Puerikultura

1. Treguesit demografike ne puerikulture Puerikultura

2. Demografia studion numrin e popullsise, perberjen dhe shperndarjen gjeografike te saj. Te dhenat demografike japin statistika dhe informacione te sakta ne lidhje me probleme te ndryshme shendetsore, shpeshtesine dhe shtrirjen e tyre. DEMOGRAFIA

3. Mortaliteti eshte numri I vdekjeve te femijeve deri ne moshen 1 vjec. Perqindja llogaritet duke pjesetuar numrin e femijeve te vdekur nen moshen 1 vjec me numrin e femijeve te lindur gjalle dhe shumezuar me 1000. Mortaliteti infantil

4. Mortinataliteti Mortaliteti neonatal I hershem Mortaliteti neonatal Mortaliteti perinatal Mortaliteti postneonatal Llojet e mortaliteteve

5. Plecenta previa Abratio placenta Faktori RH Infeksionet Diabeti Radiacioni Hipertensioni Infeksionet genitale Shkaqet e mortalitetit

6. Distresi respirator Distocia Probleme neurologjike Ikteri Anemia Infeksionet Shkaqet gjate lindjes

7. Examinimet paramartesore Testi I TBC Grupi I gjakut Matja e TA Albuminurise Glukozurise Eritrociteve Profilaksia e Mortalitetit Infantil

8. I referohet ritjes ne mase dhe cilesi. Percaktohen nepermjet kufijve fizike, psiqike, emotive, sociale dhe kulturore. Me rritje kuptojme shtimin e dimensioneve te caktuara te indeve dhe organeve. Me zhvillim nenkuptojme ndryshime cilesore te organeve dhe funksionimit te tyre zakonisht deri ne adoleshence. Rritja dhe zhvillimi

9. Gjenetike Raca Kushtet ekologjike Ushqimi Semundjet Konditat sociale dhe kulturore Faktoret qe ndikojne ne rritje dhe zhvillim

10. Periudha prenatale Neonati Infanti Femijeria Mosha parashkollore Mosha shkollore Puberteti Adoleshenca I rrituri Fazat e rritjes dhe zhvillimit

11. Kryet sipas nje kalendari te paracaktuar Deri ne 6 muaj shihet nga mjeku cdo dy jave 6-24 muajs shihet nga mjeku cdo 4 muaj 2-6 vjec cdo 6 muaj pervec rasteve te semundshmerise. Te dhenat rregjistrohen ne kartelen individuale Zbatohet kalendari I vaksinave. Kujdes I kushtohet dhenies se: Vit.D, fluori, dhe ushqyerjes shtese. Ndjekja e rritjes nga infermieret

12. Ne vitin e pare rritja eshte e shpejte Pesha e lindjes dyfishohet ne muajin e 6 dhe trefishohet ne fund te vitit te pare. Gjatesia rritet me rreth 25 cm ne vitin e pare Pas vitit te pare me 10 cm ne vit pas vitit te pare deri ne 3 vjec. Zhvillimi pondero-statural

13. Gjate vitit te pare gjatesia eshte e shpejte Muajin e pare rritet 4 cm Te dyte dhe te tretin 3cm per muaj Ne fund te vitit te pare 25 cm Ne fund te vitit te dyte 12 cm Gjate vitit te trete 6-8 cm Gjatesia e lindjes dyfishohet ne moshen 4 vjec Gjatesia e lindjes trefishohet deri ne moshen 13. Gjatesia

14. Matja e gjatesise behet: Sapo lind 1 vjec 2 vjec Si behet matja? Tip per infermieret – nese e shumezoni gjatesine e nje femije 2 vjec me 2 kemi gjeter afersisht sa I gjate do te jete ai kur te rritet. Matja e gjatesise

15. Deri ne 6 muaj femija shton rreth 140-200 gr cdo jave Pesha e lindjes dyfishohet 6 muajsh 6-12 muajsh shton 85-140 gr ne dite Pesha e lindjes trefishohet deri ne 1 vjec Pesha e lindjes katerfishohet deri ne moshen 2.5 vjec 2-7 vjec shton rreth 2-3 kg ne vit 10-14 vjec 7-25 kg 11-16 vjec 7-30 kg. Pesha e femijes

16. Me peshore infanti deri ne 1 vjec Me peshore te rregullt pas moshes 1 vjec. Mos harro: cdo femije eshte unik dhe ka periudhat e tij individuale te rritjes dhe zhvillimit sekuenca e rritjes eshte e parashikuar por jo koha ekzakte. Peshimi

17. OBSH bazuar ne studimet ne vende te ndryshme te botes, ka perpiluar grafike te posatshem qe mund te perdoren ne shume vende. Kur kurba e rritjes ngjitet dhe ndjek te njejtin drejtim me ate te refererences tregon se femija shton ne peshe dhe rritet normalisht. Grafiket

18. Perimetri I kokes 35 cm ne lindje 40 cm- 2 muajsh 44 cm – 6 muajsh 48 cm -18 muajsh Sutura nderkockore ne lindje jane te hapura Fontanela superiore dhe posteriore Rritja segmentare

19. Kraharori 32 cm ne lindje 45 cm ne moshen 1 vjec 48 cm ne moshen 2 vjec Barku 36 cm ne lindje Gjymtyret ne lindje jane te shkurtra ne propocion me trupin. Rritja segmentare

20. Fillojne ne muajin e gjashte Dalin dy incizivet e poshtem Rreth 9 muajsh 2 incizivet e siperm 10 muajsh 2 insizivet laterale te siperm 2 insizet laterale te poshtem 14-15 muajsh 4 premolare te poshtem 18-20 muajsh dhembet e qenit Rreth moshes 2 vjec 4 premolaret e siperm. 6-7 vjec fillon nderimi I dhembeve Dalja e dhembeve

21. Gjumi ka funksion mbrojtes. Lejon rregullimin dhe sherimin e indeve pas aktiviteteve. Infantet flene pjesen me te madhe te kohes. Duke u rritur koha e gjumit zvogelohet, flene gjume gjate nates, dhe me pak gjate dites. Deri 12m flene 2 here gjate dites dhe naten. Deri 18 muajsh 1 pushim dreke dhe naten. Gjumi dhe pushimi

22. 1 javesh – 16 ore gjume ne dite 1-3 muajsh – 15 ore 6 muajsh – 14 ore Deri 18 muajsh- 13 ore gjume ne dite 3 vjec -12 ore ne dite 6 vjec -10 ore ne dite 18 vjec – 8 ore ne dite GJUMI DHE PUSHIMI

23. Temperatura trupore reflekton metabolozmin. Termoregulacioni eshte pergjigja adaptive me e rendesishme e infantit gjate tranzicionit nga jeta intrauterine ne extrauterine. Qendra e tem ne hypotalamus maturohet rreth moshes 10-12 vjec. Infantet dhe femijet jane te ndjeshem ndaj levizjeve te temperatures. Femijet qe vishen trashe kur lozin mbingrohen. Temperatura

24. Kur e meson nenen e nje neonati, infermierja po shpjegon shtimin normal te peshes. Ajo I thote se neonati: Shton 0.2 kg cdo muaj Shton 0.5 kg cdo muaj Dyfishon peshen e lindjes ne moshen 1 vjec Dyfishon peshen e lindjes ne moshen 6 muajsh. Testo njohurite tuaja

25. Kur e vendos nje infant per te fjetur cili eshte pozicioni me I mire: Me bark (prone) Me shpine (supine) Ne ane Koken e shtratit 30 grade

26. Nje femije 9 muajsh me kriza duhet te marre 50 mg Dilantine nga goja. Infermierja duhet: Te inkurajoje infantin ta pertupe tableten Ta shtype tableten dhe ta perzieje me qumeshtin e femijes Ta shtype tableten dhe ta perzieje me pure frutash Ta vendose tableten nen gjuhen e femijes