Porosty bioindykatorami

1. Porosty bioindykatorami

2. Spis treści 1. Dlaczego porosty są bioindykatorami ? 2. Budowa porostu 3. Funkcje porostów 4. Skala porostowa 5. Cel naszej pracy 6. Przebieg badań 7. Efekty naszej pracy 8. Podsumowanie

3. Dlaczego porosty są bioindykatorami? Porosty są organizmami na ogół niewielkimi, wielkość ich plechy wynosi od kilku milimetrów do kilku centymetrów i jedynie niektóre gatunki (np. brodaczki i włostki) mogą osiągać długość do 30 cm (rekordzistą pod tym względem był gatunek brodaczki Usnea longissima występujący na terenie Polski jeszcze pod koniec lat siedemdziesiątych, którego plecha dorastała do 2 metrów długości). Usnea longissima Spis treści

4. Budowa porostu Ze względu na dużą wrażliwość porostów na zanieczyszczenia powietrza, wiele gatunków jest dziś zagrożonych wyginięciem. Ta wrażliwość wynika z kilku faktów: - braku tkanki okrywającej, co stwarza możliwość bezpośredniej infiltracji gazów, pyłów i roztworów do wnętrza plechy; - niskiej tolerancji glonów na zanieczyszczenia;   - pobierania wody bezpośrednio z opadów atmosferycznych, bez jakiegokolwiek oczyszczania (rośliny korzystają z wody częściowo przefiltrowanej przez glebę). Porosty są wiec bioindykatorami, czyli wskaźnikami czystości powietrza. Budowa porostu Spis treści Plecha porostu

5. Funkcje porostów Często nie docenia się znaczenia porostów w funkcjonowaniu ekosystemów, a przecież odgrywają one w przyrodzie niezwykle ważną rolę organizmów pionierskich. Zasiedlają skały i środowiska skrajnie ubogie, gdzie do tej pory mogły żyć jedynie bakterie i glony. Przygotowują tereny dotychczas niezamieszkałe do zasiedlenia przez inne organizmy, Spis treści

6. Skala porostowa Pozwala ona określić jakość powietrza na badanym terenie. W zależności od składu gatunkowego porostów oraz kondycji ich plech można wyróżnić następujące klasy zanieczyszczenia powietrza: I Bezwzględna pustynia bezporostowa o szczególnie silnym zanieczyszczeniu powietrza. Brak porostów nadrzewnych, nawet skorupiastych; co najwyżej występują jednokomórkowe glony tworzące zielone naloty na korze drzew. II Względna pustynia bezporostowa o bardzo silnym zanieczyszczeniu powietrza. Lecanoraconizaeoides oraz Lepraria to gatunki, ktore są bardzo odporne na zanieczyszczenia. III. Środkowa strefa osłabionej wegetacji o średnio zanieczyszczonym powietrzu. W tej strefie występują Hypogymniapsysodes oraz Parmeliasulcata o plechach skorupiastych. Spis treści

7. IV Zewnętrzna strefa osłabionej wegetacji o względnie mało zanieczyszczonym powietrzu. Everniaprunastri, Pseudeverniafurfuracea, Ramalinaspp. to porosty listkowate ale ich plechy są zdeformowane i słabo wykształcone V Wewnętrzna strefa normalnej wegetacji o nieznacznym zanieczyszczeniu powietrza. Bryoriafuscescens, Usneahirta, Platismatiaglauca to porosty krzaczkowate . VI Typowa strefa normalnej wegetacji powietrze czyste lub co najwyżej minimalnie skażone. Bryoria, brodaczka Usnea, pawężniczkaNephroma, granicznikLobaria to porosty krzaczkowate które są wskaźnikami czystego powietrza. Spis treści

8. Cel naszej pracy Jeszcze kilka lat temu,  nasze miasto Tarnobrzeg było miejscem gdzie było wiele zakładów przetwórstwa siarki. Sprawiało to, ze niestety stan powietrza atmosferycznego na tym terenie był fatalny. Pełno w nim było tlenków siarki SO2 i SO3 i innych szkodliwych substancji. Naszym zadaniem było ocenić stan powietrza na podstawie zaobserwowanych porostów. Postanowiliśmy ich poszukać w Tarnobrzegu. Nasze badania prowadziliśmy w lesie, parku i cmentarzach ,gdzie udało nam się znaleźć wiele okazów. Nasza grupka w parku w Tarnobrzegu. Od lewej: Kuba Buczek, Kasia Ciak, Danusia Dobrzańska, Marek Markiewicz, Paweł Kowalczyk. Spis treści

9. Przebieg badań Spis treści

11. Kasia i Paweł podczas pomiarów średnicy porostów. Spis treści

12. Efekty naszej pracy Na młodych drzewach w rejonie Tarnobrzega spotykamy porosty proszkowate (jasne plamki), ale dominują zielone glony. Spis treści

13. Na tym zdjęciu widzimy młody porost (średnica 1cm) . Rósł więc dziesieć lat, gdyż przyrost plechy porostów to 1 mm na rok.

14. Na tym drzewie widoczne są skupiska porostów proszkowatych, co świadczy o sporej ilości tlenków siarki w powietrzu.

15. Na starych drzewach możemy spotkać duże skupiska porostów listkowatych, co świadczy o poprawieniu się stanu powietrza w Tarnobrzegu.

16. Na tym zdjęciu widzimy Pustułkę pęcherzykowatą (Hypogymnia physodes) i Złotorosta ściennego (Xanthoria parietina).

17. Tu widzimy duży okaz Pustułki pęcherzykowatej (Hypogymnia physodes).

18. Na murkach i ścianach możemy zaobrerwować duże skupiska Złotorostów ściennych (Xanthoria parietina)

19. Tu widzimy grupę Złotorostów ściennych (Xanthoria parietina) które jeszcze nie pokryły całej powierzchni. Spis treści

20. Podsumowanie Choć jeszcze kilka lat temu nasze miasto Tarnobrzeg i jego okolice były pustynią porostową, z powodu dużej zawartości szkodliwych gazów w atmosferze, dzisiaj można znaleźć wiele okazów porostów będących bioindykatorami czystości powietrza. Należą one do klas od II do IV. Można z tego wywnioskować, że stan powietrza znacznie się poprawił. Niestety nie ma porostów krzaczkowatych należących do klas V i VI Spis treści

21. Koniec Prezentację wykonali: Uczniowie kl. III „a” pod kierownictwem mgr Małgorzaty Nowackiej