330 likes | 1.35k Views
Sepsis Terminoloji. Gökhan M. Mutlu Pulmonary and Critical Care Medicine Northwestern University Feinberg School of Medicine. Terimler. SIRS Sepsis Ş iddetli sepsis Septik sok Multi Organ Fonskiyon Bozuklu ğ u/Ye tmezliği Sendromu. SIRS (Sistemik Inflamatuar Yan ı t Sendromu).
E N D
SepsisTerminoloji Gökhan M. Mutlu Pulmonary and Critical Care Medicine Northwestern University Feinberg School of Medicine
Terimler • SIRS • Sepsis • Şiddetli sepsis • Septik sok • Multi Organ Fonskiyon Bozukluğu/Yetmezliği Sendromu
SIRS (Sistemik Inflamatuar Yanıt Sendromu) Tanı kriterleri 1. Vücut sıcaklığı >38°C veya <36°C 2. Kalp hızı >90/dak 3. Solunum sayısı >20 veya PaCO2 <32 mmHg 4. Lökosit sayısı >12.000 veya<4.000/mm3 veya >10% Immatür nötrofil * Tanı için en az iki kriterin olması gerekli Bone RC. JAMA 1992;268:3453 Consensus Conf Crit Care Med 1992;20:864 Levy MM. Crit Care Med 2003;31:1250
SIRS (Sistemik Inflamatuar Yanıt Sendromu) Problemler • Non-spesifik • Hem infeksiyon hem de diğer sebeplere (yanık, pankreatit) bağlı olabilir • Çok duyarlı Öneriler • Tanı kriterleri daha iyi belirlenmeli. • Hem duyarlı hem de spesifik olmalı. • İleride biyokimyasal ve/veya immunolojik parametreler de eklenebilir Levy MM. Crit Care Med 2003;31:1250
Sepsis Tanı kriterleri • Sepsis= SIRS+Infeksiyon • Infeksiyon şüphesi yeterli. • Mikrobiyolojik olarak ispatlanması şartı yok. • Tanımı, tanısı ve tedavisi kompleks bir sendrom. Levy MM. Crit Care Med 2003;31:1250
Sepsis Sepsisli hastalar (%) Akciğer Batın Pelvis İdrar yolu Yumuşak doku Diğer Bilinmeyen
Sepsis Şok Oliguri MSS fonk boz ARDS ALI Gün
Sepsis Problemler • Kriterler non-spesifik ve çok duyarlı • Evreleri diğer durumlar/hastalıklarca taklit edilebilir • Hekimler tarafından bulgular sepsis dışındaki sebeplere bağlanabilir. • Yanlış tanı • Geç tanı • Geç tedavi • Ölüm Öneriler • Tanı kriterleri daha iyi belirlenmeli. • Hem duyarlı hem de spesifik olmali.
Şiddetli sepsis Tanı kriterleri • Şiddetli sepsis=Sepsis+ 1 organ fonksiyon bozukluğu ANORMAL YANIT İnflamasyon Koagulasyon Fibrinolitik sistem bozukluğu Hemostazın bozulması Mikroperfüzyon bozukluğu Genel doku hipoksisi Doku zararı Organ fonksiyon bozukluğu/yetersizliği
Septik şok Tanım • Akut dolaşım yetersizliği • Sistemik arteryel hipotansiyon • SBP<90 mmHg MAP<60mmHg • SBP’da >40mmHg düşüş • Yeterli volüm/sıvı tedavisine rağmen. • Başka bir sebep yok.
Organ yetmezliği Tanımlar • Erişkinler • Marshall ve ark. Crit Care Med 1995; 23:1638 • Ferreira ve ark. JAMA 2002;286:1754 • SOFA (Sequential Organ Failure Assessment) • Pediatrik • Wilkinson JD. Crit Care Med 1986;14:271 • Proulx F. Chest 1996;109:1033 • Doughty LA. Crit Care Med 1996;109:1033 • PEMOD veya PELOD skorlari.
Organ yetmezliği Kardiovasküler • Vasopresor alıyor mu? • SBP<90mmHg veya MAP<60mmHg x 1 saat **Yeterli sıvıreplasmanına rağmen Solunum • Mekanik ventilasyona ihtiyaç var mı? • PaO2/FiO2<250 Böbrek • Idrar hızında düşüs var mı? (<0.5 ml/kg/saat) • Kreatinin >50% artış • Hemodiyalize ihtiyaç var mı?
Organ yetmezliği Hematolojik • Trombosit <100.000/mm3 • PT/PTT >ULN Metabolik • pH<7.30 ve yüksek laktat (>ULN) Hepatik • AST/ALT >2xULN Merkezi sinir sistemi • Bilinç düzeyinde değisiklik olması • Glasgow koma skoru düşük olması
MODS Tanım • ≥ 2 organ fonkiyon bozukluğu. • Mortalite fonksiyon bozukluğu olan organ sayısı ile orantılı. • 3 veya daha fazla organ bozukluğu • > 72 saat >%95 mortalite
Şiddetli sepsis Insidansı • 3 vaka/1000 kişi • ABD: >750.000 vaka/yıl (17 milyar USD) • Dünya: 18 milyon vaka/yıl • PROWESS (NEJM 2001) • YB’a yatan her on hastadan birinde • Her3pnömonili hastadan birinde • Sepsisli hasta sayısındakiartış- %1.5/yıl • Sadece ABD’de 2020’de 1 milyon ek vaka Angus DC. Crit Care Med. 2001;29:1303
Sepsis: insidans Angus DC. Crit Care Med. 2001;29:1303
Şiddetli sepsis Insidanstaki artışın sebepleri • Invaziv girişimlerin kullanılımında artış • Geriatrik popülasyonda artış • infeksiyon • altta yatan kronik hastalıklar • Huzur evi vb. yerlerde kalış • Bağışıklık sistemi baskılanmış kişilerin sayısında artış Angus DC. Crit Care Med. 2001;29:1303
Şiddetli sepsis Riski arttıran durumlar • Bütün kritik hastalar • Şiddetli pnömoni • Batın cerrahisi • Menenjit • Kronik hastalıklar (diabet, kalp yetersizliği, KOAH, kronik böbrek yetersizliği) • Bağışıklık sistemi bozuklukları (HIV/AIDS, bağışıklık sistemini baskılayıcı ajanlar, kanser, ve alkolik) • Deri infeksiyonları • İdrar yolu infeksiyonları
Şiddetli sepsis Diğer hastalar Şiddetli sepsis Mekanik ventilasyon Hastane/YB kalış süresi Ölüm Masraf Angus DC. Crit Care Med. 2001;29:1303 Sands KE. JAMA 1997;278:234
Sepsis: mortalite Angus DC. Crit Care Med. 2001;29:1303
Sepsis: mortalite Ölüm açısından yüksek riskli hastalar • Yaşlı hastalar • Altta yatan kronik hastaliklar • Obez • Klinik etkenler • Yüksek APACHE II skoru • Vazopressor kullanımı Perl TM. JAMA. 1995;274:338 Angus DC. Crit Care Med. 2001;29:1303
Sepsis: mortalite 515 Mortalite (Bin vaka/yıl) 215 150 Avrupa ABD Dünya Angus DC. Crit Care Med. 2001;29:1303
Sepsis: mortalite 46 Mortalite (%) 20 16 6 Sepsis Şiddetli sepsis SIRS Septik şok Angus DC. Crit Care Med. 2001;29:1303
Sepsis Semptomlar AKB PaO2 AKB PaO2 SEPSİS ŞİDDETLİ SEPSİS MODS ÖLÜM Destekleyici tedavi Sıvı Oksijen Vazopressor Mekanik ventilasyon YÜKSEK RİSKLİ GRUP
Sepsisin evrelenmesi Evreleme sistemine ihtiyac neden var? • Terimler • Spesifik değil. • Hastanın evrelenmesine yardımcı değil. • Prognostik açıdan fazla bir bilgi vermiyor. • Mortalitenin hala kabul edilemeyecek düzeyde yüksek olması. İyi bir evreleme sistemi ne gibi özellikler taşımalı? • Hastanın kötü prognoz açısından riskinin değerlendirilmesi • Tedaviye yanıtındeğerlendirilmesi • Örnek: TNM sistemi Levy MM. Crit Care Med 2003;31:1250
Sepsisin evrelenmesi PIRO Predisposition Insult infection Response Organ dysfunction Levy MM. Crit Care Med 2003;31:1250
Sepsisin evrelenmesi Predisposition • Sepsis’e yatkınlığı yaratan altta yatan sebeplerin sepsise bağlı sonuçlara (ör: ölüm) etkisi büyük. • Kronik hastalıklar/sepsis öncesi hastanın sağlık durumu • Kültürel • Yaş • Cinsiyet • Gelecek • ? Genetik polimorfizmler Levy MM. Crit Care Med 2003;31:1250
Sepsisin evrelenmesi Insult infection • İnfeksiyonun yeri, tipi ve yaygınlığı • Batın içi infeksiyon ve pnömoniler----> mortalite • Sebep patojen • Gram pozitif veya gram negatif, mantar • Patojenin antibiotiklere yanıtı (sensitivitesi) • Gelecek • ? Mikro-organizmalara ait belirleyiciler, genetik profili Levy MM. Crit Care Med 2003;31:1250
Sepsisin evrelenmesi Response • SIRS • Sepsisin diğer semptom ve bulguları • Şok • CRP • Gelecek • ? Inflamasyon markerları (IL-6) • ? Bağışıklık sisteminin yanıtına ait belirleyiciler • ? Tedavi için hedef belirlenmesi (TNF, protein C, PAF) Levy MM. Crit Care Med 2003;31:1250
Sepsisin evrelenmesi Organ dysfunction • Yetmezliğe giren organ sayısı • Skorlama sistemleri • MODS, SOFA, LODS, PEMOD, PELOD • Gelecekte • ? Hücresel düzeyde akut infeksiyona yanıtın dinamik olarak ölçülmesi (apoptoz, sitopatik hipoksi, hücre düzeyinde stres) Levy MM. Crit Care Med 2003;31:1250
www.survivingsepsis.org www.sepsisforum.org www.sccm.org www.thoracic.org