Raport o sytuacji i perspektywach mikro i małych firm w województwie łódzkim

1. Raport o sytuacji i perspektywach mikro i małych firm w województwie łódzkim Dariusz Chrastina Departament Klienta Biznesowego Łódź, 19 kwietnia 2013

2. Już po raz trzeci na początku roku Bank Pekao przedstawia raporto sytuacji mikro i małych firm • Dostarczenie unikalnej wiedzy o mikro i małych firmach, które odgrywają znaczącą rolę w gospodarce(1,7 mln firm, 4,5 mln zatrudnionych, 37% PKB), • Reprezentatywne wyniki na poziomie krajowym i lokalnymna bazie 7 tysięcy wywiadów z właścicielami firm, • Lepsze rozumienie potrzeb mikro i małych firmoraz poznanieproblemów i barier związanychz prowadzeniem działalności gospodarczej, • Temat specjalny – e-gospodarka, czyli wykorzystanie technologii informacyjnych w mikro i małych firmach, • Jak co roku - 16 konferencji regionalnych(w każdym województwie w marcu-kwietniu 2013 roku), • Raport w wersji polskiej i angielskiej udostępnionyna stroniewww.pekao.com.pl/mis Mikro firmy – przedsiębiorstwa zatrudniające do 9 pracowników, Małe firmy – przedsiębiorstwa zatrudniające do 49 pracowników,

3. Obniżenie Ogólnego Wskaźnika Koniunktury Mikro i Małych Firm spowodowane głównie przez znaczący spadek oceny sytuacji gospodarczej i sytuacji branży 8 obszarów wchodzących w skład Ogólnego Wskaźnika Koniunktury Poprzednie 12 miesięcy Następne 12 miesięcy +~4 R/R -7,6 -4,5 -1,4 -0,9 -0,8 -0,2 2010 2011 2012 -1,0 Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm syntetyczna miara nastrojów właścicieli firm -0,7 Wskaźniki w ramach badania mogą przyjmować wartości od 50 do 150, przy czym 50 oznacza „dużo gorzej”, 75 – „gorzej”,100 – „ani lepiej, ani gorzej”, 125 – „lepiej”, 150 – „dużo lepiej”

4. Firmy dużo lepiej oceniają obszary, na które mają wpływ.W porównaniu z ostatnim badaniem, gorsze perspektywy na kolejny rok. Zdecydowanie najniższa ocena - oba czynniki poza zasięgiem wpływu firmy Dużo lepsza ocena. Ostatnie 12 miesięcy ocenione wyżej niż rok temu Najwyższa ocena i najmniejsze zmiany w stosunku do ubiegłorocznych badań Odniesienie do ubiegłorocznego badania

5. Najbardziej stabilna sytuacja firm produkcyjnych, widoczne pogorszenie koniunktury w budownictwie Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm • Produkcja - stabilnie, dostosowywanie się do sytuacji rynkowej, innowacyjność, rozwój eksportu, • Usługi – najwyższy poziom wskaźnika, chociaż spowolnienie ma wpływ na nastroje przedsiębiorców, • Handel – najniższy poziom wskaźnika, często firmy lokalne – wyzwaniem konkurencja dużych firm, • Budownictwo – zmniejszanie się portfela zamówień, wzrost opóźnień w terminowym ściąganiu należności

6. Najbardziej obniżył się wskaźnik dla firm lokalnych o długim stażu,najwyższy poziom optymizmu mają „młode firmy” Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm • Ocena zwiększa się wraz z rozwojem i poszerzaniem obszaru działania firmy • Najwyższy i najbardziej stabilny poziom wskaźnika wśród młodych firm działających do 3 lat. • Po raz pierwszy mierzono poziom wskaźnika w zależności od lokalizacji w mieście lub na obszarach wiejskich i nie odnotowano istotnej różnicy w poziomie wskaźnika -1.0 -1.9 -2.0 -2.6 -1.6 -2.8 -3.4 Lokalizacja siedziby firmy Obszar działania firmy Czas istnienia Zmiana wskaźnika YoY -2.8

7. Województwo łódzkie– trochę oficjalnej statystyki Źródło: Działalność przedsiębiorstw niefinansowych w roku 2010, Główny Urząd Statystyczny

8. Łódzkie: Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm Łódzkie: • Słabsza niż w kraju ocena minionych 12 miesięcy jak i perspektyw • Wskaźnik koniunktury we wszystkich podregionach poniżej średniej krajowej Podregiony • Najlepsza ocena minionych 12 miesięcy w podregionie skierniewickim • Najlepsze prognozy w m.Łodzi • Najsłabsza ocena zarówno przeszłości jak i perspektyw w podregionie łódzkim

9. Ocena sytuacji w poprzednich 12 miesiącach – firmy z Łódzkiego o wiele słabiej oceniły przychody swoich firm, sytuację branży, wynik finansowy Łódzkie vs Polska -2,4 -2,5 -3,1 -2,3 -3,5 -2,8 -1,5 -1,2 -1,9

10. Łódzkie – słabsze prognozy niż populacja krajowa , spowodowane gł. słabszą oceną przychodów firm, sytuacja firm i sytuacją całej gospodarki Łódzkie vs Polska -1,0 -1,1 -0,4 -1,2 -1,8 -0,9 -0,8 -0,9 -0,6

11. Polska: rosnący udział zewnętrznego finansowania działalności bieżącej i inwestycji Finansowanie działalności bieżącej Finansowanie inwestycji* • Stopniowo zwiększa się wykorzystanie zewnętrznego finansowania działalności bieżącej i inwestycji • Skłonność do korzystania ze źródeł zewnętrznych rośnie wraz z wielkością firmy(co piąta firma mikro oraz co druga firma mała korzysta z finansowania zewnętrznego) +2 p.p. +2 p.p. *Możliwa była więcej niż jedna odpowiedź

12. Polska: przyczyny niekorzystania z finansowania zewnętrznego wynikają przede wszystkim z polityki firm 2010 • Dostępność do finansowania zewnętrznego nie jest problemem – poziom korzystania z kredytu wynika z polityki samych firm, • Potencjał do dalszego wzmocnienia rozwoju polskich przedsiębiorstw poprzez większe wykorzystanie finansowania zewnętrznego, • Planowane zmiany w sposobie dystrybucji środków unijnych dla firm (zwrotne instrumenty finansowe), powinny zwiększyć zainteresowanie finansowaniem zewnętrznym. 2011 2012

13. Łódzkie: korzystanie z zewnętrznego finansowania bieżącej działalności powyżej średniej krajowej • W woj. łódzkim z finansowania zewnętrznego korzystało zdecydowanie więcej firm, relatywnie najwięcej w podregionie łódzkim (34%),skierniewickim ( 32%), sieradzkim (31%) • Pojawiające się znaki zapytania ad potrzeb finansowania bieżącego w perspektywie 12 miesięcy w m.Łodzi • Firmy z sieradzkiego sygnalizują większe zapotrzebowanie na finansowanie zewnętrzne -5% +3

14. Łódzkie: Inwestycje mikro i małych przedsiębiorstw poniżej średniej , z wyraźną tendencję spadkową ( z 41% do 29%) • W 3 podregionach (skierniewickim, m.Łodzi, sieradzkim) wskaźniki inwestycji w 2012 powyżej ogólnokrajowych • Malejący odsetek firm w łódzkiem deklarujących inwestycje, szczególnie widoczny w skierniewickim( z 49% do 28%), m.Łodzi ( z 44% do 29%), najniżej w piotrkowskim ( 24%) • Jest szansa, że poziomy nie będą tak niskie ( w ub.r.deklaracje pesymistyczne nie sprawdziły nsie w tak dużym stopniu)

15. Łódzkie: Źródła finansowania inwestycji w roku 2013….. Kredyt • Zapowiedź większego wykorzystania kredytów ( z 23 do 28%)oraz dotacji unijnych ( z 4 do10%) w finansowaniu inwestycji • Kredyt podstawowym źródłem zewnętrznego finansowania inwestycji w podregionach ( od 27% w łódzkim do 32% w piotrkowskim) • Oczekiwanie na wsparcie dotacjami( skierniewickie 15%,7%), łódzkie ( 12%, 8%) Dotacje

16. Polska: Rosnące znaczenie eksportu mikro i małych firm • Stopniowy wzrost działalności eksportowej mikro i małych firm (wzrost o + 3 p.p. w okresie 2 lat) • Już blisko 200 tysięcy firm deklaruje eksport (12% spośród wszystkich mikro i małych firm), • Wyraźnie lepsza ocena sytuacji firmy i przychodów wśród firm eksportowychw porównaniu z pozostałymi przedsiębiorstwami, • Przychody z eksportu to jedyny w całym badaniu wskaźnik, którego wartość w roku 2012 przekroczyła poziom z roku 2010. Odsetek mikro i małych eksporterów Wyniki badania dla firm eksportujących +3 p.p.

17. Łódzkie: Eksport mikro i małych firm • Średni wskaźnik eksporterów w łódzkiem na poziomie krajowym • Duże zróżnicowanie w podregionach (od 5% w łodzkim do 19% w m.Łodzi ) • Symptomy impulsu eksportowego w podregionie piotrkowskim ( 9%+5%) +2 (+5%)

18. Łódzkie: Pozytywna cena jakości usług świadczonych przedsiębiorcom przez lokalną administrację…. Łódzkie: • Wysoka ocena podobnie jak średnio w Polsce Podregiony • Wzrost ocen w podregionie sieradzkim, piotrkowskim • Najwyższa ocena w M.Łodzi

19. Łódzkie: Innowacyjność mikro i małych firm LIDERZY +9 +6

20. Bariery rozwoju według mikro i małych firm • Po raz pierwszy w ankiecie pytanie o bariery rozwojowe, • Największe bariery dla mikro i małych firm są związane z zewnętrznymi uwarunkowaniami prowadzenia działalności gospodarczej, • Łódzkie – bariery wymieniane częściej niż średnio w Polsce: • Popyt na produkty/usługi firmy • Dostęp do programów pomocowych • Szara strefa • Przepisy prawne • Konkurencja innych firm, Rzadziej: • Kwalifikacje pracowników • Korupcja • Sadownictwo gospodarcze Właściciele firm byli proszeni o skwantyfikowanie każdej z barier w skali od 1 (brak bariery) do 5 (bardzo ważna bariera)

21. E-gospodarka tematem specjalnym raportu – jak mikro i małe firmy korzystają z technologii informacyjnych? • 87% firm wykorzystuje komputery w działalności biznesowej, • Chociaż prawie każda mikro i mała firma ma dostęp do Internetu, nie jest on w pełni wykorzystywany w działalności biznesowej.

22. Wykorzystanie Internetu przez firmy z Łódzkiego Posiadanie strony internetowej • Firmy z m.Łodzi i sieradzkiego w największym stopniu obecne w Internecie ( strony + reklama) • Znacznie słabiej wykorzystywany potencjał Internetu w podregionie piotrkowskim i skierniewickim • Słaby wskaźnik zastosowań Internetu do komunikacji z administracją w podregionie łódzkim L I D E RZ Y Działania reklamowe z wykorzystaniem Internetu Wykorzystanie internetu do kontaktu z administracją

23. Praktyczne kwestie wykorzystania technologii informacyjnych w mikro i małych firmach – 6 analiz w Raporcie • Nowe technologie informacyjne w zarządzaniu mikro i małymi firmami (Polska Izba Gospodarcza Zaawansowanych Technologii) • Rynek IT w Polsce i perspektywy jego rozwoju (Bank Pekao SA) • Aspekty prawne prowadzenia sprzedaży i promocji w Internecie (dLK Korus Okoń Radcowie Prawni sp.p.) • Tworzenie i zarządzanie stroną internetową (home.pl) • Promocja mikro i małej firmy w Internecie (Google Polska) • Bankowość elektroniczna dla firm (Bank Pekao SA)

24. Łódzkie: podsumowanie • Ocena sytuacji firm województwa łódzkiego niższa niż w Polsce, • Wskaźnik koniunktury we wszystkich podregionach poniżej średniej krajowej • Firmy z Łódzkiego o wiele słabiej oceniły w 2012 r. przychody swoich firm, sytuację branży, wynik finansowy • Słabsze prognozy niż populacja krajowa spowodowane gł. słabszą oceną przychodów firm, ogólną sytuacją firm i sytuacją całej gospodarki • Malejący odsetek firm deklarujących inwestycje, szczególnie widoczny w skierniewickim( z 49% do 28%), m.Łodzi ( z 44% do 29%), najniżej w piotrkowskim ( 24%) • Zapowiedź większego wykorzystania kredytów ( z 23 do 28%)oraz dotacji unijnych ( z 4 do10%) w finansowaniu inwestycji • Średni wskaźnik eksporterów na poziomie krajowym, wyróżnia się Łódź ( 19%) • Odsetek firm deklarujących innowacje niższy niż w kraju • Firmy z m.Łodzi i sieradzkiego w największym stopniu obecne w Internecie ( strony + reklama

25. Raport w polskiej i angielskiej wersji językowejjest dostępny na stronie internetowej Banku Pekao SApod adresem:www.pekao.com.pl/misDziękuję za uwagę!