AMAÇ

1. AMAÇ Akarlar hakkında genel bilgi sahibi olmak, Uyuzun tanı, tedavi, korunmasında yeterli düzeye gelmek ve mücadele yöntemlerine hakim olmak HEDEFLER Ev tozu akarlarının klinik bulgularını ve korunmada gerekli yöntemleri bilmek Uyuzun epidemiyolojisini, Etkenini ve morfolojisini, etkenin evrimini bilmek Hastalığın klinik bulgularını, patogenezini, prognozunu bilmek tanı yöntemlerini ve Tedavi prensiplerini bilmek Uyuzdan korunmada gerekli yöntemleri bilmek

2. Sorular Aslında kümes hayvanlarında ektoparazit olup aç kalınca insanlara da saldıran akar aşağıdakilerden hangisidir? • Demanyssus gallinae • Demodex follicularum • Pyemotes ventricosus • Sarcoptes scabiei • Dermatophagoides farinaei Soru: Aşağıdakilerden hangisi uyuzun tipik belirtilerinden birisidir? • İncimsi veziküller • Deride renk değişmesi • Burun kaşıntısı • Geçici felç • Allerjik rinit

3. AKARLAR-1 Dermanyssus gallinae Kümes hayvanlarında ektoparazit Zaman zaman insanlardan da kan emerler Larva dönemleri dışında yaşamlarının her döneminde kan emerler Kümes hayvanları ile uğraşanlarda görülür.

4. AKARLAR-2 Pyemotes ventricosus Arpa uyuzu Samanla uğraşan çiftçiler, uncular, değirmenciler, tahıl ambarlarında çalışanlarda Vücudun açık olan yerlerinde kaşıntı, yanma,ödem,veziküller Kaşıntı geceleri artar Ilık su banyosu ve bölgeye sirkeli suyla yıkama önerilir

5. AKARLAR-3 Neotrombicula autumnalis Çalı uyuzu etkeni Larvaları otluk, çalılık yerlerde ve bahçelerde insanlara hücum eder Kan emerler Vücudun açık olan kısımlarında kızarıklık,şişkinlik,ağrı ve kaşıntı olur

6. Ev Tozu Akarları Ev tozu, akarlar, polenler, hayvansal materyaller, böcekler, mantarlar gibi canlı ve cansız birçok materyalin artık ve parçalanma ürünlerinden ve bunların içerdikleri maddelerden oluşan özel bir karışımdır. Bu maddelerin çoğu insanlar için allerjen olup en önemlisi de içinde bulunan akarlardır

7. Ev Tozu Akarları Ev tozu akarları insanlar ve evcil hayvanlardan dökülen ölü deri hücreleri ile beslenirler Daha çok yatak, halı ve çeşitli mobilyalar üzerinde birikerek yaşarlar Gözle görülmeyen çeşitli ürünleri ve özellikle dışkıları ev tozlarının büyük bir bölümünü oluşturur. Bu tozları soluyan bireylerin bazılarında allerjik rinit, astım, atopik dermatit ve mevsimsel olarak keratokonjunktivit görülebilir

9. Ev Tozu Akarları Sıcak ve nemli yerlerde daha fazla bulunurlar ve çoğalırlar Eşyaların az olması, toz olmaması korunmada önem taşır Elektrik süpürgesi, elektrikli battaniye kullanılması uygundur. Kuru ortamda yaşamazlar.

10. Sarcoptes scabiei UYUZ (Scabies, Gale)

11. vücut tek parça • kirli, beyaz renkte • oval yapıda • gözleri yok • Solunum delikleri yok • 4 çift bacakları vardır. Bunlardan ikisi önde ikisi arkadadır

12. İnsan Sarcoptes scabiei’nin tek konağıdır • Tüm evrimini insan derisinde epidermisin stratum corneum tabakasında oyduğu tünellerde geçirir

13. Derinin ince olan yerlerinden epidermis içine girerek günde birkaç mm ilerleyerek eğri büğrü tüneller kazar

14. Evrimlerinde Erişkin→yumurta→ larva→ nimf→erişkin dönemleri vardır Evrim süreleri 9-15 gün arasında değişir.

15. Dokularla beslenir, kan emmez • Dişi 4-5 hafta yaşarErkekler çoğu kez döllenmeden sonra ölürler • Evrimini tamamladıktan sonra çiftleşen dişi parazit deride kazdığı tünellerde hem yumurtlar hem de dokuları parçalayarak ilerler • Dişi günde 2-4 yumurta yumurtlar

17. Epidemiyoloji • Uyuz kozmopolit yayılış gösterir. • Parazitin kaynağı uyuzlu insanlardır • İnsandan insana direkt temasla, giysilerle, aynı yatakta yatma ve cinsel ilişki esnasında geçer. • Bulaşma daha sık olarak geceleri olur. Isı arttıkça parazit daha çok hareket eder. • Her yaşta, her sosyoekonomik toplulukta ve her cinste görülebilir. • Aile enfeksiyonuna neden olur. • Toplu yaşam yerlerinde bulunabilir

18. Olgun ve dişi sarcoptesler epidermisde tüneller içinde yaşadıklarından hastalığın bulaşmasında fazla önemli değildir. • Genç dişiler ve yeni döllenmiş dişiler deri üzerinde serbest olduklarından kolaylıkla bulaşabilirler

19. Vücut dışında oda sıcaklığında 2-3 gün canlı kalabilirler

21. Klinik • Kuluçka süresi 2-3 hafta • En tipik belirtisi, şiddetli gece kaşıntısı gündüz daha hafif • Deride görülen lezyon, kısa, deriden biraz kabarık, kırık çizgi veya S şeklinde kıvrımlı beyazımsı gri renkte tüneller • Toplu iğne başı büyüklüğünde inci beyazlığında veziküller • Tüneller en iyi el parmak arası, bilekler, dirsek,penis • Zamanla kaşınma sonucu eritem ve ödem gelişir. • Sekonder enfeksiyonlar oluşabilir. Saçlı deri dışında bulunabilir. • Klasik uyuzun en tipik belirtileri, geceleri artan şiddetli kaşıntı, incimsi veziküller ve uyuz izleridir.

26. Scabies crustosa (kabuklu uyuz, scabies norvegica, norveç uyuzu) • İmmünolojik veya nörolojik bozukluğu olan kişilerde, organ nakli hastalarında AIDS gibi immünosupressif kullananlarda, beslenme bozukluğu olan kişilerde uyuz şekil değiştirir. • Baş ve ense dahil tüm vücudu saran kabuklanma görülür. Hiperkeratozla seyreden bir klinik oluşturur. • Kaşıntı hemen hemen yoktur.

28. Kabukların altında bol miktarda akar bulunur • Çevreye dağılan bu kabuklar bulaşmada önemli rol oynar • Kabuklar içinde dış ortamda akar 10 gün canlı kalabilir • Toplu yaşam yerlerinde (huzurevleri, hastaneler) çabuk bulaşma ve yayılma olmaktadır

29. Tanı • Klinik ( bazı kaşıntılı deri hastalıkları ile karıştırılabilinir) • Aile anamnezi önemli • Deri kazıntısı: %10 luk KOH ile muamele edilerek lam-lamel arası preparat yapılarak mikroskopta incelenir

30. Tedavi • Şiddetli kaşıntılarda oral antihistaminikler • Sıcak banyo • Tüm vücuda çeşitli insektisitler • Kükürt kremi • Hastanın tüm giysileri dezenfekte edilir

31. Demodex folliculorumD.brevis • İnsanın yüzünde ve vücudunda, kıl diplerinde, foliküllerinde ve yağ bezlerinde yerleşir.

33. Kozmopolit • Her ırkta ve yaşta, ancak görülme sıklığı yaşla doğru orantılı olarak artar • Türkiye’de %44-50

34. Bazen dikkati çekmeyebilir • Özellikle temizlik kurallarına uyulmadığında, kirli ve yağlı deride irinli dermatit oluşturur

35. Deri kabuklanır, kalınlaşır, kızarır. • Sekonder enfeksiyonlar sonucu abse oluşur. • Göz kapağı foliküllerinde hiperplazi,gerginlik, melanosit toplanmasına neden olabilir.

38. Tanı • Lezyonlu yerler parmakla sıkılır elde edilen sıvı incelenir veya • Selofan bant lezyona yapıştırılıp çekilir mikroskopta bakılır

39. Tedavi • Lezyonlu yerler sıcak sabunlu su ile yıkanır • İnsektisitli merhem sürülür