290 likes | 863 Views
Arkitektura e aplikacioneve web. Programim ne Web Leksion 1. Client / Server. Nje kompjuter sherben si Server Shume kompjutera te tjere aksesojne Serverin. Aplikacionet Web. Web-i funksionon ne nje arkitekture Client/server. Aplikacioni Client ekzekutohet me ndihmen e Serverit
E N D
Arkitektura e aplikacioneve web Programim ne Web Leksion 1 Iralda Mitro
Client / Server • Nje kompjuter sherben si Server • Shume kompjutera te tjere aksesojne Serverin Iralda Mitro
Aplikacionet Web • Web-i funksionon ne njearkitekture Client/server. • Aplikacioni Client ekzekutohet me ndihmen e Serverit • Serveriqendrordhenjeaplikacion Client janesecilipergjegjes per procesimin e te dhenave. • Nje program si Microsoft Excel, punon pa patur nevoje per ndihmen e nje serveri. Iralda Mitro
Hapja e nje aplikacioni Web Iralda Mitro
Klienti • Aplikacionet shfaqen ne browser • Aplikacionet qe mund te zhvilloni me MySQL dhe PHP perdorin nje klient te vetem: Web browser-in. • Per aplikacione te sofistikuara qe kerkojne me shume procesim ne anen e klientit, ose qe u nevojitet te ruajne gjendjen, mund te jete i nevojshem nje aplet Java. Iralda Mitro
Klienti • Gjuha kryesore per browser-at eshte HTML. • HTML -> bashkesi tagesh qe pershkruajne se si duhet te duket nje faqe Web. • Browser-at pranojne perveç HTML-se edhe: • Plugin • RealPlayer, Flash, dhe Shockwave. • JavaScript • XML Iralda Mitro
Serveri • Pothuajse e gjithe puna e aplikacioneve ne Web ndodh ne server. • Nje aplikacion specifik ne Web server eshte pergjegjes per komunikimin me browserin. • Nje server i databazes relacionale ruan çfaredo informacioni qe kerkon aplikacioni. Iralda Mitro
Serveri • Cfare duhet te ofroje Serveri? • Nje aplikacion • Nje gjuhe programimi • per te shkembyer kerkesat ndermjet serverit web dhe serverit te databazes • per te kryer detyra programatike ne informacionin qe hyn dhe del nga serveri Web. • Nje sistem shfrytezimi. • Server i Web + gjuha e programimit + serveri i databazes Iralda Mitro
Dy drejtimet kryesore te Programimit ne Web • PHP dhe MySQL • open source (me kod burim te hapur). • kodi burim i aplikacioneve eshte i perdorshem per kedo qe deshiron ta shohe ate. • ASP.NET dhe SQL Server nga Microsoft Iralda Mitro
Kodimi Client Side • Ajax - Asynchronous JavaScript • Flash - Adobe Flash Player • JavaScript • JQuery • Microsoft Silverlight • HTML5 + CSS3 • etj Iralda Mitro
Kodimi Server side • ASP (Microsoft) • ColdFusion • Java • PHP (open source) • Real Studio Web Edition • Ruby, e.g. Ruby on Rails (open source) • Websphere (IBM) • .NET • etj Iralda Mitro
Teknologjite e Databazes • Microsoft SQL Server • MySQL • DB2 (IBM) • Oracle • PostgreSQL • SQLite • Sybase Iralda Mitro
Web serveri • Punonmbisistemin e shfrytezimit • Degjon per kerkesat e klienteve ne web • I pergjigjetkerkesave • Kthenfaqet Web tekerkuara ne menyretepershtatshme per Browser-in. • Web Server: • Apache • Internet Information Server (IIS) i Microsoft-it Iralda Mitro
INTERNET INFORMATION SERVER (IIS) • IIS • Ne Windows • Microsoft - Active Server Pages (ASP). Iralda Mitro
Apache • Projekt open-source • si Linux, PHP, dhe MySQL. Iralda Mitro
Middleware • PHP i perket nje klase gjuhesh te njohur si middleware – software i mesem. • Keto gjuhe punojne drejteperdrejte me serverin Web • Interpretojne kerkesat e bera nga WWW • Procesojne kerkesa dhe nderveprojne me programe te tjera ne server per te permbushur kerkesat • I tregojne Web serverit saktesisht se cfare duhet te dergojne ne browserin e klientit. Iralda Mitro
Middleware • Middleware eshtevendiku do tekryenipjesen me temadhetepunes. • Me pakperpjekjemundtevihetserveri ne punedhepasitejete ne pune, nuk do t’juduhetteshqetesoheni per te. Porgjatekohesqetejeniduke zhvilluaraplikacionettuaja, do tekalonishumekohe duke shkruarkodinqeve ne puneaplikacionet. • Perveç PHP-se, ka shumegjuheqekryejnetenjejtetfunksione. Disanga me populloretjane ASP, Perl dhe ColdFusion. Iralda Mitro
Databazat Relacionale • Sistemet e Manaxhimit te Databazave Relacionale (RDBMS) sigurojne nje menyre te mire per te ruajtur dhe per te aksesuar informacion kompleks. • Te gjithe databazat kryesore perdorin Structured Query Language (SQL). • Disa nga RDBMS-te me popullore • Oracle, Sybase, Informix, SQL Server i Microsoftit, dhe db2 i IBM-se. • Open source : MySQL, Postgres dhe Interbase. Iralda Mitro