1 / 104

ADLİ TOKSİKOLOJİ

ADLİ TOKSİKOLOJİ. Doç. Dr. ABDİ ÖZASLAN İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Adli Tıp Anabilim Dalı. Zehirin sözlük anlamı; “Canlı organizmaya girdiğinde sağlığında bozulmaya, hatta ölüme yol açan mineral, bitkisel, hayvansal veya sentez yoluyla üretilmiş maddedir”.

shina
Download Presentation

ADLİ TOKSİKOLOJİ

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. ADLİ TOKSİKOLOJİ Doç. Dr. ABDİ ÖZASLAN İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Adli Tıp Anabilim Dalı

  2. Zehirin sözlük anlamı; “Canlı organizmaya girdiğinde sağlığında bozulmaya, hatta ölüme yol açan mineral, bitkisel, hayvansal veya sentez yoluyla üretilmiş maddedir”. • Adli toksikolojiZehirlenme olgularının hukuksal boyutta incelenmesidir. 2 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  3. ‘Bütün maddeler zehirdir. İlacı zehirden ayıran dozudur.’ Paracelsus (1493-1541) 3 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  4. Zehirlenmede Ortaya Çıkan Etki • Zehirin yapısına, • Uygulama yoluna (maruziyet şekli), • Temas süresine, • Temas tekrarına, • Kişisel duyarlılığa bağlıdır. 4 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  5. Doz tanımları • Etkin Doz (ED) • Toksik Doz (TD) • Letal Doz (LD) 5 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  6. DOZ-YANIT İLİŞKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ -1 • Uygulanan toksik maddenin miktarı ile biyolojik sistemin yanıt değeri arasındaki ilişkidir. • LD50 belirli bir maddenin tek dozla test edilen hayvanların % 50’sini istatistiksel olarak öldürmesi beklenen mg/kg cinsinden miktarıdır. 6 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  7. DOZ-YANIT İLİŞKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ -2 • Herhangi bir kimyasal maddenin ya hep ya hiç yanıtı için en düşük etkin dozuna eşik dozu denir. • Eşik dozu deneysel olarak belirlenemeyen bir dozdur. 7 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  8. Ulusal Zehirlenme Merkezi Verilerine Göre Sık Rastlanılan Zehirlenmeler -1 • İlaçlar; Analjezik, Antidep, Antihist, Antihipert. v.b. • Tarım ilaçları ve böcek öldürücüler;Organofosfatlı, Karbamatlı, Piretin grubu v.b. • Ev içi kimyasallar;Çamaşır suyu, Lavabo açıcı, Kireç sökücü, Deterjan, Naftalin v.b. 8 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  9. Ulusal Zehirlenme Merkezi Verilerine Göre Sık Rastlanılan Zehirlenmeler -2 • Zehirli gazlar; Karbonmonoksit, boğucu gazlar, • Bitki ve besinler; Mantar, delibal, kayısı çekirdeği, salon bitkileri v.b. • Zehirli hayvan ısırmaları ve sokmaları; Akrep, yılan, örümcek, arı v.b. 9 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  10. Zehirlenmelerin Sınıflandırılması • Kaynaklarına göre, • Maruziyet süresi ve sıklığına göre, • Orijinlerine göre zehirlenmelerdir. • Etki yerlerine göre, • Toksikolojik analiz yöntemlerine göre, 10 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  11. Kaynaklarına Göre Zehirlenmeler; • Bitkisel kaynaklı; Belladon, çeşitli alkaloidler ve kalp glikozidleri, • Hayvansal kaynaklı; Yılan, akrep, örümcek zehirleri ve insülin, • Mineral kaynaklı; Kurşun, civa, arsenik, • Sentez kaynaklı;DDT, paration, amfetamin, 11 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  12. Maruziyet süresi ve sıklığına göre; • Akut zehirlenmeler, • Subakut zehirlenmeler, • Kronik zehirlenmeler, 12 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  13. Orijinine göre; • Kaza; Gerçek anlamda kaza, Tedavi ve Mesleki zehirlenmeler, • İntihar; En sık reçete ile alınmış ilaçlar olmak üzere en kolay ulaşılabilinenler. • Cinayet; Arsenik tuzları, civa tuzları, koroziv asitler, striknin, uyuşturucular, barbitüratlar, siyanür, organofosfatlı insektisitler ve diğer pestisitlerle akanitin, fosfor, çinkosülfür ve radyoaktif maddeler) 13 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  14. Zehirlenme Olgularında Adli Görev; • Zehirlenmeler adli olgulardır. Bu nedenle adli makamlara ve sağlık müdürlüklerine bildirilmeleri yasal zorunluluktur. • Bu görevin ihmali hekimler için TCK’nın 280 ve CMK’un 159. maddeleri kapsamında suç niteliğindedir. • CMK 89 kapsamında otopsi yapılır. 14 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  15. Adli Otopsiler –İst. 2010 • Ateşli Silah Yaralanması  327 • Kesici, kesici-delici, delici, ..alet yaralanmaları  161 • Künt Travma 133 • Yüksekten Düşme 286 • Trafik Kazası 528 • Patlamaya Bağlı Ölümler 10 • Yanığa Bağlı Ölümler 36 • Ası 340 • Bağla boğma, elle boğma ve diğer mekanik asfiksi 29 • Suda Boğulma 183 • Karbonmonoksit Zehirlenmeleri 72 • Uyutucu, uyuşturucu Zehirlenmeleri 54 • Alkol (etil, metil) Zehirlenmeleri 21 • İlaç Zehirlenmeleri 18 • Diğer Zehirlenmeler 18 • Ölü Doğum 21 • Çocuk Ölümleri 497 ? • Patolojik Ölümler 767 • İhtisas Kuruluna Sevk  554 • Diğer  365 • TOPLAM 3923 15 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  16. Adli Toksikolojide • Zehirlenme iddiası vardır. • Diğer incelemelere sekonder olarak rutin bir işlem sonucu saptanır. * Otopsi yapan hekim iddiaya ve/veya bulgulara uygun örnekler almalıdır. 16 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  17. Zehirlenme Olgularında Otopsi; • Zehirlenmelerin çoğunda otopsi bulguları yetersizdir. Çünkü bu maddeler nadiren korozif veya tahriş edici özelliğe sahiptir. • Tanı, öykü ve olayla ilgili koşulların incelenmesinin yanı sıra vücut sıvıları ve dokuların toksikolojik analizine dayanır. 17 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  18. Otopsi Öncesi • Maddenin alınma ve ilk belirtilerin başlama zamanı, şekli, bir hastaneye başvurmuş ise ilk fizik muayene ve laboratuvar bulguları ile uygulanan tedavi şeması (dozları) ve klinik gidişin yanı sıra terminal tablo bilgileri de not edilmelidir. 18 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  19. Dış Muayenede Saptanabilecekler • Zehirlenme olgularında dış muayenede genellikle belirgin bir bulguya rastlanmaz . Ancak; i.v. ilaç kullanımında ciltte iğne izi, atrofik skar veya ülserasyon, yılan, akrep, böcek ısırık/sokmalarına bağlı zehirlenmelerde ciltte ısırık, sokma izi görülebilir. 19 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  20. İç Muayenede Saptanabilecekler -1 • Ağız ve burun boşluğu; Toz ya da renkli materyal kalıntıları (tablet ya da kapsül kalıntıları, pestisit ya da herbisit artıkları ve intranazal ilaç kullanımı) • Nazal septumPerforasyonu; Kokain • BeyinKoku ve renk değişikliği;Karbolik asit, alkoller, siyanür, metil salisilat 20 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  21. İç Muayenede Saptanabilecekler -2 • Gastrointestinal sistem;Çok sayıda ilaç tableti (Aldıktan sonra kısa sürede ölümlerde), plastik paketler (paket vücut sendromu), koku (alkoller, karbolik asit, siyanür), irritasyon ve nekroz (asitler, alkaliler, ağır metaller), • Karaciğer;Parankimatöz dejenerasyon (fosfor, karbon tetraklorür, glikoller), nekroz (fosfor, karbontetraklorür, mantar zehirlenmesi), 21 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  22. İç Muayenede Saptanabilecekler -3 • Böbrekler;Kanama (ağır metaller, kantarid), parankimatöztubulus dejenerasyonu ve/veya korteks nekrozu (fosfor, karbon tetraklorür, zehirli mantarlar), papilla nekrozu (fenasetin), • Kalp;Subendokardiyal kanamalar (arsenik), • Kan;Renk değişikliği (CO, siyanür), • Kusmuk;Renk değişikliği (borik asit ve bakır sülfat). 22 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  23. Toksikolojik İnceleme Örnekleri • Rutin olarak sistematik toksikolojik analiz için genellikle kan, idrar, mide içeriğiile karaciğerveböbrekörnekleri alınmaktadır. • Toksikolojik analiz için öncelikle periferik kan (özellikle femoral kan)tercih edilmelidir. • Çürümüş cesetlerde karaciğer, böbrek ve kas örneklerinin yanı sıra beyin, saç ve kemik gibi bazı başka örneklerin alınması da faydalıdır. 23 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  24. Postmortem biyolojik sıvıların saklama ve taşınmasında en uygun malzeme cam kaplardır. • Genel olarak 50 ml’lik kültür tüpleri kan ve idrar örnekleri için en iyi seçimdir. • Daha küçük tüpler (örneğin 15, 20 ve 30 ml) daha az miktarda alınan kan, viterus humour ve safra örnekleri için uygundur. 24 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  25. Kan örnekleri sodyum floridekleyenerek korunmalıdır. Bazı laboratuvarlarflorid koruyucuya ek olarak potassiumoxalate, EDTA veya 5 mg/mL konsantrasyonunda sodiumcitrategibi antikoagülanlar eklenmesini de isteyebilir. • İdrar, safra, vitreus dokularıgibi örnekler genellikle koruyucuları gerektirmemektedir. Ancak, alkol analizi için örneklere sodyum veya potasyum florid eklenmelidir. 25 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  26. Plastik taşıyıcılar, gastrik içerik ve solid organ örneklerinin toplanması için uygundur. • Tüm örnekler iki hafta kadar kısa bir dönem saklanacaksa (+4°C) buzdolabı ısısında, uzun dönem saklanacaksa (-20°C) derin dondurucu ısısındamuhafaza edilmelidir. • Saç ve tırnak örnekleri için uygun ortam oda ısısında muhafaza edilmeleridir. 26 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  27. Rutin Toksikolojik Örnek Toplama Kılavuzu (Hearn L. PostortemToxicology) 27 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  28. Örneklerde Aranan Maddeler 28 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  29. ALKOL ZEHİRLENMELERİ 29 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  30. ALKOL ENTOKSİKASYONLARI • Alkol toplumda kullanımı en çok istismar edilmesi ve sebebiyet verdiği kazalar ile kriminal olaylar nedeniyle adli olgularda en çok saptanan toksik maddedir. • Adli toksikolojide en sık karşılaşılan alkol türleri etil alkol ve metil alkoldür. 30 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  31. ETİL ALKOL Etil alkol başlıca iki yoldan elde edilir; • Fermantasyon yolu: Başlıca yaş ya da kuru meyve ve tahıllarda bulunan şekerin maya mantarları tarafından fermente edilmesidir. • Fermantasyonla elde edilen alkol konsantrasyonu %15-17’dir. Ortamdaki alkol bu düzeyin üstüne çıkarsa mantarları öldüğünden fermantasyon durur. • Bu şekilde elde edilen içkilere bira, şarap, vermut ve likör örnek gösterilebilir. 31 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  32. Distilasyon yolu: Fermantasyon sonucu elde edilen ve sudan daha düşük kaynama noktasına sahip bulunan etil alkolün buharlaştırılarak sudan ayrılması ve toplanmasıdır. • Alkol oranı % 35-45 arasındadır. Rakı, votka, cin, viski, kanyak distilasyon yolu ile elde edilen içkilere örneklerdir. 32 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  33. Alkolün Emiliminde Etkili Faktörler • Miktarı ve içim hızı, • İçecekteki alkol oranı (alkol oranı %10-30 arasındaki içecekler en hızlı emilir) • İçecekle alınan diğer yiyeceklerin varlığı (mide boşken emilim hızlı, yağlı besinler alkol emilimini yavaşlatır) • Kişiye ait faktörler (tolerans, cinsiyet, kilo, fiziksel yapı, GİS mukozal yüzey alanı- kanlanması ve hareketliliği, diabet, gastrektomi v.b. Durumlar ile psikojenik faktörler) etkilidir. 33 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  34. Etil Alkol Metabolizması -1 • Etil alkol Glutamat NMDA reseptörlerini bloke eder ve GABA reseptörlerinin indirekt agonistidirler. Ayrıca membran akışkanlığını artırırlar. • Alkol  Asetaldehit  Asetik asit  Su + CO2 • Alkol dehidrogenaz • Aldehit dehidrogenaz (Disülfiramın etki basamağı) • Oral alınım sonrası alkol özefagustan hızla mideye geçer. • Alkolün emilimi % 20 mide, % 80 ince barsak mukoza yüzeylerinden olur. 34 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  35. Etil Alkol Metabolizması -2 • Kronik alkol içiciler diğer içicilere göre alkolü daha hızlı metabolize ederler. • İçilen alkolün yaklaşık % 90’ı karaciğerde metabolize olurken, % 10 kadarı metabolize olmadan akciğer böbrek, tükürük ve terle atılmaktadır. • Etil alkol saatte 15-20 mg metabolize olur. Bu bilgi geriye dönük alkol miktarını saptamada yardımcıdır. 35 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  36. Etil Alkolün Etkisi • Düşük dozlarda inhibitör merkezleri baskıladığı için stimülan etkilidir. Yüksek dozda depresandır. • Alkol intoksikasyonundaki kişi baş dönmesi, bulantı, kusma, konuşma güçlüğü, terleme, sıkıntı hissi, yürüme bozukluğu gibi şikayetlerden bilincin bozuk ya da kapalı olduğu ağır tablolara kadar değişen belirtilerle gelebilir. 36 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  37. Kan Alkol Konsantrasyonuna Bağlı MSS Etkileri 37

  38. Promil gram: Bir litre kandaki alkol miktarının gram cinsinden ifadesidir. • % mg alkol miktarını promil grama çevirmek için mg olarak ifade edilen miktarı 10 ile çarpıp 1000’e böleriz. 38 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  39. Adli tıp uygulamasında, klinik bulguların da desteklemesi şartıyla, 200 mg/100 ml üstündeki kan alkol düzeyinin “yaşamsal tehlike”oluşturduğu kabul edilmektedir. • Ancak literatürde 1500 mg/100 ml kan değeri ile hayatta kalan olgular vardır. 39 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  40. ÖLÜM • Alkol etkisi altındaki kişi tüm travmalara açık olduğundan; trafik kazası, düşme, elektrik çarpması, yanma v.b. travmalar veya gıda aspirasyonu, mide kanaması v.b. patolojiler sonucu ölüm gerçekleşebilir. • Otopsi bulguları; Akut etil alkol intoksikasyonunda bulgular nonspesifiktir. 40 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  41. Kronik Etil Alkol Entoksikasyonunda Otopsi Bulguları -1 • Travmalara maruz kalma, beslenme bozuklukları, portal hipertansiyon, varisler, gastrointestinal kanama, alkolik hepatit, kronik pankreatit, akut hemorajikpankreatit, kronik gastrit, peptikulcus, aklorhidri bulgularına rastlamak mümkündür. 41 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  42. Kronik Etil Alkol Entoksikasyonunda Otopsi Bulguları -2 • Başlangıçta hepatosteatoza bağlı hepatomegali, soluk sarı renkli görünüm, ileri aşamada kıvamı sert, gri-sarı renkli küçük karaciğer , makronodüler siroz görülür. • Beyin, beyincikte atrofi, yan ventriküller ve interhemisferik fissürlerde dilatasyon gelişir. 42 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  43. METİL ALKOL • Odunun distilasyonundan elde edilir. • Sıklıkla kaza nadiren intihar orijinlidir. • Oksidasyona uğramadan toksik değildir. • Alınan metil alkolün % 58’i absorbe edilir. • GİS’den çok çabuk absorbe edilir. 43 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  44. Metil alkolFormaldehitFormik asitCO2+H2O • Alkol dehidrogenaz • Aldehiddehidrogenaz • Metil alkolün toksik etkisi formik asidin birikimine bağlıdır. 44 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  45. Metil alkol alımını takiben toksik bulguların görülmediği yaklaşık 12-24 saatlik tipik bir belirtisiz dönem vardır. • Örnek alım, saklama ve analiz yöntemi etil alkol ile aynıdır. 45 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  46. Adli tıp uygulamasında; klinik bulguların da desteklemesi şartıyla, kan metil alkol düzeyinin 30mg/100ml üzerinde veya görme fonksiyonlarına ait problemlerin olması halinde ‘yaşamsal tehlike’ oluşturduğu kabul edilmektedir. • 80-100 mg/100 ml kan değeri sınır letal düzey kabul edilir. 46 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  47. Fizik muayenede; nefeste alkol kokusu, MSS belirtileri, Kussmaul solunum, solunum depresyonu, görmede bulanıklık, parıldama, fotofobi, görme alanı bozuklukları ya da ‘kar fırtınası’ görüntüsünden ışık algılanmasının tamamen kaybına kadar çeşitli görme bozuklukları, bulantı, kusma, karın ağrısı saptanabilir. 47 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  48. Kronik zehirlenme olgularında körlük gelişirken, akut zehirlenme olgularında körlük gelişmeden ölüm gerçekleşir. 48 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  49. Metil Alkol Otopsi Bulguları • Spesifik patolojik bulgu yoktur. • Uzun süre metil alkole maruz kalan kişilerde optik sinirde atrofi, pankreasta hemorajik nekroz sahaları, MSS’de dejeneratif değişiklikler, karaciğer ve böbrekte yağ infiltrasyonu, kalp kasında yağlı dejenerasyon gibi bulgulara rastlanabilir. 49 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

  50. UYUŞTURUCU - UYUTUCU MADDE ZEHİRLENMELERİ 50 19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

More Related