450 likes | 944 Views
LÖSEMİLER. Dr. Fahri ŞAHİN Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji Bilim Dalı. Etimoloji. Leuk- leukos (Gr) : beyaz -emia haima (Gr) : kan Leukemia kan kanseri. Tarihçe.
E N D
LÖSEMİLER Dr. Fahri ŞAHİN Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji Bilim Dalı
Etimoloji • Leuk- leukos (Gr) : beyaz • -emia haima (Gr) : kan • Leukemia kan kanseri
Tarihçe • İlk olarak 1845’de Alman patolog Rudolf Virchow “weisses blut” (beyaz kan) nedeniyle ölen bir hasta tanımlamış ve 1847 yılında “leukemia” terimini kullanmıştır
Tanım • Kan kanseri • Kemik iliği kanseri • Beyaz kan hücrelerinin aşırı artışı ile karakterize neoplastik hastalıklar • Pluripotent kök hücrenin maturasyon / diferansiyasyon aşamalarında blok gelişmesi sonucu oluşan anormal proliferasyon
Klinik seyri ve hastaların yaşam süresine göre • Akut lösemi: İmmatür hücrelerin (blast) proliferasyonu ile karakterize lösemiler • Kronik lösemi: Daha matür hücrelerin proliferasyonu ile karakterize lösemiler
Myeloid lösemiler: myelositer (granülositik) seriden köken alan Akut myelositer lösemi (AML) Kronik myelositer lösemi (KML) Lenfoid lösemiler: lenfoid hücre serisinden köken alan Akut lenfoblastik lösemi (ALL) Kronik lenfositer lösemi (KLL) Köken aldığı hücre serisine göre
Tanım • Kan kanseri • Kemik iliği kanseri • Beyaz kan hücrelerinin aşırı artışı ile karakterize neoplastik hastalıklar • Pluripotent kök hücrenin maturasyon / diferansiyasyon aşamalarında blok gelişmesi sonucu oluşan anormal proliferasyon
ALL KLL AML KML Maturasyon/Diferansiyasyon Aşamaları Lenfoid Myeloid
myeloblast promyelosit myelosit metamyelosit band nötrofil Myeloid maturasyon MATURASYON
AKUT LÖSEMİLER Epidemiyoloji • Görülme sıklığı: 3.4/100000/yıl • Medyan görülme yaşı: 60-65 • Erişkinde; %80-90’ı AML, %10-20’si ALL • Erkek/kadın: 1/1
Etyoloji Çevresel faktörler • İyonize radyasyon • Benzen • Alkilleyici ajanlar • Genetik faktörler • Down sendromu • Fanconi anemisi • Bloom sendromu • Kronik klonal hematolojik hastalık • Kronik myeloproliferatif hastalıklar • Myelodisplastik sendromlar • Paroksismal gece hemoglobinürisi • Aplastik anemi
AKUT LÖSEMİLER Klinik Özellikler (1) Kİ yetmezliği bulguları: • Anemi semptom ve bulguları • Ateş • Trombositopenik kanamalar
AKUT LÖSEMİLER Klinik Özellikler (2) Kİ yetmezliği bulguları: • Anemi semptom ve bulguları • Ateş • Trombositopenik kanamalar
AKUT LÖSEMİLER Klinik Özellikler (3) Kİ yetmezliği bulguları: • Anemi semptom ve bulguları • Ateş • Trombositopenik kanamalar
AKUT LÖSEMİLER Klinik Özellikler (4) Ekstramedüller infiltrasyon bulguları: Lenfadenopati Splenomegali Hepatomegali Dişeti hipertrofisi Deri infiltrasyonu Granülositik sarkom…..
AKUT LÖSEMİLER Klinik Özellikler (4) Ekstramedüller infiltrasyon bulguları: Lenfadenopati Splenomegali Hepatomegali Dişeti hipertrofisi Deri infiltrasyonu Granülositik sarkom…..
AKUT LÖSEMİLER Laboratuvar • Anemi • Lökositoz-lökopeni • Nötropeni • Trombositopeni • Hiperürisemi • LDH yüksekliği
İliak kanat Kemik iliği
AKUT LÖSEMİ Tanı Kemik iliğinde BLAST ≥ %20
AKUT PROMYELOSİTİK LÖSEMİ –M3t (15;17)(q22;q12) • %5-10 • Genç yaş (Medyan 30-38 yaş) • DIC • HİPERGRANÜLER • Faggot hücreleri • All-trans retinoik aside yanıt
AKUT MYELOMONOSİTİK LÖSEMİ -M4 • %15-25 • Myeloid ve monositik komponent ≥ % 20 • Periferik kanda monositoz, promonositler, • Ekstramedüller infiltrasyon sık • Dişeti hipertrofisi
TEDAVİ • AML tedavisinin aşamaları • İndüksiyon • Konsolidasyon (post-remisyon tedavisi) • ALL tedavisinin aşamaları • İndüksiyon • İntensifikasyon • SSS proflaksisi Post-remisyon tedavisi • İdame
Destek tedavisi • Eritrosit süspansiyonu • Trombosit süspansiyonu • Aferez trombosit • Random trombosit • Taze Donmuş Plazma • Antibiyotik ve antifungal tedavi
KLL KML Maturasyon/Diferansiyasyon Aşamaları Lenfoid Myeloid Daha matür hücrelerin proliferasyonu ile karakterize lösemiler
KRONİK MYELOSİTER LÖSEMİ Myeloid seri hücrelerinin maturasyon gösteren klonal proliferasyonu ile karakaterize myeloproliferatif hastalıktır
nötrofil basofil myelosit metamyelosit
KRONİK MYELOSİTER LÖSEMİ • Yıllık görülme sıklığı 1: 100000 • En çok görüldüğü yaş grubu 4 ile 5 dekaddır • E>K • Tüm lösemilerin % 15’ini oluşturur • Etyolojisinde bilinen tek faktör radyasyondur
HASTALIĞIN SEYRİ • Bulguların ortaya çıkışı ile tanı arasındaki süre yaklaşık 1 yıldır (Sessiz Dönem) • Klinik Dönem 3 fazlı bir seyir gösterir Kronik stabil faz Akselere faz Blastik faz • Kronik stabil faz süresi 3 - 4,5 yıldır
KML & Philedelphia kromozomu • 9. kromozom üzerindeki abelson onkogeni, 22. Kromozom üzerindeki breakpoint cluster region (bcr) bölgesine nakledilir • Tirozin kinaz aktivitesi gösteren bu değişim proliferasyon artışı ile sonlanır
Tedavi gelişmeleri 1856 - Fowlersolüsyonu 1900 - Radyoterapi 1953 - busulfan 1972 - hidroksiüre 1980 - Interferon, KİT 2000 - STI 571 (Glivec)
Kronik Lenfositer Lösemi • B kökenli lenfositlerin aşırı çoğalması, LAP ve HSM ile karakterize yavaş seyirli kronik lenfoproliferatif bir hastalıktır • Kronik lenfoid lösemiler içinde en sık görülenidir • Erişkinde en sık görülen lösemi türüdür
KLL & Etyoloji • Etyolojisi bilinmemektir • İyonize radyasyonun suçlanmadığı tek lösemi tipidir • İlaçlar ve kimyasal maddeler de suçlanamamıştır • Ailesel birliktelikler KLL’de dikkati çekmiştir • Wiskott-Aldrich sendromu, Ataksia Telenjiektasia, organ tx sonra uzun süreli immünosupresyon
KLL Klinik özellikler • İleri yaşlarda daha sık görülür • 30 yaş altında nadirdir • E>K • Çoğu hasta tanı sırasında asemptomatik
KLL & başvuru • Tanı anında hastalar genellikle asemptomatikdir • Vakaların çoğu ( özellikle Evre 0 ) rutin kan testlerinde lenfositoz görülmesi ile tanınır • En sık FM bulgu simetrik, yüzeyel LAP • İleri evrelerde hepatomegali ve splenomegali
Prognoz • KLL’nin prognozu evresine göre değişir • Erken evrede 10-20 yıla uzayan bir sağkalım olabilir • İleri evrelerde ise sağkalım 2 yıla kadar düşmektedir
KLL & İnfeksiyon • Mortalite ve morbidite’nin en önemli sebebi infeksiyonlardır • Hipogamaglobulinemi infeksiyonun en önemli sebebidir • İleri evrelerde immun yetmezlik, kemik iliği infiltrasyonu, kemoterapi veya hipersplenizmin neden olduğu nötropeniye bağlı enfeksiyonlar sıktır
KLL tedavisi • Incurable • Kİ yetmezlik bulguları olmayan asemptomatik hastalarda tedaviye gerek yok • Semptomatik ve ileri evre hastalarda KT