ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ

1. ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ 10η Διάλεξη

2. Στόχοι • Να κατανοήσουμε το κευνσιανό υπόδειγμα της συνολικής ζήτησης ήτοι : • Να κατανοήσουμε και να μπορούμε να παρουσιάσουμε γραφικά τη συνάρτηση κατανάλωσης • Να κατανοήσουμε τα συστατικά στοιχεία της συνολικής δαπάνης • Να είμαστε σε θέση να υπολογίσουμε • Τη μέση ροπή προς κατανάλωση και αποταμίευση • Την οριακή ροπή προς κατανάλωση και αποταμίευση • Τη ροπή προς εκροή • Να κατανοήσουμε την έννοια του πολλαπλασιαστή και να μπορούμε να τον υπολογίσουμε

3. Εισαγωγή • Σύμφωνα με την κευνσιανή θεώρηση της οικονομίας, τόσο η απασχόληση όσο και η παραγωγή καθορίζονται από το επίπεδο της συνολικής ζήτησης • Έτσι, αν οι φορείς πολιτικής θέλουν να εμποδίσουν τη μείωση της παραγωγής και της απασχόλησης, πρέπει να λάβουν διορθωτικά νομισματικά ή δημοσιονομικά μέτρα

4. Συνολική ζήτηση • Συνολική ζήτηση : η συνολικά προγραμματισμένη δαπάνη για αγαθά και υπηρεσίες • Συστατικά της συνολικής ζήτησης : καταναλωτικές δαπάνες (C), δαπάνες των επιχειρήσεων σε επενδυτικά αγαθά (Ι), κρατική ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών (G) και καθαρές εξαγωγές (εξαγωγές – εισαγωγές: Χ-Μ) • Άρα, AD=C+I+G+(X-M)

5. Η συνάρτηση κατανάλωσης • Θεμελιώδης ψυχολογικός νόμος του Keynes : οι άνθρωποι είναι διατεθειμένοι, κατά κανόνα και μέσο όρο, να αυξήσουν την κατανάλωσή τους όταν αυξάνεται το εισόδημά τους, αλλά όχι τόσο όσο η αύξηση του εισοδήματός τους • Από τη δήλωση αυτή μπορούμε να αντλήσουμε τις προτάσεις της επόμενης διαφάνειας

6. Η συνάρτηση κατανάλωσης

7. Η συνάρτηση κατανάλωσης • Σε χαμηλό ή μηδενικό εισοδηματικό επίπεδο οι άνθρωποι πρέπει να φάνε, να ντυθούν και να κρατηθούν ζεστοί → πρέπει να δαπανήσουν εισόδημα που δεν έχουν → είτε ξοδεύουν τις αποταμιεύσεις τους, είτε βασίζονται στην κοινωνική πρόνοια, είτε και στα 2 → στη συνάρτηση κατανάλωσης εμφανίζεται μια θετική σταθερά που αντιπροσωπεύει τις παραπάνω δαπάνες, άρα: • Συνάρτηση κατανάλωσης : C=a+b(Y)

9. Παράδειγμα

14. Η ροπή προς κατανάλωση και αποταμίευση • Ροπή : τάση ή έφεση • Ροπή προς κατανάλωση : συλλογική τάση του έθνους για καταναλωτικές δαπάνες • Ροπή προς αποταμίευση : συλλογική τάση του έθνους για αποταμίευση και όχι για καταναλωτικές δαπάνες • Συνολική κατανάλωση και αποταμίευση : το συνολικό εισόδημα μπορεί είτε να καταναλωθεί είτε να αποταμιευτεί → αν η κατανάλωση με το εισόδημα → το εξισορροπητικό μέγεθος είναι η αποταμίευση → όταν το εισόδημα αυξάνεται → θα υπάρξει σημείο που η μέση οικογένεια θα αρχίσει να αποταμιεύει → η συμπεριφορά του νοικοκυριού αντικατοπτρίζεται στις τάσεις του εθνικού εισοδήματος

15. Η μέση ροπή προς κατανάλωση και αποταμίευση • Η μέση ροπή προς κατανάλωση (ΑΡC) υπολογίζεται με τη διαίρεση της καταναλωτικής δαπάνης με το εισόδημα • Η μέση ροπή προς αποταμίευση (ΑΡS) υπολογίζεται με τη διαίρεση της αποταμίευσης με το εισόδημα • Οι 2 μέσες ροπές έχουν άθροισμα = 1 (αυτό συμβαίνει πάντα διότι C+S=Y-αν διαιρέσουμε και τα 3 στοιχεία της εξίσωσης με το εισόδημα → APC+APS=1)

16. Παράδειγμα

17. Οριακή ροπή προς κατανάλωση και αποταμίευση • Η οριακή ροπή προς κατανάλωση (MPC)υπολογίζεται διαιρώντας τη μεταβολή σε κάθε διαδοχικό επίπεδο καταναλωτικής δαπάνης με τη μεταβολή σε κάθε διαδοχικό επίπεδο εισοδήματος • Η οριακή ροπή προς αποταμίευση (MPS)υπολογίζεται διαιρώντας τη μεταβολή σε κάθε διαδοχικό επίπεδο αποταμίευσης, με τη μεταβολή σε κάθε διαδοχικό επίπεδο εισοδήματος

18. Παράδειγμα

19. Παράδειγμα • Σημαντική παρατήρηση : Σε αντίθεση με τις μέσες ροπές που μεταβάλλονται με την αύξηση του εισοδήματος, οι οριακές ροπές είναι σταθερές

20. Η ροπή για εκροή από το σύστημα • Στόχος του διαχωρισμού του εισοδήματος σε κατανάλωση και αποταμίευση → ο προσδιορισμός της αναλογίας του εθνικού εισοδήματος που χρησιμοποιείται για τη δημιουργία συνολικής ζήτησης (κατανάλωση) και εκείνης που δεν δαπανάται (αποσύρεται από την κυκλική ροή-αποταμίευση) • Η κατανάλωση είναι το πιο σημαντικό μέρος της συνολικής ζήτησης, αλλά επιπλέον στοιχεία της είναι επίσης → επενδυτικές δαπάνες + κρατικές δαπάνες + εξαγωγές • Οι εκροές από την κυκλική ροή εισοδήματος (το εισόδημα που δεν πηγαίνει σε δαπάνες) είναι η φορολογία + εισαγωγές + αποταμιεύσεις • Άρα,

21. Ο πολλαπλασιαστής • Σκεπτικό : αν υπάρξει εισροή στην κυκλική ροή εισοδήματος, τότε το εθνικό εισόδημα θα αυξηθεί, αλλά όσο μεγαλύτερη είναι η αναλογία του επιπλέον εισοδήματος που δαπανάται (δηλαδή μεταβιβάζεται σε κάποιον άλλον), τόσο μεγαλύτερη θα είναι και η τελική αύξηση του εθνικού εισοδήματος

22. Παράδειγμα πολλαπλασιαστικής διαδικασίας • Έστω ότι υπάρχουν 10 αυτοαπασχολούμενα άτομα. Το καθένα δαπανά χρήματα σε ένα από τα υπόλοιπα, δηλαδή ο Νο 1 ξοδεύει χρήματα στον Νο 2, αυτός στον Νο 3 κτλ

23. Παράδειγμα

24. Συμπεράσματα • Όσο μεγαλύτερο είναι το τμήμα του επιπλέον εισοδήματος που πηγαίνει σε δαπάνες (δηλαδή η οριακή ροπή προς κατανάλωση (MPC), τόσο μεγαλύτερη θα είναι και η τελική αύξηση του εθνικού εισοδήματος • Με άλλα λόγια, όσο μεγαλύτερη είναι η MPC, τόσο μεγαλύτερη θα είναι και η συνολική αύξηση του εθνικού εισοδήματος, όταν υπάρχουν πρόσθετες εισροές στην κυκλική ροή του εισοδήματος

25. Ο υπολογισμός του πολλαπλασιαστή • Τύπος : • Αφού MPC+MPS=1→ 1-MPC=MPS • Επομένως :

26. Παράδειγμα • Στο προηγούμενο παράδειγμα είχαμε μια εισροή 1.000 ευρώ και μια MPC=0,25 • Αφού MPC=0,25→ MPS=0,75 • Άρα, δηλαδή η επιπλέον ποσότητα εθνικού εισοδήματος που θα δημιουργηθεί από την εισροή των 1.000 ευρώ θα είναι 1000×1,333=1.333 ευρώ

27. Ο πολλαπλασιαστής στο πλαίσιο της διεθνούς οικονομίας • Κάθε εκροή από την κυκλική ροή του εισοδήματος → επηρεάζει αρνητικά την επιπλέον δημιουργία εισοδήματος (αφού η τελευταία επηρεάζεται θετικά μόνο από της εισροές) → πρέπει να διορθωθεί κατάλληλα ο τύπος του πολλαπλασιαστή • Κάθε εισόδημα που δεν δαπανάται (καταναλώνεται) είναι εκροή • Εκροές είναι: οι αποταμιεύσεις, οι φόροι και οι δαπάνες εισαγωγών

28. Ο πολλαπλασιαστής στο πλαίσιο της διεθνούς οικονομίας • Για να γίνει ο πολλαπλασιαστής πιο ρεαλιστικός πρέπει να δεχθούμε : MPC+MPW=1, όπου MPW=MPS+MPT+MPM • MPW=οριακή ροπή για εκροή από το κύκλωμα, MPS=οριακή ροπή προς αποταμίευση, MPT=οριακή ροπή για φορολόγηση, MPM = οριακή ροπή προς δαπάνη εισαγωγών, οπότε:

29. Σπουδαία παρατήρηση • Αυτόνομες μεταβολές δαπανών : μεταβολές εκτός του συστήματος • Ο πολλαπλασιαστής θα τεθεί σε λειτουργία ως αποτέλεσμα οποιασδήποτε αυτόνομης μεταβολής των δαπανών

30. Παράδειγμα • Υποθέτουμε ότι η Κυβέρνηση σκοπεύει να εγκαινιάσει έργο βελτίωσης του εθνικού οδικού δικτύου ύψους 50 εκ. ευρώ • Υποθέτουμε ότι οι άνθρωποι αποταμιεύουν το 20% του εισοδήματός τους, η φορολογία φθάνει το 40% του εισοδήματος και ότι οι κάτοικοι της χώρας ξοδεύουν το 25% του εισοδήματος σε εισαγόμενα αγαθά, άρα, MPS=20%=0,2 MPT=40%=0,4 MPM=25%=0,25 • Άρα, Πολλαπλασιαστής=1/0,85=1,18

31. Το παράδοξο της φειδούς • Το παράδοξο της φειδούς : Μια αύξηση στις αποταμιεύσεις όλων των ανθρώπων σε μια οικονομία μπορεί να οδηγήσει σε μείωση των αποταμιεύσεων • Εξήγηση : οι αποταμιεύσεις συνιστούν εκροή από την κυκλική ροή εισοδήματος → μείωση δαπανών → μείωση παραγωγής → μείωση απασχόλησης → μειωμένο εθνικό εισόδημα Αν οι άνθρωποι έχουν χαμηλότερο εισόδημα (ή είναι άνεργοι), μπορεί να χρησιμοποιήσουν τις αποταμιεύσεις τους για να διατηρήσουν το επίπεδο διαβίωσής τους • Άρα, η αποταμίευση οδηγεί σε μείωση των αποταμιεύσεων → παράδοξο της φειδούς