170 likes | 513 Views
Elementuen sailkapen periodikoa. Historia pixka bat. Hasiera batean pentsatzen zen materia guztia urez, airez, lurrez eta suz osatuta zegoela. Zientzia teknikak hobetzen zihoazela materia artean elementu desberdinak aurkitu ziren, eta horiek masa atomikoaren arabera antolatu ziren.
E N D
Historiapixka bat • Hasiera batean pentsatzen zen materia guztia urez, airez, lurrez eta suz osatuta zegoela. • Zientzia teknikak hobetzen zihoazela materia artean elementu desberdinak aurkitu ziren, eta horiek masa atomikoaren arabera antolatu ziren.
Elementuen sailkapenaren aitzindaria Döberein izan zen. Honek elementuak hirunaka sailkatu zituen. • TRIADAK:Cl - Br - I Ca - Sr - Ba S - Se - Te Li - Na - K
Ondoren, 1862an Chancourtois eta Newlandsek lehenengo aldiz aipatu zituzten periodoak. • Chancourtoisek zilindro baten azaleraren gainean kokatu zituen elementuak. Elementuak 45 graduko lerro batean zeuden eta pisu atomiko txikienetik andienera zeuden kokatuak
1864an, Newlandsek elementuak masa atomikoaren arabera kokatu zituen, baina hauek 7 elementuko taldeetan banatu zituen, “oktaben legea” aplikatuz.
1868an Meyer kimikari alemaniarrak, bolumen atomikoari lehentasuna eman zion.
1869an, Dimitri Mendeleiev kimikariak taula periodikoa proposatu zuen elementuen sailkapena egiteko. Pisu atomikoen arabera ordenatu zituen elementuak lerroka eta zutabeka. • Meyerren taularekiko zenbait posizio aldaketa egin zituen.
1914an Moseleyek elemtuen kokapenaren arazoa konpondu zuen elementu bakoitzari zenbaki atomiko bat ipiniz.
Mendeleiev (1834-1907) • Elementuak zenbaki atomiko handiagoren arabera kokatzean, periodikoki errepikatzen dira haien propietate fisiko eta kimikoetako asko. • Mendeleievek hutsuneak utzi zituen orduan ezagutzen ez ziren elementuentzat. Gerora aurkitu dira toki horietan egon behar zuten elementuetako batzuk, eta beste batzuen bila ari dira oraindik. Taula periodikoa, beraz, etengabe ari da eguneratzen. Moseley (1887-1915)
TAULA PERIODIKOAREN EGITURA • Taula horrek 18 zutabe ditu eta elementu bakoitzak bere lekua betetzen du Z zenbaki atomikoaren arabera, baina betiere gorakako segidan. • Metalak eta ez metalak bereizita daude.
Gas nobleek periodo bakoitzaren amaierako zatia betetzen dute. • Lur arraroak (lantanidoak eta aktinidoak) taulatik kanpo daude, bakoitzak 14 elementu dituen bi lerrotan.
Taula periodikoak 7 lerro horizontal edo periodo ditu, 1etik 7ra zenbakituak. • Horrez gain, 18 zutabe bertikal edo talde ditu, 1etik 18ra zenbakituak. Bestalde, antolaketa honez gain, ohikoa da S, P, D eta F izeneko lau bloke aipatzea; balentziaren geruza dagoen orbitalaren arabera egiten da antolaketa hori. • S blokea, 1. eta 2. taldeetako elementuek osatzen dute.
P blokea 13.etik 18.erainoko talde guztiek osatzen dute, beraien balentziako elektroiek p orbitalak betetzen baitituzte. • Gas nobleak 18. taldeko elementuak dira, balentzia geruza erabat beteta dute.
D blokeko elementuak taularen erdialdean daude eta 3tik 12ra bitarteko taldeak osatzen dituzte. Trantsizio elementuak deitzen zaie. • F blokea barneko trantsizio-elementuek osatzen dute. Bakoitzak 14 elementu dituen bi sailek osatzen dituzte eta (n-2) mailako f elektroi orbitalak betetzen dituzte
EGILEAK • Engells Bello • Asier Ortuondo • Sharay Hernandez