โดย...

1. รายงานวิจัยการพัฒนารูปแบบการครุศึกษาเชิงสร้างสรรค์และผลิตภาพ กรณีศึกษาคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร โดย... ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. มาเรียม นิลพันธุ์ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. คีรีบูน จงวุฒิเวศย์ อาจารย์ ดร. วัชนีย์ เชาว์ดำรงค์ คณะศึกษาศาสตร์ มหาลัยศิลปากร

2. The Development of Creative and ProductiveTeacher Education ModelCase Study of Faculty of Education Silpakorn University By Asst.Prof.Maream Nillapun , Ed.D Asst.Prof. Kiriboon Jongwutives , Ph.D Wachanee Shoudumrong , Ph.D Faculty of Education, Silpakorn University

3. งานวิจัยนี้ได้รับทุนอุดหนุนการวิจัยจากโครงการวิจัยการเปลี่ยนผ่านการศึกษาเข้าสู่ ยุคเศรษฐกิจฐานความรู้ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย Supported by The Research Project on EducationTransformation Towards The Knowledge – Based Economy

4. วัตถุประสงค์การวิจัย 1. เพื่อศึกษาสถานภาพรูปแบบการครุศึกษาเชิงสร้างสรรค์และผลิตภาพในด้านคุณลักษณะผู้เรียน กระบวนการสอน การบริหารองค์กรและหลักสูตรการผลิตครู ของคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร 2. เพื่อทดลองใช้รูปแบบกระบวนการสอน CRP คือ การเรียนการสอน ด้วยวิธีการตกผลึก ( Crystal - based Learning ) การเรียนการสอนด้วยวิธีการวิจัย ( Research - based Learning ) และการเรียนการสอนเชิงผลิตภาพ ( Productivity - based Learning ) 3. เพื่อเสนอรูปแบบครุศึกษาเชิงสร้างสรรค์ และ ผลิตภาพของคณะ ศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร

5. คำถามการวิจัย 1. สถานภาพรูปแบบการครุศึกษาเชิงสร้างสรรค์ และผลิตภาพในด้านคุณลักษณะผู้เรียน กระบวนการสอน การบริหารองค์กร หลักการผลิตครู ของคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร อยู่ในระดับใด และเป็นอย่างไร 2. คุณภาพผู้เรียนของนักศึกษาหลังทดลองใช้รูปแบบการสอน แบบ CRP เป็นอย่างไร 3. รูปแบบการครุศึกษาเชิงสร้างสรรค์และผลิตภาพของคณะศึกษาศาสตร์มหาวิทยาลัยศิลปากร มีลักษณะอย่างไร

6. สมมติฐานการวิจัย หลังใช้รูปแบบการสอนแบบ CRP ( การเรียนการสอนด้วยวิธีการตกผลึก ( Crystal - based Learning ) การเรียนการสอนด้วยวิธีการวิจัย (Research - based Learning ) การเรียนการสอนเชิงผลิตภาพ ( Productivity - based Learning ) คุณภาพผู้เรียนสูงขึ้น

7. ระเบียบวิธีวิจัย การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยโดยการศึกษาเอกสาร (Documentary Study) ในด้านหลักสูตรการผลิตครูและการบริหารองค์กร และเป็นการวิจัยเชิงทดลอง (Experimental Research) ในด้านการทดลองใช้รูปแบบกระบวนการสอน และเป็นการวิจัยเชิงสำรวจ(survey research)ในด้านกระบวนการสอน คุณลักษณะของผู้เรียนและการบริหารองค์กร

8. วิธีดำเนินการวิจัย ผู้ข้อมูลในด้านการวิจัย ได้แก่ ผู้บริหารคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร ได้แก่ คณบดี รองคณบดี หัวหน้าภาควิชา คณะกรรมการประจำคณะ และประธานสาขาวิชาจำนวน 15 คน นักศึกษาระดับปริญญาตรี หลักสูตรครู 5 ปี ของคณะ ศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร ชั้นปีที่ 1 และชั้นปีที่ 2 จำนวน 165 คน จาก 5 สาขาวิชาเอก ดังนี้ วิชาเอกภาษาไทย 42 คน วิชาเอกภาษาอังกฤษ 28 คน วิชาเอกสังคมศึกษา 32 คน วิชาเอก การศึกษาปฐมวัย 31 คน วิชาเอกการประถมศึกษา 32 คน อาจารย์คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร จำนวน 52 คน

9. 2. นักศึกษาปริญญาตรี หลักสูตรครู 5 ปี ของคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร ชั้นปีที่ 1 และชั้นปีที่ 2 จำนวน 82 คน ที่ใช้ทดลองรูปแบบการสอน แยกได้ดังนี้ 2.1 นักศึกษาชั้นปีที่ 2 วิชาเอกการศึกษาปฐมวัย จำนวน 22 คน 2.2 นักศึกษาชั้นปีที่ 1 วิชาเอกสังคมศึกษา จำนวน 27 คน 2.3 นักศึกษาชั้นปีที่ 2 วิชาเอกการประถมศึกษา จำนวน 19 คน 2.4 นักศึกษาชั้นปีที่ 3 วิชาเอกภาษาไทย จำนวน 14 คน

10. ตัวแปรที่ศึกษา 1.สถานภาพรูปแบบการสอนแบบการครุศึกษาเชิงสร้างสรรค์และผลิตภาพในด้านคุณลักษณะผู้เรียน กระบวนการสอน การบริหารองค์กรและหลักสูตรการผลิตครู ของคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร 2.คุณลักษณะผู้เรียน ก่อนและหลังใช้รูปแบบการสอนด้วย วิธีการตกผลึก ( Crystal - based Learning ) การสอนด้วยวิธีการวิจัย ( Research - based Learning ) และ การสอนเชิงผลิตภาพ ( Productivity - based Learning )

11. นิยามศัพท์เฉพาะ รูปแบบการครุศึกษาเชิงสร้างสรรค์และผลิตภาพ Creative and Productive Teacher Education ( CPTE ) หมายถึง รูปแบบที่ได้รับการพัฒนาขึ้นบนพื้นฐานของการมุ่งแสวงหาแนวทางในการพัฒนาครูให้เป็นแรงงานทางปัญญา (Knowledge workers ) หรือเป็นผู้บริโภค ผู้ผลิต ที่มีความรู้และมีคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของผู้เรียนทั้ง 4 ด้าน ( 4 ร. ) 1) เป็นผู้รู้ทันรู้นำโลก 2) เรียนรู้ชำนาญ เชี่ยวชาญปฏิบัติ 3) รวมพลังสร้างสรรค์สังคม และ 4) รักษ์วัฒนธรรมไทย ใฝ่สันติ สามารถดำรงชีวิตและพัฒนาสังคม แบบเศรษฐกิจฐานความรู้ได้ ประกอบด้วย องค์ประกอบหลัก คือ 1) ระบบคัดสรรบุคคลเข้าสถาบันครุศึกษา 2) ระบบการจัดการเรียนรู้ในหลักสูตรครุศึกษา 3) แนวทางคัดสรรครูเข้าสู่วิชาชีพ และการพัฒนาครูประจำการและ 4) ระบบการบริหารจัดการครุศึกษาเชิงสร้างสรรค์และผลิตภาพ

12. นิยามศัพท์เฉพาะ รูปแบบการสอน CRP หมายถึง การจัดการเรียนการสอนที่เหมาะสมกับเนื้อหารายวิชาและระดับชั้น ประกอบไปด้วยการสอนด้วยวิธีการตกผลึก ( Crystal - based Learning ) การสอนด้วยวิธีการวิจัย ( Research - based Learning ) และ การสอนเชิงผลิตภาพ( Productivity – based Learning )

13. นิยามศัพท์เฉพาะ การสอนด้วยการตกผลึก Crystal - based Learning หมายถึง การเรียนที่เน้นให้ผู้เรียนตกผลึกความคิด เนื้อหาความรู้ โดยการค้นคว้า พิจารณาไตร่ตรอง สะท้อนความคิดและใช้การอภิปราย วิเคราะห์ วิจารณ์ผลงานร่วมกัน และได้ผลผลิตเป็นงานเขียน โดยมีกระบวนการ ดังนี้ 1. วางแผนและเรียนรู้ 2. นำเสนอและอภิปราย 3. ประมวลและปรับแก้ 4. ตกผลึกได้ผลผลิตเป็นความรู้

14. นิยามศัพท์เฉพาะ การสอนด้วยวิธีการวิจัย Research - based Learning หมายถึง การเรียนที่เน้นกระบวนการเรียนรู้ด้วยการหาคำตอบ แก้ปัญหา แสวงหาความรู้ และคิดค้นสิ่งใหม่ โดยใช้กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ โดยมีกระบวนการดังนี้ 1. ตีความปัญหา 2. วางแผนงาน 3. ปรับแก้ 4. พัฒนาได้ผลผลิตเชิงวิจัย

15. นิยามศัพท์เฉพาะ การสอนเชิงผลิตภาพProductivity - based Learning หมายถึง การเรียนที่เกิดจากการปฏิบัติงานในบริบทจริงทางสังคมโดยใช้กิจกรรมสร้างโครงงานและการเรียนรู้ร่วมกัน อันนำไปสู่การสร้างนวัตกรรมใหม่ ๆ โดยมีกระบวนการดังนี้ 1. ศึกษาบริบท 2. ตั้งเป้าหมาย 3. ลงมือปฏิบัติ 4. ปรับแก้ได้ผลผลิตเป็นโครงงานโครงการ

16. นิยามศัพท์เฉพาะ การบริหารองค์กร หมายถึง องค์กรจะต้องมีเป้าหมายเพื่อการ สร้างและพัฒนานวัตกรรมหรือผลงานใหม่ ๆ ทางการสอนอย่าง ต่อเนื่องโดยทุกคนต้องรู้จักวัฒนธรรมของตนเองอย่างดีพอ รู้จัก คนในองค์กร แสวงหาแนวทางการเปลี่ยนแปลงบนพื้นฐานทาง วัฒนธรรม ส่งเสริมให้มีการสร้างผลงานโดยใช้ฐานข้อมูลและ การวิจัยค้นคว้าและมีเป้าหมายหลักขององค์กรที่ผลงานและ ผลผลิต

17. นิยามศัพท์เฉพาะ หลักสูตรการผลิตครู หมายถึง สาระ และมวลประสบการณ์ เกี่ยวกับการผลิตครู 5 ปี ในระดับปริญญาตรีของคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร ประกอบไปด้วย กระบวนการแสวงหาและ ทางเลือก ภูมิปัญญาไทย นวัตกรรมใหม่ ๆ และมหาวิทยาลัยใน โรงเรียน คุณลักษณะผู้เรียน หมายถึง คุณลักษณะที่พึงประสงค์ของ ผู้เรียนควรมี 4 ด้าน หรือ 4 ร. คือ เป็นผู้รู้ทันรู้นำโลก เรียนรู้ ชำนาญ เชี่ยวชาญปฏิบัติ รวมพลังสร้างสรรค์สังคม และรักษ์วัฒนธรรมไทย ใฝ่สันติ

18. วิธีการดำเนินการวิจัยวิธีการดำเนินการวิจัย

21. สรุปผลการวิจัย ผลการวิจัยสรุปได้ดังนี้ 1. ด้านคุณลักษณะผู้เรียน พบว่านักศึกษาคณะศึกษาศาสตร์ส่วนใหญ่มีคุณลักษณะที่พึงประสงค์ ได้แก่ 1.1 รู้ทันโลก คือ มีทักษะในการแสวงหา คัดสรรและสร้างความรู้ มีทักษะในการใช้และจัดการความรู้ มีทักษะทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ทักษะในการวิเคราะห์และแก้ปัญหา มีทักษะทางภาษาในการสื่อสาร

22. สรุปผลการวิจัย 1.2 เรียนรู้ชำนาญเชี่ยวชาญปฏิบัติ คือ มีการคิดใหม่ คิดสร้างสรรค์ คิดแจ้งแทงตลอด มีจิตมุ่งคุณภาพมาตรฐานความเป็นเลิศ 1.3 รวมพลังสร้างสรรค์สังคม คือ มีการทำงานเป็นทีม สร้างเครือข่าย มีความสามารถในการบริหารจัดการ มีการแข่งขัน อดทน สู้สิ่งยาก เห็นแก่ส่วนรวม มีความเป็นธรรมและยั่งยืน 1.4 รักษ์วัฒนธรรมไทย ใฝ่สันติ มีความรักษ์ความเป็นไทย ยึดมั่นในสันติธรรม โดยทุกคุณลักษณะอยู่ในระดับปานกลาง

23. สรุปผลการวิจัย 2. ด้านกระบวนการสอน พบว่า อาจารย์ส่วนใหญ่ใช้รูปแบบการสอนแบบตกผลึก แบบวิจัย และแบบเชิงผลิตภาพ โดยใช้บางขั้นตอน และการใช้การสอนแบบเชิงผลิตภาพทุกขั้นตอนมากที่สุด คือ ร้อยละ 37.50โดยอาจารย์มีการเตรียมแหล่งการเรียนรู้ กรณีตัวอย่างจัดหาผู้เชี่ยวชาญและร่วมกับผู้เรียนกำหนดเป้าหมาย มีการวางแผนดำเนินการและติดตามประเมินผลงานร่วมกัน และนักศึกษาส่วนใหญ่แสดงความคิดเห็นว่าอาจารย์ใช้รูปแบบการสอน CRP บางขั้นตอนและใช้การสอนแบบเชิงผลิตภาพมากที่สุด

24. สรุปผลการวิจัย ส่วนการทดลองใช้รูปแบบพบว่าการสอนแบบตกผลึก ผู้สอนและผู้เรียนมีการวางแผนและเรียนรู้ร่วมกัน มอบหมายให้ผู้เรียนไปศึกษาค้นคว้านำมาเสนออภิปราย ประมวลและปรับแก้แล้วจึงเสนอผลงานที่ตกผลึก เพื่ออภิปรายร่วมกันและให้ผู้เรียนประเมินและสรุป

25. สรุปผลการวิจัย 3. ด้านการบริหารองค์กร พบว่า วัฒนธรรมองค์กรมีลักษณะความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างอาจารย์ นักศึกษา และบุคลากร มีแผนยุทธศาสตร์ในการพัฒนา มีระบบการบริหารองค์กรการจัดการเรียนการสอน มีการบริหารงานวิจัย มีนโยบายคณะกรรมการบริหารส่งเสริมสนับสนุน การจัดการวิจัย มีการเน้นผลผลิตโดยมีการใช้เทคโนโลยีและนวัตกรรมในการจัดการเรียนการสอน รวมทั้งมีการจัดกิจกรรมเพื่อพัฒนานักศึกษาและกิจกรรมทางวิชาการอย่างต่อเนื่อง

26. สรุปผลการวิจัย 4. ด้านหลักสูตร พบว่า หลักสูตรครู 5 ปี มีองค์ประกอบของหลักสูตรในด้านปณิธาน ปรัชญา วัตถุประสงค์ คำอธิบายรายวิชา มีความสอดคล้องกัน หลักสูตรมุ่งแสวงหาความรู้พัฒนาอาชีพ ส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม ความเป็นไทยและท้องถิ่น รู้จักใช้เทคโนโลยีในการศึกษาค้นคว้ารู้เท่าทันวิทยาการและการเปลี่ยนแปลง มีการฝึกปฏิบัติเกี่ยวกับวิชาชีพครู

27. สรุปผลการวิจัย 5. ผลการใช้รูปแบบกระบวนการสอน CRPพบว่า รูปแบบการสอนแบบตกผลึกเน้นให้ผู้เรียนรู้ทันนำโลก คิดวิเคราะห์ คิดสังเคราะห์ ตกผลึก ความรู้จากการศึกษาค้นคว้าด้วยตนเอง ผู้เรียนและผู้สอนมีการวางแผนการเรียนรู้ร่วมกัน มีการอภิปรายและเสนอผลงาน ผู้เรียนมีพัฒนาการขึ้น ส่วนรูปแบบการสอนแบบวิจัยเน้นให้ผู้เรียนหาคำตอบแก้ปัญหาแสวงหาความรู้และคิดค้นสิ่งใหม่ มีการลงพื้นที่เพื่อเก็บรวบรวมข้อมูลและวิเคราะห์ข้อมูล มีการนำผลการศึกษาไปใช้สำหรับรูปแบบการสอนเชิงผลิตภาพมุ่งเน้นให้ผู้เรียนได้เรียนรู้และฝึกปฏิบัติร่วมกันในสภาพจริง มีการทำโครงงาน โครงการจัดแสดงเป็นนิทรรศการและมีการวิพากษ์วิจารณ์ผลงาน

28. สรุปผลการวิจัย ปัญหาที่พบจาการใช้รูปแบบการสอนแบบ CRPคือ 1. นักศึกษายังไม่คุ้นเคยกับรูปแบบการสอน 2. รูปแบบนี้ต้องใช้เวลาในการปรึกษา วางแผนร่วมกันมากทั้งใน และนอกห้องเรียนทำให้งานเสร็จไม่ตรงตามเวลาที่กำหนด 3. ขาดแนวทางการประเมินผลงานนักเรียนที่เป็นระบบ 4. การสอนรูปแบบ CRP ผู้สอนควรเน้นผู้ประสาน อำนวยความ สะดวก และอธิบายรายละเอียดขั้นตอนการจัดกิจกรรม จัด กิจกรรม ให้หลากหลายและยืดหยุ่น เน้นการฝึกปฏิบัติ การคิด วิเคราะห์ 5. ควรส่งเสริมกระตุ้นให้กำลังใจผู้เรียนและจัดเวทีให้ผู้เรียนได้ แสดงผลงาน

29. สรุปผลการวิจัย 6. รูปแบบการครุศึกษาเชิงสร้างสรรค์และผลิตภาพ ของคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร พบว่า คุณลักษณะผู้เรียน พบว่า สามารถคิด วิเคราะห์ แก้ปัญหา สื่อสาร แสวงหา และจัดการความรู้ได้ มีความคิด สร้างสรรค์ เน้นการทำงานเป็นทีม เชื่อมโยงกับชุมชน มีความภูมิใจใน ศิลปวัฒนธรรม กระบวนการสอนใช้รูปแบบ CRP บางขั้นตอนผู้เรียน และผู้สอนร่วมกันจัดกิจกรรมการเรียนการสอน ส่งเสริมการคิดวิเคราะห์ แลกเปลี่ยนประสบการณ์ มีการฝึกปฏิบัติ และมีการประเมินเพื่อปรับปรุง พัฒนางาน ในด้านการบริหารองค์กร พบว่า วัฒนธรรมองค์กรมุ่งเน้น ความสัมพันธ์ มีการกำหนดแผนยุทธศาสตร์

30. สรุปผลการวิจัย และมีระบบการประกันคุณภาพการศึกษา ส่งเสริมสนับสนุนการวิจัยและเผยแพร่ผลงานทางวิชาการ มีการใช้นวัตกรรมในการจัดการเรียนการสอนและกิจกรรมพัฒนานักศึกษา ส่วนหลักสูตรมีปณิธาน ปรัชญาวัตถุประสงค์ คำอธิบายรายวิชา ที่สอดคล้องกัน มุ่งแสวงหาความรู้พัฒนาอาชีพ ส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม ความเป็นไทย รู้จักใช้เทคโนโลยีในการศึกษาค้นคว้า มีการฝึกปฏิบัติเกี่ยวกับวิชาชีพครู