490 likes | 710 Views
Abetarja e Web-it , HTML. Leksion 1. Blloqet e ndërtimit të web-it. HTML dhe CSS Client Scripting - JavaScript dhe DOM Server Scripting - ASP, PHP XML dhe SQL. WWW - World Wide Web. WWW është shkurtim i World Wide Web WWW zakonisht quhet Web .
E N D
Abetarjae Web-it,HTML Leksion 1
Blloqet e ndërtimittë web-it • HTML dheCSS • Client Scripting - JavaScript dheDOM • Server Scripting - ASP, PHP • XML dheSQL
WWW - World Wide Web • WWW ështëshkurtim i World Wide Web • WWW zakonishtquhetWeb. • Web-i ështënjërrjetkompjuterashnëtëgjithëbotën. • Tëgjithëkompjuterat ne Web mundtëkomunikojnë me njëri-tjetrin duke përdorurgjuhëstandarte • Tëgjithëkompjuterat ne Web përdorinnjëstandartkomunikimitëquajturHTTP
Si punon WWW-ja? • Informacioniruhet ne dokumenteqëquhenfaqe web • Faqet web janëskedarëqëruhennëkompjuteraqëquhenservera web • Kompjuteratqëlexojnëfaqet web quhenklientë web • Klientët web i shohinfaqet me një program qëquhetweb browser (shfletues web-i) • Browseratme popullorëjanëInternet Explorer, Chrome dhe Firefox
Si i merrbrowserifaqet web? • Një browser merrnjëfaqe web nganjë server me anëtënjëkërkese • Njëkërkesëështënjëkërkesëstandarte HTTP qëpërmbannjëadresëfaqeje • Njëadresëfaqejekakëtëpamje: http://www.someone.com/page.htm
Si i shfaqbrowserifaqet web? • Tëgjithafaqet web përmbajnëinstruksionese siduhettëshfaqen • Browserishfaqfaqenduke i lexuarkëtoinstruksione • Instruksionetmëtëzakonshmetëshfaqjesquhentage HTML • Tagu HTML përnjëparagrafkakëtëparaqitje: <p> • Njëparagrafnë HTML përcaktohetkështu: <p>This is a paragraph.</p>
Kush i vendosstandartet web? • Standartet Web nukjanëvendosurnga Google apoMicrosoft • Rregullatnë web janëpërcaktuarngaW3C • W3C ështëshkurtim i World Wide Web Consortium • W3C përcaktonspecifikimetpërstandartet web • Standartetmëthelbësorete web-it janëHTML, CSS and XML
HTML • HyperText Markup Language (HTML) ështënjëbashësikodeshtëpërdorurpërtëndërtuarfaqetWeb. • PraështëgjuhaqëpërdoretpërtëndërtuarfaqetWeb. • Mundësonndërtimin, ndryshimindhemirëmbajtjene faqevenë World Wide Web
CfarënukështëHTML? • Para se tëshohim se cfarëështëHTML, është e rëndësishmete dime se cfarënukështë HTML . • E para, nukështëe vështirëper t’ukuptuardhepërdorur. • E dyta, HTML nukështënjëgjuhëe vërtetëprogramimi(ështëmëshumëgjuheformatimi). NukështënjëgjuhëpërtëshkruarprogrameWeb.
HTML • Termatdokumentdhefaqeperdorenshpesh ne menyretendersjelltekurflitet per faqetWeb, poratonuktregojnetenjejtengje. • Teknikishtdokumentijanekodetaktualete HTML ndersafaqjaështëajocfareduketpasiperkthehetngabrowseri.
CfarëështëHTML? • H është per “hyper”. • Nje “hyper document” ështënjedokumentqepermbanlinqe (lidhje) me pjesetetjeraqemundtejetenjedokumenttjeterosebrendatenjejtitdokument. • Kuraktivizohetnje link, ngaklikimi i tijmundesohethapja e njedokumentitjeter, levizja ne tenjejtindokument, paraqitja e njeimazhietj. • “Hyper document” janekonsideruarshume me teperdorshem se tekstetstandartesepseperdoruesimundtezbulojelidhjendermjetideve, kanjelogjiketepercaktuarnderveprimi me faqenWeb.
CfarëështëHTML? • T është per Text. • tregonse cfareparaqitet ne ekranin e kompjuterit. • Lejonportabilitetpermesplatformavedomethenelejontegjithellojet e kompjuteravekudo ne boteteparaqesindokumentatqepermbajnekodeHTML. • Termiplatforme i referohetkombinimittetipittekompjuterit, sistemittetijteoperimit, browseritetj.
CfarëështëHTML? • ML është per “markup language”. • HTML perdorshkronjatevendosurandermjet < dhe >. • Njekonceptbazeqeqendron per HTML ështëqene jemitepergjegjshemper permbajtjen, porbrowserimenaxhonparaqitjen. • Pra ne kemikontrolltekufizuarpersaiperketformatit, keshtuqeduhettekufizohemi ne permbajtje.
Perdorimi i HTML/XHTML • XHTML ështërelativisht e thjeshte. • XHTML ështëe rregulltdhe e strukturuar. • Ndiqnistandartetdhepunajuaj do tejete me e thjeshte, me e qendrueshmesidherezultatet do jene me tebesueshme.
Problemet me HTML • Versionekonkuruesetebrowseraveprezantuanvecoriterejapertejstandarteve • Implementimetepaqendrueshmeteparaqitjesdheteskripteve • Permbajtjadheprezantimiteperziera se bashku
XHTML • XHTML ështënje version i HTML-se i modifikuar per teqenekonformstandartit XML • Dizenjuar per tendarepermbajtjenngaprezantimi • Permbajtja ne XHTML • Prezantimikontrollohetnga Cascading Style Sheets (CSS) • Extensible – Mundtepercaktohenelementeshtese • XML Compatible – Gjuhetetjeraqebazohen ne XML mundtenguliten ne dokumente XHTML • Si njegjuheprogramimi • Sintaksespecifike per t’uperdorur • Ka aplikacionevleresuese (validator) qejundihmojnetandertonikodin sic duhet
Ndryshimet e XHTML • Elementetdheatributetduhettejene me shkronjat e vogla (loëercase) • Te gjitheelementetduhettekenetagehapesedhetagembyllese<p>Hello</p> • Elementetboshepermbajnetagunmbylles ne vetvete<br /> • Vlerat e atributeveduhettevendosenbrendathonjezave • Specifikimetemetejshme i gjenitek http://www.w3.org/tr/xhtml1/#diffs
NjeSkedari thjeshtë XHTML <!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//W3C//Dtd XHTML 1.0 transitional//EN" "http://www.w3.org/tr/xhtml1/Dtd/xhtml1-transitional.dtd"> <html> <head> <title> My Home Page </title> </head> <body> <h1>My Home Page </h1> <p> Welcome to my home page </p> </body> </html>
StrukturaHierarkike DokumentixHTMLindertuar sic duhet, formonnjehierarki
Tipet e Permbajtjes Dokumentetndertohenngatipelogjiketepermbajtjes
StrukturaSemantike Permbajtja e tenjejtit tip zakonishtformatohet ne menyretetilleqeteduketnjesoj.
Markup Semantike HTML markup bazohet ne tipelogjiketepermbajtjes
Hierarkia Hierarkiaperfundimtare
Shprehja DOCTYPE • Deklaronversioninspecifikte HTML ose XHTML qepoperdoret ne faqe • Perdoretngabrowseri per tevendosur se si do teprocesohetfaqja • Vendosetgjithmone e para ne skedar
Shprehja DOCTYPE • tretipe • Strict – permbantegjitheelementetdheatributet e HTML-se, por NUK PERFSHIN elementeteprezantimitoseelementetevjeteruara (sifont). Frameset-et nuklejohen • transitional – permbantegjitheelementetdheatributet e HTML-se, por duke PERFSHIRE elementeteprezantimitoseelementetevjeteruara (si font). Frameset-et nuklejohen • Frameset– Perdoretnesefaqja ka frame
Strict DOCTYPE • Shembull <!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//W3C//Dtd XHTML 1.0 Strict//EN“ "http://www.w3.org/tr/xhtml1/Dtd/xhtml1-strict.dtd"> • Perdorimii Strict inkurajonkodimin e bazuar ne standarte • Vleresuesit (Validators) do tetregojnegabimetlogjike ne metodattuaja • CSS-tetuaja do tepunojne me mire dhe ne menyre me teparashikueshme
Elementet • Perbehennga tri pjese: • TaguiFillimit, icilimundtepermbajeatribute • Permbajtja • TaguiFundit • Shembull: <p id=“intro”>Welcome</p>
Atributet • Gjithmoneperdorenvetem ne Tagun e Fillimitteelementit • tretipe: • AtributeOpsionale: Varennga tipi ielementit • AtributeStandarte: id, class, title, style, dir, lang, xml:lang • AtributeNgjarjesh: onclick, ondblclick, onmousedown, onmouseup, onmouseover, onmousemove, onmouseout, onkeypress, onkeydown, onkeyup • Perdoren ne skriptim
ElementetBoshe • Disaelementenukkanepermbajtje, prandajnukkane as tag tefundit • <imgsrc=“photo.jpg” /> • <br /> • <hr /> • <link rel="stylesheet" type="text/css" href=“main.css" /> • Ne XHTML, qekerkon tag tefundit per tegjitheelementet, perdoretnje tag ivetemedhe per tagun e fillimit, edhe per ate tefundit.
<h1>, <h2>, <h3>, <h4>, <h5>, <h6> • Titujt ne faqe (headings) • Perfaqesojnetemenkryesore, nentemat, etj. tefaqes • është e rendesishmeqeatoteperdoren ne menyrelogjikene faqe, gjeqendihmonteknologjitetillasi browser-at me zeqeteparaqesinfaqen ne menyreinteligjente
<p> • Paragraf • Nevojitet per paraqitjen e tekstit ne njeparagraf • Blockquotes (<blockquote>) janetengjashme me paragrafin, vetem se atokane margins anesore me tegjera
Listat • Listat e Parenditura (listat me pika - bullet) <ul> <li>One</li> <li>Tëo</li> </ul> • Listat e Renditura (listat e numeruara) <ol> <li>One</li> <li>Tëo</li> </ol>
Markup iTekstit • Bolding • <b>text</b> • <strong>text</strong> • Italics • <i>text</i> • <em>text</em> (Emphasized text) • Tjeter • <sub>text</sub> subscript • <sup>text</sup> superscript
Tabelat <table border cellspacing="5" cellpadding="10"> <caption>People on the team</caption> <tr> <th>Name</th> <th>Position</th> </tr> <tr> <td>Mary</td> <td>Analyst</td> </tr> <tr> <td>John</td> <td>Technician</td> </tr> </table>
Tabelat • <table>tabele</table> Percaktonrreshtat, shtyllat, dhedicituren(caption) qeperbejnenjetabele. • <tr>qelizat e tabeles</tr> Percaktonnjerresht ne tabele. • <td>tedhenat e tabeles</td> Percaktontedhenatetabeles(njeqelize).
Tabelat • <caption>caption</caption> Percaktonnjediciture per tabelen. • <th>koka e tabeles</th> Percaktonkoken e tabeles (njeqelize).
Atributet e <table> • Cellpadding – percakton hapesiren ndermjet te dhenave dhe ne qelize dhe kufirit te qelizes. • Cellspacing – percakton hapesiren ndermjet qelizave ne tabele.
Atributet e <table> • border– ështëvijaqerrethontabelendhendermjetcdoqelize. Vleradefault e atributitborder është 1, do tethote1-pixel border rrethtabelesdherrethcdoqelize ne tabele. • frame– ështëvijaqerrethonnjeqelizetevetmeapotegjithetabelen. Specifikoncilatpjesetekufirittetabelesjanetedukshme. • rule– ështëvijavertikaleapohorizontaleqendanrreshtatdhekolonat e qelizave. Specifikonse cilatshfaqenndermjetqelizavebrendatabeles.
<html> • <head> • <title>3 by 2 table</title> • </head> • <body bgcolor="#ffffff"> • <!-- Background color = ëhite--> • <table frame="above"> • <tr> • <td>Dallas </td> • <td>November 5th </td> • </tr> • <tr> • <td>Detroit </td> • <td>November 11th </td> • </tr> • <tr> • <td>Toronto </td> • <td>November 17th</td> • </tr> • </table> • </body> • </html>
Atributet e <table> • frame • border : tegjithaanet • box : tekateranet • void : asnjeane • above : vetemana e siperme • below : vetemana e poshtme • hsides : anethorizontale • vsides : anetvertikale • lhs : vetemanet e majta • rhs : vetemanet e djathta
Atributet e <table> rules • none : no rules, vetem frame i jashtem • rows : rules vetemndermjetrreshtave • cols : rules vetemndermjetshtyllave • all : rules ndermjetrreshtavedheshtyllave
Shembull • <html> • <head> • <title>3 by 2 table</title> • </head> • <body bgcolor="#ffffff"> • <!-- Background color = ëhite--> • <table rules="roës"> • <tr> • <td>Dallas </td> • <td>November 5th </td> • </tr> • <tr> • <td>Detroit </td> • <td>November 11th </td> • </tr> • <tr> • <td>Toronto </td> • <td>November 17th</td> • </tr> • </table> • </body> • </html>
Shembull • Width – kontrollongjeresine e tabeles • <html> • <head> • <title>3 by 2 table With Border</title> • </head> • <body bgcolor="#ffffff"> • <!-- Background color =white --> • <table border="10" width="10%"> • <tr> • <td>Dallas </td> • <td>November 5th </td> • </tr> • <tr> • <td>Detroit </td> • <td>November 11th </td> • </tr> • <tr> • <td>Toronto </td> • <td>November 17th</td> • </tr> • </table> • </body> • </html>
Imazhet • Imazhetvendosen duke perdorurnje element img • Atributialtsigurontekstalternativqepershkruanimazhin ne rast se veteimazhinukmundteshfaqetoseneseperdoruesinukmundtashoheimazhin <imgsrc="picture.gif" alt=“Butterfly">
Linket • Linket (anchors) mundtelidhinfaqentuaj me ndonjeskedartjeterne Web <a href="http://www.washington.edu/"> University of Washington </a>
Div • Div-et perfshijnenjebashkesielementesh <div style=“text-align: center;”> <h2> News</h2> <p><a href=“budget. html”>Budget</a></p> <p><a href=“invest.html”>Investment</a></p></div> <div>A block-level section in a document</div>
Span • Span-et perfshijneobjekte (tekst, imazhe) brendanjeelementi<p>Call me Ishmael. Some years ago — <span style=“font-style: italic;”>never mind how long precisely</span> — having little or no money in my purse, and nothing particular to interest me on shore</p> • <span>An inline section in a document</span>