430 likes | 1.19k Views
ŚREDNIOWIECZE . EPOKA SPOD ZNAKU KRZYŻA I MIECZA Opracowanie: Grażyna Kowerko. Krzyż i miecz jako symbole epoki. Krzyż – wskazuje na sferę sacrum Bóg - wiara – religia – hasła określające postawy ludzi epoki Życie doczesne jako etap przejściowy w dążeniu do wieczności
E N D
ŚREDNIOWIECZE EPOKA SPOD ZNAKU KRZYŻA I MIECZA Opracowanie: Grażyna Kowerko
Krzyż i miecz jako symbole epoki • Krzyż – wskazuje na sferę sacrum • Bóg - wiara – religia – hasła określające postawy ludzi epoki • Życie doczesne jako etap przejściowy w dążeniu do wieczności • Powszechny teocentryzm
Miecz...jako symbol zdarzeń historycznych epoki • Epoka rozprzestrzeniania chrześcijaństwa • Epoka krucjat czyli wypraw krzyżowych • Walka z poganami – przekonywanie do nowej religii mieczem
NAZWA EPOKI • Nazwa "średniowiecze" pochodzi od łacińskich słów media aetas, medium aevum, oznaczającym wieki, czasy pośrednie między starożytnością a renesansem. Określenie to pojawiło się w wiekach XVI-XVII w dziełach historyków. W XVIII w. zaczęto określać nim również epokę literacką. Początkowo nazwa ta była nacechowana negatywnie. Twórcy odrodzenia traktowali „wieki średnie” jako czasy barbarzyństwa i upadku kultury. Dopiero od XVIII w. nazwa straciła negatywny wydźwięk.
RAMY CZASOWE Epoki literackie nie oddzielają się ostro od siebie, ale nakładają. Schyłek średniowiecza zachodził równocześnie z początkiem renesansu (np. w XVI w. nadal były popularne utwory średniowieczne, drukowano je w dużych nakładach). Wszystkie ramy czasowe mają więc charakter umowny. Z początkiem i końcem średniowiecza wiąże się kilka ważnych dat.
Średniowiecze w Europie Czas trwania: IV/V-XV wiek n.e. • Początek: • 476 r n.e. - upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego, data najczęściej podawana jako początek średniowiecza • Koniec: • 1450 r. - wynalezienie druku przez Gutenberga z Moguncji • 1453 r. - zdobycie przez Turków Konstantynopola i upadek cesarstwa bizantyjskiego • 1492 r. - odkrycie przez Krzysztofa Kolumba Ameryki, początek wielkich odkryć geograficznych i kolonizacji innych kontynentów przez Europejczyków We Włoszech schyłek średniowiecza rozpoczął się już w XIV wieku.
Średniowiecze w PolsceCzas trwania: X – XV/XVI w. • Początek:966 r. - chrzest Mieszka I czyli chrzest Polski, początek państwowości polskiej • Koniec:początek XVI w. (już pod koniec XV w. powstawały jednak w Polsce łacińskie utwory renesansowe)
Znaczenie chrztu Polski • Przyłączenie Polski do wspólnoty chrześcijańskiej Europy • Przybycie misjonarzy, którzy mieli zająć się organizacją Kościoła katolickiego w Polsce • Rozwój architektury sakralnej • Rozwój szkolnictwa • Powstanie pierwszych tekstów i początki literatury
Podstawy filozofii średniowiecza • Scholastyka /łac. schola ‘szkoła’ • Augustynizm • Tomizm • Franciszkanizm
Augustynizm św. Augustyn (354-430) Pochodził z Afryki Północnej. Ukończył studia w Kartaginie.
Podstawowe założenia augustynizmu: • W hierarchii bytów człowiek znajduje się między zwierzętami a aniołami. • Człowiek jest istotą, która zastanawia się nad swoim losem. • Zdolność do refleksji i umiejscowienie między bytami wyższymi i niższymi powoduje, że człowiek ma poczucie rozdarcia między cielesnością (typową dla zwierząt) a duchowością (charakterystyczną dla aniołów). Człowiek jest też rozdarty między dobrem a złem. • Dzieje świata to historia walki dobra ze złem.
Tomizm św. Tomasz z Akwinu (1225-1274) urodzony we Włoszech
Założenia tomizmu . • Człowiek umieszczony jest w hierarchii bytów, ale jego sytuacja nie jest tragiczna, ponieważ zajmuje op właściwe sobie miejsce. • Społeczeństwo zbudowane jest z hierarchicznie ułożonych stanów. Człowiek, kierujący się cnotą, powinien przestrzegać prawa i spełniać obowiązki właściwe dla warstwy, do której należy. Naruszanie hierarchii społecznej jest ciężkim grzechem. • Tomizm przykładał dużą wagę do zagadnień etycznych. Najwyżej cenioną cnotą była roztropność. • Człowiek musi realizować swoje powołanie walcząc z pokusami.
Franciszkanizm • Twórcą był św. Franciszek z Asyżu (1182-1226). Pochodził z bogatej rodziny kupieckiej. Wiódł życie wędrownego kaznodziei. Założył zakon żebraczy braci mniejszych, nazwanych później franciszkanami. • Najważniejsze dzieło nurtu franciszkańskiego to Kwiatki św. Franciszka - anonimowy zbiór legend o św. Franciszku i jego towarzyszach.
Podstawowe założenia franciszkanizmu: • Podstawą wiary jest miłość do świata i stworzenia. • Dosłowne rozumienie ewangelicznych nakazów miłosierdzia, ubóstwa i braterstwa. • Ascetyzm • Wiara prosta i radosna.
Cechy sztuki średniowiecza • Sztuka sakralna – religijna • Hasła epoki: Bóg – wiara – religia • Teocentryzm • Anonimowość • Łacina jako język literatury • Styl romański i gotycki
Styl romański Rotunda romańska na Górze Zamkowej w Cieszynie
Rotunda św. Prokopa w Strzelnie XII w.
Romańskie kolumny w kościele św. Trójcy w Strzelnie
Sklepienia katedry Notre – Dame
Katedra św.Jana Chrzciciela we Wrocławiu
Kościół Mariacki w Krakowie
Archikatedra W Oliwie
Zajrzyj na: www.eduseek.interklasa.pl obejrzyj galerię sztuki romańskiej i gotyckiej