Supported by

1. Projektii IFC përQeverisjeKorporativenëKosovë Oliver Orton MenaxheriProjektit, IFC ProgramiQK,Evropa Jug-Lindore Supported by 15 Shtator 2011, Prishtina

2. CkaështeQeverisjaKorporative(QK)? • Sir Adrian Cadbury (Raporti Cadbury, 1992 (UK)) • Njësistempërmestëcilitkompanitëqeverisenapoudhëhiqen • James Wolfensohn, ish-President i BB • Promovimi i marrëdhëniessëdrejtë, transparencësdhepërgjegjësisë • Parimet e Qeverisjes Korporativetë OECD-së ( do tediskutohet me vone) • Praktikae mirë e QK-sëduhettëofrojështytjet e duhurapërBordin e DrejtorëvedheMenaxhmentinpërtiarriturcaqettëcilatjanënëinterestëkompanisëdheaksionerëvetësajdhetëofrojënjëmonitorimefektiv e me këtëtëinkurajojëkompaninëdrejtpërdorimitmëefikastëburimevetësaja.

3. QeverisjaKorporativedheKrizaGlobaleFinanciare • Dështimiibizneseve- qëngabizneset e voglafamiljare e deritekonglomeratët e mëdhenjë • Rënie e konsiderueshme e pasurisësëkorporatavesidhepasurisëindividualetëkonsumatorëve • Rënietëkonsiderueshmetëaktivitetitekonomik , kreditordhepunësimit KRIZË TË MADHE TË VETEBESIMIT TË INVESTITORËVE DUKE NDIKUAR NË INTEGRITETIN E TREGUT DHE EKONOMISË Element ipërbashkëtnëshumicën e dështimevetëkorporatave: dobësitënëstrukturat e qeverisjeskorporativetheksondobësitë/dështimetnë: • Mbikëqyrjen/supervizionindheauditimin e brendshëm/kontroltëmekanizmavetëkompanisë • Transparencënfinanciare ( integritetin e pasqyravefinanciare) • Procesin e duhurtevendim-marrjes • Mekanzimave me tëcilatkompaniamenaxhonrrezikun • Aftësinëtëreagojënëmënyrëefektivenëtëdyjaraste, rastevetëmundësivekërcënimeve/rreziqeve/krizave, etj. PARIMET E QEVERISJES SË MIRË KORPORATIVE VLEJNË PËR TË GJITHA KOMPANITË - POR MEKANZMAT ME TE CILAT IMPLEMENTOHEN PARIMET DALLOJNË NGA LLOJI I KOMPANIVE

4. QeverisjaKorporative – Benefitet e pergjithshme • LlogaridhëniadhePërdorimiEfikasiBurimevePublikedhe Private – nëkompanitështetërore (përdorimiiparavetëtaksapaguesve, etj.) dhenëbizneset private (mbrojtja e investitorëve) • Shumëmëshumënjerëzndikohenashtusizgjërohetekonomia– me interesnëkompanite e privatizuara/binzeseve private; fondevepensionale • Zvogëlimnënëshansetpërmashtrime/skandalekorporative; mbrojtje e reputacionit • Përmirësim ne veprimet e kompanisë, efikasitetdhevendim-marrje • Përmirësimnëprofitabilitetin e kompanisëdhekonkurueshmërisë – duke ecurdrejtrritjesdheqëndrueshmërisënësektorin e korporatavesidhe ne ekonomi • Integriteti I sistemeve– sistemibankar, sitemiisigurimevedhepensional • Përmirësimnëqasje per financadheinvestimepërmesrrijtes se besushmërisëteinvestitorët –ngatregjet e kredivesidheatotëekuitetit; vendoreapotëhuaja; investitorëtpaguajnemëtepërpër QK tëmirë; kredidhënësitjapinkredimëtë lira aty ka kua QK tëmirë

5. Programii Qeverisjes Korporativei IFC-sënëEvropënJugore IFC dheQeverisjaKorporative – PjesaGlobale • Njësia e Qeverisjes KorporativedheInvestimet e IFC-së • Forumi Global i Qeverisjes Korporative(GCGF) • SherbimetKonsultativepërQeverisjeKorporative – e shpërndarenëpërbotë • Metodë e aplikuarglobalisht IFC dheQeverisjaKorporative – RajoniiEvropesdheAziseQendrore (ECA) • Në ECA jemi per me shume se 10 vite duke filluarngaRusia; Ukraina; Kaukazi; AziaQendrore IFC dheQeverisjaKorporative – Evropa Jug-Lindore • E mbështeturngaSEKRETARIATI SHTETËROR PËR ZHVILLIM EKONOMIK I ZVICRËS (SECO) • 2005 – Dhjetor 2011; Faza e II-tëqëngaviti 2009 • Ngaviti 2005 ne Shqiperi, Bosnedhe Herzegovina, Maqedoni, Mali teZi, Serbi • NëKosovengaviti 2010 pas anëtaresimittëKosovesnëBankënBotëroredheFondinMonetarNdërkombetar • Ekipiiformuar ne secilinshtetperpos ne Malin e Zi

6. Programii Qeverisjes Korporativei IFC-sënëEvropënJugore (vazhdim) • Tri Objektivakryesor: (a) ndihmëkompanivepërtëpërmirësuarQeverisjenKorporative(QK) (b) mbështetja ne tregjet e jashtme- berza, rregullatoreve/institucionevetjera, asociacionevetebiznesit, ambientitligjor (c) media/ndërgjegjesimipublik • Arritjetkryesore: • Kompanitë: ngaviti2009 kemikeshilluar 95 kompaninëpërmiresimin e QK (intervenimbrendakompanise) dhe 53 kompanikaneraportuarpërmirësimtëperfomances. Ngaviti 2005, rritje e investimeve ne kompani me mbi 200 miliondollare, tëatribuaratekpermiresimini QK. • Institucinet/Rregullatoret: kemizhvilluarKodet e QK dheKartelatVleresuesete QK përvleresimin e praktikavetë QK; mbeshtetjanëtregjet e jashtme- berza (përfshire/ Paraqitjetëofertespublike -Initial Public Offering – IPO) dherregullatorevenëtëgjithavendet; mbështetjenëzhvillimin e ligjeve/kodeve/rregulloreve; mbështetjepërinsitucionetlokaleqë e promovojne QK. • Edukimi: ndihmënëzhvillimin e programitëplotë Masterpër QK– si master iveqantësidhesinjemodulivetem.

7. Projektii Qeverisjes Korporativei IFC nëKosovë Kohëgjatja e projektit: Prill 2010 – Dhjetor 2011 Qëllimiiprojektit: tëkontribuojëdrejtkrijimittëkulturësnëQeverisjeKorporativenëKosovënëniveltëQeverisë, Rregullatorëve, NdërmarrjetPublikedhesektoritprivat (përfshiBankat, BiznesetFamiljare, sidheNdërmarrjet e VogladhetëMesme) Aktivitetet e Projektit: • KeshillimetëAvancuaranëpërKompani– ngritja e kapacitetevedheaktivitetekëshilldhënësenëkompani duke u bazuarnëMetodologjinëpërQeverisjenKorporativenë IFC duke ndihmuarkompanitëqetëavancojnëpunën e tyredhetëtërheqininvestitorë • AktivitetenëTrajnimedheNgritjen e Vetëdijes– organizmiikonferencave, seminareve, dhetrajnimevepërQeverisjenKorporativenëbashkëpunim me partnerë vendor; ( si p.sh Mikrofinanca, NVMte, kompanitepublike –POE, trajnimeindividualesidhe me fokusgjinor). • PërkrahjepërInstitucionetRregullatore– Banka Qendrore e Kosoves; Agjensionii NVM-ve; RregulliKeshilledhenes 1; Kontributiyne ne LigjinmbiOrganizatat e Biznesit; asistimiiKBAse ne krijimin e KoditEtik; puna me KompanitePublike (POEs) dheNjesite e ketyrekompanivedheMinistrine e Financave. • PërkrahjepërInstitucionetAkademike– kemiperkrahurUniversitetin ECDP ne zhvillimin e njemodulitëspecializimitmbiQeverisjenKorporative me qëllimtëkrijimittënjëgjeneratetëliderëvenëkëtëfushë Do tevazhdojme me tutje?

8. Falemnderit per vemendjen e juaj Përmëshumëinformata, julutemkontaktoni: Oliver OrtonRamadan Berisha OOrton@ifc.org RBerisha@ifc.org +381 11 3023 750 +381 38 609 333