980 likes | 2.93k Views
ARİTMİLER ve TEDAVİSİ. Kalbin elektriksel sisteminin her türlü bozukluğu - aritmi. Tanı:Elektrokardiyogram (EKG). Perioperatif en önemli monitörizasyon tekniklerinden biri. EKG Ritim Şeridinin Yorumlanması. Hız. Ritim. P Dalgası. QRS Kompleksi. P-R İntervali.
E N D
Kalbin elektriksel sisteminin her türlü bozukluğu - aritmi • Tanı:Elektrokardiyogram (EKG) • Perioperatif en önemli monitörizasyon tekniklerinden biri
EKG Ritim Şeridinin Yorumlanması • Hız • Ritim • P Dalgası • QRS Kompleksi • P-R İntervali
Aritmi tanısında en iyi derivasyonlar (elektrot yerleşim yerleri) : • V1 derivasyonu • Modifiye V1 derivasyonu (MCL1) : Pozitif elektrot V1 pozisyonuna, negatif elektrot ise sol omuz veya sol klavikülanın altına yerleştirilir. • D II :İntraoperatif olarak en sık kullanılan derivasyondur. Yalnız aritmi değil inferior duvar iskemisi tanısında da önemlidir. • Ünipolar veya bipolar ösefagial derivasyonlar • İntrakardiyak elektrokardiyografi • İntrakardiyak kateter
PERİOPERATİF ARİTMİ OLUŞUMUNA NEDEN OLAN FAKTÖRLER • Anestezik ajanlar • Asit - baz dengesi ve elektrolit bozuklukları • Endotrakeal entübasyon • Refleks stimülasyon • Anoksi ve hiperkarbi • Kalp hastalığı olması • Kalbe sokulan kateter ve teller • Kalbin ve büyük damarların direkt stimülasyonu • Derin anestezi
Aritmilerin sınıflandırılması(elektrofizyolojik) • UYARI BOZUKLUKLARI • a) Nomotop uyarı bozuklukları • Sinüs aritmisi • Sinüzal bradikardi • Sinüzal taşikardi • Hasta sinüs sendromu (Sick sinüs Syn.) • b) Heterotrop uyarı bozuklukları ( supra-ventriküler veya ventriküler ) • 1) Pasif heterotropi • Escape ritmler (atriyal, AV nodal, ventriküler otomatisite ) • 2) Aktif heterotropi • Supraventriküler taşikardiler • Atriyal fibrilasyon/flatter • Erken ektopik atımlar (Ekstrasistoller) • Ventriküler taşikardi • Ventriküler fibrilasyon • İLETİ BOZUKLUKLARI • Sinoatriyal bloklar • Atriyoventriküler bloklar • İntraventriküler bloklar • PREEKSİTASYON SENDROMLARI • KARDİYAK ARREST
SİNUS RİTMİ Sinoatrial (SA) nodülden orjin alan normal kardiyak ritm Düzenli ve eşit sayıda P dalgası ile QRS kompleksi Kalp hızı :60-100/dk
SİNUS ARİTMİSİ UYARI BOZUKLUKLARI • Hızın inspirasyonla artıp ekspirasyonla azaldığı normal bir ritim • Atropinle ortadan kaldırılabilir • Klinik önemi yoktur • Çocuk ve gençlerde sık görülür
SİNÜS BRADİKARDİSİ • Kalp hızı : 40 - 60 /dk • Ritim : Düzenli • P dalgası : Büyüklük ve şekli normal • P-R aralığı : Normal • QRS : Normal • Sinüs bradikardisi ß-adrenerjik blokörle tedavi edilen iskemik kalp hastalarında istenen bir durum • Akut miyokard infarktüsü, narkotikler ve neostigmin gibi ajanlarla da görülebilir • Hipotansiyon veya ekstrasistollerle birlikte olursa atropin endike
SİNÜS TAŞİKARDİSİ • Kalp hızı : 100-160/dakika • Ritm : Düzenli • P dalgası : Büyüklük ve şekli normal • P-R aralığı : Normal • QRS : Normal • Anestezi ve cerrahi sırasında sıklıkla görülen bir aritmi • SA düğümün üst hız sınırı 150-170 /dk atımdır, bu durum ciddi malign hipertermide görülebilir • Ağrı, ateş, yüzeyel anestezi, hipovolemi, ruhsal durum, kalp yetmezliği ve hipertiroidizm nedenlerin bazılarıdır
SİNÜS TAŞİKARDİSİ • Altta yatan neden tedavi edilmeli ;neden saptandıktan sonra gerekirse semptomatik tedavi yapılabilir(Örnek: Hipertiroidide belli bir süre betablokerlerin verilmesi ) • Hızın çok fazla artması halinde miyokard iskemisine yol açarak ST segmentinde çökmeye neden olabilir • Kalp hızı >160/dk veya inatçı bir taşikardi söz konusu ise özellikle çocuklarda konjestif kalp yetmezliğine yol açabilir
HASTA SİNÜS SENDROMU (Sick Sinus Syn.) • Sinüs bradikardisi veya sinüs arresti ile bunu takip eden atriyal taşikardiler, atriyal fibrilasyon, veya nodal taşikardiler gibi ektopik taşiaritmiler (Taşikardi-bradikardi sendromu) • Hastaların çoğunluğu koroner arter hastalığı olan yaşlılar • Yaşlı hastada sinus bradikardisi ve/veya açıklanamayan senkop anesteziden önce incelenmeli • İntraoperatif ani uzun sinus duraklaması veya sinus arresti, Semptomatik bradikardide kalp pili uygulaması (Pacemaker implantasyonu)
PREMATÜR ATRİAL KONTRAKSİYONLAR (ATRİAL EKSTRASİSTOLLER- PREMATÜRE SUPRAVENTRİKÜLER ATIM) • Hız : Ekstrasistolün sıklığına bağlı (Genellikle normal ) • Ritim : Düzensiz( PAK'u takip eden duraklamadan dolayı ) • P dalgası : Prematür ve sinüs P dalgasından farklı ( P dalgası değişik şekillerde görülebilir-QRS veya T dalgası içinde kaybolabilir ) • P-R aralığı : Normal, uzun yada kısa olabilir • QRS : Genellikle normal; eğer impuls aberran bir yoldan iletilmişse geniştir • Atrium içi SA düğüm dışı ektopik bir odaktan doğar • QRS kompleksleri arası düzensiz olduğunda şüphelenmeli • Çok sık olması diğer supraventriküler taşiaritmilere yol açabilir-digital entoksikasyonunun bir işareti olabilir • Hemodinamik fonksiyonda bozulmada digital, propranolol veya verapamil
ATRİYAL TAŞİKARDİ Otomatik (ektopik) atriyal taşikardi • PP aralığı sabit ve atriyal hız 160-220/dakika arasında • QRS kompleksleri normal • Atriyoventriküler bloksuz veya Mobitz tip 2- 2. derece AV blokla beraber (2:1 iletiyle) sık
Multifokal (kaotik) atriyal taşikardi • En az 3 farklı tipte P dalgası ve değişen PP ve PR aralığı süreleri • Atriyal hız 110/ dakikadan fazla-abberan iletili QRS kompleksi • En sık cor pulmonale veya ağır kalp yetmezliği olgularında görülür • Betablokerler tolare edilebilirlerse etkili,Verapamil ve Amiodarone yararlı, Potasyum ve Magnesyum replasmanı aritmiyi sonlandırabilir
Reentran atriyal taşikardi Paroksismal supraventriküler taşikardilerin en fazla görülen tipi • P dalgası sıklıkla anormaldir ve zor görülür • ST-T depresyonu mutattır • Ciddi hemodinamik bozukluğa neden olur • PAT yüksek atrial hız ve yavaş AV iletime bağlı olarak AV blokla birlikte bulunabilir • Bir çok hastada PAT + 2:1 blok digital entoksikasyonunu gösterir • Kalp hızı : 150 - 250/dk arasındadır • Ritm : Genellikle düzenlidir • P dalgası :Anormal (P dalgalarının tanımlanması sıklıkla zordur) • P-R aralığı : Genellikle ölçülemez ( P dalgaları gizlenmiştir) • QRS : Genellikle normal fakat aberran ileti varsa geniş olabilir
Atriyal taşikardi Tedavi basamakları : • Altta yatan hastalık ve durumlara yönelik önlemler ve hastanın hemodinamik durumu göz önüne alınmalı • Bazen sadece sedasyon taşikardiyi sonlandırabilir • Her tedavi aşamasında vagal manevraların tekrarlanması yararlı olabilir Vagal stimülasyon Valsalva manevrası Tek taraflı karotis masajı Tek taraflı göz basısı yapmak
Atriyal taşikardi Tedavi basamakları : • Adenosin • Verapamil • Diltiazem • Betabloker • Amiodarone veya Digitalis • Hemodinamisi bozulan olgularda elektrokardiyoversiyon Adenozin sonrası Atrial taşikardi
ATRİAL FLATTER • P / QRS oranı : Genellikle 2:1 blok olmakla birlikte 2:1 - 8:1 arasında değişir • EKG'de P dalgalarının yerini düzenli f (flatter) dalgaları almıştır (Testere dişi görünümü) • Ciddi kalp hastalığı ile birlikte • Seçilecek ilk tedavi çok düşük voltaj (10-40 watt/sn) kardiyoversiyon (Vakaların % 90 'nında etkin) • Hızı : Atrial hız 250 - 350/dk ventriküler hız ise 150/dk civarındadır • Ritm : Atrial ritm düzenlidir, ventriküler hız blok tipine göre düzenli veya düzensiz olabilir • P-R aralığı : Ölçülmesi gerekli değildir • QRS : Normaldir, T dalgaları F dalgaları içinde kaybolmuştur
ATRİAL FİBRİLASYON • Hız : Atrial hız 350 - 500/dk, ventriküler hız ise 60-170/dk arasındadır • Ritim : Çok düzensizdir • P dalgası : P dalgaları yerine fibrilasyon dalgaları olarak isimlendirilen düzensiz, dalgalı defleksiyonlar vardır • P-R aralığı : Ölçülemez • QRS : Normal (0.10 saniye veya daha az) • Ciddi kalp hastalığı ile birlikte • Diltiazem i.v. 25 mg/2 dakika, Verapamil i.v. 5-10mg/10 dakika, Esmolol, Digital • Yakın başlangıcı olan atrial fibrilasyonda kardiyoversiyon ile yeniden sinüs ritmine dönüş sağlanabilir • Tromboemboli profilaksisi • Atriyal fibrilasyonun tekrarının önlenmesi
Supraventriküler aritmilerin en sık görülenidir( 70 yaşın üzerinde %15 ) • Olguların %15’inde idiyopatik atriyal fibrilasyon vardır • Sekonder atriyal fibrilasyon nedenleri • Neden olan başlıca kalp hastalıkları: • Mitral kapak bozuklukları • İskemik kalp hastalıkları, miyokart infarktüsü, sol kalp yetmezliği • Kardiyomiyopatiler • Myo-/perikarditler • Kalp ameliyatları • Hasta sinus sendromu (Sick sinus syn.) • Preeksitasyon sendromları • Neden olan başlıca kalp dışı hastalıklar: • Arteryel hipertansiyon • Akciğer embolisi • Hipertiroidi • Kalp travmaları • Alkol toksisitesi (Holiday Heart Syn. = Tatilci kalbi sendromu) • İlaçlara bağlı - iyatrojenik (En sık betasempatomimetiklerle)
AV (JUNCTİONAL) KAVŞAK RİTİMLERİ • (Junctional) AV kavşak ektopik kompleksler P dalgası yok veya retrograd iletilmiş P dalgası P dalgasınınardında veya önündenormal QRS kompleksi (erken atım) • (Junctional) AV kavşak ritmi Hız : 40-60/dakika Ritim : Düzenli P dalgası : Atriuma retrograd ileti ile gönderilir ve pozitif derivasyonlarda negatif, negatif derivasyonlarda pozitiftir P-R aralığı : Kısa (0.10 saniye veya daha az) QRS : Normal (0.10 saniye veya daha az)
AV (JUNCTİONAL) KAVŞAK RİTİMLERİ • (Junctional) AV kavşak taşikardisi Kavşak ritmiyle aynı özelliklere sahiptir 120-250/dakika hızında Olguların 2/3’ünde herhangi bir hastalık saptanamamakta En sık Mitral kapak prolapsusu, diğer kalp hastalıkları ve hipertiroidililer Tedavi etiyolojiye ve kardiyovasküler sistem fonksiyonlarını desteklemeye yönelik olmalıdır
PREMATÜR VENTRİKÜLER KONTRAKSİYONLAR (VENTRİKÜLER EKSTRASİSTOLLER-VPS) • Hızı : Ekstrasistolün sıklığına bağlıdır • Ritim : Prematür atımı takiben oluşan pauseden dolayı düzensizdir • P dalgası : Prematür ventriküler kontraksiyon ile ilişkili P dalgası yoktur • P-R aralığı : Ölçülemez • QRS : Geniş veya çentikli (T dalgası QRS’ in tam tersi yönündedir) • Anestezi altında ve kardiyak hastalarda en sık görülen aritmi • Ventriküllerin birindeki irritabıl bir odaktan kaynaklanır • Sıklıkla iskemiye sekonder miyokardiyal irritabilitenin göstergesidir • Ventriküler taşikardi veya fibrilasyona yol açabilir (R on T fenomeni-VPS başlangıcı bir önceki atımın T dalgasının tepe noktasında veya inen kolunda oluşuyorsa)
Ventriküler ekstrasistollerde tedavi endikasyonu • 6 /dk nın üzerinde olması • Arka arkaya üç veya daha fazla sayıda gelmesi • Bigemine olması • Multifokal olması (farklı QRS formlarının olması) • Tedavi • Hipokalemi veya hipoksi gibi bir neden varsa hemen düzeltilmeli • Anestetik ajan miktarı azaltılmalı, %100 O2 ile ventilasyon devam ederse • Lidokain : Başlangıç dozu 1,5 mg/kg i.v bolus tekrarlayan ekstrasistollerde 1 - 4 mg/dk (20 - 40 mg/kg/dk) infüzyon
VENTRİKÜLER TAŞİKARDİ • Süre • Süreksiz (nonsustained) • Sürekli (sustained) • Morfoloji • Tek biçimli (monomorphic) • Sağ ventrikül çıkış yolu VT • Sol ventrikül çıkış yolu VT • Çok biçimli (polymorphic) • Torsades de pointes • İki yönlü (bidirectional) • Geniş QRS kompleksi • QRS ile ters yerleşim gösteren T dalgası • Ardarda 3 taneden fazla VPS’nin dakikada 100 atım hızından daha hızlı bir frekansla oluşması- ventriküler taşikardi
VENTRİKÜLER TAŞİKARDİ • Hız : 140-220 atım/dakika • Ritim : Genel olarak düzenli, hafif bir düzensizlik olabilir • P dalgası : İlişkili P dalgası yoktur • P-R aralığı : Hesaplanamaz; P dalgası yoktur • QRS : Geniş, çentikli (0.12 saniye veya daha fazla)
Kararlı monomorfik ventrikül taşikardisi Düşük . EF N. EF •Prokainamid (2a) • Sotalol (2a) • Lidokain (2b) •Amiodaron (2b) • Lidokain 0.5-0.75mg/kg IV puşe veya •Amiodaron 150mg IV (10 dk) Düzelme yok Düzelme var Amiodaron 360mg 6saatte (1mg/dk infüzyon) Senkronize DC Kardiyoversiyon 100J - 200J - 300J - 360 J
Angina, pulmoner ödem veya hipotansiyonla birlikte ortaya çıkan (KararsızVT)monomorfik, 30 saniyeden uzun süren ventriküler taşikardilerde 100 joule’dan başlayan enerji düzeyiyle senkronize DC şok • 30 saniyeden uzun süren veya hemodinamik bozukluğa yol açan polimorfik ventrikül taşikardilerinde 200 joule’dan başlayan enerji düzeylerinde DC şok • Torsade des pointes gelişenlere öncelikle i.v. magnesium sulfat 2 gram/2dakikada uygulanması ve kardiyoversiyon oluşanlara 2-20 mg/dakika i.v. başlanması yararlı olabilir • Ventriküler aritmileri olan bütün hastalarda elektrolit ve asit-baz dengesizliklerinin olup olmadığı araştırılmalıdır, varsa derhal düzeltilmelidir
İDYOVENTRİKÜLER RİTİM • Ventriküler ektopik bir odak uyarıları idioventriküler hızda yolladığı zaman oluşur • Ya AV tam blok ya da üst uyarı merkezlerinde (sinoatriyal, atriyal ve nodal) arrest mevcuttur • Sıklıkla total kalp bloğu ile birlikte görülür • Bu bulgunun olduğu hastaların tetkiki ve tedavisi vakit geçirilmeden yapılmalıdır • Tedavi edilmesi gereken altta yatan hastalık ve üst uyarı merkezlerinin çalışmamasıdır • Hız : 30-40 atım/dakika • Ritim : Düzenli • P dalgası : Yoktur • P-R aralığı : Ölçülemez • QRS : Geniş (0.12 saniye veya daha fazla)
AKSELERE İDYOVENTRİKÜLER RİTİM • VT’nin hız dışında tüm morfolojik özelliklerini taşır • Hızı sinüs hızından biraz daha fazla ve 120/dk’nın altındadır • Hemodinamik bozukluğa yol açmaz • VT’den hızının yavaş olması, yakınmaya yol açmaması, kalbin yapısının ve işlevinin normal olması ile ayrılır • VT’den ayırdedilmesinin önemi gereksiz ve toksik ilaçların kullanılmasını önlemek içindir
VENTRİKÜLER FİBRİLASYON • Ventriküllerde sıra dışı bir elektriksel odak hakim hale gelir • Hız o kadar yüksektir ki kas lifleri kasılamaz fakat organize olmayan kaotik bir şekilde seğirirler • Ritim çoğu zaman erken ventriküler vuru veya VT tarafından tetiklenir • Hız, ritim ve PQRST parametreleri ölçülemez (ölçülebilir dalga şekillerinin yokluğundan dolayı) • EKG trasesi ventriküllerin titremesini gösteren, yüksekliği, genişliği ve şekli değişen, devamlı, hızlı, kaotik ve tamamen irregüler dalga defleksiyonları ile karakterizedir
ASİSTOLİ • Asistoli süresi 3-5 saniye: Solukluk- göz karaması- baş dönmesi • Asistoli süresi 10-15 saniye: Şuur kaybı • Asistoli süresi 20-30 saniye: El ve ayaklarda kasılmalar • (Yanlışlıkla epilepsi tanısı ) • Asistoli süresi 30-60 saniye: Solunum arresti (solunumun durması) • * Asistoli süresi 3 dakikanın üzerine çıktığında geri dönüşümsüz beyin tahribatının başlaması • Miyokardiumun elektriksel aktivitesi yoktur • EKG özellikleri; • Dalga defleksiyonları yoktur • EKG'de düz bir çizgi görülür
SİNOATRİAL BLOK • Sinus düğümünde oluşan uyarıların atriyumu depolarize etmesinde ortaya çıkan yetersizliğe verilen isim İLETİ BOZUKLUKLARI • Acil durumlarda Atropin denenmesinde fayda var • Senkop ve presenkop olan olgularda kalp pili endikasyonu değerlendirilmeli • İlaç etkisi düşünülen olgularda sorumlu ilaç kesilmeli
İNTRAVENTRİKÜLER İLETİM BLOĞU • Hız : Genelde normal (60-100 atım/dakika) • Ritim : Düzenli • P dalgası : Normal sinüs P dalgaları • P-R aralığı : Normal (0.12-0.20 saniye) • QRS : Geniş (0.12 saniye veya daha fazla) • His demetinin sağ veya sol dalında iletimin gecikmesi veya bloke olması • Bloke olan tarafın aktivasyonu etkilenmemiş taraftan uyarıların septum yoluyla iletilmesiyle oluşturulur • Geniş QRS kompleksiyle sonuçlanır
SAĞ DAL BLOĞU(LEFT BUNDLE-BRANCH BLOCK,LBBB) Sağ dal bloğu kriterleri; • QRS’in süresi Komplet RBBB>0,12sn İnkomplet =0,10-0,12sn • V1’de ve sıklıkla V2 derivasyonunda da ikinci bir R dalgası izlenir (RSR',M paterni ile birlikte geniş R) • Genellikle DI, aVL, V5 ve V6 derivasyonlarında derin S dalgası görülür • ST segmenti veya T dalgası,R yönü aksine yönelmesi
SAĞ DAL BLOĞU(RIGHT BUNDLE-BRANCH BLOCK,RBBB) • Doğumsal olarak yada toplumun %10’unda tamamen normal olarak görülebilir • İskemik kalp hastalıkları • Hipertansiyon • Myokardit • Pulmoner emboli • Romatizmal kalp hastalıkları • Kardiomyopati • Perikardit
SOL DAL BLOĞU(LEFT BUNDLE-BRANCH BLOCK,LBBB) Sol dal bloğu kriterleri; • QRS’in süresi 0.12 sn’den uzundur • V5 ve V6 derivasyonlarında septal q dalgası kaybolmuştur • Özellikle V5, V6, DI ve aVL derivasyonlarında QRS kompleksinde çentiklenme izlenir • DI, DII, V5 ve V6 derivasyonlarında monofazik geniş R dalgaları izlenir • ST segment ve R dalgası değişikliklerine sık rastlanır • V1-3’te sıklıkla derin S dalga paterni izlenir
SOL DAL BLOĞU(LEFT BUNDLE-BRANCH BLOCK,LBBB) • Sol dal bloğunun varlığı her zaman kardiyak hastalığı gösterir • Özellikle iskemik kalp hastalıkları, hipertansiyon, aort stenozu ve fibröz dejenarasyonda sol dal bloğuna rastlanır • Ek olarak konjestif ve hipertrofik kardiomyopati, myokardit, romatizmal kalp hastalıkları ve kardiyak cerrahi sonrasında da görülebilir