بـررس ي و انتخاب مع ي ارها ي س ي لاب طـراح ي

1. بـررسي و انتخاب معيارهاي سيلاب طـراحي موسوی ندوشنی ۱۳۸۳/۸/۲

2. موضوعات مورد بحث • بررسی رویکردها و روش‌های سیلاب طراحی در جهان • بررسی و تقسیم‌بندی‌ سدهای ایران از منظر سیلاب طراحی در ایران • ارایه پاره‌ای از نتیجه‌گیری‌ها و پیشنهادات • ارایه روش تحلیل فراوانی به‌عنوان روشی متداول و مشهور در مقوله سیلاب طراحی

3. سيلاب طراحی چیست؟ سيلاب طراحی، سيلابی است که در شرايط عادی و با ارتفاع آزاد مطمئن، از سرريز سدها تخليه می‌شود.

4. بررسی روشها و رویکردها • سابقه، علل و تحليل علل شکست سدهاي جهان • روش‌هاي محاسبه و برآورد سيلاب طراحي • مراحل اصلي به‌گزيني سيلاب طراحي سرريز • تحليل جمعيت سدهاي کشور و خطرپذيري • ارزيابي خسارات بالقوه شکست سد • پيشنهاد سيلاب طراحي سدها • طبقه‌بندي پيشنهادي ايمني سدهاي خاکي ايران در برابر سيل • طبقه‌بندي پيشنهادي ايمني سدهاي بتني ايران در برابر سيل ادامه

5. علل شکست سدها در دنیا • با مطالعه 1600 سد در جهان، علل تخریب سدها به شرح زیر طبقه‌بندی شده است: • مسایل مربوط به پی 40 درصد • ناکافی بودن ظرفیت سرریز 23 درصد • ساخت ضیعف 12 درصد • مصالح نامناسب 2 درصد • بهره‌برداری نامناسب 2 درصد • زلزله 1 درصد

6. سابقه، علل و تحليل علل شکست سدهاي جهان • در سال 1988 دانشگاه ام آي تي، رقم ميانگين خطر شکست سدهاي جهان (تعداد شکست در يک دوره معين) 4-10 يعني بطور متوسط يک سد از هر ده هزار سد اعلام کرده است. در اين تحليل کليه خطرات از جمله عوامل هيدرولوژيکي، زلزله، ژئوتکنيکي و غيره که باعث شکست سد مي‌گردد مورد توجه قرار گرفت. ميانگين شکست سدهاي وزني (بتني وزني يا سنگي) تا سال 1990، 4/0 درصد مي‌باشد همچنين ميانگين شکست سدهاي بتني قوسي تا سال 1990 ، 2 درصد بوده است. در يک جمع بندي کلي اگر حدود 3/1 از کل شکست سدها را بدليل خطر سيلاب درنظر بگيريم خطر ساليانه شکست سدها به واسطه سيلاب و لبريز شدن حدود 6-10*167 برآورد مي شود که تقريبا معادل يک رخداد 6700 ساله برآورد مي گردد.

7. انواع روش‌هاي محاسبه و برآورد سيلاب طراحي • روش‌هاي متکي بر نمودارهاي تجربي و منحني پوش سيلاب‌هاي مشاهده‌اي • تحليل‌هاي آماري داده‌هاي سيلاب • تبديل باران و ذوب برف به سيلاب به وسيله مدل‌هاي رياضي (روش سينوپتيکي) • روش Paleo-Flood يا روش ديرينه شناسي سيلاب • روش گرادکس

8. طبقه‌بندي عمومي کاربرد اين روش‌ها در مناطق مختلف دنيا • روش تحليل فراواني وقوع سيلاب: اين روش در اکثر قريب به اتفاق کشورهاي اروپائي مورد استفاده قرار مي‌گيرد و شايد رايج ترين روش در سطح جهان باشد. • برآورد سيلاب حداکثر محتمل: اين روش در ايالات متحده آمريکا توسعه يافته و در همان کشور و کانادا بسيار رايج است. چند کشور اروپائي و آسيايي نيز اين روش را بکار مي‌گيرند. • منحني پوش بزرگترين سيلاب‌هاي مشاهده شده: اين روش اگرچه چند دهه پس از رواج آن عملا مورد بي‌توجهي قرار گرفت اما به واسطه نقاط قوت آن مجددا مطرح شده است. ژاپن و آفريقاي جنوبي بترتيب نمودار کريگر و نمودار فرانکو- روديه را براي گزينش سيلاب طراحي سدهاي خود بکار مي‌برند.

9. طبقه بندي عمومي کاربرد اين روشها در مناطق مختلف دنيا • تعدادي از ممالک جهان ترکيبي از دو يا چند روش براي محاسبه و برآورد سيلاب طراحي سدهاي خود استفاده مي‌کنند، مثلا در ايالات متحده از روش تحليل فراواني وقوع سيلاب براي استخراج سيلابهايي که دوره بازگشت آنها از 100 تا 200 سال تجاوز نکند، استفاده مي‌َشود (در کانادا حد کاربرد اين روش، بالاتر و معادل با سيلاب با دوره بازگشت 1000 ساله است) و براي سيلاب‌هاي عظيم‌تر از روش تبديل بارش و ذوب برف به سيلاب حداکثر محتمل استفاده مي‌کنند. در ژاپن نيز از روش تحليل فراواني سيلاب استفاده مي‌َشود. روش فرانسوي گرادکس در اصل نوعي روش تحليل فراواني است که علاوه بر اطلاعات مربوط به دبی از داده‌های بارندگی نیز استفاده می‌کند.

10. مراحل اصلی به‌گزينی سيلاب طراحی سرريز 1- تهيه نمودار فراوانی وقوع سيلاب 2- استخراج سيلابهای منتخب برای طراحی سرريز (مثلاً 100 تا 10000 ساله) 3- تهيه طرح مقدماتی سرريز بر اساس يک سيلاب منتخب 4- برآورد هزينه‌های اجرايی شامل هزينه ساختمانی و هزينه‌های بهره‌برداری و نگهداری سرريز 5- برآورد خسارت ناشی از وقوع يکايک سيلابهای منتخب 6- محاسبه هزينه ميانگين ساليانه ريسک 7- محاسبه هزينه‌های کل شامل هزينه اجرايی و هزينه ريسک 8- پس از اينکه سرريز برای کليه سيلاب‌های منتخب طراحی شده بررسی شد، طرح سرريز بهينه بر اساس کمترين هزينه کل استخراج می‌گردد.

11. نکته قابل توجه توجه به اين امر که طراحی يک سد به وسيله مجموعه ای از رخدادهای مستقل و نيمه مستقل تعريف می‌شود و نيز اينکه احتمال وقوع همزمان دو رويداد مستقل معادل با حاصل‌ضرب احتمال وقوع هر يک از آنها در يکديگر است، روشن می‌سازد که سطح ايمنی مورد نياز را می‌توان با تلفيق مناسب و منطقی عوامل موثر در پيدايش هر وضعيت اضطراری معين تامين نمود.

12. پيشنهاد سيلاب طراحی سدها • سدها را نمی‌توان با خطر شکست صفر در نظر گرفت. سرمايه‌گذاری در امر بهبود و ارتقاء سطح ايمنی سدها صرفاٍ با صرف هزينه بيشتر برای بهبود مشخصات فنی و فيزيکی سدها ميسر نيست و کليه اقدامات غيرساختمانی از جمله مديريت منابع آب را نيز شامل می شود. • حد مجاز خطرپذيری (ريسک) در ايمن‌سازی سدها يا حداقل ريسک قابل قبول در شرایط شکست سد تنها و محدود به مسايل فنی، مهندسی و تحليل اقتصادی نمی‌گردد و شرايط اجتماعی و توسعه بلندمدت و پايدار کشور را مورد توجه قرار می‌دهد. • ايمنی سدها در برابر سيل فقط بخشی از کل ايمنی هر سد است و سيل تنها عامل موثر در شکست سد نيست. ايمنی سدها در مراحل نخستين آب‌اندازی مخزن و بهره‌برداری و شرائط پائين دست می‌بايست کنترل شود.

13. پيشنهاد سيلاب طراحی سدها • انتخاب سيلاب مطلوب ايمنی سدها با تـعداد کـل سدها و جمعيت سدهای کشور و نيز وضعيت سدهای پياپي در يک حوزه آبريز رابطه دارد. (مثل سدهای حوزه کارون) • پيشنهاد ضوابط سيلاب طراحی، براساس آئين‌نامه ها و استانداردها و ضوابط و دستورالعمل های ملی و بين‌المللی موجود، تجارب ساير کشورها و سياستهای کلی کشور صورت می گيرد. • ارزيابی شرایط محلی و ويژگيهای پروژه بطور مشخص در انتخاب ضابطه مورد توجه قرار گيرد. • تحليل خطر شکست، شرایط فعلی و آينده توسعه عمران در پاياب و پائين دست سد را در نظر گرفته و کليه هزينه‌های احتمالی می‌بايست محاسبه و برآورد گردد. • کليه ضوابط سيلاب طراحی برای شرایط اضطراری و عادی می‌بايست مرور گردد.

14. پيشنهاد سيلاب طراحی سدها • تامين ايمنی هيدرولوژيکی هر سد به موارد ذيل بستگی دارد: • پيک، حـجم و دقت بـرآورد سيلاب • رژيم هيدرولوژيکی رودخانه، توپوگرافی و شيب رودخانه در بالادست و پائين دست • تراز اوليه مخزن در شروع سيلاب و احتمال کنترل حجم سيلاب در مخزن و امکان استفاده از تخليه کننده‌های تحتانی و توربين‌ها در سيلابها • دقت پيش‌بيني‌های درازمدت و وجود و کارايی سيستم هشدار سيل • نوع سد، نوع سرريز و ارتفاع آزاد • وجود سدهای بالادست و پائين دست • وجود و کارايی سيستم اضطراری در پائين دست • تمرکز جمعيت در پائين دست، فاصله تا مراکز جمعيتی و مسايل اجتماعی و اقتصادی و توسعه پائين دست و حجم سرمايه‌گذاريهای انجام شده در پائين دست

15. عوامل مورد نظر • سيلاب طراحي • سيلاب کنترل (حدي) • رويکردهاي مختلف برآورد سيلاب طراحي • عوامل تاثيرگذار بر روي انتخاب سيلاب طراحي • معيارهاي موجود انتخاب سيلاب طراحي • معيارهاي موجود انتخاب سيلاب طراحي در ايران • شرايط موجود سيلاب طراحي در ايران • ضوابط جامع گرايانه انتخاب سيلاب طراحي • ضوابط پذيرش ريسک

16. سيلاب طراحی • سيلاب طراحی، سيلابی است که در شرايط عادی و با ارتفاع آزاد مطمئن، از سرريز تخليه می‌شود. اين سيلاب درصدی از سيلاب حداکثر محتمل و يا دوره بازگشت مناسب (100ساله، 1000ساله و غيره) می‌باشد. برآورد ظرفيت سازه‌های خروجی نيز براساس ميزان سيلاب طراحی تعيين می‌گردد.

17. سيلاب کنترل (حدی) • معمولا همان سيلاب حداکثر محتمل بوده که در اين صورت سازه تا مرحله تخريب رسيده ولی شکست سد صورت نمی‌پذيرد. در اين حالت بروز خسارت و کاهش ضرايب ايمنی پذيرفته شده است اما نبايد منجر به شکسته شدن سد شود.

18. رويکردهای مختلف برآورد سيلاب طراحی • معيارهايی براساس برآوردهای حداکثر بارندگی محتمل (PMP) • معيارهايی براساس سيلاب يا بارندگي‌های دارای احتمالات مشخص شده يا متوسط دوره بازگشت • انتخاب سيلاب طراحی سرريز براساس تجزيه و تحليل مخاطرات حاصل از شکست سد در نواحی پائين دست سد و روش‌های مشابه شامل تحليل‌های اقتصادی مخاطرات و هزينه‌های پيش‌گيرانه

19. عوامل تاثيرگذار بر روی انتخاب سيلاب طراحی • قابليت اعتماد آمار • نوع سد (شامل ايمنی هيدرولوژيکی يک سد و ... ) • شرايط اجتماعی • شرايط اقتصادی • سدهای بالادست و پائين دست

20. معيارهای موجود انتخاب سيلاب طراحی • معيارهای موجود انتخاب سيلاب طراحی در کشورهای مختلف جهان متفاوت می‌باشد. در بسياری از کشورها از جمله ايران، بين ايمنی سد و ظرفيت سرريزها، تمايز قايل می‌شوند و در نتيجه دو سيلاب طراحی حاصل می‌گردد که يکی در شرايط عادی و با حفظ ارتفاع آزاد معينی از سد تخليه می‌گردد و ديگری بدون ارتفاع آزاد، سيل از روی سد سرريز شده و در اين حالت نيز ايمنی سد بايستی حفظ گردد (The safety check flood)، در اين حالت معمولا سيلابهای 10000 ساله و P.M.F و در حالت اول، درصدی از اين سيلابها در نظر گرفته می شود.

21. با توجه به پيچيدگيهای انتخاب سيلاب طراحی و همچنين شرايط خاص موجود در هر منطقه، حتی کميته بين المللی سدهای بزرگ (ICOLD) نيز بطور دقيق و صحيح، سيلاب طراحی را برای شرايط مختلف پيشنهاد نکرده و تنها توصيه های کلی را ارائه نموده است.

22. معيارهای موجود انتخاب سيلاب طراحی در ايران • اساس انتخاب سيلاب طراحی در ايران استانداردهای USBR، USCORP، MINOR می‌باشد که برای سدهای بزرگ عمدتا سيلاب با دوره بازگشت 10000ساله بعنوان سيلاب طراحی و حداکثر سيلاب محتمل (PMF) بعنوان سيلاب آزمون ايمنی سد مورد استفاده قرار می‌گيرد. مانند برخی از کشورها، به نظر می‌رسد در انتخاب سيلاب طراحی تاکنون بيشتر جنبه‌های پايداری مورد توجه قرار گرفته شده و به مسائل اقتصادی در اين خصوص توجه کمتری شده است که خود باعث طولانی شدن زمان اجرا و حتی در مواردی متوقف شدن عمليات اجرايی گرديده است. اين در حالی است که تاثير مخازن سدهای بالادست در استهلاک سيلاب و همچنين رونديابی رودخانه ای معمولا مورد توجه قرار نمی گيرد.

23. بعنوان مثال در طراحی سرريز سد کرخه که به تازگی مورد بهره‌برداری قرار گرفته است نيز اثر استهلاک سيلاب سدهای بالادست مورد توجه قرار نگرفته است. به اين لحاظ به نظر می رسد در صورت احداث سدهای بالادست، سرريز اين سد که سيلاب طراحی و سيلاب آزمون ايمنی آن، به ترتيب 10000 ساله و PMFبوده است نيز هيچگاه با ظرفيت کامل مورد بهره برداری قرار نخواهد گرفت.

24. ضوابط جامع‌گرايانه انتخاب سيلاب طراحی سدهای بزرگ • ضوابط نسل اول: • انتخاب سيلاب طراحی براساس تجربه و ملاحظات عمومی و بدون در نظر گرفتن ابعاد، حجم مخزن و خطرات پائين دست صورت می گيرد. • ضوابط نسل دوم: • بر اساس پارامترهای متفاوتی از جمله خطرات پائين دست، ابعاد، نوع، حجم مخزن، مشخصات نيروگاه، سطح زيرکشت و ... صورت می‌گيرد. • ضوابط نسل سوم: • بر تحليل ريسک استوار می‌باشد که می‌توان آن را «استفاده از اطلاعات موجود به منظور تخمين ريسک ناشی از خطرات» تعريف نمود. بازگشت

25. بررسی بیشتر روش PMF • براساس مطالعاتی که در چارچوب اين تحقيق بر اساس مهندسی ارزش صورت گرفته است انتخاب PMF بعنوان سيلاب طراحی بسيار محافظه‌کارانه و غيراقتصادی است. دلايل اين امر به شرح ذيل می باشد: • عدم دقت در محاسبه سيلاب بيشينه محتمل • پارامترهای ضعيف اقتصادی • هم سنگ نبودن ايمنی با توجه به مکانيزمهای شکست ديگر • هم سنگ نبودن ايمنی در مقابل سيلاب در مراحل مختلف اجرا و بهره برداری • امکان افزايش خروجی از مخزن در سيلابهای کوچکتر ازPMF

26. بررسی بیشتر روش PMF • منابع مالی محدود بايد به مصارفی اختصاص يابند که بيشترين کاهش ريسک تلفات جانی را موجب شوند. • توهم ايمنی مطلق می‌تواند موجب افزايش خسارات و تلفات گردد. • اثرات مرحله‌ای تخريب سدهای مورد مطالعه به نظر نمی‌رسد توجيه‌کننده PMF باشد. • عدم وجود حوادث تخريب فاجعه‌بار سد در ايران • برآورد بسيار محافظه‌کارانه سيلابهای نادر • قسمت اعظم تخريب سدها در اثر اشتباه بنيادی بوده است. • ايمنی بيشتر سدهای بزرگ • وجود سرريزهای بزرگ هميشه نمی‌تواند تضمين کننده ايمنی هيدرولوژيکی باشد. • سرريزی از مخازن خسارات اقتصادی محسوب می‌شود. • فشار اجتماعی برای کاهش خروجيها از مخزن به دنبال توسعه سيلاب دشتها • بيشترين خطرات از ناحيه سيلابهای کوچکتر از PMF متوجه پائين دست می‌باشد.

27. تحليل ريسک سدها • تحليل ريسک سدها در چهار مرحله مختلف صورت می پذيرد: • شناسايی وقايعی که مي توانند منجر به تخريب سد شوند. • برآورد احتمالات وقايع مختلف • محاسبه احتمال تخريب • برآورد عواقب تخريب سد و محاسبه ريسک

28. توجه به تحلیل ریسک • تحليل ريسک بر ترکيب شرايطی که منجر به تخريب سد شود تمرکزمی‌کند در حاليکه روشهای سنتی طراحی به دنبال اجتناب از واقعه‌ای مشخص می‌باشند. در اين راستا، صدها پرسش بايستی توسط متخصصين پاسخ داده شوند و اين امر می‌تواند موجب افزايش ايمنی و کاهش هزينه‌ها گردد. با توجه به اينکه انتخاب سيلاب طراحی سرريزهای سدهای بزرگ از بحث‌انگيزترين مسائل طرح در سدسازی بوده است، استفاده از تحليل ريسک به عنوان نسل سوم ضوابط سيلاب طراحی می‌تواند متضمن منافع قابل ملاحظه‌ای باشد و می‌توان ضمن اجتناب از احداث سرريزهای بسيار بزرگ و غيرلازم با شناسايی موارد کليدی، ايمنی سد و پائين دست را افزايش داد.

29. ضوابط پذيرش ريسک • بر اساس شواهد موجود جامعه پذيرای ريسک سازه‌هايی مانند سد نخواهد بود مگر آنکه ضوابط مناسب در طراحی و بهره‌برداری اعمال شود. در بولتن شماره 82 (ICOLD)، ارزش مادی قائل‌شدن برای جان انسانها بحث‌انگيزترين موضوع در انتخاب سيلاب طراحی با تحليلهای اقتصادی محسوب گرديده است. با پيشرفتهای تحليل ريسک در سالهای اخير و حاکم شدن نگرش جامع اين معضل تا حدود زيادی برطرف شده است. بر اساس آمار تلفات در اثر فعاليتهای مختلف انسانی، مفهوم ريسک قابل قبول اجتماعی (Socially Acceotable Risk) SAR ايجاد گرديده است. ريسک قابل قبول اجتماعی پاسخ به نياز جامعه برای برآورد کمی ريسک تحميلی و ابزاری برای برآورد ارزش جانی بدون استفاده از ارزش مادی می‌باشد. اغلب ريسک قابل قبول اجتماعی با روشی موسوم به F/N، برآورد می‌گردد. در اين روش F احتمال تجمعی سناريوهايی که منجر به تلفات انسانی شوند و N تعداد تلفات انسانی می ّباشند.

30. ضوابط پذيرش ريسک • روش F/N راهنمايی برای اقدامات کاهش ريسک بوده و مفهوم هزينه پرداخت شده برای جان يک نفر می تواند در تخصيص بهينه منابع بکار گرفته شود. با وجود اينکه به نظر می رسد روش F/N ابزار ارزشمندی برای قضاوت در مورد اثرات گزينه‌های مختلف برای کاهش ريسک تلفات انسانی باشد، کمبودهايی در زمينه انعکاس عقايد مردم در معرض خطر در آنها وجود دارد.

31. بررسی آماری سدهای ایران جمع‌آوری اطلاعات و تحلیل آنها

32. بررسی سیلاب طراحی در ایران • در کشور ما ايران عليرغم گذشت چند دهه از صنعت سدسازي و نيز پيشينه تاريخي کشور در احداث سدها، متاسفانه به اين امر پرداخته نشده است. مهندسين مشاور کشور نوعاٌ بالاترين استانداردهاي موجود در زمينه ضوابط سيلاب طراحي و توصيه هايIcold بدون پذيرش کمترين ريسک در طراحي سدهاي کشور اعمال نموده‌اند. در نتيجه بسياري از سدهاي کشور در شرايط دست بالا طراحي و اجرا شده‌اند و اين امر بخصوص در طراحي و اجراي سرريز و سازه‌هاي هيدروليکي سدهاي ساخته شده در کشور نمود بيشتري دارد چراکه به لحاظ زمان اجراي کار و نيز هزينه بسيار بالا اثر محسوسي در اقتصاد طرح دارند. در نتيجه اين طراحي کارفرما همواره مجبور به پرداخت هزينه‌هايي شده است که گمان مي رود بتوان اين هزينه ها را کاهش داد.

33. گردآوری و بررسی آمار و اطلاعات سدها در ایران • جمع‌آوري آمار و اطلاعات بارندگي و سيلاب طراحي سدهاي ايران • نحوه جمع‌آوري آمار و اطلاعات • اشکالات موجود در آمار و اطلاعات جمع‌آوري شده • علت ايجاد يک نرم‌افزار بانک اطلاعاتي مشخصات عمومي و فني سدها • توضيح مختصرسازي‌هاي موجود در مشخصات سدها • برنامه کامپيوتري (بانک اطلاعاتي مشخصات عمومي و فني سدها) • پنجره‌هاي مربوط به معرفي بانک اطلاعاتي بازگشت ادامه

34. نــحوه جــمع‌آوري آمار و اطلاعات • به منظور جمع‌آوري آمار و اطلاعات مربوط به مشخصات عمومي و فني سدهاي ايران خصوصاً سيلاب طراحي سرريز سدها از گزارشهای مراکز زیر برای تکميل نمودن مشخصات سدها اقدام گرديده که مختصراً به ذکر نام بعضي از آنها اکتفا مي‌شود: • کميته ملي سدهاي بزرگ ايران (IRCOLD) • سازمان مديريت منابع آب ايران (دفتر طرح هاي توسعه منابع آب) • مرکز تحقيقات آب • شرکت توسعه منابع آب و نيروي ايران • امور آب وزارت نيرو • کتابخانه و مرکز اسناد وزارت نيرو • سازمان آب منطقه اي تهران (دفتر فني و مشخصات سدها) • کتابخانه سازمان آب منطقه اي تهران

35. اشکالات موجود در آمار و اطــلاعـات جــــمـــع‌آوري شــده • به دليل تصحيح‌هاي متوالي در پي چاپ‌هاي مجدد و عدم دقت لازم در تايپ آنها، اشتباهاتي در تايپ مجدد آمار و ارقام مشاهده شده که باعث ايجاد خطا در آنها گرديده است. • برخي از آمار به دليل کهنه بودن (برداشتهاي تقريبي و کم دقت) معتبر نمي‌باشند و آماربرداريهاي جديد (برداشتها با امکانات و تجهيزات دقيقتر و به روزتر) با آنها تناقض دارند. • از مهم‌ترين مشکلات موجود که باعث اختلاف آمار گرديده آن است که مراجع مختلف اقدام به آماربرداري از مشخصات سدها مي‌نمايند لذا ارقام متفاوتي به دست مي‌آيد که با هم تناقض دارند. • هيچ‌کدام از مراکز و مراجع موجود، آمار کامل و جامعي از تمامي مشخصات عمومي و فني سدها را نداشته‌اند و به برخي از آمار مربوط به مشخصات سدها پرداخته نشده است. • کمبود نيروي کارآمد و متعهد به منظور انجام آماربرداري‌ها و اندازه‌گيريها

36. علت ايجاد يک نرم‌افزار بانک اطلاعاتي مشخصات عمومي و فني سدها • با توجه به کثرت اطلاعات سدهاي موجود و فراواني مراجع و منابع که اقدام به آماربرداري از اطلاعات سدها نموده اند و اينکه آماربرداري و ثبت داده ها جهت استفاده‌هاي بعدي به صورت کاغذي هم دقت پايين‌تري دارد و هم روش جستجوي اطلاعات يک سد خاص در آن به سادگي قابل انجام نمي‌باشد نياز به يک نرم‌افزار بانک اطلاعاتي را ملزم ساخت. • در حاليکه با ايجاد يک نرم‌افزار بانک اطلاعاتي مشتمل بر مشخصات عمومي و فني سدهاي ايران مي‌توانيم هر لحظه به سادگي به مشخصات هر يک از آن سدها دسترسي داشته باشيم و همچنين به روزسازي اطلاعات آن بسيار ساده‌تر مي‌باشد و نيز نگهداري آن راحت‌تر و البته خطاي کمتري نيز دارد.

37. برنامه کامپيوتري (بانک اطلاعاتي مشخصات عمومي و فني سدها) • بانک اطلاعاتي مشخصات عمومي و فني سدهاي ايران نسبت به بانکهای اطلاعاتی دیگر شامل موارد بیشتری است. • این بانک در محیط Delphi6 تهيه شده است که به صورت Autorun نصب مي‌شود و نياز به نصب فونت خاصي نيز بر روي سيستم ندارد.

38. نتيجه گيري و ارائه پيشنهادات • ضوابط جامع‌گرايانه انتخاب سيلاب طراحي سدهاي بزرگ • نتيجه‌گيري کلي از تحليل ريسک و ايمني سدها • ارائه پيشنهاد درخصوص معيارهاي انتخاب سيلاب طراحي در ايران

39. ضوابط جامع گرايانهانتخاب سيلاب طراحی سدهای بزرگ • از يک طرف تخريب بعضی سدهای بزرگ می‌تواند موجب ايجاد فاجعه‌ای عظيم از نقطه نظر تلفات انسانی و خسارات مالی گردد و از طرف ديگر عملا فراهم نمودن ايمنی کامل برای سدها غير ممکن است و محافظه کاری بسيارشديد می‌تواند جامعه را از منافع حياتی سدها محروم نمايد. • لذا با بررسيهای به عمل آمده، تکاملی ضوابط سيلاب طراحی سدها، طی سه نسل صورت گرفته است که به آن اشاره شد.

40. نتيجه‌گيری کلی از تحليلريــسک و ايــمنی سـدها • تجارب جهانی نشان می‌دهند که تحليل ريسک بيشترين کارايی را در برآورد ايمنی سدها داشته است. در اين راستا تحليل ريسکتکميل‌کننده روشهای معمول در مورد برآورد کارايی روشهای غيرسازه‌ای در افزايش ايمنی و ابزار ارزشمندی برای تصميم گيری در مورد سدهای جديد می‌باشد. • تحليل ريسک بررسی هم‌زمان ايمنی و اقتصاد را امــکان پذير مـی‌نمايد. • تقريبا همه موافق اين امر هستند که در انتخاب معيار سيلاب طراحی سرريزها به منظور تخمين ميزان ظرفيت سرريزها، سرريز موردنظر می‌بايست بتواند حداکثر ميزان سيلاب ممکنه را بدون آنکه سد دچار اضافه بار شود، تخليه نمايد.

41. نتايج بدست آمده از برنامه مــربوط به بانک اطلاعاتی سـدهای ايــران

42. تقسيم بندی ذيل بر اساس معيارهای ارتش ايالات متحده

43. نتيجه مطابق معيارهای تقسيم بندی فوق (ارتش ايالات متحده) در ايران سد کوچک وجود ندارد و تعداد 200 سد متوسط و 267 سد بزرگ موجود می باشد.

44. تقسيم‌بندی بر اساس معيارهای طراحی مختلف

45. نتيجه : مطابق معيارهای تقسيم‌بندی فوق و محدوديت مراجع و مواخذ مربوطه، معيارهای طراحی 100، 200، 500 ساله و روش گرادکس (Gradex)در ايران برای سدی بکار نرفته‌اند.

46. ارائه پيشنهاد درخصوص معيارهای انتخاب سيلاب طـراحی درايـران • پيشنهادهای مربوط به معيارهای انتخاب سيلاب طراحی برای سدهای ايران پس از بررسيهای لازم و اطلاعات کاملجمع‌آوری شده از منابع و مراجع مربوطه، به صورت جداولی به شرح ذيل ارائه شده است. • معيار انتخاب سيلاب طراحی سدهای خاکی • معيار انتخاب سيلاب طراحی سدهای بتنی

47. طبقه‌بندی پيشنهادی ايمنی سدهای خاکی کشور در برابر سيل

48. طبقه‌بندی پيشنهادی ايمنی سدهای بتنی کشور در برابر سيل

49. پاره‌ای از توصیه‌های ضروری • تشکيل کميته‌ای به منظور جمع‌بندی ضوابط سيلاب طراحی ارائه شده تاکنون • ضرورت تکميل ايستگاه‌های هواشناسی و هيدرومتری و تکميل اطلاعات پايه • ضرورت بازنگری مطالعات پايه منابع آب و تدقيق ارقام PMP و PMF در کل حوزه‌های آبريز رودخانه ها • ساماندهی مطالعات جامع سيل‌خيزی ايران و تهيه بانک اطلاعاتی و نقشه‌های پهنه‌بندی سيل‌خيزی کشور و ارزيابی ايمنی سدهای موجود کشور در برابر سِيل • به گزينی ظرفِيت سرريز سدها با نگرش به پائين دست و طرح‌های بالادست • استقرار سيستم هشدار سيل و مديريت منابع آب • تداوم مطالعات بهره‌برداری بهينه از منابع آب و توليد برق و ارائه مدل‌های صحيح • ضرورت استقرار نظام توزيع و کنترل آب (ديسپاچينگ آب) در مناطقی که تمرکز سدها و منابع آب کشور است.

50. با سپاس فراوان از حسن توجه شما سوالات ؟