130 likes | 465 Views
Hypernatremia. Hafsteinn Óli Guðnason. Hvað er hypernatremía?. S-Na + ˃ 146 mmól/L S-osmólarþéttni er hækkuð Tap á vatni. Stjórnun líkamans. Vasópressín sér um að varðveita vatn í líkamanum Þorsti er vörn okkar við ofþornun. Hvernig verðum við hypernatremísk?.
E N D
Hypernatremia Hafsteinn Óli Guðnason
Hvað er hypernatremía? • S-Na+ ˃ 146 mmól/L • S-osmólarþéttni er hækkuð • Tap á vatni
Stjórnun líkamans • Vasópressín sér um að varðveita vatn í líkamanum • Þorsti er vörn okkar við ofþornun
Hvernig verðum við hypernatremísk? • Með því að tapa vatni án þess að bæta það upp: -sviti (ofreynsla, sýking) -þvag (DI, osmósuþvagaukning) -um meltingarveg (niðurgangur, uppköst) • Með því að fá ofþrýstnar lausnir í æð af NaCl eða NaHCO3 (sjaldgæft)
Áhættuhópar • Aldraðir • Börn • Bráðveikir
Börn eru í meiri áhættu en fullorðnir • Algengaraaðbörnfáibólgur í meltingarvegogþvíniðurgangoguppköst. • Börnhafahærrahlutfallyfirborðs/rúmmálog tapa þvíhlutfallslegameiravökvarúmmáliviðsumasjúkdóma (t.d. hitieðabruni). • Ungbörngetaekkitjáðþorsta jafnauðveldlegaogfullorðnir né nálgastvökvasjálf.
Einkenni • Þorsti • Sljóleiki • Óróleiki • Ógleði og uppköst • Hiti • Krampar • Meðvitundarleysi • Dauði
Greining • Saga og skoðun (púls, blóðþrýstingur, húð turgor) • Mæla elektrólýta, kreatínín og glúkósa í sermi • Meta vasópressín-nýrnaöxull: Mæla Þ-osmólaþéttni (mosmól/l): > 500 Vatnstap utan nýrna eða osmósuþvagaukning <300 Röskun á vasópressínlosun eða svörun við vasópressíni 300-500 Ósértækt
Reikningur á vatnskorti • Heildarvatnsmagn líkamans (HVL) = 0,6 x kg • Mögulega HVL = 0,8 x kg í nýburum (lág fæðingaþyngd) • Vatnsskortur = x HVL
Meðferð • Leiðrétta S-Na+ hægt ef ekki eru svæsin einkenni • Hámarkshraði leiðréttingar 12 mmól/l á sólarhring • Gefa vatn um munn eða í æð (5% glúkósi) • Meðhöndla undirliggjandi vanda til að draga úr frekara vatnstapi
Meðferð með tilliti til alvarleika • S-Na+ ˂ 150 mmól/L: þarfnast ekki meðferðar • S-Na+ = 150-165 mmól/L: láta drekka vatn eða gefa 5% glúkósa eða 0,45% NaCl i.v. • S-Na+ ˃ 165 mmól/L: Helming vatnsskorts á 24 klst með vökva i.v. og rest næstu 24-48 klst
Heimildir • Runólfur Pálsson og Ari J. Jóhannesson. 2006.Handbók í lyflæknisfræði.3. útgáfa. Háskólaútgáfan, Reykjavík. • Clinical assessment and diagnosis of hypovolemia (dehydration) in children. 2011.http://www.uptodate.com/contents/clinical-assessment-and-diagnosis-of-hypovolemia-dehydration-in-children? • Treatment of hypernatremia. 2011. http://www.uptodate.com/contents/treatment-of-hypernatremia? • Treatment of hypovolemia (dehydration) in children. 2011. http://www.uptodate.com/contents/treatment-of-hypovolemia-dehydration-in-children?