine • Verenigd Koninkrijk tweede helft 17e eeuw; België volgt • Nederland industrialiseert relatief laat, vanaf 1850-1890 Na WOI tweede golf industrialisatie (elektriciteit en staal)

4. Waar staan we nu? De economie in vogelvlucht Grootte  Bruto Binnenlands Product (BBP) Naar verwachting 615 miljard euro (2011, CPB) Veel? • 2 maal Griekse economie • Duitse economie 4,5 keer zo groot • 6% van totale eurogebied • economie Verenigde Staten 21x zo groot … zegt niets over welvaart!

5. Nederland in de wereld Qua BBP-volume: 16e economie Global Competitiveness Report (World Economic Forum): 8e Human Development Index (VN): 7e

6. Hoe is het BBP opgebouwd?

7. Sectoren

8. Bedrijfsleven Nederland kent ruim 840.000 bedrijven: • meer dan de helft eenmanszaken (470.000) • 99% midden- en kleinbedrijf (minder dan 100 man personeel) Groot aantal Nederlandse bedrijven wereldspelers

9. Belang internationale handel (Export + import) 130% van het BBP

10. Belang internationale handel Nederlands handelsoverschot 7% van het BBP

11. Welke goederen exporteert Nederland? Olie en gas grootste waardeaandeel in export

12. Comparatieve voordelen Nederland Goed in linoleum, bloemen, palmolie, cacao, ei, papier en varkens

13. Hoe groot is onze welvaart? • Bruto Binnenlands Product per hoofd (ongeveer gemiddelde welvaart, maar vertekend beeld!) • Voor Nederlanders $ 41.000,- • Indicator omvat niet alle aspecten van welvaart: • vrije tijd • natuur • herverdeling

14. BBP per capita

15. BBP per hoofd van de bevolking • Opgebouwd uit: • arbeidsproductiviteit • relatief aantal werkzame personen • gemiddeld aantal gewerkte uren • stand van de technologie • Nederland: hoge productiviteit, hoge participatie, weinig uren • Nederland wereldkampioen deeltijdwerk

16. Participatie beroepsbevolking

17. Nederland deeltijdland

18. Aantal uren

19. Ter illustratie • Schoonmaker: € 25.000,- • Politieagent: € 36.000,- • Leraar basisonderwijs: € 39.000,- • Verpleegkundige: € 43.750,- • Minister-president: € 135.000,- Ter controle • Gidsen: € 38.200,-

20. Inkomens • Nederland kent een relatief grote inkomensgelijkheid • Gemiddeld brutohuishoudinkomen: € 55.800,-anderhalfverdienersmodel • Gemiddeld inkomen per persoon: € 21.800,-. Per persoon met inkomen € 28.400,- • Modaal inkomen: € 32.500,- Let op: bruto-inkomens!

21. Belasting- en premieheffing • Nederland relatief hoog toptarief (52%) • Alleen in België, Denemarken en Zweden hoger (binnen EU) • Hoogste tarief grijpt relatief vroeg aan (1,7x modaal inkomen) • Maar veel 'grondslagversmallers'

22. Minimuminkomen • Wettelijk minimumloon (2011) bedraagt €18.500,- bruto (+/- $8,20 per uur) Internationaal gezien hoog: • Hoger in België, Australië, Frankrijk en Luxemburg (tot $8,90) • Lager in VS ($5,50), VK ($8,00) en Japan ($5,20) • Duitsland: geen minimumloon

23. Sociale zekerheid Werkloosheid, arbeidsongeschiktheid, ouderschap, ouderdom, overlijden partner  Genereren inkomen wordt moeilijker Deze risico’s legitimatie voor overheidsingrijpen, evenals wens tot herverdeling

24. Vormen van sociale zekerheid Diversiteit Europese sociale zekerheidstelsels groot Vier 'Europese' modellen (Sapir, 2005) • Noords model (Finland, Denemarken, Zweden) • Angelsaksisch model (Ierland, Verenigde Koninkrijk) • Continentaal model (Duitsland, België, Frankrijk, Lux.) • Mediterraan model (Spanje, Italië, Portugal, Griekenld.) In deze indeling Nederland ‘Noords’. Terecht?

25. 4 Europese modellen

26. Verdere verschillen modellen Noords: kleine inkomensverschillen, sterke vakbeweging Angelsaksisch: grote inkomensverschillen, weinig vakbeweging, sociale zekerheid in geval van nood, relatief veel laagbetaald werk Continentaal: verzekeringen voor alle nood, sterke vakbeweging Mediterraan: vooral pensioenen die vroeg ingaan, zeer sterke ontslagbescherming, maar weinig royale uitkeringen NB: Angelsaksisch ≠ Amerikaans model: weinig bescherming, nog minder verzekering

27. Nederlandse sociale zekerheid; veelzijdig Werkloosheid: • WW (max. 38 maanden, afh. van arbeidsverleden, 70% loon) • Wet werk en bijstand (onbeperkt, 50%, 70% of 90% WML) • Wet investeren in jongeren (tot 27 jaar, werkleeraanbod) Arbeidsongeschiktheid • Ziektewet (max. 2 jaar, >70% loon) • Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA, eerder WAO) • Wajong (75% WML) • Wet Sociale werkvoorziening (WSW)

28. Nederlandse sociale zekerheid; veelzijdig Ouderdom • Algemene ouderdomswet (AOW), vanaf 65 jr. • Niet overheid: aanvullende pensioenen Ouderschap • Kinderbijslag (voor iedereen) • Kindgebonden budget (tot 45.000 euro) • Kinderopvangtoeslag • Alleenstaande ouders (vrijstelling sollicitatieplicht WWB) • Ouderschapsverlof en ouderschapsverlofkorting Overlijden • Algemene Nabestaandenwet (ANW; nabestaanden en wezen)

29. Nederlandse sociale zekerheid; veelzijdig Overig: • Zorgverzekeringswet • Huurtoeslag • Zorgtoeslag • etc…

30. Ontslagbescherming Nederland gemiddelde ontslagbescherming. Echter, veel voor vaste contracten, relatief weinig voor tijdelijke contracten

31. Werkloosheid Nederland: 5,2% (CBS) / 4,4% (Eurostat). Laagste in Europa!

32. WW-uitkering in internationaal perspectief

33. Pensioenen Naast AOW ook aanvullende pensioenen Totale pensioenpot meer dan BBP! Verplicht sparen voor (meeste) werknemers. Zelfstandigen moeten pensioen opbouwen

34. Conclusie Nederland Noords als Scandinavische landen?

35. Meer weten? Bronnen: • www.cbs.nl Nederlandse data • www.cpb.nl Economische ramingen, maar ook historische reeksen • ec.europa.eu/eurostat Data lidstaten Europese Unie • stats.oecd.org Data lidstaten Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling, OESO • www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/ CIA World Factbook, met veel data over alle landen ter wereld