Òºñâèéí Åðºíõèéëºí Çàõèðàã÷èéí Òºñâèéí Ìýäýã äëèéí á¿òýö

1. ÒªÑÂÈÉÍ ДУНД ХУГАЦААНЫ ТӨ˪ВЛӨЛТСургалтын модуль 5----Òºñâèéí åðºíõèéëºí çàõèðàã÷èéí Òºñâèéí төслийн ìýäýãäýë: Òàéëáàð, çààâàð áà æèøýý---Бэлтгэсэн : Улсын төсвийн зарлагын удирдлагын зөвлөх Ò.ÁÀÒѯÕt_btskh@yahoo.com 2008 оны 2-р сарын 4 Энэхүү илтгэлийн талаарх хариуцлагыг зохиогч хүлээх бөгөөд илтгэлийн агуулга нь Монгол Óлсын Сангийн яамны áàéð ñóóðèéã илэрхийлэхã¿é болно. 1

2. Агуулга Page 2 4 • Òºñâèéí Åðºíõèéëºí Çàõèðàã÷èéí Òºñâèéí Ìýäýãäëèéí á¿òýö • Íèéãìèéí õàìãààëàë, õºäºëìºðèéí òºñâèéí åðºíõèéëºí çàõèðàã÷èéí 2008 îíû òºñâèéí òºñºë, 2009-2010 îíû òºñâèéí òºñººëºë ( æèøýý) 2

3. Ýíýõ¿¿ Ìýäýãäýë íü ñàëáàðûí ßàì áîëîí òºñ⺺ åðºíõèéëºí çàõèðäàã Àãåíòëàã á¿ðýýð õèéãäýíý. Ìýäýãäýë íü äîð äóðäñàí á¿òýöòýé áàéíà: Òºñâèéí åðºíõèé òîéì :Òºñâèéí åðºíõèéëºí çàõèðàã÷èéí багцын нийт хамрах хүрээ, хөтөлбөр, бүтээгдэхүүний ангийн бүтэц, бодлогын тэргүүлэх чиглэлүүд болон багцад хамаарах агентлаг, харъяа байгууллагын талаар товч тодорхой дүрслэнэ. Тойм хэсэг нь дотороо дор дурдсан Хэсэг 1 болон Хэсэг 2-ыг агуулна . Хэсэг 1: Дунд хугацааны áîäëîãûí çîðèëòóóä Бодлогын төлөвлөлтийн мэдэгдэлээс үндэслэнэ. ÒÅÇ-èéí õºòºëáºð òóñ á¿ðýýð 3 æèëèéí çîðèëòûã õàðóóëàõ áà çîðèëò á¿ðèéí õ¿ðýõ ¿ð ä¿íã тоо, чанар, хугацааны ¿ç¿¿ëýëòýýð èëýðõèéëñýí áàéõààñ ãàäíà 3 æèëèéí õóãàöààíä áèåëýãäýõ¿éö áàéõààð òîäîðõîéëíî. Хэсэг2:Òºñâèéí æèëä íèéë¿¿ëýõ á¿òýýãäýõ¿¿í , арга хэмжээ Òºñâèéí æèëä íèéë¿¿ëýõ á¿òýýãäýõ¿¿í áîëîí ¿éë àæèëëàãààã çàðëàãûí ìýäýãäýë õýñýãò òîäîðõîéëñíèé äàãóó òóñãàíà Á¿òýýãäýõ¿¿í á¿ðèéí õýìæèõ íýãæ áîëîí õ¿ðýõ ò¿âøèíã òîäîðõîéëíî. Guideline: ÒªÑÂÈÉÍ ÅЪÍÕÈÉËªÍ ÇÀÕÈÐÀÃ×ÈÉÍ ÒªÑÂÈÉÍ ТӨСЛИЙН ÌÝÄÝÃÄÝË

4. ТӨСВИЙН ЕРӨНХИЙ ТОЙМ ТАЙЛБАР • ТЕЗ-ийн төсвийг бүрдүүлэх Хөтөлбөрүүдийн бүтэц түүнд ногдох төсөв, зардлын голлох зүйлээр нь харуулна. Энэ хэсгийг мөн график болон диаграмаар харуулж болно. • Тухайн ТЕЗ-ийн эрхлэх асуудлын хүрээнд хамаарч багцад нь багдаг агентлаг харъяа газарт хамаарах төсвийн дүнг нийт төсөвт эзлэх хувиар нь мөн харуулж болно Example:

5. Дунд хугацааны бодлогын зорилтын жишээ:“Нийгмийн даатгал” Хөтөлбөрийн Бодлогын мэдэгдлээс Example:

6. Хөтөлбөр болон бүтээгдэхүүний ангийг тодорхойлон харуулах Example:

7. Төсвийн жилд нийлүүлэх Бүтээгдэхүүн : Зарлагын төлөвлөлтийн мэдэгдлээс Example:

8. Зарлагын дүн шинжилгээ: Хэсэг3: Òºñâèéí өмнөх жилүүдийн çàðëàãûí øèíæèëãýý Өмнөх жилүүдийн төсвийн гүйцэтгэлийн хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний тайланг ашиглан хийнэ Хэсэг4: Äóíä õóãàöààíû çàðëàãûí òºëºâëºëò Зарлагын төлөвлөлтийн мэдэгдэлд үндэслэн гаргана. Төсвийн жил болон түүний дараагийн 2 жилийн төсвийн төсөөллийн хамт харуулна Хавсралт: Хэсэг5: Òºñâèéí õàâñðàëòóóä Бодлого болон зарлагын төлөвлөлтийн мэдэгдлүүдийг хавсаргана. ÒªÑÂÈÉÍ ÅЪÍÕÈÉËªÍ ÇÀÕÈÐÀÃ×ÈÉÍ ÒªÑÂÈÉÍ ТӨСЛИЙН ÌÝÄÝÃÄÝË Зарлагын шинжилгээ хийх талаар Их Британи улсын жишээг Сургалтын модуль 1-ийн 44 дүгээр слайд аас харна уу.

9. Òºñâèéí өмнөх жилүүдийн çàðëàãûí øèíæèëãýý ТАЙЛБАР • Õºòºëáºð á¿ðèéí õýðýãæèëòèéí ¿éë ÿâö ºìíºõ ñàíõ¿¿ãèéí æèëä õýðõýí áèåëñíèéã ñàíõ¿¿ãèéí ä¿í øèíæèëãýý õèéñíèé ¿íäñýí äýýð õàðóóëíà. • Ýåðýã áîëîí ñºðºã òàëóóä, áîäëîãûí òýðã¿¿ëýõ ÷èãëýëä ººð÷ëºëò îðñîí øàëòãààí çýðãèéã нэмэлтээр òàéëáàðëàíà. Example:

10. Төсвийн дунд хугацааны зардлагын төлөвлөлт ТАЙЛБАР • Эдийн засгийн болон чиг үүргийн шинжилгээ хийж тэргүүлэх чиглэлд шаардагдах ДХТ зардлуудыг харуулна. • Төсөв нь хөтөлбөрүүдэд хэрхэн хуваарилагдсаныг эдийн засгийн өгөгдлүүд болон бүтээгдэхүүний зорилтуудаар нь дүн шинжилгээ хийж тодорхойлно Example: